Gefascineerd door
menselijke relaties
Van Hallo Venray
tot Albert Heijn
PZC
Lisa Loeb: muziek
als ambacht
Eric Clapton doet
aanslag op bioritme
van de luisteraar
Sonny Rollins in
het Concertgebouw
kunst cultuur
21
cd
Fabrique
maakt werk
van cd-hoes
vrijdag 13 maart 1998
Op de veranda van je strandhuis liedjes schrijven voor
andere artiesten. Het is behalve een romantisch idee -
dat perfect zou passen in een speelfilm - de droomwens van
de Amerikaanse muzikante Lisa Loeb. „Ik hoef niet per se
mijn eigen werk uit te voeren".
Voor Loeb (28) is muziek eerder
een ambacht, dan een uitlaat
klep voor persoonlijke frustraties.
„Het leven met mijn vriend en fa
milie is privé. Dat gaat echt nie
mand wat aan. Daarom schrijf ik
er ook niet over. Wat niet weg
neemt, dat het heel slim is je eigen
leven tot onderwerp te bombarde
ren. Je leeft, dus beleeft, en hebt op
die manier altijd wel een onder
werp voorhanden", zegt ze.
„Maar, wat mij juist zo boeit, is het
vakmanschap. Neem James Joyce,
die in 'Ulyssesniet alleen op een
ongekend fascinerende manier
met verschillende schrijfstijlen
speelt, maar ook politieke uitspra
ken doet en een boeiend verhaal
neerzet. Wat zou ik graag op zo'n
experimentele manier werken.
Een verhaal met een interessant
plot vertellen, waarin tevens be
langrijke historische en culturele
elementen zijn verweven, die ook
nog eens op een heldere manier in
een aantal vier-minutenliedjes
zijn samengevat. Ik heb er over ge
dacht een album te schrijven,
waarbij elk liedje een gebeurtenis
vanuit een ander perspectief be
licht".
Overdrijven
Het liefst schrijft Lisa Loeb werk
dat een stap is verwijderd van de
werkelijkheid. „Dat biedt mij de
mogelijkheid tot overdrijven, wat
ik in mijn werk graag doe". Ze
pauzeert even en zegt dan: „Toch
reflecteren mijn liedj es heel erg de
manier waarop ik tegen de wereld
aankijk, heb ik een voorkeur voor
belangrijke onderwerpen en
schrijf ik het liefst over de relatie
tussen mensen. Er is geen fascine
render onderwerp. Sinds ik als
achtjarige aan de piano mijn eer
ste liedje schreef, heb ik gepro
beerd mijn zienswijze in composi
ties te vangen. De honger, die
belangrijke gebeurtenis of dat in
teressante visuele beeld te be
schrijven, is nooit verloren ge
gaan. Bovendien werd ik gegrepen
door gitaristen zoals Jimi
Hendrix, Jimmy Page en Brian
May, die met hun instrumenten zo
veel emotie wisten uit te drukken.
Dat wilde ik ook kunnen. Om
straks in staat te zijn de woorden
op een heel natuurlijke manier om
de noten te buigen en geen beper
king meer te voelen, ga ik komen
de zomer een jazzcursus volgen. Ik
wil zoals Bill Frisell in staat zijn
een geluid te creëren dat past bij
het verhaal dat ik vertel, zonder
steeds te vervallen in die couplet-
refreinstructuur"
Om haar ideeën niet verloren te la
ten gaan, draagt Lisa Loeb altijd
een kleine cassetterecorder bij
zich. „Laatst in Newport bedacht
ik mij, dat ik een verhaal wilde
vertellen over twee mensen in Las
Vegas die verliefd op elkaar wor
den. Wat door mijn hoofd speelde,
was het refrein. Dat heb ik al lo
pende op het bandje ingezongen".
