Leeg Prekaz gaat in vlammen op
Euro kan hulp van boven wel gebruiken
PZC
feiten en meningen
2
Serviërs verwoesten door Albanezen verlaten dorp in Kosovo
Volmacht
7 maart 1948
zaterdag 7 maart 1998
Zittend op je knieën, verscho
len in de hooischuur van een
boerderij en kijkend door een
gat in de houten wand, kun je
zien hoe de huizen van Albane
zen in Prekaz in brand worden
gestoken door de Servische or
detroepen. Die zijn ook vrijdag
doorgegaan met hun terreur-
campagne tegen etnische Alba
nezen in het van de buitenwe
reld afgesloten Drenica-gebied
in Centraal-Kosovo.
In de verte klinken met grote re
gelmaat luide explosies van
ontploffende granaten, die dui
den op het gebruik door de Ser
viërs van tanks of kanonnen. Af
en toe ratelt een machinege
weer. Alle huizen zijn verlaten,
de bewoners op de vlucht gesla
gen voor het geweld. Eerst zie je
hoe er een huis brandt, een tien
tal minuten later, zonder dat er
ergens explosies klinken, gaan
er nog twee huizen in vlammen
op. Rookwolken stijgen op,
Prekaz wordt in brand gesto
ken.
Prekaz is het doelwit van de
donderdagochtend begonnen
aanvallen door Servische orde
troepen op het Drenica-gebied
vanwege vermeende terroristi
sche activiteiten in de regio door
leden van het Bevrij dings Front
voor Kosovo. Volgens de Servi
sche autoriteiten zijn er twintig
Albanezen gedood, de Albane
zen zelf houden het op meer dan
vijftig.
Afgezet
Zwaar bewapende Servische
politiemannen hebben alle we
gen naar het gebied afgezet.
Maar met behulp van etnische
Albanezen, die het terrein op
hun duimpje kennen, lukt het
om via allerlei sluippaadjes
door de heuvels de woningen
van Prekaz te bereiken. Het eer
ste stuk met de auto, het laatste
gedeelte te voet.
Overal op de smalle weggetjes
die we nemen, komen we tracto
ren en paard-en-wagens tegen
die volgeladen zijn met Albane
se vluchtelingen; vrouwen en
kinderen die met angst in de
ogen proberen weg te komen
naar een veiliger heenkomen in
de grotere steden buiten de re
gio.
Maar niet alleen vrouwen en
kinderen zijn op de vlucht ge-
Vrouwen en kinderen op de vlucht uit het Dremca-gebied.
slagen. Hoe dichter je Prekaz
nadert, meer Albanese mannen
te voorschijn komen uit het
struikgewas. Tientallen, hon
derden zelfs. „Wij wachten af in
de heuvels", zegt een jongeman.
„Vannacht hebben we hier in de
bossen geslapen".
De Serviërs beweren dat de et
nische Albanezen in dit gebied
meedogenloze en zwaar bewa
pende terroristen zijn die van
Kosovo een eigen staat willen
maken. Iedereen die we spre
ken, is inderdaad een voorstan
der van Kosovo's afscheiding
van Servië, maar zwaar bewa
pende terroristen? Van alle
mannen die we zien, draagt nie
mand een uniform, allen zijn
boeren die vermoeid ogen en die
niets liever willen dan terugke
ren naar hun huizen. We zien in
totaal slechts twee bewapende
Albanezen van om en nabij de
dertig jaar. De een draagt een
dubbelloops jachtgeweer met
40 patronen om zijn middel
(„Dit is alles wat ik heb".), de
ander draagt een krakkemikkig
Italiaans geweer van voor de
Tweede Wereldoorlog („Dit
ding is gevaarlijker voor mezelf
dan voor de vijand".). De man
met het Italiaanse geweer
draagt een honkbalpet met
daarop de tekst: 'Boston figh
ting cocks"-. Als de situatie in het
gebied niet zo serieus was, zou
den de twee 'terroristen' bijna
koddig aandoen.
