Spanningen op Noord-Beveland Kapelle mist daadkracht
Reimerswaal zoekt samenhang Tholen went aan debat
Noord-Beveland, wat is het nou hele
maal; een paar duizend hectare
Peeland met een dijk eromheen, moet je
nou echt ingewikkelde politiek gaan voe
ren om dat te besturen? Je zou zeggen van
niet. Het waterschap houdt de dijk in de
gaten en voor de rest is er genoeg ruimte
zodat niemand een ander in de weg hoeft
te zitten. Helaas, zo zitten mensen niet in
elkaar, ook op Noord-Beveland niet. Hoe
wel de oppervlakkige beschouwer geen
tegenstrijdige belangen kan ontdekken
op het eiland, dat onmiskenbaar één
landschappelijk geheel vormt, zijn die er
wel degelijk. Nog maar kort geleden
hebben de gemeenten Kortgene en Wis-
senkerke de strijdbijl begraven. Noodge
dwongen, want herindelende staatsecre
tarissen houden geen rekening met tere
gemeentegevoelens, en de oude aversies
zijn soms dan ook nog merkbaar.
Op Noord-Bevelandhebbenze natuurlijk
hetzelfde om voor'te zorgen als in andere
gemeenten: de openbare orde, de veilig
heid, de collectieve gezondheidszorg,
rioleringen, kerktorens, uitkeringen en
andere zaken waarvoor de gemeente nu
eenmaal verantwoordelij kis. De kost ver
dienen de Noord-Bevelanders voorname
lijk in de recreatie en in de akkerbouw.
Daar wil het gemeentebestuur dan ook
ruimte voor scheppen. Maar die ruimte is,
zelfs op Noord-Beveland, beperkt. Langs
de boorden van de Oosterschelde, de
Noordzeekust en de oevers van het Veerse
Meer wil iedere projectontwikkelaar wel
huisjes en steigers bouwen, liefst zo veel
mogelijk, en het gemeentebestuur van
Noord-Bevelandheeft daar wel oren naar.
Recreatiewoningen en ligplaatsen voor
jachten hebben in het verleden al geld in
het laadje gebracht en werkgelegenheid
op het eiland geschapen.
Maar niet iedereen is daarvoor zo heftig
geporteerd. Natuurbeschermers vrezen
de teloorgang van waarden die alleen in
deze contreien te vinden zijn, zoals inla
gen en slikken en ook de provincie krijgt
het zo langzamerhand benauwd. Als
overal langs de kust recreatiewoningen
gemeengoed worden zou dat weieens de
slachting van de kip met de gouden eieren
kunnen betekenen. Terughoudendheid,
wordt er dan ook vanuit Middelburg ge
preekt, maar het gemeentebestuur van
Kortgene spreekt dat niet zo aan.
Niet dat het allemaal met evenveel voort
varendheid wordt geregeld. Integendeel.
Voor het plan Havenfront Kortgene, de
inrichting van de voormalige landbouw-
haven met recreatiewoningen en ligplaat
sen, had het college nagenoeg de hele
afgelopen ambtsperiode nodig en nog is
alles niet helemaal rond. Het wachten was
aanvankelijk op de beleidsvisie recreatie,
later op het Bestemmingsplan Buitenge
bied en nu nog op de herstructurerings-
plannen voor het Veerse Meer. Terwij], een
Bredase projectontwikkelaar alle ruimte
kreeg in Kortgene, werd de grootste werk
gever in het dorp, Delta Marina, met ont
wikkelingsplannen en al in de wacht ge
zet. Het doorgaan van het Deltapark bij
de Banjaard, uiteindelijk nog net een
pijplijnproject, wordt door het gemeente
bestuur als een wapenfeit beschouwd,
maar veel mensen vinden het ook een
wandaad.