Lisa Loeb, wier tweede album Fi
recracker zojuist is verschenen,
vindt Nederland een inspirerend
land. „Drie zaken zorgen daar
voor", zegt ze nadenkend. „Het
water - dat dankzij z'n rustgeven
de werking mijn concentratie aan
scherpt, waardoor mijn geest en
daarmee mijn fantasie wordt ge
stimuleerd - en verder de rijke his
torie en de visuele aankleding van
het land. Ik hou van bloemen,
maar Nederland telt ook veel
prachtige architectuur. En jullie
sterke koffie is fantastisch. Niet
dat ik eraan verslaafd ben. Eén,
hoogstens twee kopjes per dag is
voldoende. Maar, ik word er wel
heel vrolijk van".
Lisa Loeb, een na oudste van een
gezin van vier kinderen, mag in
haar werk dan terughoudend zijn
als het om privé-zaken gaat, wan
neer ze op haar praatstoel zit,
neemt ze geen blad voor de mond.
Zo blijkt de zangeres verslaafd te
zijn aan televisie.
„Ik kijk graag naar kanalen als
Homeshopping en The Foodnet-
work, maar ik hou ook van films
en soaps. En natuurlijk 'The X Fi
les', hoewel ik die serie alleen be
kijk wanneer er iemand bij mij in
de kamer zit. Het is té eng om in
mijn eentje te volgen. Angst is
mijn grootste angst. Een vriendin
vroeg of ik uit Denemarken een
trol wilde meenemen. Ik zal haar
straks teleurstellen. Ik vond ze te
angstaanjagend om in mijn koffer
mee te dragen".
Lisa komt uit een muzikale fami
lie. Hoewel zij de meest succesvol
le Loeb is, maakt haar oudere
broer Ben, die de orkestratie op
Firecracker voor zijn rekening
neemt en de strijkers dirigeert,
naam in de klassieke wereld en zit
ten haar jongste broer en zus ook
in de muziek.
De gitariste, die aanstekelijke en
behoorlijk romantische poplied
jes aflevert, blijkt niet te beroerd
de kennis die ze inmiddels heeft
opgedaan, met anderen te delen.
Zo kwam ze onlangs Mariah Carey
op een feestje tegen.
„Nadat we over kleren hadden
staan praten en zij mij vertelde,
dat ze, grappig genoeg, in het
apartement heeft gewoond, dat ik
nu in New York bezit, kwamen we
op het schrijven van nummers.
Mariah zou dolgraag eigen werk
Vier navels op een cd-hoes bezorgden
ontwerpbureau Fabrique zes jaar
geleden de eerste faam. Inmiddels heeft
het bedrijf opdrachten van concerns als
ABN/AMRO, de NS en Albert Heijn in
de orderportefeuille. Maar de roots van
Fabrique liggen in de popmuziek. „In
Nederland werd erg onprofessioneel
met het uiterlijk van cd's omgegaan: een
fotootje van de band, een logootje erbij
en klaar was het hoesje", aldus Jeroen
van Erp, die het bureau in 1992
oprichtte. „Dat wilden wij anders
aanpakken."
De 'andere aanpak' van Fabri
que leidde in de afgelopen ja
ren onder meer tot de 'navelhoes
van Hallo Venray The more I
laugh, the hornier due gets!) en de
'geiserhoes' van Van Dik Hout
{Vier weken). Een selectie van de
200 hoezen die ze de afgelopen zes
jaar hebben gemaakt is te zien op
de tentoonstelling It looks like it
sounds, die tot 27 maart in het pa
viljoen van de faculteit bouwkun
de in Delft te zien is. Daarna gaat
het naar het Nationaal Pop Insti
tuut in Amsterdam. Naar aanlei
ding van de tentoonstelling is een
boek verschenen met dezelfde ti
tel.
