Stemmen op de stoep
gemeenteraadsverkiezingen
4 maart
art
ins
fltü
donderdag 26 februari 1998
In veertien van de zeventien Zeeuwse
gemeenten kunnen de inwoners van 18
jaar en ouder woensdag 4 maart naar de
stembus. Ze kiezen dan voor vier jaar hun
gemeenteraad. In de per 1 januari 1997
heringedeelde gemeenten Middelburg,
Schouwen-Duiveland en Veere wordt niet
gekozen; dat is daar in november 1996 al
gebeurd. In totaal zijn er 244 raadszetels
te vergeven, twee minder dan in 1994 om
dat Terneuzen van 25 naar 23 zetels zakt.
Er doen 26 politieke partijen mee aan de
stembusstrijd. Dat is twee minder dan er
nu in de raden zitting hebben. De landelij -
ke partijen strijden in de meeste gemeen
ten om de kiezersgunst. Met name in
Zeeuws-Vlaanderen zijn er veel groepe
ringen van plaatselijke aard. Die ontle
nen hun deelname vooral aan de specifie
ke lokale belangenbehartiging. Daar
doen de vertegenwoordigers van landelij
ke partijen natuurlijk ook volop aan,
maar de politici op plaatselijke lijsten
pretenderen dat ze het beter doen.
Het verschijnsel van de lijst die niet is op
gehangen aan een overal in het land ope
rerende partij neemt toe. Vaak gaat het
om groeperingen die uit een of andere
vorm van onvrede zijn ontstaan. Mensen
die in een bestaande partij onvoldoende
aan de bak komen of ruzie hebben en naar
een eigen lijst grijpen om toch in de ge
meenteraad te komen. Er zijn ook plaat
selijke groepen die per traditie aan de
landelijke politiek en hun vertegenwoor
digers geen boodschap hebben en zich
puur richten op de gemeentelijke zaak.
Hontenisse spant wat dat betreft de
kroon. Van de reguliere partijen doet daar
alleen het CDA mee en daarnaast drie
plaatselijke lijsten. In Sluis-Aarderiburg,
Zeelands kleinste gemeente met 13 raads
zetels, hebben de kiezers keus uit maar
liefst zeven partijen, waarvan twee loka
le.
Nederland Mobiel
Afgelopen periode hebben alle partijen
hun programma gepresenteerd. Vol goede
bedoelingen en schone beloften. Wat moet
het goed toeven worden in de Zeeuwse ge
meenten. Opzienbarende stellingen zijn
er niet bij. Echt nieuw is in Goes de club
Nederland Mobiel, die zich inzet voor de
belangen van de autorijder, al is tot nu toe
niet erg duidelijk hoe ze dat op lokaal ni
veau gestalte wil geven. Wel duidelijk is
dat deze groep een kritische benadering
van het asielzoekers-vraagstuk voor
staat. Dat wensten vier jaar geleden ook
in Goes en Vlissingen extreem-rechtse
partijen als CP '86 en CD. Die laatste par
tij belandde met drie zetels in de raad
Vlissingen en viel in twee groepen uiteen.
Ultra-rechts is nu alleen in Vlissingen via
de CD nog als deelnemer te vinden.
I M f||g|
ilr-
ggc
ftp
|jry|
IIP 'sj'
SÉ
c
u Je-
jfc
In de zittende raden heeft het CDA de
meeste zetels: 59, gevolgd door de PvdA
met 47 en de WD met 42. Net als landelijk
het geval is, komt D 66 op de vierde plaats
met 19 zetelsDe SGP volgt in het kielzog
met 17 zetels en zal de democraten, gelet
op de prognoses, wel eens kunnen inha
len. Als rekening gehouden wordt met de
in twee gemeenten vooi'komende combi
natie SGP/GPV/RPF met zes zetels, de
combinatie GPV/RPF in twee gemeenten
met twee zetels en de twee GPV-zetels in
Axel, is 'klein-rechts' D66 al ver voorbij.
Bij elkaar opgeteld bezetten vertegen
woordigers van de lokale lijsten in totaal
43 zetels, één meer dan de WD. Van de
plaatselijke groeperingen is D T in
Oostburg met zes zetels het grootste, ge
volgd door Groot Hulst met vijf. In Rei-
merswaal doet Bewoners Belangen met
vier zetels goed mee, evenals Algemeen
Belang in Hontenisse met vier zetels.