Geen partij
Aangekomen op een heuvel, uit
kijkend op Prekaz en met het ge
luid van zware explosies in de
verte, waarschuwt de gids, een
door de Serviërs ontslagen Al
banese professor die Muhamed
heet, dat we nu moeten uitkij
ken voor Servische sluipschut
ters die ons kunnen zien. „Er
zijn hier al mensen beschoten",
zegt hijWe krijgen hulp van Be
ta, een uit Prekaz gevluchte Al
banees die zich op de top van de
heuvel heeft verstopt. We lopen
snel over een veld in de richting
van de Servische posities. „Ech
te frontlinies zijn er hier niet",
legt Beta uit, „de Serviërs heb
ben tanks, kanonnen en heli
kopters. Wij een paar jachtge
weren, we zijn geen partij voor
die lui".
Via een greppel, in de beschut
ting van anderhalf meter hoog
struikgewas, komen we dichter
en dichter bij het centrum van
het dorp. Daar zijn de Serviërs
nog. We passeren verlaten hui
zen. Na iedere granaatexplosie
slaan alle in der haast achterge
laten honden aan en ontstaat er
een concert van j ankende waak
honden.
Zuiveringen
Aangekomen bij de stal zegt Be
ta dat het niet mogelijk is om
verder het dorp in te gaan. We
zien de brandende huizen, de
rookwolken en horen de be
schietingen. Tien minuten latei-
slaat de angst ons om het hart,
als we op ongeveer 700 meter af
stand in het zwart geklede figu
ren over de velden zien lopen.
Heuvelopwaarts staan twee
Servische commando's onder
een boom. Ze zijn duidelijk te
zien. Andere figuren zijn zicht-
foto Srdjan Ilic/AP
baar in een verderop gelegen
greppel. Snel verlaten we de
schuur, bang dat we onder vuur
zullen worden genomen door de
Servische troepen. „Dit is net
als Bosnië", meent professor
Muhamed, terwijl we teruglo
pen, „ze moorden en steken de
huizen in brand zodat de Alba
nese bevolking nooit meer kan
terugkeren. Dit zijn etnische
zuiveringen".
Vlak voordat wij het oorlogsge
bied verlaten, werpt Muhamed
nog een laatste blik op de bran
dende huizen. „Wij Albanezen
geloven in vooruitgang. Micro
soft Windows, de 21e eeuw. De
Serviërs gebruiken hun
window, hun raam, alleen maar
om terug te kijken in hun ge
schiedenis. Zij geloven slechts
in brute kracht". GPD
De verkiezingen voor de gemeenteraad zijn ach
ter de rug. Maar nog dagenlang klinken er com
mentaren op de stembusuitslag. Niet alleen
worden veel politieke analyses op de uitslag losgelaten:
het stemmen zelf is ook onderwerp van discussie. Com
puterstoringen maakten het in bijvoorbeeld dt
gemeenten Goes en Den Haag lastig de voor de gemeen
teraad uitgebrachte stemmen te tellen. Bij de verkie
zingen voor het waterschap blijkt de administratie nie:
geheel te kloppen. Een aantal stemgerechtigden heef,
nooit een oproepkaart gehad.
Ontwikkelingen om toch eens bezorgd bij op het hoofc
te krabben. Maar slechts een enkele burger waagt di
gang naar het hoofdstembureau om een klacht te depo
neren. Het leeuwendeel van de kiezers maakt zich niet
zo druk over de verwerking van zijn of haar stem.
Wel wordt het pijnlijk als blijkt dat iemand jouw sten
heeft ingepikt. Zoals de twee inwoners van Sluis, die op
het stembureau te horen kregen dat er al een stem op
hun naam was uitgebracht. Op zo'n moment voel je ji
als stemgerechtigde behoorlijk gepakt. Blijkbaar wa
ren de oproepkaarten van beide burgers aan het ver
keerde adres bezorgd. Een kwaadwillende verre buur
man deed het voorkomen alsof hij volmachten hac
gekregen, vervalste handtekeningen en stemde op dt
partij van zijn keus.
