Politici zijn geen idealisten meer
De Osseberg brengt vijfmaal naakt
PZC
Niet te duiden herinneringen
zeeland
z 14
Kunstenaar Van Langevelde is niet onder de indruk van mooie woorden
Hulster boeren horen
niks nieuws op forum
agenda
lezers schrijven
kunst cultuur
Van studie tot beeld
Nieuwe stichting
haalt Van Dik Hout
naar Oostburg
dinsdag 17 februari 1998
door Wout Bareman
TERNEUZEN - Wat er de afge
lopen jaren is verwezenlijkt?
Cees van Langevelde (65 en
kunstenaar) grijpt in z'n baard.
„Ze hebben de Stenen Beer ge
realiseerd. En daardoor veel
leegstand in de rest van de bin
nenstad gecreëerd. In de
Noordstraat vooral. En dat is
eerlijk gezegd toch nog altijd
de Kalverstraat van Terneu-
zen. Die Stenen Beer? Je ziet er
geen mensen, 't Is er geen pret
tig lopen. Het is een ijskoud
tochtgat. Een ijssalon is daar
inderdaad heel erg op z'n
plaats."
Van Langevelde volgt de plaat
selijke politiek op de voet. Lo
gisch, z'n vader was tientallen
jaren geleden wethouder van
de Anti-Revolutionairen (AR).
Het verhaal van de paplepel
dus. Hij woont met zicht op de
watertoren - 'daar moet een
mooie woontoren komen' - en
kijkt vanuit z'n atelier aan De
Blokken ook uit op de Oostkolk
en het Stadhuisplein.
Miskleun
Dat plein vindt hij een regel
rechte miskleun. En met de
Oostkolk hebben de bestuur
ders tot nu toe ook nog weinig
of niets gedaan. „Je komt er
gemeenteraadsverkiezingen
4 maart
door René Hoonhorst
SINT-JANSTEEN - Agrariërs
en plaatselijke politici kwa
men er maandagavond tijdens
een politiek forum van de
NCB-afdeling Hulst niet hele
maal uit. De vertegenwoordi
gers van de aan de Hulster
raadsverkiezingen deelne
mende partijen willen de be
staande agrarische bedrijven
zoveel mogelijk gelegenheid
geven een neventak uit te oefe
nen om een rendabel bedrijf te
kunnen bestieren. De ham
vraag hoe tegelijkertijd een in
vasie van intensieve varkens-
of kippenmesterijen kan wor
den voorkomen, werd echter
door geen der politici beant
woord.
De problemen die ontstaan
wanneer huidige agrariërs hun
bedrijf verkopen aan boeren
van buiten, die dan van voor
delenvoor 'eigën' landbouwers
kunnen profiteren, werden
door de plaatselijke bestuur
ders niet aangesneden. De zes
vertegenwoordigers van de
raadsfracties hielden zich
voornamelijk op de vlakte. Zo
had het aansluiten van wónin-
drie eenden tegen - en dan nog
voornamelijk op het bruggetje,
tot ergernis van de wandelaars.
Verder niets. En de gerecon-.
strueerde Markt... sorry hoor...
alweer negatief. Kaal. En al die
paaltjes, alsof de mensen zelf
niet een klein beetje discipline
zouden kunnen opbrengen.
Het heeft geen sfeer. Dat is het
probleem!"
Bij de verwezenlijking van al
die mooie plannen wordt veel
te weinig gebruik gemaakt van
'eigen volk', van eigen archi
tecten en andere plannenma
kers die voeling hebben met
Terneuzen. „Zo'n ontwerp
voor een poortgebouw op de
Axelsedam is wél van een ar
chitect die Terneuzen als z'n
broekzak kent. En dat ziet er
toch prima uit?! Waarom niet
vaker die mensen ingescha
keld? Het is echt een oud ver
haal: wat van ver komt is duur
der en beter. Ik vind dat onzin,
maar de dames en heren politi
ci denken daar kennelijk an
ders over. Ze doen op die
manier wel mooi aan geldver
spilling."
Z'n stokpaardje dan, de cul
tuur'. Beleid op dat gebied? Hij
heeft er nooit iets van gemerkt.
„De een krijgt alles de ander
gen en bedrijven in het buiten
gebied op het rioleringsnet ie
ders aandacht. Over hoeveel
geld de gemeente beschikbaar
wil stellen voor aansluitingen
in het buitengebied, had echter
nog geen van de partijen diep
nagedacht, verklaarde secre
taris E. de Deeltere van de
NCB-af deling Hulst na afloop
van de 'levendige' discussie
avond.
Hondenbelasting
De partijen waren wel eensge
zind in hun afwijzing van een
uitzonderingspositie voor hon
denbezitters in het buitenge
bied. Een aantal van de aanwe
zige agrariërs meende dat zij
vrijgesteld moesten worden
van het betalen van hondenbe
lasting, omdat hun huisdier of
waakhond in het buitengebied
niet voor overlast zorgt. Zo'n
uitzonderingsregel is echter
niet te hanteren, vonden alle
partijen. Het is namelijk onmo
gelijk om eerlijk onderscheid
te maken tussen huisdieren (en
hun bazen) die overlast veroor
zaken en honden waarvoor de
gemeenschap niets extra's
hoeft te betalen.