Intussen begint er in de dorpen gemor te
klinken want met de woningbouw wil het
niet zo erg vlotten. Voor Kamperland is
nu, na lang wachten, een bestemmings
plan gereed maar een dorp als Kats kon,
ondanks het ambiteuzë plan voor Nova
Kats, naar nieuwe huizen fluiten. Het is
ook de vraag in hoeveree de woningbouw
in Havenfront het contingent nieuw
bouwwoningen voor de rest van de ge
meente zal opvreten. De helft, zo is de be
doeling, is voor permanente bewoning.
Besturen is dus, ook op Noord-Beveland,
echt niet eenvoudig. Daar komt nog bij
dat de verhoudingen niet altijd even dui
delijk zijn. Wie steunt of wantrouwt wie,
wie krijgt het voordeel van de twijfel en
wie laten ze zakken en wanneer? Regel
matig, als weer eens een antwoord op één
van die vragen wordt verwacht; maken
veel Noord-Bevelanders de borst nat om
de publieke tribune van de gemeenteraad
te overbevolken. Heel dikwijls gebeurt er
dan niets, terwijl op een andere keer ge
makkelijk een bom kan barsten naar aan
leiding van een regeltje in de ingekomen
stukken.
Oppositie
De sfeer van een bonte-avond-vol-ver-
rassingen wordt versterkt door het feit
dat het college (een VVD-burgemeester,
een dito-wethoucler en een CD A-wethou
der) niet meer op de steun van een mee-
derheid in de raad kan rekenen. Steunde
de Kiesvereniging Noord-Beveland bij de
vorming het college nog samen met de
fracties van SGP, CDA en VVDhalverwe
ge de rit werden de kaaiden anders ge
schud. De kiesvereniging sloot zich aan
bij de oppositie van PvdA en Gemeente
belang en gaat de komende verkiezingen
zelfs in met een nieuwe partij: Noord-Be-
velands Belang. De samenwerking met
Gemeentebelang, in de raad al duidelijk
omlijnd, krijgt daarin officieel gestalte.
Het valt dus zeer te betwijfelen of het col
lege na de verïdezingen nog uit heizelfde
blauw-groen kan worden gevormd.
Mieke van der Jagt
Luisteren naar wat er onder de bevol
king leeft. De Kapelse gemeenteraad
worstelde met dat thema de afgelopen
vier jaar. Langzaam maar zeker groeide
het besef dat de relatie met de burger aan
vernieuwing toe was. Daadwerkelijke
veranderingen kwamen echter maar
moeizaam op gang. De roep op meer open
heid lijkt in ieder geval weerklank te heb
ben gevonden bij de in 1995 aangetreden
burgemeester G.C. de Groot.
De veriaezingen' in 1994 leverden Ge
meentebelang een verdubbeling van het
aantalzetels op. Dat de lokale partij tegen
de komst van asielzoekers naai" Wemel-
dinge was, zou een belangrij ke rol hebben
gespeeld. Collegepartijen CDA en PvdA
raakten samen drie zetels en daarmee hun
meerderheid kwijt. Ze gingen een nieuwe
coalitie aan met de VVD, die sinds de ver
kiezingen drie in plaats van twee verte
genwoordigers in de raad had.
Het uitbouwen van de toeristisch-recrea-
tiève mogelijkheden van Wemeldinge,
zorgen voor voldoende woningbouw
locaties, verbetering van de verkeersvei
ligheid, realisering van een woonzorg
complex in Wemeldinge, behoud van het
onderwijs in een kleine kern als Schore,
garanderen van voldoende politiezorg.
Het zijn voorbeelden van zaken die het
CDA-PVDA-WD-college ter hand nam,
al was het niet in alle gevallen even suc
cesvol.
Het zijn zaken waarvan velen vinden dat
ze nodig zijn; logische thema's ook, gezien
de omstandigheden. Kapelle is geen ge
meente van radicale veranderingen,, ver
nieuwende ideeën of vooruitlopen op za
ken die pas op de lange termijn gaan
spelen. Het gemeentebestuur reageert
vooral op zaken die zich aandienen en zet
zelf weinig naar zijn hand. En dat is jam
mer, want aan geldgebrek hoeft het niet te
liggen.