Voor de voorzitter van het stembureau waar de fraudi
met de volmachten plaatsvond, is dit incident aanlei
ding om te pleiten voor het afschaffen van stemmen bi;
volmacht. Hij heeft waarschijnlijk in zijn boosheic
over dit om-echt niet gedacht aan de vele senioren dit
niet meer in staat zijn zelf de gang naar de stembus tt
maken. Voor vele ouderen is het een uitkomst dat zij eet
volmacht kunnen geven om zodoende toch van hut
recht gebruik te kunnen maken. Als men deze wijze vat
stemmen verbiedt, dan wordt een grote groep mensei
buitengesloten.
Afschaffen van de volmacht zou de fraude met stem
men verminderen. Niet alleen verkeerd bezorgde op
roepkaarten, maar ook het ronselen van volmachtet
maakt dat de volmacht ter discussie staat. Het is be
kend dat een aantal politici gebruik maakt van de on
wetendheid van oudere mensen om een volmacht lost;
peuteren. Allemaal niet zo netjes. Bovendien een ver
keerd voorbeeld voor mensen die de wet toch al niet zc
nauwkeurig naleven.
Wordt het stemmen bij volmacht verboden, dan zal eet
grote groep kiezers verstek laten gaan. De fraude ver
mindert; het aantal uitgebrachte stemmen ook. Het is
niet onverstandig als de verantwoordelijke bewinds
lieden de volmacht nog eens kritisch tegen het licht
houden. Het ronselen van volmachten en fraude is niet
simpel aan te pakken. Toch moet de regelgeving worden
aangescherpt. Een vorm van legitimatie is te overwe
gen bij het uitbrengen van een stem via een volmacht.
Dan kan de fraudeur worden aangepakt.
door Harald Doornbos
Extra boter
Te.r gelegenheid van de paas
dagen wordt een extra rant
soen boter of margarine naar
keuze verstrekt. Tegelijkertijd
zullen waarschijnlijk bonnen
voor vier eieren worden aan
gewezen.
Wapenvondst
Een garagehouder en een taxi
ondernemer uit Nieuw- en
Sint Joosland zijn aangehou
den op verdenking van betrok
kenheid bij de diefstal van een
vrachtwagen in Bergen op
Zoom. Bij de twee werden
huiszoekingen verricht, waar
bij behalve autobanden en een
voorraad wol en sigaretten
ook wapens en patronen wer
den aangetroffen.
Verdeling Palestina
De Veiligheidsraad is niet van
plan om het verdelingsplan
voor Palestina met behulp van
dwangmaatregelen door te
zetten. Ook wordt niet hande
lend opgetreden tegen de Ara- -
bieren. Een commissie uit de
vijf grote mogendheden zal het
verdelingsplan voor Palestina
opnieuw bekijken en proberen
een basis tot overeenstemming
tussen de joden en de Arabie
ren te vinden.
Schip loopt vast
Bij Walsoorden is het Franse
stoomschip Dijon vastgelo
pen. Het kwam op eigen kracht
weer vlot, zodat de gewaar
schuwde sleepboten niet in ac
tie hoefden te komen.
Uitgever:
