Vroom en vrolijk lesbisch zijn
PZC
Tom Poes en het Kukel
varia dinsdag 17 februari 1998
Acht ziekenhuizen
beginnen project
kortere behandeling
puzzel
recept
snelheidscontroles
Kerken ongerust over kloof tussen arm en rijk
m
m
3
het weer
Netwerk Verkeerd Verbonden voorziet in een grote behoefte
levensbeschouwing
door Hans de Bruijn
Acht Nederlandse zieken
huizen zijn gisteren be
gonnen aan een gezamenlijk
project dat er op gericht is de
duur van de behandeling van
patiënten fors terug te drin
gen.
Patiënten blijven te vaak
veel langer dan nodig in de
'medische molen' zitten. Ver
korting van de behande
lingstij d zal de efficiency van
de ziekenhuizen verhogen en
het ziekteverzuim beperken,
en daarmee van invloed zijn
op de kosten van de gezond
heidszorg.
Efficiency
De komende anderhalf jaar
worden in de ziekenhuizen
alle behandelingen op een
achttal terreinen voortdu
rend doorgelicht en op hun
efficiency beoordeeld. „Ons
doel is het verkorten van de
behandelingsduur van grote
groepen patiënten, opdat on
nodig ziekteverzuim kan
worden voorkomen", zegt W.
Schellekens, directeur van
het ziekenhuis Reinier de
Graaf Groep uit Delft en
Voorburg, een van de initia
tiefnemers van het project.
Evaluatie
Het onderzoek wordt uitge
voerd in samenwerking met
het ministerie van Volksge
zondheid in ziekenhuizen in
Alkmaar (Medisch Cen
trum), Almelo (Twenteborg
Ziekenhuis), Amersfoort
(Ziekenhuis Eemland),
Haarlem (Kennemer Gast
huis), Den Bosch (Medicen-
trum), Sittard (Maasland
Ziekenhuis), Veldhoven (Sint
Joseph Ziekenhuis) en in
Schellenkens' Reinier de
Graaf Groep. Een manage
mentbureau zorgt voor het
externe toezicht en de evalu
atie van het project.
In het onderzoek wordt van
duizenden patiënten 'de
gang door het systeem' op de
voet gevolgd, zowel op me
disch als organisatorisch ter
rein, aldus Schellekens. Vol
gens hem is er vaak onnodig
ziekteverzuim, omdat er te
veel wordt doorverwezen.
„Eerst moet je naar de huis
arts, dan duurt het weer even
voor je naar de specialist kan.
Dan moeten er foto's ge
maakt worden, en daarna
moet je weer een nieuwe af
spraak maken om van hem de
uitslag te horen. Als er daar
na weer nieuw onderzoek
volgt, dan ben je al gauw zes
weken verder. En intussen zit
de patiënt thuis te wachten.
Toegankelijk
Het gaat bij het project om
zorgprocessen waartoe ie
dereen toegang heeft, zowel
werkenden als niet-werken
den. In elk ziekenhuis wor
den- twee zorgprocessen on
der de loep genomen. Het
gaat om rug- ennekklachten,
hernia's, hartrevalidatie,
diabetes, letsels aan het be
wegingsapparaat (meniscus
sen), borstkanker, moeheid
en de zogenaamde 'onbegre
pen klachten'. „Vooral bij de
laatste twee en de rug- en
nekklachten gaat het om gro
te groepen patiënten, waar
bij vaak niet meteen duide
lijk is wat er aan de hand.
Zo'n. proces kan dan lang du
ren."
Ervaring
De Reinier de Graaf Groep in
Delft heeft zelf al sinds 1992
ervaring opgedaan met een
projectmatige doorlichting
van de zorgprocessen, en won
daar twee jaar geleden al een
speciale Europese onder
scheiding mee. Zo is men er
daar in geslaagd de behande
ling van vrouwen met een
knobbel in de borst van tien
dagen terug te dringen tot
een dag. Onnodig wachten
moet worden voorkomen. Zo
zullen in het proj eet doelstel
lingen voor de behandelings
duur worden gesteld, zegt
Schellekens, 'bijvoorbeeld
twee weken voor vermoeid
heidsklachten'.