Van Erp was in de jaren tachtig
manager van de Amsterdamse
band 'Fatal Flowers'. Zo leerde hij
ook Jan Douwe Kroeske kermen, -
die de afgestudeerde industrieel
ontwerper benaderde om de hoe
zen van de '2 meter sessies' cd's
vorm te geven. Daarna kwam Hal
lo Venray en werd het steeds meer.
„In Nederland is er een kloof tus
sen aan de ene kant de emotie, het
intuïtieve van de popmuziek en
aan de andere kant het gestructu
reerde denken dat heerst bij de
grote, gevestigde ontwerpbu
reaus", vindt Van Erp. „Despotjes
van Arcade voor cd's druipen van
de oubolligheid. Maar zo'n recla
me van AMEV, met dat liedje I've
got life van Nina Simone, dat is
echt een prachtig filmpje. Ex-
wordt dieper nagedacht over com
municatie, in plaats van platge
treden paden te bewandelen." Hij
vindt dat ontwerpers een voor
beeld aan de Engelse collega's
moeten nemen. „In Engeland
heeft een band één stijl en één lijn.
De singles in hetzelfde ontwerp als
het album enzovoort. In Neder
land wordt weinig aan zo'n band
identiteit gedaan. In Engeland
vragen ze wat voor sooxf band het
is. Een band denkt daar na over de
sokken en de veters in de schoe
nen."
Van Ei-p wordt niet graag in één
adem genoemd met andere ont
werpbureaus in de muziekbran-
De 'geiserhoes' van Van Dik Hout.
-
De ontwerpers van Fabrique, vlnr Pieter Aarts, Jeroen van Erp en Ro- De beroemde navelhoes van Hallo
bert Muda. foto Rob Keeris Venray
che. „De concurrenten zijn heel
andere bedrijven dan wijWij zijn
het enige bureau in de amuse
mentsindustrie dat ook voor bij
voorbeeld Albert Heijn werkt.
Veel andere bureaus hebben maar
één markt." Van Ei-p laat de term
DTP vallen. „Dat staat voor Desk
Top Publishing. Bij platenmaat
schappijen in het Gooi is het meer
ideeën uitwerken dan ideeën ge-
nereren, daar draait het om de
kwantiteit. Ze brengen vooral sta
pels compilaties uit, met illustere
titels als 'R B Christmas', weer
zo'n 'fotootje - logootje' hoes.
Soms is dit ook wel de beste ma
nier, kijk maar naar BZN dat een
vast logo heeft. Maar ik vind dat je
eerst naar de andere mogelijkhe
den moet kijken en dan pas beslist
wat de beste oplossing is."
Naast Van Erp ontwei-pen Pieter
Aarts en Robert Muda de meeste
cd-hoezen voor Fabrique. Aarts
probeert het ontwerppi-oces uit te
leggen. „Je moet een gevoel van
verbondenheid met de band heb
ben. Overleg is heel erg belangrijk.
Een band bedenkt een titel, Wij
Lisa Loeb: „Je leeft, dus beleeft, en hebt op die manier altijd wel een onderwerp voorhanden."
foto Kevin Westenberg
leveren. Ik zei: 'Bel mij maai-. Ik
help j e wel'Hetzelfde heb ik tegen
Celine Dion gezegd. Ze zei: 'als ik
het probeer klinken ze altijd als
Broadwaynummers'. Schrijven is
eigenlijk hetzelfde als autorijden.
Je moet het gewoon veel doen. En
denk nu niet dat ik het voor de cre
dits doe. Ik vind het gewoon leuk
om de kennis die ik heb opgedaan,
over te dragen. Ik zei tegen Maxi-
ah: 'het blijven jouw woorden en
ideeën'. Ze heeft nog niet terugge
beld. Ik ga straks wel, samen met
Dweezei Zappa, wat optredens
doen en mogelijk dat ik samen met
Lyle Lovett wat schrijf. Maar, wij
zijn dik bevriend. Waar ik nog al
tijd op hoop, is een telefoontje van
David Bowie, Robert Smith van
The Cure of Bi-ian Eno. Ik bedoel,
als je het hebt over met wie ik écht
graag zou samenwei'ken, dan zijn
het die muzikanten wel".