W. F.
City OnLine internet
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
http://www.city.nl
e-mail: pzcredcity1@pzc.nl
Bezorgklachten: maandag
t/m vrijdag; op de kantoren
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 14.00 uur:
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
lot 22.00 uur en zondagavond
van 20.00 tot 22.00 uur:
Tel. (0118)484000
Fax(0118)470100
Abonnementsprijzen:
per kwartaal 95,00;
franco per post 125,50;
per maand 34,75;
per jaar 366,50;
franco per post 485,00;
bij automatische afschrijving
per termijn 1,50 korting;
losse nummers
maandag t/m vrijdag 1,75,
zaterdag 2,50 p.st.;
(alle bedragen inclusief 6 pet. btw);
Postrek.nr.: 3754316
t.n.v. PZC ab.rek. Vlissingen
Advertentietarieven:
184 cent per mm; minimumprijs per
advertentie 27,60;
ingezonden mededelingen
2,5 x tarief;
speciale posities: tarief op aanvraag;
voor brieven bureau van dit blad
7,- meer (excl. 17,5 pet btw);
volledige tarieven met
contractprijzen op aanvraag;
(alle advertentieprijzen
exclusief 17,5 pet. btw)
Giro: 35 93 00, Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant B V.
Vlissingen
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
M. van Zuilen (adjunct)
Centrale redactie
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Redactiefax: (0118) 470102
's avonds op zondag t/m
vrijdag: vanaf 19.00 uur
in het weekeinde:
verwijzing via de
telefonische boodschap
op de kantoren
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118)472404
Goes: Voorstad 22
4461 KN Goes
Tel. (0113) 273000
Fax. (0113) 273010
Terneuzen: Axelsestraat 16
4537 Al< Terneuzen
Tel. (0115) 694457
Fax. (0115)620951
Axel: Nassaustraat 15
4571 BK Axel
Tel. (01151568000
Fax. (0115) 561415
Hulst: 's Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel. (0114) 373839
Fax. (0114)373840
Zierikzee: Oude Haven 41
4301 JK Zierikzee
Tel. (0111) 415380
Fax. (0111)414126
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV
nodig heeft om zichzelf definitief in
Europa in te kunnen bedden. Dit poli
tieke motief - Duitsland moet tegen
zichzelf beschermd worden - kreeg
nog een extx-a impuls door de Duitse
hereniging in 1989. Bondkanselier
Kohl ijverde vanaf dat moment met
stexrn van Mitterrand voor een duide
lijke deadline van het* euro-project:
dat werd uiteindelijk 1 januai'i 1999.
Wat Kohl en Mitterrand hun burgers
vergaten te vertellen, was dat op dat
vroege moment al een éénrichtings-
straat werd ingeslagen. „Zo gaat dat
steeds in Europa. Bij gebrek aan poli
tieke moed wordt elke keer een klein
stapje gezet, tot je moet zeggen: we
kunnen niet meer terug. De burgers
hebben het nakijken", zegt oud-am
bassadeur van Duitsland en rector
van het Europacollege in Brugge, Otto
von der Gablentz.
Ingrijpend
De gevolgen van de euro voor de 'Eu
ropese' politiek zijn ingrijpend. Er zal
een grotere druk ontstaan om de be
lastingen en sociale zekei'heidsstel-
sels in het eurogebied op elkaar af te
stemmen. Niet toevallig zijn op de val
reep van de euro een paar heilige huis-
jes in Brussel gesneuveld. Voor het
eerst in veertig jaar staat belasting
harmonisatie en het werkgelegen
heidsbeleid serieus op de Europese
agenda.
Met de euro verschaft de economische
x-eus Eui'opa, dat nu al een grotere eco
nomie en meer inwoners heeft dan de
VS, zichzelf een belangrijk stuk pres
tige. Het eigen succes of falen van het
Europese (economische) beleid zal
aan de waarde van de Europese munt
tegenover de dollar en de yen kunnen
worden afgelezen. Dat confronteert
de Europese beleidsmakers bijna da
gelijks met de vraag of de Europese
arbeidsmarktpolitiek, belastingdruk,
welvaart en concurrentiekracht wel
tegen de andere machtsblokken zijn
opgewassen. Zo houdt de euro de poli
tieke elite op het oude continent als
het ware een nieuwe spiegel vooi".
De grote vraag is: zal na de gemeen
schappelijke munt ook een gemeen
schappelijk buitenlands- en veilig
heidsbeleid van de grond komen,
alsmede wellicht een volwassener so
ciaal- justitie- en milieubeleid?