Als het op daadwerkelijke bestuurs
kracht aankomt, heeft het college van b en
w het de afgelopen vier jaar nogal eens la
ten afweten. Plannen voor een gedeelte
lijke herinrichting van het centrum van
Kapelle zijn nog steeds niet van de grond
gekomen. De vraag van de Wemeldingse
jeugd om een eigen soos, bleek niet naar
tevredenheid van betrokken partijen op
te lossen. Er is nog steeds geen speeltuin-
beleid waar alle partijen zich in kunnen
vinden. Natuurlijk zijn er tal van excuses
voor het niet van de grond komen van
sommmige projecten. Toch valt niet aan
de indruk te on tkomen dat ook gebrek aan
daadkracht een rol heeft gespeeld.
Politiek spel
De wethouders stuitten regehnatig op
kritiek uit de gemeenteraad. Vooral Ge
meentebelang het veelvuldig van zich ho
ren, Dat gebeurde niet altijd op een pro
fessionele manier, maar de nieuwe leden
van de fractie hebben zich het politieke
spel gaandeweg eigen gemaakt. Ook de
SGP leverde verscheidene keren goed be
argumenteerde kritiek.
Kritiek van de eigen achterbanleidde zo
mer 1997 tot het vertrek van PvdA-wet-
houcler AC. van Overbeeke. Aanleiding
was de dreigende sluiting van cle openba
re basisschool in Schore als gevolg van
een administratieve fout. Een fusie met de
openbare school in Wemeldinge voor
kwam dat deze Kapelse kleine kern zon
der onderwijs kwam te zitten. Toen zijn
eigen fractie verantwoordelijk wethou
der Van Overbeeke afviel, besloot hij op te
stappen.
Na Van Overbeeke's vertrek hep het ook
mis met een andere kwestie waar hij ver
antwoordelijk voor was geweest. Na een
jarenlange voorbei-eiding voor de bouw
van een woonzorgcomplex in Wemeldin
ge, bleek de raad zich aan het einde van
het traject niet in het plan te kunnen vin
den, Bewoners van Wemeldinge waren te
gen het gekozen ontwerp in opstand ge
komen en de gemeenteraad ga f he t college
de opdracht een alternatief te zoeken.
Aan de bel getrokken
De kwestie was tekenend voor de Kapelse
politieke situatie. Was het overleg tussen
dagelijks gemeentebestuur, ambtenaren,
raad en bevolking transparanter geweest,
dan was er waarschijnlijk eerder aan de
bel getrokken. Nu besloten de fracties pas
bij te sturen toen het voorbereidingspro
ces voor de bouw van het woonzorgcen
trum haast was afgerond.
Zowel het vertrek van Van Overbeeke als
de problemen rond het woonzorgcentrum
hebben de Kapelse politieke verhoudin
gen behoorlijk op z'n kop gezet. Er is een
andere wind gaan waaien in de raadszaal
en dat was nodig. De voortdurende roep
om meer openheid, lijkt aan het einde van
die vier jaar toch meer te zijn dan een loze
kreet.
De veranderingen zijn voor een deel toe te
schrijven aan de in 1995 aangetreden bur
gemeester G.C. de Groot. Hoewel hij als
voorzitter van de raad onpartijdig is,
moet. zijn invloed niet worden, geschat. De
oproep bij zijn aantreden om een open oog
en oor te hebben, heeft hij zich ter harte
genomen. En hij is niet bang voor het
doorbreken van bestaande structuren. De
komende vier jaar zou er in Kapelle wel
eens heel anders kunnen gaan uitzien.
Caroline Moerland
gemeenteraadsverkiezingen
4 maart
donderdag 26 februari 1998 bw
Reimerswaal, waar ligt dat eigenlijk?