Hans Piët
leggen dan wat op tafel, daar rea
geren ze op en dan ga je bijscha
ven. De mening van bij wijze van
spreken 'de vriendin van de bas
sist' is ook belangrijk. Aan het
eind van de rit had niemand ge
dacht dat het ontwei-p zo zou wor
den als het uiteindelijk is gewor
den." Robert Muda vult hem aan:
„Bands veranderen in de loop der
jaren ook hun muzikale stijl en
daar moet het ontwerp in mee
gaan. Hallo Venray komt nu niet
meer met zoiets als de 'navelhoes'
op de markt, maar een hoes die
minder 'underground' is, omdat
de groep nu een stuk bekender is in
Nederland. Het is een pi-oces van
interactief en flexibel met de band
bezig zijn.t
Hazes
Fabrique maakt voornamelijk
ontwerpen voor Nedei'landsepop-
muziek-cd's. „We zouden wel
graag klassiek willen doen, maar
we zijn nog nooit gevraagd", zegt
Van Erp. Mocht volkszanger An-
dré Hazes op de deur van Fabrique
kloppen, dan hebben de heren al
wel wat leuke ideetjes. „Voor Ha-
zes zou ik een klassieke blues-hoes
maken. Zeker geen foto-logo",
mijmert Van Erp. „Sfeervol, roke
rig, beetje depri", vult Muda aan.
„Maar wel integer", vindt Van
Erp. „In ieder geval niet zo'n plat
te glimmende foto met een fout lo
go en een fout glimlachje." Muda
heeft de eei-ste countiy-cd van Al-
bert West ontworpen. „Mensen
reageren daar heel verbaasd op.
'Heb jij Albert West gedaan! is de
reactie. Ik vond het een enorme
kick."
„Een goede hoes vind ik Kerstmis
met Jantje Smit, zegt Van Ei-p.
„Als je de hoes openmaakt popt
Jantje er zo uit, net als in van die
wenskaarten. Prachtig."
De ontwei-pers van Fabrique erge
ren zich aan het conservatisme in
de ontwerpbranche. „De zoge
naamde 'budgfet-serdes' (goedko
pe cd's) moeten een goedkope uit
straling hebben, zo redeneren de
platenmaatschappijen. Maar dit
is niet vanwege budgettaire rede-
nen. Tegen de 'goedkope' uitstra
ling van OMO waspoeder wordt
waarschijnlijk meer geld aan ge
gooid dan tegen de 'dure' uitstra
ling van Mona drinkyoghurt", al
dus Van Ei-p. „Bij een goedkope
uitsti-aling wordt vaak de Zeeman
filosofie toegepast: groot, dik en
lelijk", weet Aaits. „Maar iets wat
goedkoop is, moet er volgens ons
ook mooi en prikkelend uit kun
nen zien.
Jeroen Keijzer
Ik geloof dat het al acht jaar geleden is
dat Eric Clapton voor het laatst nieuw
materidal op cd zette. De jaren tussen
Journeyman en het nieuwe Pilgrim
(Reprise/warner Music) werden gevuld
met live- en compilatie-albums en een
cd met bluescovers, From The Cradle.
Dat wekt de indruk dat Clapton
de laatste jaren vooi-al z'n
zakken aan het vullen is, een idee
dat helaas met Pilgrim niet echt
wordt weggenomen. Wie speurt
naar de Clapton, die ooit God was,
heeft het zoeken waarschijnlijk
allang opgegeven, maar ook voor
de liefhebbers van zijn sterke op
blues georiënteei'de popsongs valt
er weinig meer te genieten. Pil
grim is onder invloed van produ
cer Simon Climie een geforceerde
poging om aansluiting te krijgen
bij het hedendaagse r&b-gevoel.