Dat is niet makkelijk te beantwoor
den. Veel hangt af van de politieke wil
in de landen die samen hun munt gaan
delen. Wordt de eenheidsmunt een
economisch succes, dan behoort zo'n
'sprong voorwaarts' zeker tot de mo
gelijkheden. Leidt de gemeenschap
pelijke munt tot een recessie en nog
meer dan de huidige 18 miljoen werk
lozen dan gaat de Unie zware tijden
tegemoet. Een ding is in elk geval ze
ker: een weg terug is er niet meer. Het
randschrift van Zalm was misschien
zo'n gek idee nog niet. Een beetje
steun van God kan de euro wel gebrui
ken, GPD
Over acht weken heffen de Europese
regeringsleiders in Brussel het glas op
de 'Eurode eenheidsmunt die het ou
de c.07itinent met zijn 370 miljoen in
woners weerbaar moet maken voor de
eenentwintigste eeuw. Dat zij daar
mee een beslissende stap zetten, be
twijfelt niemand. Waarheen de weg
leidt die met euro's is geplaveid, is een
andere zaak!
door Paul Koopman
Dat ook de 'grote politiek' soms tri
viaal kan zijn bewijst een anek
dote van minister Gerrit Zalm van
Financiën. Tijdens één van de verga
deringen met zijn collega-ministers
diepte Zalm vorig jaar een vijf gul
den-muntstuk uit zijn portemonnee
op. „Voel zelf maar, je merkt er niets
van", zei hij tegen Strauss-Kahn. Met
de ogen op het plafond gericht liet de
Franse bewindsman zijn vingers aan
dachtig langs de muntrand glijden en
inderdaad: hij voelde niets. Het vijf
gulden-stuk ging vervolgens van
hand tot hand. Maar geen van de ex
cellenties kon - zelfs met de ogen dicht
tastend - iets anders waarnemen dan
minuscule ribbeltjes. Zalm glunder
de: hij had het randschrift gered.
Sinds het vijf-gulden-expeiiment van
Zalm mag Nederland de tekst 'God zij
met ons' in zijn Euro-muntstukken
graveren- want, zo is proefondeivin-
delijk vastgesteld, het randschrift
schept geen verwarring voor blinden.
Het ministerie van Financiën heeft al
bepaald op welke munt het i-and-
schrift komt: dat wordt het twee euro
stuk (circa 4,50), de grootste een
heid. Christelijk Nederland i-eageex-de
opgelucht dat uitgerekend de liberaal
Zalm de band tussen God en het Geld
niet had dooi-gesneden.
Afgezien van de GPV/RPF/SGP-lob-
by voor het randschrift, heeft de in
voering van de euro in Nederland tot
dusveiTe opmei-kelijk weinig weer
standen opgeroepen. Er waren geen
verhitte nationale debatten zoals in
Denemarken, Zweden en Engeland,
er waren geen gi-ote manifestaties zo
als in Frankrijk of processen met een
beroep op de grondwet zoals in Duits
land.
De geringe maatschappelijke belang
stelling voor wat Eurocraten in Bi-us-
sel graag 'het project van de eeuw'
noemen, is misschien niet eens zo ver-
wondei-lijk. De 'Economische en Mo
netaire Unie' di e in 19 91 door Kok zelf
in het 'Verdrag van Maastricht' werd
uitgetekend, is van een andere orde
dan de kwesties die de burgerij vroe
ger wel massaal op de been brachten:
de schoolsti-ijd, het vrouwenkies
recht, de vijfdaagse werkweek of pak
weg, de Amerikaanse kruisraketten.
Toch gaat het om een belangrijke
zaak: het monetaire zelfbeschik-
kingsx-echt. Op 1 januari 1999 gaat de
laatste fase van de eui-o formeel van
start, en vanaf dat moment beslissen
Minister Zalm van Financiën (1), die het randschrift 'God zij met ons' redde, praat met Eurocommissaris Yves-Thibault
over de Europese Monetaire Unie, teiwijl Zalms ambtenaren in een aanpalende kamer ongeduldig op hun baas wachten.
foto Raymond Rutting/ANP
euro wordt een beslissende stap in de
ontwikkeling van Europa gezet",
meent de Franse minister Strauss
Kahn.