Overleg
Deze aanpak vereist van de
artsen, verpleegkundigen,
medische technici en andere
betrokkenen dat zij bij de be
handeling van patiënten veel
meer dan tot nog toe gebrui
kelijk is met elkaar overleg
gen. „Het gaat niet langer om
de efficiency van een afde
ling, maar om die van het he
le zorgproces", zegt Schelle
kens. „Uitgangspunt moet
zijn dat de patiënt zo snel
mogelijk het ziekenhuis uit
kan." GPD
Toonder Studio's
Brigadier Snuf wierp een schuwe blik op het putdeksel van waaruit
de sporen van vier paar voeten verschillende richtingen uitliepen.
Hij begreep, dat zijn chef meer ontdekt had dan hij.
„Hier komen ze dus vandaan", prevelde hij. „En u denkt, dat het
vreemdelingen uit de onderwereld zijn die de stad binnendringen.
Maar waarom zouden ze dat doen, commissaris?"
„Een domme vraag", zei de heer Bas. „Als jij daar onder dat deksel
in de riolen leefde zou je het er ook maar een saaie boel vinden. Niks
dan duisternis en kwalijke geur en gebrek. En hier boven is een wel-
vaartsstad in vol bedrijf. Neonverlichting, lekker eten, vertier en al
lerlei soorten divertissement. Nee, als jij in de prut leefde zou je ook
proberen naar boven te komen, Snuf. Zeg nu zelf."
„Ja, nu u het zegt", mompelde de brigadier peinzend. „Maar dan is
het een ernstige zaak! Stel je voor, dat er een horde Zwartvoeten in
de stad losbreekt! Dat moet voorkomen worden!"
„Juist", bevestigde de ander. „En daarom moeten we waakzaam
zijn. Wie weet, hoeveel van die lui al tussen ons rondlopen?"
„D-denkt u?", stamelde de beambte verblekend. Hij wierp een
schichtige blik om zich heen. De straten waren geheel verlaten,
doch de maan wierp vreemde schaduwen op het plaveisel en een
dunne wind huilde klagend om de televisie-antennes. Ook kon hij,
als hij oplettend snoof, een vage rioollucht waarnemen en plotse
ling werd het hem vreemd te moede.
„Nu uhet zegt", hernam hij op gesmoorde toon, „soms heb ik het ge
voel, dat ik bespied word. Alsof iemand me gadeslaat, u weet wel!"
„Ik weet het", gaf zijn meerdere toe. „Dat gevoel heb ik zelf soms
ook. We moeten héél scherp opletten, Snuf!"
Sleutelwoord
Jariny van der Lee
2
3
2
5
2
2
2
1
6
8
4
3
9
6
4
5
9
9
1
2
6
3
2
5
9
3
7
2
2
8
1
9
3
8
9
10
9
9
3
8
4
In sommige vakjes staat een ge
tal dat correspondeert met een
getal in de balk onderaan. De let
ters die ingevuld worden in de
vakjes met een getal, kunnen ook
op de balk worden ingevuld. Ver
ticaal vormen de letters in de eer
ste en derde kolom ook een
woord. Hoe luidt het sleutel
woord?
1. Vergezicht; 2. gemeentehuis; 3.
zorg gevoelend; 4. aanslag op
erwten en rozen; 5. versiering; 6.
showroom; 7. gelijk; 8. aanstoot.
