PZC
Gekrakeel, maar Sas bouwt
Blijft Axel toch een koopstad?
Hulst put inspiratie uit buitenbad Oude koeien beheersen Hontenisse
,19
gemeenteraadsverkiezingen
4 maart
donderdag 26 februari 1998
De kans dat de Sasse politiek de ko
mende maanden veranderen zal is
erg groot. Heel wat pex'sonen, die de voor
bije jaren het politiek-bestuurlijke spel in
de Kanaalgemeente bepaald hebben, ver
dwijnen of zijn inmiddels uit beeld ver
dwenen. Burgemeester ing. J. van Rest
houdt het in juni voor gezien en hangt
haar ambtsketting aan de wilgen. Ge
meentesecretaris W. Zwartelé stevent op
zijn pensioen af. Wethouder L. Marquinie
overleed enkele maanden geleden en vori
ge week bezweek ook nog CDA-fractie-
voox'zitter L. van Waes aan een dodelijke
ziekte. Van de zittende politici komen
voorts ook niet meer tex-ug D66-fractie-
voorzitter J. Smit en de onafhankelijke
wethouder R. de Mul.
Een en ander heeft tot gevolg dat de
politieke constellatie van de raad na de
verkiezingen behooxiijk kan wijzigen.
Sassenaren die de partij-politieke ont
wikkelingen een beetj e volgen sluiten niet
uit dat de hegemonie van Gemeentebe
langen Groot Sas, door het heengaan van
vooiman Leon Marquinie, na de verkie
zingen wordt gebraken. Het CDA - jaren
lang een verdeelde club die mede daar
door ook sinds 1982 in de oppositie
vex'zeild was geraakt - kan, bij een redelij
ke vex'kiezingsuitslag, wel eens een wet
houder moeten gaan leveren. Mocht de
plaatselijke WD dan ook nog eens kun
nen profiteren van een Bolkestein-effect,
dan is de kans redelijk groot dat beide
partijen in Sas van Gent, na jaren aan de
zijlijn te hebben gestaan, het bestuurlijk
voor het zeggen kx'ijgen.
Losweken
Uiteindelijk beslist de kiezer, Vier jaar te
rug deden de Sassenai'en dat ook, maar
het resultaat van hun dexnocratische actie
was niet wat de meesten ervan vex-wacht
hadden. GGS-voorman Marquinie wist,
na overeenstemming te hebben bereikt
met de PvdA over de vorming van een coa
litie, dePhilippiense CDA-erR. deMullos
te weken uit christen-democi'atische
kring waardoor hij voor zijn coalitie in de
raad een meerderheid wist te krijgen. De
Muls desertie zette in de Sasse politieke
arena behoorlijk wat kwaad bloed. Ge
volg was verstoorde verhoudingen in de
raad, die vier jaar lang bleven doorzeu
ren.
Kritiek
Het GGS-PvdA-De Muicollege kreeg de
voorbije periode heel wat kritiek te slik
ken. De oppositiepartijen hadden het ge
voel dat zij voor spek-en bonen meededen
en klaagden daar ook regelmatig over.
Ook het gebx'ek aan openheid op het ge
meentehuis - iets waar ook vex'enigingen
en instellingen vaak over klagen - was re
gelmatig onderwerp van kritiek.
Het was dan ook niet zo vreemd dat diver
se raadsleden het vertrek van bux-gemees-
ter Van Rest geenszins betreurden. De wat
bittere reacties in de media op mevrouw
Van Rests mededeling dat ze er in juni mee
op zou houden leidden overigens wel tot
reacties uit middenstandskringen en de
rangen van de verenigingsbesturen. Zij
vonden dat mevrouw Van Rest het - gege
ven de omstandigheden - helemaal niet zo
slecht gedaan had. Sterker nog, met name
de verenigingen en instellingen vonden
bij de burgermoeder vaak een gewillig
ooi*.