Onder water, zullen velen roepen, be
gonnen met verzinken in de zeventiende
eeuw en voorgoed verdwenen i n de vorige.
De gemeente die- naar de verzonken,
bloeiende stad is genoemd, de verzame
ling dorpen op een smalle slurf land, grof
weg tussen twee kanalen, spreekt nog
steeds niet tot de verbeelding. Bijna der
tig jaar zijn er sinds de herindeling al
overheen gegaan, maar een indruk van los
zand wil de regelmatige beschouwer
maar niet loslaten.
Het Is ook nogal een bonte verzameling
met nadrukkelijke eigenheden.'4 Neem
Yerseke, Godvrezend en vrijgevochten te
gelijk, waar nagenoeg iedereen buiten
dijks boert of anderszins van cle schaal- en
schelpdiersector leeft. Of Rilland, dat in
zijn verscheidenheid van bevolkings
groepen: katholieken, protestanten, re-
formatorischen, moslims en nog een hele
boel 'o.p wielen', een miniatuuruitvoering
is van de gemeente. Want zijn ze in Krab-
bendijke overwegend van een zwaar ge
loof, in Iiansweert voeren de rooms-ka-
tholieken de boventoon. Het protestantse
Kruiningen is weliswaar het ambtelijk
centrum, maar heeft lang niét de meeste
voorzieningen. Wel meer dan de kleine
kern Bath, die drié keer kan ronddraaien
in de schepen die er dagelijks langs varen.
En dan zijn er nog Waarde enöostdijk, die
ondanks of dankzij de vrome soberheid
die de Zeeuw eigen heet te zijn, lieflijk en
groen zijn gebleven.
Iedere gemeenschap krijgt de overheid
die hij verdient. Geen wonder dus dat ook
het gemeentebestuur, in vergadering bij
een, altij d een beetje een los-zand-achtige
indruk.wekt. Warmte en saamhorigheid,
zoals je die in andere gemeenten wel kunt
tegenkomen, gaan er niet bepaald van uit.
En dat terwijl de verschillende stromin
gen onder elkaar beslist geen ongezellige
indruk maken. Nergens anders komt het
college zo vaak met een verdeeld advies,
nergens anders proberen de fracties el
kaar zo dikwijls vliegen af te vangen,
soms op grond van kleine versprekingen,
als in Reimerswaal. Toch probeert het col
lege uit alle macht één gemeente te zijn.
'Reimerswaal, ruimte ook voor U' luidt de
slogan die behalve briefhoofden en fol
dertjes, ook de deurmat achter de auto
matische schuifdeuren van het gemeente
huis ih Kruiningen siert.
Kanaalarm
Het moet gezegd: Ze zijn al een eindje op
scheut in dat streven. Eén van de oorza
ken voor het gebrek aan gevoelde samen
hang zou het beleid kunnen zijn sinds de
herindeling. In Reimerswaal werd vroe
ger veel ad hoe geregeld. De problemen
waren er ook naar want nergens anders
kwam je vraagstukken tegen zoals die
door Reimerswaal moesten worden opge
lost. Neem een dorp als Hansweert, waai
de hele oostkant moest verdwijnen voor
de nieuwe sluizen en de kanaalverbre
ding. Geen geweldige architectuur ver
dween er met Hansweert-Oost, meer een
soort Coronationstreet, maar ook een ge
meenschap met een bijzonder sociaal ka
rakter. Hansweert, dat daarna nog een
slib stort door de strot geduwd kreeg, is die
klap nog steeds niet helemaal te boven.
Nu doet de gemeente haar uiterste best
om de sociale samenhang in het dorp te
rug te brengen. Het bestemmingsplan
Tramper wordt vervroegd afgerond om
een nieuw plan op de gedempte kanaal-
arm te ontwikkelen.