Gladde koortjes, een lichte hip-
hop-ritmiek en veel te lange, be
zonken liedjes die vooral een aan
slag zijn op je bioritme. Tegen het
einde worden de songs wat beter
maar dan is het kwaad al geschied.
En die gitaar? Daar heeft-ie zo te
horen de bi-and ingestoken. Zonde
hoor.
Mavericks
Roy Orbison spookt nogal eens
door je hoofd als je Trampoline
(MCA/Universal), het nieuwe al
bum van The Mavericks hoort.
Da's ook geen wonder want Raul
Malo, de zanger en componist van
deze band uit Miami kan net zo
verdrietig en mooi tegelijk croo
nen als wijlen Orbison. Maar Raul
kan meer Zijn Cubaanse achtex--
grond is namelijk duidelijk te ho
ren in mambo- en salsa-achtige
dingetjes die overal op Trampoli
ne opduiken. Maar ook voor een
brassband of een stevige gospel
draait hij zijn hand niet om. Ze
vox-men de welkome afwisseling
op een album dat over de hele
lengte de sfeer van de jaren zestig
ademt. Maar dat verveelt geen
moment, om de eenvoudige reden
dat The Mavericks heel authen
tiek klinken en toch heel eigen
tijds. En eigenwijs. Waarom hoor
ik Dance The Night Away of Tell
Me Why niet elke dag op de radio?
Eagle-Eye Cherry
Je kunt de radio niet aanzetten of
Save Tonight, de opgewekte de
buut-single van Eagle-Eye Cherry
komt voorbij. Het nummer opent
Desireless (Polydor), het album
waarmee het bx-oex-tje van Neneh
zijn naam in één klap wil vestigen,
Dat zou 'm nog best eens kunnen
lukken ook, ook al blijkt Save To
night het enige uptempo-nummer
van de cd en klinkt de x-est wat
meer moody en daardoor soms te
veel van hetzelfde .Maar de sfeer is
goed en het album telt naast de
single een paar heerlijke num
mers. Worried Eyes bijvoorbeeld,
een duet met z'n andere zus Tityo.
Maar bovenal het titelnummer
aan het slot. Een jazzy stuk met
licht Afrikaanse elementen en een
piano-opening die doet denken
aan I Don't Like Mondays. Een
nummei' ook, waarmee Eagle-Eye
al zijn roots in één welgemikte
klap openbaart. De woxlels van<
een zwarte Zweed, die zijn jeugd
in New Yox-k doox-bx-acht. Toch een
prima smeltkroes.
The Nits
Het vertrek van Robert-Jan Ótips
heeft het geluid van The Nits niet
wezenlijk veranderd, zo blijkt op
hun zestiende album Alankomaat
(Columbia/Sony Music). Wel zijn
de composities bewust wat kaler
en basaler gehouden dan op vorig
werk, iets wat misschien ook wel
past bij de Scandinavische invloe
den op dit album. Alankomaat is
Fins voor 'lage landen' (Nedex--
land dus) en bij de opnames van dit
album was er beperkte hulp van
twee Finse toetsenlieden. De me
diterrane voorkeur van The Nits
op vroeger werk is dus geheel om
geslagen, iets wat hun muziek wat
kouder maar daardoor nog niet
klinischer maakt. Meer dan voor
heen is spx-ake van heuse poplied
jes, waarin naarmate de plaat vor
dert het melancholieke karakter
van de band steeds meer naar vo
ren komt. Prima, maar persoonlijk
verlang ik na zestien albums met
dat typische Nits-geluid eigenlijk
naar wat meer vuurwerk.