Wie los van het gekrakeel in de raadszaal
en commissiekamers nagaat wat de hui
dige coalitie heeft weten te verwezenlij
ken moet tot de slotsom komen dat de
meest donkere jaren ook voor Sas van
Gent achter de rug zijn. De zittende coali
tie wist de terugloop van het inwoner-tal te
remmen door bouwgrond goedkoop aan
te bieden. In Philippine en Westdoxpe
werd er de voorbije jaren dan ook flink ge
bouwd en wel in zo'n tempo dat er nog
twee nieuwe uitbreidingsplannen (Ka
naalpark en Oostmolenkreek) bij moesten
komen. Het Sasse centrum werd op
verschillende plaatsen opgeknapt, er
kwamen banken bij en een nieuwe super
markt op de plek van de gesloopte meelfa
briek de Walsenmolen. Met Cerestar werd
overeenstemming bereikt over de aan
koop van gronden waar een nieuw -
inmiddels in gebruik genomen - sport
complex kon worden gebouwd. Het open
luchtzwembad werd gi'ondig gerenoveei'd
en dat kostte de gemeente miljoenen. Voor
watersportliefhebbers werd een passan
tensteiger aangelegd en in de directe na
bijheid van die voorziening verrijst bin
nenkort een appartementencomplex.
Successen
De zittende regeringsploeg wist boven
dien de dreiging van een gemeentelijke
herindeling af te wenden, de basis te leg
gen voor nieuwe industriële activiteiten
op de Axelse Vlakte en trotseerde Bx~a-
bantse varkensboeren, die in eex'ste in
stantie en masse de gemeentelijke polders
dreigden te gaan bevolken. Over de wijze
waarop de Sasse bestuurders het een en
ander bereikten valt te discussiëren, het
blijft een feit dat er toch het een en ander
vex-wezenlijkt werd.
Sas van Gent is er overigens nog lang niet.
De vax'kens knorren nog steeds aan de
stadspoort. Delen van Sas - waar ooit fa
brieken stonden - wachten nog steeds op
een fraaie invulling. De sanering van de
wijk Sint-Albert moet nog steeds worden
afgerond en de neerwaartse bevolkings
spiraal is nog niet gekeerd en de milieu
problemen - al dan niet van over de grens -
blijven bestuurlijke aandacht ver-gen.
De nieuwe lichting bestuurders, wie daar
dan ook deel van mag uitmaken, kan de
borst al natmaken.
Conny van Gremberghe
Te groot voor het servet, te klein voor
het tafellaken. Tot voor kort waren de
middenstand en de zaterdagmarkt in Ax
el heilige huisjes, maar ook in de Oost-
Zeeuws-Vlaamse gemeente zijn bestuur
ders en ondernemers onder ogen gaan
zien dat die periode passé is. De vx-aag is
echter welke kant Axel op moet met zijn
imago: krampachtig blijven vasthouden
aan het winkel- en marktstad-imago of
toch de kaart van woongemeente uitspe
len. De op één na grootste gemeente van
Oost-Zeeuws-Vlaanderen kan bogen op
een hoeveelheid recreatiemogelijkheden
en sportaccommodaties waar menige
stad jaloers op is. Axel heeft binnen zijn
gemeentegrenzen twee openluchtzwem
baden - een voorziening die in Hulst inzet
is van de verkiezingen - een motox'cross-
terrein, een sporthal, springruitex-texrei-
nen, diverse sportcomplexen, een zweef-
vliegveid en een achttien-holes golfbaan
Dat alles kan echter niet verhinderen dat
Axel een saai imago heeft en dat steekt.
Met name de middenstand, bij monde van
de ondernemersvereniging Axclusief,
komt steeds weer met hele en halfbakken
plannen om het centrum wat op te poet
sen, maar ziet met lede ogen het winkel
bestand in het centrum langzaam maar
zeker teruglopen. Zo heeft de HEMA eind
1997 de deuren gesloten en ook het. Grens
Wissel Kantoor is sinds 1 januari verdwe
nen.
'Wethouder J. van Schalk heeft als lijst
trekker namens de Partij van de Arbeid,
wat dat betreft., duidelijke taal gespro
ken: de jaren zestig zijn voorbij en niet al
leen in Axel maar in heel Nederland kent
het marktbezoek een teruggang. „Het is
uit de tij daan het raken. De moderne con
sument heeft andere behoeften en wil
nieuwe attractieve marktvormen. Wij
kunnen niet op tegen Hulst, Sluis of win
kelcentra zoals Wijnegem. De midden
stand moet zorgen voor leuk plaatselijk
winkelen, want het wórdt niet meer zoals
vroeger."