Het bijzondere is, dat de zaken in onder
linge samenhang worden aangepakt. De
gemeente heeft beleidsvisies ontwikkeld
voor de langere termijn, waarbij woning
bouw, recreatie en bedrijventerreinen
aparte en vrij duidelijke contouren heb
ben gekregen. In de afgelopen vier jaar
heeft het college onder aanvoering van
burgemeester A Verbree een sfeer weten
te scheppen die zich nog het best laat om
schrijven met de Engelse term 'booming'.
Dat beperkt zich wel tot de economische
ontwikkeling. In de Bathpolders loopt de
gronduitgifte voor glastuinbouw ge
smeerd, het industrieterrein De Poort bij
Rilland mag de regionale potenties be
nutten, inNishoek bij Kruiningen nestelt
zich de ag'ro-bedrijvigheid. in Yerseke
raakt de Olzendepolder vol en de provin
cie heeft beloofd het Veerhavengebied in
Kruiningen welwillend op zijn economi
sche meritus te zullen beschou wen.
De komende jaren krijgt Reimerswaal,
ondanks de booming economie, te maken
met prangende problemen. Plet wegval
len van de veerdienst Kruiningen-Perk-
polder, zo is becijferd, gaat honderd
banen kosten in de gemeente en wie dat
allemaal moeten gaan oplossen is nog
lang niet zeker. Twee wethouders, oudge
dienden, verlaten het college: AP. Bruin-
ooge (SGP) en J.W.P. Cornelissen (CDA).
Dat de SGP, nu met zes zetels vertegen
woordigd, zal terugkomen met een wet
houder, lijkt wel duidelijk maar bij het
CDA moet de kiezer spreken. Dat geldt
evenzeer voor de zetel van M. van Over
loop (Bewonersbelang Reimerswaal) om
dat ook zijn fractie concurrentie van de
WD te duchten heeft. Nu PvdA en WD
het landelijk goed doen en het bovendien
samen redelijk kunnen vinden, is ook in
Reimerswaal niet veel meer voorspelbaar.
Mieke van der Jagt
Consensus. Dat woord, door Van Dale
omschreven als 'overeenstemming
van gevoelens', zweefde lange tijd boven
de Thoolse politiek. CDA SGP en PvdA
vormden jarenlang de collegepartijen en
van politieke deining was in de raadszaal
te Smerdiek weinig sprake. Een college
programma, waarin burgemeester en
wethouders duidelijk maken wat zij in
een zittingsperiode van plan zijn, is op
Tholen dan ook nooit verschenen. Het liep
allemaal wel. Maar daarin zou wel eens
verandering kunnen komen. Van over
eenstemming van gevoelens is, sinds de
vorige verkiezingen, niet echt meer spra
ke. Niet-collegepartijen betichten B en W
van starheid, van geslotenheid en van on
duidelijkheid in het beleid. Om aan die
vaagheid een einde te maken zou een col
legeprogramma volgens de 'oppositie'
hard nodig zijn.
De felste kritici zitten voor het publiek
links in de Thoolse raadszaal. WD, D66
en AOV (Algemeen Ouderen Verbond)
zijn de fracties die het meeste tegengas
geven. RPF/GPV, aan de rechterflank van
de zaal gezeten, geeft eveneens behoorlijk
wat kritiek, maar doet dat aanmerkelijk
minder fel. Genuanceerder, zou je kunnen
zeggen. PvdA (ook links gezeteld), CDA
en SGP (beiden rechts) zijn, als college
partijen, veel volgzamer, zij het dat alle
fracties uiteraard hun vaste punten van
kritiek hebben. Voor de SGP is dat bij
voorbeeld alles wat met de zondagsrust te
maken heeft. Komt die ook maar een beet
je in gevaar, dan stemt deze partij tegen.
Waarbij L. Walpot, vroeger wethouder te
Flipland, vaak nog een 'eigen lijstje' met
punten inlevert waar hij, als 'zwaarst ge
reformeerde', persoonlijk nog eens tegen
is.
