Goese carnaval: gesticht én verenigd
t Loopt as un jee rond de Stassemispit
Voortzetten traditie Dj erken
staat of valt bij inzet jeugd
carnaval donderdag 19 februari 1998 21
Rijd
nuchter
of rijd
niet
Twee prinsen, twee Raden van Elf, twee
motto's en twee verschillende
vieringen van het carnaval. Dat is het
resultaat van zowel een
carnavalsstichting als een
carnavalsvereniging in Goes. Naast
Stichting Arti-Caruaval Goes, verzorgt
ook carnavalsvereniging Flora sinds drie
jaar verscheidene activiteiten rond de
carnaval in het Hanzehat.
Arti-Carnaval is in 1946 opgericht als een
katholieke zangvereniging. Uit de
feestavond die elk jaar rond carnaval
gehouden werd, is de stichting geboren.
Sindsdien verzorgen zij het carnaval in
Goes met onder meer een optocht, een
kroegentocht en natuurlijk de echte
carnavalsfeesten. Het motto dit jaar is:
'D'r zit een steekje los'.
Alex I
Pnns Alex I mag deze keer aantreden. Hij
voigt Prins Adrie op, die deze functie de
afgelopen drie jaar heeft vervuld en nu
Adjudant is. „De Adjudant heeft een
regelende en verzorgende taak. Ik zie er
op toe dat alles op rolletjes loopt, zodat de
Prins zich aan zijn taak van het feesten
kan wijden," zegt Adrie Ventevogel. Hij is
trots op wat Arti bereikt heeft. „Arti heeft
het carnaval in Goes gemaakt tot wat het
nu is, met alle vormen en tradities. Eerst
mocht er bijvoorbeeld geen optocht
gehouden worden in Goes. Later hebben
we het voor elkaar gekregen dat dat wel
mocht. Ook het overhandigen van de
sleutel door de burgemeester werd
vroeger nier gedaan. Nu gaat dat allemaal
wel. Dat is heel belangrijk voor Goes."
Café
Toch verliep het carnaval niet naar
tevredenheid van een groepje
Goesenaren. Zij vonden dat het carnaval
in het café thuishoort. Toen daarover geen
overeenstemming met Arti bereikt kon
worden, richtten zij drie jaar geleden een
eigen carnavalsvereniging op: Flora, naar
het café op de Grote Markt. Dit jaar is het
Prins Jos die de feestende meute voor mag
gaan in het motto 'Op je klompen'.
Voorzitter van de vereniging is Gerard
Nagelkerke. „Wij hebben altijd gezegd
dat je carnaval echt in het café moet
vieren," aldus Nagelkerke. „Daar komt
de rnassa, daar is iedereen te vinden
tijdens het carnaval. In een dorpshuis of
een zaal kun je ook vijf dagen gaan
feesten, maar dat is volgens ons niet de
bedoeling van het carnaval."
Onafhankelijk
Stichting Arti viert carnaval ook in de
café's, maar wil er niet afhankelijk van
zijn.-Ventevogel: „Wij zijn begonnen met
de kroegentochten en dat doen we nog elk
jaar. Het is dus niet zo dat we de carnaval
uit de kroegen willen houden. Arti wil zijn
onafhankelijkheid behouden en dat kan
niet als je bij een café hoort. Wij willen het
carnaval overal kunnen vieren."
Ondanks de verschillende meningen over
het carnaval, is er geen haat en nijd tussen
Carnavalsoptocht in Goes.
de twee carnavalsclubs. „We komen
gewoon bij elkaar over de vloer. Bij het
Prinsenbal in november is Arti ook
aanwezig geweest," zegt Nagelkerke.
„Bovendien willen we niet voor de voeten
lopen van Arti .Eenoptocht organiseren is
voor ons niet reëel, want daar heeft Arti al
een jarenlange traditie in. We zijn zeker
geen concurrenten van elkaar.
Ventevogel is het daar mee eens. „Het is
niet abnormaal dat er twee
carnavalsverenigingen zijn in één stad.