Van Schaik heeft daarmee als eerste Axel-
se politicus duidelijk stelling genomen te
gen de ondernemerslobby die nog altijd
denkt dat van de plaats een koopcentrum
gemaakt kan worden. De PvdA-er houdt
het er simpelweg op dat Axel een woonge
meente is en dat het voorzieningenniveau
eerst en vooral dient te worden afgestemd
op de eigen inwoners. Als er dan ook van
buiten Axel nog mensen de weg weten
naar het stadje, dan is dat mooi meegeno
men, maar meer ook niet.
De keerzijde van de medaille is dat er in
Axel stevig gebouwd wordt. Aan de
noox'dkant en aan de zuidoostkant dijt de
kern uitMet twee aardige wijken. Ook in
de kleinere kernen blijven de bouwvak-
kers actief. Recentelijk zorgde de ge
meente voor nieuwbouwplannen in Zuid-
dorpe en Koewacht, maar er is meer. De
Buthstraat wordt gereconstrueerd voor
vier ton, er wordt een half miljoen in de
herinrichting van de Molenstx'aat en het
opknappen van het Molenbolwerk gesto
ken en in de nieuwbouw van Betonwijk-
West wordt maar liefst voor 2,7 miljoen
uitgetrokken voor infrastructuur, vex-
lichting en openbaar groen. De woonwijk,
De Hoven van Axel, zal uiteindelijk
plaats bieden aan 150 nieuwe woningen.
Eensgezind
Het politieke landschap in Axel is de laat
ste periode redelijk grijs gebleven. D66
kwam er vier jaar geleden met twee zetels
bij, maar bracht geen verandering in de
redelijk rimpelloze vei'houdingen. De
minderheidscoalitie van PvdA en CDA,
die gedoogd werd door het GPV, werkte
netjes en zakeüjk zonder veel poespas de
gemeentelijke zaken af. Ook een tijdelijke
afwezigheid van burgemeester W. de
Graaf gaf geen aanleiding tot problemen.
De wethouders A van Waes (CDA) en J.M.
van Schaik (PvdA) hadden de zaken pri
ma onder contx-ole en namen het werk dat
De Graaf normaal voor zijn rekening nam
over. De raadsvergaderingen vexiopen
over het algemeen vlot en met een grote
mate van eensgezindheid.
De twee nieuwkomers in de Axelse ge
meentepolitiek, Gx'oen Links en Lijst Ze
ven, zouden nu voor een nieuw elan kun
nen zorgen. Lijst Zeven is een WD-
afsplitsing onder aanvoex-ing van J.
Snoodijk, die besloot op eigen kracht mee
te dingen naar de kiezersgunst toen hij -
en een aantal sympathisanten binnen de
WD-afdeling - gepasseerd werd voor een
verkiesbare plaats. Het onderscheid met
het verkiezingsprogramma van de WD
vertoont slechts enkele nuances en de
voorspelling van WD-Iijsttrekker L. den
Doelder dat haar partij wel eens vijf zetels
kan gaan halen lijkt erg voorbarig.
Ondanks het feit dat Gi'oenLinks en Lijst
Zeven meedingen naar stemmen ver
wachten de huidige in de raad vertegen
woordigde partijen niet dat er veel in Axel
veranderen gaat. D66 levert mogelijk een
zeteltje in, de WD waarschijnlijk ook. De
PvdA weet niet of het Van Ploecke -effect
optx'eedt (het raadslid uit Zuiddox-pe zag
eind vorig jaar zijn naam door het slijk ge
haald toen hij er ten onrechte van be
schuldigd werd een greep in de collecte
schaal te hebben gedaan), de liberalen
vrezen toch wat stenunen kwijt te raken
aan de groep Snoodijk, klein-rechts re
kent op de eigen achterban en het CDA
hoopt niet afgerekend te worden op het
optreden van de landelijke partijZeker is
wel dat ondanks alles het de komende vier
jaar - ongeacht de uitslag - stil en rustig
blijft in Axel. Tenzij er weer gesproken
wordt over een eventuele gemeentelijke
herindeling, dan schrikt eenieder in Axel
wakker.