Sinds '96 eigenlijk is het gedaan met de
betrekkelijke rust in de Thoolse gemeen
teraad. Toen, na de verkiezingen die er
mo'esten komen door de fusie met Sint-
Philipsland, stormde een aantal nieuwe
raadsleden binnen die, zo waren ze van
plan, de boel eens zouden openbreken.
Dat waren J. van den Donker voor D 6 6R
Ravensteijn en E. Frigge-Hogesteeger
voor de WD en M. Schot-de Hoog voor
het AOV (na haar huwelijk met AOV-er-
Batenburg vervangen door de minder
spraakmakende M. Roelvink). Zij wilden
een einde maken aan het in hun ogen veel
te gesloten karakter van de Thoolse poli
tiek. Meer discussie moest er komen, en
meer openheid, zo luidde het credo
Irritaties
Met name Van den Donker en Frigge-Ho
gesteeger kweten zich tot nu toe met verve
van hun taken. De irritaties tussen open
heidbepleiter Van den Donker en de vol
gens kritici te starre burgemeester H.A
van der Munnik lopen daarbij in de raads
zaal veelvuldig hoog op. Volgens Van den
Donker zou de burgemeester zich vaak
arrogant opstellen en te veel zijn eigen
ideeën willen doordrukken. De burge
meester zelf vindt het D66-raadslid - ui
teraard - nogal eens te ver gaan in zijn
bewoordingen. De 'oppositiepartijen'
wijzen echter niet alleen met de beschul
digende vinger naar het college.
De raad zelf zou zich vaak te slap opstel
len en het college te veel ruimte geven om
zijn eigen ideeën door te drukken, zo
klinkt het. 'Regels zijn regels' is het adagi
um dat daarbij vaak doorklinkt. Waar di
verse fracties in voorkomende gevallen
nogal eens pleiten voor een meer mense
lijke opstelling, houdt het college heel
vaak strak aan regels vast. Meest spre
kende voorbeeld uit een lange reeks: de
kwestie met een grafsteen voor een over
leden meisje te Flipland. De ouders van
het in '94 overleden meisje hebben kei
hard moeten knokken om op het graf van
hun dochtertje een steen te mogen plaat
sen. Punt was dat het meisje per ongeluk
in een algemeen graf terecht was gekomen
en niet in een kindergraf. Volgens het col
lege van B en W paste de door de ouders
beoogde steen niet op zo'n algemeen graf.
Bovendien zou het daar volgens het colle
ge 'lastig maaien' worden indien de steen
er zou staan. Gevolg: een rechtszaak tus
sen cle ouders en cle gemeente, waarbij de
rechter stelde weinig van de opstelling
van B en W te snappen. Het was toch een
bijzonder geval, stelde de rechter. En: 'je
kunt toch niet alles met regels ondervan
gen'. De steen is er uiteindelijk gekomen.
Roze invasie
Wat wél met regels moet worden onder
vangen is de 'roze invasie' op Tholen, hét
politieke item van de afgelopen jaren.
Juist dat lukt echter niet zo best. Nog im
mer is niet duidelijk of een roze ramp kan
worden voorkomen. Veel varkenshande
laren zijn al op het eiland neergestreken
door bouwaanvragen in te dienen vóórdat
op het gemeentehuis duidelijk was wat er
dreigde. Duizenden varkens zorgen nu al
regelmatig voor behoorlijke stankover
last. Bovendien liggen er nog tientallen
aanvragen, samen goed voor 120.000 var
kens. Totdat er duidelijkheid is over de
mogelijkheden om deze roze invasie te
weren, is de behandeling van cle aanvra
gen uitgesteld. Diverse suggesties die de
fracties vorig jaar tijdens de algemene be
schouwingen deden werden door het col
lege allemaal van de hand gewezen.
Marco van Barneveld