Een beetje ongebruikelijk, dat wel. Maar
we trekken steeds meer naar elkaar toe.
We hebben tenslotte hetzelfde doel en dat
is het carnaval op een hoger peil te
krijgen." Dat is nodig, want het aantal
carnavalvierende mensen loopt terug, en
niet alleen in Zeeland. „Er is een dalende
trend wat carnaval betreft. Ook in N oord-
Brabant en Limburg is dat te merken.
Mensen hebben nu meer geld te besteden,
en gaan bijvoorbeeld liever op
wintersport. Maar in Zeeland is het
carnaval toch altijd minder geweest dan
in de rest van Zuid-Nederland. In
Brabant en Limburg gaat elke katholieke
stad of dorp helemaal plat. Dat zie je hier
veel minder," aldus Ventevogel.
Kinderen
Zowel Arti als Flora vinden het daarom
belangrijk dat kinderen vroeg met
carnaval in aanraking komen.
Nagelkerke: „Kinderen moet je
motiveren zodat ze later ook carnaval
gaan vieren. Vandaar dat ze een grote
doelgroep vormen tijdens het carnaval.
Zo houden we bijvoorbeeld een wedstrijd
wie de meeste spekkies kan eten en
natuurlijk krijgt het leukst geklede kind
een prijs."
Ook Arti vergeet de kinderen niet. „Jong
geleerd is oud gedaan. Voor ons is het
kindercarnaval echt een hoogtepunt. Dat
is het leukste om te doen en het loopt, ook
het best. Elk jaar neemt het aantal
bezoekers van de kindermiddag toe, zegt
foto Willem Mieras.
Ventevogel.
Na vijf dagen feest wordt de carnaval op
dinsdagavond weer afgesloten. Arti geeft
dan de sleutel van de stad weer terug aan
de burgemeester. Ventevogel: „Het
teruggeven van de sleutel betekent echt
het einde van het carnaval. Dan zie je de
vermoeide koppen, maar ook de
voldoening. En officieel kan dan het
vasten beginnen.
Wendy van der Vliet
Het Verkeersveiligheidsteam
van Veilig Verkeer Nederland
neemt zaterdag 21 februari deel aan
de carnavalsoptocht in
Aardenburg. De feestvierders in het
'Uülehat' worden onder het motto
'Rijd nuchter of rijd niet' gewezen
op het belang van een een
alcoholvrije verkeersdeelname.
Tijdens de tocht rijdt een speciale
verkeersvoorlichtingsbus mee en
deelt het VVN-team langs de route
en in de cafés in Aardenburg
médailles uit in de plaatselijke
carnavalskleuren geel en blauw.
Iedereen die belooft niet met
alcohol op achter het stuur te
kruipen, krij gt een medaille met
zijn of haar eigen foto. Ook geven de
dames van WN kraskaarten weg.
Voor de kinderen zij n er
'verkeersveilige'kleurplaten.
De politie zet de preventieve actie
van WN kracht bij door extra
controles te houden.
Polonaise onder aanvoering van de nar in 1997. foto Willem Mieras
Het vellen van de roos op de
Stassemispit (de 'stadse mesthoop').
Dat is één van de mooiste dingen van het
carnaval in Oud-Vossemeer, zo zijn Frank
'Hommel, voorzitter van de plaatselijke
carnavalsvereniging, en Jacky Vader,
alias Prins Kedooze, het eens. Het
carnavalslied dat nog één keer ten gehore
wordt gebracht op het pleintje tussen de
twee cafés waar het feest zich heeft
afgespeeld, daar bestaat het ritueel met
de roos onder meer uit. Zondag om 01.11
uur is dat. Alle mensen gaan dan op de
knieën.
„Prachtig", zegt Hommel. „Zelfs al regent
het pijpenstelen. Dan knielen ze gewoon
in de plassen", zegt Kedooze. „Je krijgt er
gewoon tranen van in je ogen", aldus
Hommel. Waarom er een roos wordt
geveld? President Roosevelt had
voorouders inhetThoolse dorp. Roosevelt
- 'roos vellen'. Vandaar.