Barend Pelgrim
Een poster op de deur van het Hulster
stadskantoor roept de bezoeker toe:
„Als je het zelf te druk hebt om te stem
men, machtig dan een ander Vergeet niet
té stemmen." Het is natuurlijk mooi de
bevolking aan te manen om geen stem
verloren te laten gaan. Maar moet nu juist
Pluist, waar vóór elke gemeenteraadsver
kiezingen geruchten rondzingen over het
ronselen van stemmen, de mogelijkheid
tot machtigen zó onder de aandacht bren-
gen?
Ook dit jaar is er weer gekrakeel over al
dan niet vermeende ronselpraktijken.
Burgemeester A Kesseri zag echter geen
reden om in te grijpen, omdat de benade
ring van de kiezer de wettelijke perken in
de meeste gevallen niet te buiten zou
gaan. De meeste raadsleden lijken geen
kwaad te zien in het persoonlijk benade
ren van de kiezer.Als een kiezer nou zegt
'je mag mijri stem wel hebben, maar dan
moet je wel zelf mijn oproepkaart meene
men', dan is daar toch niks mis mee?", be
toogt wethouder P. Weemaes (PvdA).
Ook Weemaes vindt natuurlijk wel dat de
wettelijke spelregels gerespecteerd moe
ten worden. Mensen die een machtiging
geven, moeten wel zelf hun handtekening
op de oproepkaart zetten, dat spx'eekt
voor zich. Dat sommige mensen ei- niet te
genop zien wat handtekeningen te vex-val-
sen, wordt vaker beweerd door partijen
die zich minder op de machtigingenmarkt
begeven. Niemand is echter ooit met be
wijzen op de proppen gekomen en legaal
gebruik van machtigmgsstemmen is 'xiu
eenmaal ingebakken in ons kiesstelsel',
stelde burgemeester Kessen vorige week.
De ronseh'oddels zorgden nog even voor
wat discussie aan het eind van de verkie
zingscampagne, die voor de ï'est vrij rus
tig vei'loopt. De zes deelnemende partijen
moeten dit jaar echt zoeken naar originele
onderwerpen om zich te profileren. Vier
jaar terug sloeg het college de meeste
raadskandidaten wapens uit handen door
vlak voor de verkiezingen enkele grote
projecten in uitvoering te nemen of aan te
kondigen, Zo werd de Dorpsstraat in
Graauw eindelijk aangepakt, het fietspad
Sint-Jansteen-Heikaixt aanbesteed en de
omgeving van gemeenschapscentrum 't
Heike heringericht.
Ook nu staan er nog wel wat grotere infra
structurele werken op wensenlijstjes,
verbetering van de Clingse 's-Graven-
straat voorop. Omdat iedereen de nood
zaak van die werken inziet, is het echter
geen ondexwei'p om je als partij mee te on
derscheiden van de anderen. Door het
wegvallen van de Sasse molen van de pro
vinciale voorkeurslijst, zal in de loop van
dit jaar ook worden begonnen met de res
tauratie van de Keldermanspooi't, waar
mee weer een verkiezingsitem verdwijnt.
De kandidaat-raadsleden zoeken het
daarom xnaar in wat voor de hand liggen
de ondeiwerpen als veiligheid op straat
en in het verkeer, het economisch aan
trekkelijker maken van Hulst en de aan
dacht voor ouderen en zwakkeren in de
samenleving.
Stokpaardjes
Dé onderwerpen voor de Hulster gemeen
teraadsverkiezingen zijn het terugbeta
len van teveel betaalde onroerend-
zaakbelasting en de aanleg van een bui
tenzwembad. Vooral de Partij van de Ar
beid en Progressief Hulst - niet. toevallig
een nieuwe partij die drijft- op ontevreden
oud-PvclA'ers - weren zich op de propa-
gandamarkt. Beide partijen bestoken de
media met voor het merendeel al bekende
stokpaardjes en mooie wensdromen. Voor
de PvdA lijkt de lancering van sommige
ideeën, die rechtstreeks indruisen tegen
het huidige beleid, niet zonder risico. De
partij maakt tenslotte zelf deel uit van de
zittende 'regeringscoalitie' en werpt dan
ook af en toe de vraag op of ze de afgelo
pen vier jaar hebben meegewerkt aan een
beleid dat ze zelf niet ziet zitten.