Oplossing maandag
meet-waas
e-salie-t
nt-koe-ha
iel-f-lat
glas-rite
-1-lui-e-
diva-file
ent-b-rijs
kg-vol-kt
e-veder-e
naar-fair
De politie heeft voor vandaag de volgende snelheidscontroles aangekondigd:
A2 - Amsterdam-Utrecht-Eindhoven A9 - Alkmaar en Diemen vice versa A10 - ringweg Am
sterdam N50 - omgeving Rosmalen
Gegratineerde tomaten-
courgetteschotel
(4 personen)
Deze groente-ovenschotel is heel gemakkelijk van
tevoren te maken. Warm tomaten en courgettes
apart op, verdeel alles over een ovenschaal en laat on
der de grill kleuren. Als u van knoflook houdt kunt u een
klein teentje knoflook uitpersen boven de uisnippers
en 1 minuut zachtjes mee laten fruiten.
Ingrediënten:
ca. 250 gram tomaten
boter
1 ui
1 eetlepel peterselie
mespunt gedroogde tijm
peper en zout
ca. 500 gram courgettes
1 /81 (125 ml) sour cream
3 volle eetlepels geraspte (goudse) kaas.
Bereiding:
Tomaten inkruisen en kort in heet water onderdompe
len. Velletje verwijderen en tomaten in vieren snijden.
Kern en zaadjes verwijderen.
Ui pellen en snipperen.
In koekenpan boter verhitten en hierin uisnippers zacht
fruiten. Stukken tomaattoevoegen, bestrooien met pe
terselie, tijm en peper en zout naar smaak ongeveer 10
minuten met deksel half op de pan laten pruttelen.
Grill van oven voorverwarmen.
Intussen courgettes wassen en in dunne plakken snij
den. In tweede pan plakken courgette om en om aan
bakken en op smaak brengen met peper en zout.
In ovenvaste schaal plakken courgette schikken, hier
op tomaten verdelen en sour cream scheppen. Geheel
bestrooien met geraspte kaas en onder grill mooi
goudbruin laten kleuren.
De groeiende kloof tussen rijk en arm is volgens de kerken een probleem waar meer tegen moet worden ondernomen. De sociale problema
tiek heeft veel kanten: zo heeft het Leger des Heils in Rotterdam een opvanghuis voor dakloze vrouwen. foto CeesZorn/GPD
doorWiebe van der Hout
De Nederlandse Raad van Kerken
(RvK) heeft de gelovigen van de lid
kerken met een pastorale bemoedigings-
brief opgeroepen te blijven strijden tegen
armoede en sociale uitsluiting in de maat
schappij. De raad op zijn beurt zal bij
overheid en politiek krachtig pleiten voor
een rechtvaardiger verdeling van de wel
vaart in ons land.
„Zonder de actieve betrokkenheid van
velen op lokaal niveua in de strijd tegen
de verarming zou het spreken van de raad
in het publiek debat snel ongeloofwaar
dig worden", zo houdt de RvK de kerkle
den voor. Dèhoop wordt uitgesproken dat
themadiensten over armoede gemeente
en parochieleden zullen inspireren tot ac
tiviteiten.
V rij wilügerswerk
Te denken valt daarbij aan vrijwilligers
werk in diaconieën, bij een inloophuis
voor daklozen en verslaafden, in het ou-
de-wijkenpastoraat, in Arme Kant van
Nederland-werkgroepen of het arbeids
pastoraat van DISK. Mensenin de laagste
inkomensklassen, met of zonder werk,
kampen vaak met gezondheidsproble
men en leven gemiddeld 3,5 jaar korter
dan het gemiddelde.
De kerken zijn 'ernstig bezorgd' over de
groeiende kloof tussen arm en rijk nu het
sociaal minimum al jaren niet meer in de
pas loopt met de algemene welvaarts
groei. Armoede is meer dan geldgebrek,
concludeert de RvK. Grote groepen men
sen dreigen in een isolement te raken door
schaarser wordende sociale contacten,
bijvoorbeeld omdat verjaardagen, sport
en uitgaan te duur worden.