De twee lokale lijsten P en L. Mangus in
•Hontenisse trekken verenigd op onder de
naam Groot Hontenisse, aangevuld met
enkele afvallige Algemeen Belang-aan-
hangers. Daar blijft 'links' het samen als
Progressief Hontenisse proberen. Een
scheuring in de PvdA leverde in Hulst een
lijst Progressief Hulst op. Op Noord-Be
veland vonden de Kiesvereniging en Ge
meentebelangen elkaar in de nieuwe lijst
Noord-Bevelands Belang, nu goed voor
vier zetels. In Axel doet de dissidente
WD-er Snoodijk mee met een eigen lijst
zonder naam, maar mét nummer zeven.
De Socialistische Partij, landelijk nogal
als stijger getipt, doet alleen in Vlissingen
een gooi naar het raadspluche. Het AOV-
/Unie 55 probeexd op Tholen in elk geval
de ene zetel te behouden en is verder al
leen in Sluis-Aardenburg vertegenwoor
digd met een lijst.
Op Goeree-Overflakkee zijn er in de vier
gemeenten 60 raadszetels te verdienen.
Dat is twee meer dan in 1994, omdat Oost-
flakkee door toename van het inwonertal
van 13 naar 15 zetels gaat. Het CDA is met
11 van de 58 zetels momenteel de grootste
op het voormalige eiland, op de voet ge
volgd door PvdA en SGP, met elk tien ze
tels en de WD met acht. Het reformatori
sche volksdeel is op Goeree-Overflakkee
het beste vertegenwoordigd. De combina
tie SGP/RPF heeft vijf zetels en de RPF
nog eens twee; samen met de tien van de
SGP is dat 17 voor behoudend-rechts. Er
zijn vier lokale partijen, samen goed voor
9 zetels. In Middelharnis komt er een eind
aan de combinatie SGP/RPF; beide par
tijen proberen het apart. In Oostflakkee
gaat de RPF voor het eerst meedoen.
Waterschap
In de gemeenten boven de Westerschelde
worden tegelijk verkiezingen gehouden
voor de bestuursleden van de Algemene
Vergadering van het waterschap Zeeuwse
Eilanden. Er moeten zogenaamde hoofd
ingelanden worden gekozen voor de groe
pen ongebouwd (eigenaren grond),
gebouwd (eigenaren huizen), bedrijfsge-
bouwd (eigenaren bedrijfspanden) en in
gezetenen (inwoners, tevens vervuilers).
Er moeten 35 zetels worden ingevuld,
waarvoor zich 90 personen kandidaat
hebben gesteld. De zetels zijn verdeeld
over vier districten Walcheren/Noord-
Beveland (15 zetels), Zuid-Beveland (12),
Schouwen-Duiveland (4) en Tholen (4).
Er wordt niet gewerkt met lijsten, maar
achter veel kandidaten gaan wel belan
gengroepen en politieke partijen schuil.
Verandering
Gaat het bij de waterschapsverkiezingen
steeds om individuele kandidaten, bij de
raadsverkiezingen wordt doorgaans op
een partij gestemd en minder op een kan
didaat. Door een verandering in de Kies
wet is het deze keer in gemeenten met 19
of meer raadszetels interessanter gewor
den om op personen te stemmen. Dat ge
beurde ook bijna nooit, al was in 1994 de
Middelburgse kandidaat C. Koster in
haar eentje dankzij voorkeursstemmen
goed voor 2,5 zetel.
In het verleden moest iemand wel erg veel
voorkeursstemmen behalen om toch te
worden gekozen. Nu geldt dat voor een
voorkeurszetel een kwart van de kiesde
ler al volstaat. De kiesdeler wordt bere
kend door het totaal aantal uitgebrachte
stemmen te delen door het aantal te ver
geven raadszetels.
Er is in Terneuzen in elk geval één kandi
daat op een niet-direct verkiesbare plaats
die openlijk voor zichzelf een voorkeurs
actie voert.
Rinus Antonisse
I? i
li 1
lit#
#sü
ill
mm m
foto Lex de Meester