Oud-commissievoorzitter Jacques
Delors denkt dat de euro 'misschien
na veertig jaar de lancering is van het
politieke Europa'. Bondskanselier
Kohl formuleert het nog dwingender:
„De monetaire unie kan niet los ge
zien worden van een politieke unie."
De euro heeft in dit verband een niet te
onderschatten psychologisch effect.
Om te beginnen krijgen de Europese
burgers voor het eerst 'Europa' in
klinkende munt in hun binnenzak. De
Duitsers zullen afscheid moeten ne
men van de D-mark die voor hen over-
brekelijk verbonden was met het
Duitse Wirtschaftswundei-, de Fran
sen zeggen 'adieu' tegen de franc die
lange tijd de pasmunt van een wereld
macht was, het merendeel van de Ita
lianen zal zich na de invoering van de
euro geen miljonair meer kunnen noe
men. Als straks elf lidstaten met sa
men ruim 200 miljoen bui-gers dezelf
de munt gaan hantei-en, zo is de
gedachte, dan zullen zij zich meer met
elkaar verbonden voelen.
Dat laatste geldt zeker voor de rege
ringen. Een van de eerste pleitbezor
ger voor'de EMU was niet voor niets
de Duitse minister van Buitenlandse
Zaken Genscher Genscher zei al in
1987 dat Duitsland een eenheidsmunt
de deelnemende landen niet meer zelf
wat de waarde van hun nationale
munt zal zijn en met wat voor soort
rentetarieven, geldhoeveelheid of be-
grotingspolitiek die waarde verde
digd moet worden. Voor Nederland
betekent dit dat rente- wisselkoers
en inflatiebeleid niet meer bij de cen
trale bank in Amsterdam worden uit
gestippeld, maar in het Duitse Frank
furt, waar de Europese Centrale Bank
(ECB) zetelt en in Brussel, waar de mi
nisters van Financiën van de eui'o-
landen in de zogeheten Euro-X-raad
vergaderen.
Dat maakt een belangrijk verschil. De
Centrale Bank in Amsterdam is welis
waar net als deECB politiek onafhan
kelijk, maar haar eerste opdracht is
niets minder dan het dienen van het
nationale belang van 16 miljoen Ne-
derlandse onderdanen. De ECB in
Frankfurt en de Euro-X-raael leggen
de lat vanzelfsprekend hoger: deze in
stituten moeten formeel de belangen
van alle deelnemende landen zien te
vei-dedigen. Dat is geen enkel pro
bleem zolang de belangen van de
EMU-groep gelijk lopen met die van
alle deelnemers. Gezien de economi
sche vei-wevenheid in Europa is dat
tot op grote hoogte ook het geval.
Maar de schoen gaat wringen als het
belang van pakweg Italië en Frank
rijk niet zou sporen met dat van Ne-
derland. De Nedeiiandse burgers
hebben dan geen enkele mogelijkheid
om bijvoorbeeld via een veto een an
der beleid van de centrale bank of Eu-
ro-X-i-aad af te dwingen. Het macro-
economische beleid van Nederland
verhuist voor een groot deel naar een
supi'a-nationaal niveau. „Dat is ei
genlijk een kwantumsprong in het
duister", meent de Nedei'landse eco
noom Jos deBeus.
Schuman
Met de euro krijgt de Europese poli
tieke elite een hefboom voor verande-
ring in handen, waar de grondleggers
van de Gemeenschap zoals Robert
Schuman en Jean Monnet slechts van
konden' dromen. „Als de eenheids
munt er is, hebben we een ander Euro
pa", zei de Zweedse minister-presi
dent Göran Persson dan ook. „Met de