Carnaval in Oud-Vossemeer. Sinds zes
jaar is het elk j aar raak. Op de elfde van de
elfde steevast een feest in één van de twee
cafés, De Hoop en Hof van Holland.
Vervolgens, twee weken voordat het
carnaval officieel losbarst, is er een
dweilbandfestival in één van de cafés.
Naast de drie eigen lokale dweilbands -
'hartstikke veel voor zo'n kleine
gemeenschap' - doet daar ook altijd een
handvol bands uit Brabantse plaatsen
aan mee. Verder is er op de vrijdag van het
carnaval zelf altijd een drukbezocht
gemaskerd bal in Hof van Holland,
waarna op zaterdagmiddag het
kinderfeest voigt in de Vossenkuil en op
zaterdagavond het feest in de cafés weer
voortdendert.
Honderden dorpelingen zijn dan op de
been. „Het gaat fantastisch met het
carnaval hier", zegt Hommel.
Uitzondering
Het is een uitzondering in de gemeente
Tholen, het carnaval te Oud-Vossemeer.
In de overige kernen is van het zottenfeest
niets te merken. Hoe dat komt? B. Voshol,
werkzaam in etablissement De
Druiventros in Sint-Philipsland: „Tja.
Oud-Vossemeer is eigenlijk meer Brabant
hè. En ons bin Zeeland."
N. van Cleefeigenaar van café Smerdiek
te Sint-Maartensdijk: „Het is hier wel
eens geprobeerd hoor, maar carnaval
komt hier gewoon niet van de grond. We
zijn hier erg nuchter. En Oud-
Vossemeerders zijn natuurlijk eigenlijk
Brabo's. Maar wij zijn niet minder vrolijk
of gezellig hoor. We hebben gewoon
andere gezelligheid, Braderieën
bijvoorbeeld." E. van Poortvliet van café
De Hoop in Sint-Annaland: „Het hoort
gewoon bij het katholieke geloof. En in
Oud-Vossemeer zitten veel katholieken."
Het geloof wordt ook door Oud-
Vossemeerders genoemd als belangrijke
reden voor het succes van het carnaval.
De helft van het dorp zo'n beetje zou
katholiek zijn. Maar er is meer. „Het komt
gewoon omdat zaken hier goed worden
georganiseerd en daarna ook worden
uitgevoerd. De mensen zijn enthousiast.
Dat is op andere dorpen wel eens anders",
zegt Daan Vaders, eigenaar van café De
Hoop - oftewel Daan Banaan in
carnavalstijd - en vader van Prins
Kedooze.
Zes jaar geleden heeft Frank Hommel
carnavalsvereniging De Vlooientrappers
uit de grond gestampt. „Ik dacht: het moet
toch kunnen, een eigen carnavalsfeest
hier. Want er gingen toch altijd veel Oud-
Vossemeerders naar elders om te
carnavallen.Hommel weet het nog goed,
hoe die eerste jaren vex-liepen. „Heel veel
kinderziektes. Bijvoorbeeld dat Prins
Carnaval op vx-ijdagavond pas om half
twaalf aanwezig kon zijn. Óf dat we een
kinderfeest hadden gepland in de
Vossenkuil en dat op het laatst bleek dat
er al een klassiek concert was
geprogrammeerd. Eigenlijk waren dat
voor ons de mooiste jaren, achteraf
bezien. Echte pioniersjaren."
Slechts zo'n tachtig man waren er tijdens
het eerste carnavalsfeest, zes jaar terug,
op de been. Inmiddels zijn dat er zo'n
vijfhonderd. Hommel: „En daar zit ook
heel veel jeugd bij. Die vinden het
fantastisch." Het motto van het carnaval
is ieder jaar anders. "tLoop as un jee',
luidt dat motto ditjaar. In gewoon
Nederlands: het gaat fantastisch.