„Het scheppen van banen is belangrijk,
maar blijkt niet voldoende. Er zijn im
mers vele ouderen of arbeidsongeschik
ten voor wie een baan geen reële oplossing
is", stelt de raad. De RvK heeft bewonde
ring voor de creativiteit, de humor en het
doorzettingsvermogen van uitkeringsge
rechtigden en minima die het bijltje er
niet bij neergooien. GPD
lichte sneeuw
matige sneeuw
zware sneeuw
lichte regen
matige regen
zware regen
Vooruitzichten
woensdag
donderdag
vrijdag
zaterdag
weer
Üh
max.
9°
8°
9°
8Ü
min.
5°
5°
5°
5°
wind
ZW 3
ZZW 4
ZZW 4
ZZW 4
Maan
dinsdag
onder 10.15
woensdag
op 0.22
Nautisch bericht
Matige, aan zee soms nog even vrij krachtige wind uit west tot
noordwest, kracht 3 a 5. Overwegend goed zicht. Temperatuur
kustwater omstreeks 6 graden.
Waterstanden
DINSDAG
Hoog water
Laag water
17 FEBRUARI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
05.25
209 17.45
200
11.39
188 23.45
171
Terneuzen
05.45
232 18.02
224
12.10
195
As
Bath
06.47
27319.02
266
00.46
21013.10
219
Roompot Buiten
05.25
15517.45
151
11.40
147 23.50
125
Zierikzee
06.55
151 19.15
148
00.35
129 13.00
150
Stellendam Buiten
05.55
13418.10
135
11.35
097 23.50
076
Wemeldinge
07.00
17419.20
171
00.40
143 13.00
164
Philipsdam West
07.00
161 19.25
159
00.45
138 13.00
158
WOENSDAG
Hoog water
Laag water
18 FEBRUARI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
06.00
195 18.18
187
12.10
181
Terneuzen
06.19
219 18.40
210
00.12
180 12.38
189
Bath
07.18
258 19.36
251
01:15
20813.41
214
Roompot Buiten
06.00
145 18.20
141
12.10
143
Zierikzee
07.25
145 19.45
142
01.05
129 13.25
146
Stellendam Buiten
06.25
128 18.40
127
12.20
096 --.»
Wemeldinge
07.30
167 19.50
163
01.10
143 13.30
160
Philipsdam West
07.35
15419.55
152
01.10
138 13.25
155
De Europese weerkaart lijkt al een weeklang op een grootschalige
wip. In het noordoosten is hetveel te koud en in het zuidwesten en
westen is het warmer dan gemiddeld. Vandaag dendert er een
nieuwe portie kou met zeer strenge vorst vanuit Noord-Rusland
naar het zuiden om in afgezwakte vorm morgenmiddag boven
Noord-Turkije aan te komen. Dat gaat gepaard met veel sneeuw
buien en een stevige noordoostenwind. Net noord van de Zwarte
Zee vallen ettelijke regenbuien, soms zelfs met natte sneeuw en
daar ligt de temperatuur maar net boven het vriespunt. Frankrijk
blijft zacht, en na een kleine inzinking lopen de maxima mogelijk I
opnieuw op naar 25 graden lokaal in het zuiden, net als tijdens het
afgelopen weekeinde. Aan de warme kant van de wip doen ook
Italië, de Britse eilanden en Spanje goed mee. In het zuiden van
Spanje wordt het minder warm dan het zuiden van Frankrijk.
Schotland en Ierland dreven vorige week in de regen, maar heb
ben nu tot en met donderdag droge en rustige dagen. Scandinavië
en Duitsland bevinden zich op het draaipunt van de denkbeeldige
wip; in Lapland vriest het streng en valt geregeld sneeuw, terwijl
Zuid-Zweden en Noorwegen vrij zacht zijn.