Tony Hadley
Tony Hadley mag dan het gezicht
en de stem van Spandau Ballet
zijn geweest, een fatsoenlijk num
mer heeft hij nog nooit geschre-
ven, Dat-ie daax-voor Gax-y Kemp
nodig had is goed te merken op
zijn solo-debuut Tony Hadley
(Slipsteam/Mercury), met afstand
de meest overbodige cd die er dit
jaar zal vei-schijnen. Op vier num
mers na bevat dit album louter co
vers (van Duran Durans Save A
Prayer tot de Bee Gees' First Of
May) waarbij de keuze van de co
vers een tamelijk bedenkelijke is.
Het gaat vrijwel louter om grote
hits uit het al dan niet grijze verle
den, die door Hadley een aalglad
de en supergelikte uitvoering
krijgen. Dat de man daarbij en
passant een van mijn favox-ieten
(Blacks Wonderful Life) om zeep
helpt is de druppel die de emmer
doet overlopen.
Josh Smith
Josh Smith is net 18 jaar maar dat
neemt niet weg dat hij met Too
Damn Cold (Maddog Music/Ber-
tus) al aan zijn dei'de cd toe. We
kunnen hier dan ook spreken van
een tamelijk begenadigde bluesgi
tarist, die echter de pech heeft dat
wonderkindex-en nooit alleen ko
men. En dus gaat de meeste be
langstelling uit naar leeftijd- en
genregenoot Kenny Wayne Shep
herd, tex-wijl Smith eigenlijk net
zo goed is. Hij schudt de gitaar-
licks uit zijn mouw, alsof hij S te vie
Ray Vaughan zelf is, met Jimx
Hendrix op een goede tweede
plaats. Zijn grofkorrelige stem
past bovendien eerder bij een
bluesveteraan dan bij een kid van
18. Josh Smith heeft als nadeel dat
hij in een genre opereexf waar de
concuiTentie groot is. Maar alle
eerder genoemde elementen plus
het feit dat hij vrijwel al zijn lied
jes zelf schrijft, moeten dit jochie
ook buiten Florida wex'eldbe-
roemd kunnen maken.
Gert Meijer
Eric Clapton.
Tenorsaxofonist Sonny Rol
lins (67) geeft op 1 mei een
exclusief concert in hetrAm-
sterdamse Concertgebouw.
Rollins, al meer dan veex-tig
jaar toonaangevend op zijn in
strument en samen met Cole
man Hawkins, Lester Young en
John Coltrane behorend tot de
tenorreuzen van deze eeuw,
speelt in Amsterdam samen
met trombonist Clifton Ander
son, pianist Stephen Scott,
bassist Bob Cranshaw, percus
sionist Victor See-Yuen en
dmmmer Perxy Wilson.
Het optreden van Rollins moet
gezien worden als de 'opmaat'
voor de concexfserie Jazz in het
Concertgebouw in het seizoen
'98/'99. Na afloop van het een
malige conceit is er een 'after-
party' met het Jesse van Ruller
Kwartet en de New Cool Col
lective.
Rollins die heeft gespeeld met
de grootste namen uit de jazz
geschiedenis zoals Miles Davis,
Axt Blakey, Thelonious Monk,
Max Roach en McCoy Tyner,
kreeg grote faam in de jaren
vijftig met albums als Tenor
Madness, Saxophone Colossus,
Tour de Force en A night at the
Village Vanguard. Vanaf die ja
ren tot nu toe heeft hij regelma
tig Down Beat Critics Polls ge
wonnen. Vorig jaar nog werd
hij tot beste tenorsaxofonist en
'Jazz Artist of the Year' verko
zen.
In totaal heeft Rollins rond 50
platen op zijn naam staan. Hij
heeft veel gespeeld met jonge,
aankomende talenten zoals
deétijds Roy Hargrove en Bran-
f ord Marsalis. Ook heeft hij op
getreden met de Rolling Sto
nes, zodat zijn naam ook bij het
poppubliek niet onbekend is.
Kaarten voor het concert zijn
verkrijgbaar bij de kassa van
het Concertgebouw (020-
6718345) en de via de AUB-lijn
(020-6211211). GPD