Met D66 en Progx'essief Hulst hoort de
PvdA tot de fanatiekste pleitbezorgers
voor een buitenbad. Aan de financiering
maken PvdA en Progx'essief Hulst niet
veel woorden vuil: 'interne bezuinigin
gen' binnen het stadskantoor moeten al
veel financieel voordeel opleveren en
daarnaast zijn nog wel wat bezuinigingen
te vinden. De grootste coalitiepartners.
Groot Hulst/Gemeenschappelijke Belan
gen en CDA, houden zich wijselijk op de
vlakte. Ze gaan ervan uit de volgende vier
jaar weer in het college te zitten en willen
geen dingen beloven, die ze niet waar
kunnen maken.
De WD wil na acht jaar graag weer een
collegezetel, maar ook de kleüxe opposi
tiepartij ergert zich aan het 'gekakel met
steeds vreemdere uitspraken'. De liberale
fractievoorzitter W. Kayser vindt de be
loftes over een buitenbad niets meer of
minder dan kiezersbedrog. Hulst heeft
gewoon geen geld om jaarlijks twee ton
exploitatietekoit op een puitenbad te fi
nancieren. Het gemiddelde Hulster huis
houden is meer dan twee tientjes per jaar
kwijt aan een zwembad dat drie, vier
maanden per jaar open is. Tex'uggave van
teveel betaalde OZB levert vier jaar lang
niet meer dan diie knaken op, rekende
Kayser orxlangs voor.
D66-fractievoorzitter T. Blommaert be
loofde nog vóór de vex'kiezingen met een
doortimmerd financieringsplan voor
aanleg van een buitenbad te komen. Zon
der gedegen financieringsplan heeft het
geen zin om over de aanleg van een bad te
roepen, bij verkiezingsretoriek is nie
mand gebaat, stelt D66. De verkiezings
leus vanD66-Hulst is 'OpenenEerlijk': de
Democraten lijken dan ook al bij voor
baat kansloos.
René Hoonhorst
De belangstelling voor de
gemeentepolitiek blijft in Hontenis
se onvermxndex'd groot. Hoewel de tijd in
Hontenisse de afgelopen vier jaar stil
stond - opnieuw behoren de bouw van een
(uitgeklede) sporthal, het weren van in
tensieve veehouderijen en het vergx'oten
van de verkeersveiligheid tot de politieke
speerpunten - blijven de raadsvergade-
ringen dx'uk bezocht.
Politiek betrokkenen (lijstvolgers) en
mensen die speciaal voor één of twee hen
pex'soonlijk aangaande agendapunten
naar het gemeentehuis ixx Kloosterzande
komen, schamperen critici. Feit blijft dat
de Hontenisser politici meer mensen naar
hun vergaderingen lokken dan grotere ge
meenten als Hulst en Terneuzen. Daar
naast is er een hoge opkomst tijdens ver
kiezingen. Hontenisse hoort, met
opkomstpercentages van boven de tach
tig, steevast tot de Zeeuwse top drie. Ook
als het hoge aantal machtigingen in ogen
schouw wordt genomen, blijft de betrok
kenheid van de burgers bij het x-eilen en
zeilen van de gemeente een sterk argu
ment in de strijd tegen herindeling.
Die gx'ote betrokkenheid van de bevol
king leidt niet direct tot een grote besluit
vaardigheid. Omdat de pax-tijexx ook met
iedereen rekening willen houden, wox'den
kool én geit nogal eens gespaard. Op ter-
mijn leidt dat vaak tot nieuwe problemen.
Alle partijen willen intensieve varkens
houderijen buiten de deur houden. Tege
lijkertijd mogen de bestaande 'eigen'
agrariërs niet teveel wox'den belemmerd
in hun bedrijfsvoering". Keiharde maatre
gelen om alle ongewenste ontwikkelingen
tegen te houden, worden daarom niet
doorgevoerd. Brabantse boeren kopen
bestaande bedrijven op of beginnen een
kippenfaxm en stellen de gemeente daar
door voor nieuwe, juridische pxeblemen.