Zeeland: Te zacht
Europa: Wip
door Jessica Prager-Stein
Anna van der Maas peinst er
niet over om afstand te doen
van de bijbel en ook niet van
haar lesbische levenswijze:
„Beide zijn me waardevol. Ik
voel geen conflict tussen die
twee. Ik geloof dat ik ze zonder
veel kunst- en vliegwerk nog
goed kan integreren ook. Som
mige mensen die moeite hebben
met haar lesbisch zijn proberen
haar er van te overtuigen dat het
niet mag van de bijbel. Ja, je
mag wel van vrouwen houden,
maar je mag 'het' niet doen."
Van der Maas (27) is theologe en
werkt als jongerenpastor in
Amsterdam. Zij hield vorige
week donderdag in Zierikzee
een lezing over het onderwerp
'bijbel lezen vanuit lesbisch
perspectief'. Dat gebeurde op
uitnodiging van Vrouw Geloof
Samenleving Schouden-Duive-
land en SKW De Lichtboei.
Zelf heeft Van der Maas enkele
vrijding van mensen, Gods
voorliefde voor zwakkeren. Je
zus zoekt steeds mensen op die
door anderen aan de kant zijn
geschoven: mensen met een
handicap, mensen die er sociaal
uit liggen, prostituees en tolle
naars, armen en kinderen. Les
bische vrouwen en homoman
nen hoeven zich niet minder
voor God te voelen dan hetero's,
aldus Van der Maas.
Zij schetst grofweg een tweede
ling in manieren van bijbeluit
leg: de letterlijke bijbeluitleg en
de moderne hermeneutiek (we
tenschappelijke verklaring). De
letterlijke uitleg maakt geen
vertaalslag naar het heden. Dat
wil zeggen: wat er toen stond,
geldt vandaag ook. Er wordt
geen rekening gehouden met de
culturele, Sociale, economische
en politieke factoren, waarin de
tekst ontstond. Ook de heden
daagse maatschappij blijft bui
ten beschouwing. Jarenlang is
aan vrouwen een tweede plaats
legitimatie nodig voor haar le
venswijze. Als kind was ze al
verliefd op meisjes: 'toen nie
mand het nog wist, wist God het
al'. Natuurlijk was er verwar
ring en wist ze niet wat het was,
maar nooit had ze het idee dat
het verkeerd was. Op 21-jarige
leeftijd doet zij belijdenis en de
tekst die zij ontvangt er-vaart als
een rechtstreeks ja van God aan
haar adres. Het geeft haar vanaf
dat moment de kracht om open
lijk lesbisch te zijn.
Bij veel vrouwen is dat heel an
ders. Voor hen zijn kerk en ge
loof eerder belemmerende fac
toren. Het in 1990 opgericht
Netwerk Verkeerd Verbonden
(gelovige lesbische vrouwen)
waaraan Van der Maas is ver
bonden is groeit explosief. De
kerkgenootschappen waartoe
de vrouwen behoren zijn heel
verschillend: vrijgemaakt gere
formeerd, charismatisch, pink
stergemeente, rooms-katholiek,
en vrijzinnig, maar ook rand- en
buitenkerkelijke vrouwen zijn
lid van het netwerk.
Bevrijding
Voor Van der Maas zijn er twee
thema's die als een rode draad
door de bijbel lopen: de liefde en
trouw van God voor alle mensen
- zonder onderscheid en de be
ten opzichte van mannen toege
kend. Homo's en lesbiennes gol
den als zondaars. Bevrijdings
theologen, zoals feministische
theologen uiten kritiek op zulke
interpretaties en tonen aan dat
bepaalde groepen in de samen
leving 'er onder worden gehou
den', met de bijbel in de hand.
Kloof
In de moderne hermeneutiek is
men zich dus bewust van de
kloof tussen periode van ont
staan van de teksten en de hui
dige tijd. Een tekst waarin staat
dat vrouwen in de gemeente die
nen te zwijgen, zegt vooral iets
over de cultuur en traditie in die
periode. Vandaag-de-dag spe
len vrouwen een heel andere rol
ten opzichte van mannen, maat
schappij en kerk. „Daardoor
kan ik nu op de kansel staan",
aldus Van der Maas.