Marco van Barneveld
Dè ledexi van de carnavalsvereniging
van Graauw, De Djerken, zijn trots
op hun tradities. Het kindercarnaval is er
één van. Behalve een raad van elf en een
prins kiest Graauw ook jaarlijks zijn
jeugdprins en dat is dit keer Arne
Pauwels.
„Het carnaval heeft in Graauw een grote
impact", legt secx'etaris P. van Troost van
De Djerken uit. Het beste voorbeeld
daarvan is volgens Van Troost het
wagenbouwen. „Hoewel dit dorp niet zo
groot is hebben we hier negen
wagenbouwverexxigingen. De wagens van
hier vallen niet voor niets regelmatig in de
prijzen in Hulst en Kloostex-zande."
Gekozen
De jeugdprins van Graauw wordt door de
schoolgaande jeugd van de basisschool
Sint Jozeph uit de hoogste groepen
gekozen. „De jeugd voirnt de basis vanhet
succesvolle cax-naval hier en dat is ook
blijvend", vertelt de enthousiaste
secretaris. „Graauwse studenten hebben
een eigen wagenbouwvereniging en ik
constateer dat, wanneer ze trouwen en
kinderen krijgen, ze de carnavalstraditie
op hun beuxi doorgeven aan hun gezin."
„We hebben dit jaar een goeie
jeugdprins", beweert Van Troost, die zelf
deel uit maakt van de raad van elf in
Gra'auw. „In het verleden hebben we wel
eens te maken gehad met een heel
verlegen mannetje dat xxiks zei en totaal
niet uit zij n woorden kwam maar normaal
gesproken gaat het altijd goed. De
kinderen weten heus wel wie ze kiezen."
Bij de elfjarige Arme is inderdaad geen
spoor van vexiegenheid te bespeuren. „De
meester vx-oeg in de klas wie er zin had om
jeugdpxins te worden van het carnaval.
Dat wilde ik dan wel en er waren ook nog
twee meisjes maar ik kreeg de meeste
stemmen in de klas.De leerling uit groep
acht bevestigd wat Van Troost al liet
vallen. De meeste kinderen zijn
inderdaad al op de één of andere manier
betrokken bij het carnavalsgebeuren.
„We zitten met dertien in de klas, maar ex-
waren maar drie kandidaten omdat de
anderen meedoen met de muziek, aan een
wagen bouwen of iets in de stoet doen."
Outfit
In zijn hoedarxigheid van jeugdprins moet
Arne op een aantal evenementen acte de
présence geven. Afgelopen zaterdag was
zijn eerste publieke optreden. Hij moest,
in prinsen-outfit, samen met prins
Gerardus de prijzen uitreiken op de
Gx'aauwse playbackwedstx-ijd en het
songfestival. Verder brengt fiijter
ondersteuning van de raad van elf, een
bezoek aan de Gx-aauwse school en
bovendien opent prins Arne het
limonadebal, het jeugdcax-naval.
Hoogtepunt van zijn prinsdom wordt
echter de optocht op zaterdag. Dan staat
hij, ook weer met prins Gerardus en de
raad van elf, op de prinsen wagen omzijn
Graauwse onderdanen toe te wuiven.
„Prins Gerardus houdt natuuxiijk een
oogje in het zeil en helpt Arne wel
wanneer dat nodig is", vult raad van elf
lid Van Troost nog aan. „Ga zelf maar een
voor een volle zaal staan; er zijn genoeg
volwassenen die dat niet eens durven."
Zenuwen lijkt de elfjarige echter niet te
kermen.,Ik vind het erg leuk dat ik het
ben geworden", vertelt Arne. „De Prins
heeft me zatex-dag nog vertelt dat ik op het
limonadebal een speech moet houden. Of
hij dat als grapje bedoelde of dat het
serieus was weet ik niet, maar mijn
toespraak heb ik al in mijn hoofd, dus dat
is geen probleem."
Barend Pelgrim
foto Charles Strijd
Jeugdprins Arne Pauwels en prins Gerardus.