Vier jaar geleden leek hét onderwerp van
de afgelopen tien jaar, de bouw van een
sporthal in Kloostex'zande, van de agenda
te kunnen worden afgevoerd. De meer
derheid van de partijen was het er over
eens dat een grote sporthal niet nodig was,
maar dat Klooster wel recht had op een,
op de maat van het dorp toegesneden,
'multi-functioneel activiteitencentrum',
In 1998 is nog niet aan de bouw van de hal
begonnen. Eind vorig jaar is weliswaar
een 'principe-overeerikomst' door de raad
vastgesteld, maar intussen zijn van ver
schillende kanten gaten in die overeen
komst geschoten.
Progressief Hontenisse heeft een nieuwe
hal nooit zien zitten. Algemeen Belang is
nimmer enthousiast geweest en voelt ook
meer voor het opknappen en instandhou
den van gymzaal De Hinde en vereni
gingsgebouw Sint Maxtinus. Zelfs de
nieuwe partij Groot-Hontenisse wilde
onlangs eerst grotere financiële zeker
heid. Het te vexwachten exploitatietekort
mag niet te groot worden, betoogde lijst
trekker F. van Driessche.
Grote woede
Het standpunt van Van Driessche en een
aantal leden van de lijsten L. en P. Mang-
nus leidde tot grote woede bij oude ge
trouwen van Lijst P. Mangnus. Wethouder
J. de Kock-Ringoot wilde niet langer op
de kandidatenlijst van de nieuwe partij
figureren en oud-wethouder en naamge
ver P. Mangnus wilde ook niks meer met
Groot-Hontenisse te maken hebben. De
debuterende raadspaxtij, die ook hoopt
op een aantal stemmen van vroegere aan
hangers van Algemeen Belang, kan door
het 'genuanceerde' sporthalstandpunt
wel eens een aantal potentiële kiezers van
zich hebben vexwreemd.
Alleen het CDA heeft laten weten dat
Kloosterzande een nieuw multi-functio
neel centrum moet krijgen. Hoe hard het
standpunt van de confessionelen is, blijkt
na de verkiezingen. Het staat namelijk
vast dat er een nieuwe coalitie komt. De
lijsten P. en L. Mangnus, partners van het
CDA in de huidige coalitie, houden op te
bestaan. Groot-Hontenisse mag wel veel
voormalige (raads-)leden van die plaatse
lijke lijsten als kandidaat hebben, het
moet nog maar bewijzen dat die ook in de
nieuwe constellatie kiezers trekken. Op
een één-tweetje met Algemeen Belang
hoeft Groot-Hontenisse niet te rekenen.
Toenadering
Een toenadering tussen Algemeen Belang
en CDA wox'dt door een aantal Hontenis
ser raadsvolgers als de sterkste én meest
logische politieke oplossing gezien. Met
een behoorlijke meerderheid kan ook
richting Middelburg een steviger vuist
worden gemaakt. Lijsttrekker Van Dries
sche gokt er op dat de twee grootste par
tijen zo lang tegenover elkaar hebben
gestaan dat samenwei'king niet meer mo
gelijk is. De vierde deelnemer aan de ver
kiezingen, Progressief Hontenisse, prijst
zichzelf uit de markt door als enige een
aantal controversiële voorstellen in het
progx'amma op te nemen.
Zo wil Progressief Hontenisse de veerha
ven van Perkpolder inrichten als natuur
gebied. De andere drie partijen roepen om
het hai'dst dat erna het verdwijnen van de
veren economische ontwikkelingen op
het veerplein moeten plaatsvinden.
Rijkswaterstaat heeft zich echter al tegen
vestiging van een jachthaven uitgespro
ken en de provincie heeft bezwaar tegen
bungalowparken of grote bedrxjfsvesti-
gingen. Misschien is het ideetje dat een
boekenantiquair uit Terhole onlangs op
perde zo gek nog niet. Maak van de 'aan
komst-terminal' van Pei'kpolder een mu
seum over alle Zeeuwse veerdiensten van
heden en verleden.
René Hoonhorst
T