De bijbel lees je vanuit je eigen
belevingswereld. Het feit of je
vrouw of man bent, arm of rijk,
zwart of wit, gezond of ziek, ho
mo- of heteroseksueel, zijn fac
toren die invloed hebben op het
leven van mensen. Lesbisch zijn
is zo'n factor. Het gaat er niet om
in elke tekst een lesbische bete
kenis - wat dat ook moge zijn - te
vinden, maar om gevoeligheid
en bereidheid om kleinigheden
Door: Jordi Bloem
Vrijdag en dit weekeinde blonk uit in
zeer fraai, lenteachtig weer met bij-
zonderhoge temperaturen voor de tijd van het jaar. In Vlissingen
werd het echter door het nog relatief koude Noordzeewater niet zo
zacht. Toch kwam het kwik er vrijdag tot nog 12,2 graden. Normaal
hoort het maximaal zo'n 6 graden te worden. Weerstation Clinge in
Zeeuws-Vlaanderen boekte vrijdag een record. Zo steeg de tempe
ratuur er naar maximaal 16,3 graden. Hét record van 13februari
1989 sneuvelde daardoor. Ook Westdorpe tipte aan de 16 graden
met vrijdag maximaal 15,7 graden. Zaterdag kwam dit station op
16,1 graden, zondag werd het er met een maximum van 16,9 gra
den bijna hetwarmste plekje van Nederland. Deze eer viel Oost-
Maarland in het Maasdal in Zuid-Limburg te beurt met 17,2 graden
als maximumwaarde. Officieus meldde Clinge zich met dezelfde
maximumwaarde. Deze week zijn recordhoge temperaturen voor
lopig van de baan. Wel blijft het zacht. Vandaag speelt de zon een
grote rol en blijft het droog.
Bij een meest matige westen
tot noordwestenwind ligt het 7
kwik vanmiddag op onge- Rustig 9"
veer 8 graden. Komende y *§1,114°
nacht kan er een mistbank ~[[TgVi I I
ontstaan bij minimumtempe- iNwa.
raturen rond 6 graden. '"TSL i f
Woensdag zijn erzonnige pe- bÜsü cCT' "r"* 1
rioden. De wind draait naar
zuid tot zuidwest en stelt niet
al te veel voor. De maximum
temperatuur ligt met circa 9
graden een graad hoger dan
morgen. Donderdag en vrij
dag verandert er hoege
naamd niets. Het blijft over
wegend droog en de zon
speelt een grote rol. Daarbij
wordt het overdag 9 tot 13
graden.
in de tekst op te merken. De lief
de en trouw van Ruth voor Nao
mi bijvoorbeeld is heel herken
baar voor lesbische vrouwen.
Het is onwaarschijnlijk dat het
hier ging om lesbische liefde,
maar doordat er een linie tot
stand komt tussen de ervarin
gen van mensen toen en nu
krijgt de tekst betekenis. Van
der Maas: „Is dat niet wat de
voorganger elke zondag in zijn
of haar preek probeert te doen?"
In de discussie na afloop van de
lezing, stelde Van der Maas dat
een lesbische relatie in de bij
belse tijd helemaal niet kon en
alleen mogelijk is in een geë
mancipeerde, democratische
maatschappij. Vrouwen waren
niet eens vrij om de verdeling
van bezit, familienaam of nood
zaak tot nageslacht (zoals het
elders in de wereld voor veel
vrouwen nog geldt). Door met
Boaz te trouwen creëert Ruth
niet alleen voor zichzelf zeker
heid maar ook voor Naomi.
Naomi wordt de verzorgster van
het kind van Ruth baart.
„As God j oe noe zö èschaepe eit,
ioe kan ie dan zegge: 'k mot joe
nie...!" concludeerde in Zierik
zee een oudere toehoorster.
Netwerk Verkeerd Verbonden. Tel.
010-4181540