Cees van Langevelde: „Jammer dat ik het moet zeggen, maar de politici zitten voornamelijk op dat
pluche ter meerdere glorie van zichzelf." foto Charles Strijd
niks. Wie dicht bij het vuur zit,
warmt z'n handen. Ik ben altijd
nogal betrokken geweest bij de
muziek, 't Is ronduit bescha
mend hoe een stad als Terneu
zen daarmee omspringt. We
roepen nu zo over die nieuwe
schouwburg; daaraan wordt
alles opgehangen. Zoiets van
'kom in Terneuzen wonen,
want we krijgen een nieuw the
ater'. En verder?! Het is prach
tig om te roepen dat Terneuzen
een centrumfunctie in Zeeuws-
Vlaanderen heeft. Maar maak
dat dan eens waar. Maak jezelf
eens waar als bij voorbeeld cul
turele centrumgemeente. En
niet alleen als werkstad."
Geweigerd
Cees van Langevelde had het
gekund, in de voetsporen tre
den van z'n vader Marinus.
„Als ik het ha d gewild was ik zó
gekozen. Maar ik heb het ge
weigerd. Waarom? Omdat ik
achter de schermen heb geke
ken en zag hoe het er daar aan
toeging. 'Je moet je'jas kunnen
omkeren', zei m'n vader altijd.
Toen wist ik genoeg. Ik ben blij
voor vader dat hij de toestan
den zoals je die nu leest niet
heeft meegemaakt. Voor mijn
vader was er nooit een voor
deeltje, begrijp je? Nooit!"
De politici van vandaag de dag
vindt hij te afstandelijk. „Het
zijn geen echte idealisten meer.
Ja... zo rond de verkiezingen
slaan ze je fanatiek op de
schouder. Maar anders... Het is
j ammer dat ik het moet zeggen,
maar ze zitten voornamelijk op
dat pluche ter meerdere glorie
van zichzelf. Echt, ik vraag me
af wanneer er weer een vent
opstaat die de toon zet. In die
raadsvergaderingen... er is
toch geen discussie meer?
Oostburg: dinsdag 17 februari -
PvdA-afdeling en raadsleden op
bezoek bij megastallen varkens
fokker Van Sleuwen.
Terneuzen: dinsdag 17 februari -
VVD-bijeenkomstmet minister Jo-
sias van Aartsen (landbouw) en
kandidaat Tweede Kamerlid Jan
Geluk - 20.00 uur hotel l'Escaut
Oostburg: dinsdag 17 februari -
VVD-statenleden en West-
Zeeuws-Vlaamse raadsleden be
zoeken zorgcentra IJzendijke, Aar
denburg en Antoniusziekenhuis
Eede: woensdag 18 februari - poli
tiek café -19.30 uur Hof van Eede,
organisatie in handen van de
dorpsraad.
Sas van Gent: woensdag 18 febru
ari - politiek forum - 19.30 uur De
Speye. Organisatie: Welzijnsraad
Sas van Gent.
Clinge: woensdag 18februari - po
litiek forum - 20.00 uur Malper-
tuus. Organisatie: dorpsraad
Kioosterzande: wo 18 februari -
politiek forum -20.00 uur Hotel van
Leuven: Organisatie: LTO
Cadzand: vrijdag 20 februari - poli
tiek forum -20.00 uur verenigings
gebouw Het ZWin. Organisatie:
dorpsraad
Terneuzen: 20 februari - PvdA-
fractie Terneuzen bezoekt plaatse
lijke woningbouwvereniging
Groede: D66-verkiezingskaravaan
in Groede. Lokale kandidaten, af
delingsbestuurders en statenle
den brengen met staatssecretaris
Aad Nuis een bezoek aan de Lu
therse kerk en het Slijkstraatje.
Daarna in De Drie Koningen een
discussiebijeenkomst over cul
tuurbeleid en monumentenzorg in
relatie tot het toerisme. Het werk
bezoekvan de bewindsman begint
om 10.15 uur, de forumbijeen
komst om 13.00 uur
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd beloopt uiter
lijk 7 dagen.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
Clubnaam
Toen ik de kop zag van de ru
briek 'Clubnaam' (PZC 6-2) viel
mijn mond van verbazing open.
Met grote letters stond er dat
Robur duivelse invloeden moest
uitbannen. Omdat de betreffen
de verslaggever mij had gebeld
over de herkomst van deze
naam, ben ik voor mezelf het ge
sprek nog eens nagegaan of ik
ook werkelijk iets over duivelse
invloeden gezegd had. Dat
bleek niet het geval te zijn. Ik
heb wel gezegd dat het in de ja
ren voor de Tweede Wereldoor
log gewoonte was dat katholie
ken, maar ook protestanten,
eigen verenigingen oprichtten
om hun leden tegen invloeden
van buitenaf te beschermen en
dat dat in die jaren ook heel nor
maal was. Over duivelse invloe
den heb ik absoluut niets gezegd
en het zou ook niet in me opko
men, omdat ik medemensen niet
als duivels kan zien.
A J. de Kok
Geldeloozehof 2, Goes
Harteloos-II
Over het schrijven van de heer
of mevrouw Bosma (PZC, 4-2)
wil ik het volgende opmerken.
In de zaak van de familie uit
Borssele is, zoals het behoort in
een democratische staat, recht
gesproken met als gevolg terug
zending naar het land van her
komst. Dat een ieder zich niet
met deze uitspraak kan vereni
gen, kan ik begrijpen en ik heb
respect voor die overtuiging.
Maar de wethouder van de ge
meente Borsele, mevrouw Elen-
baas-Murre, heeft natuurlijk
ook haar eigen overtuiging en
die heeft zij niet om er door te
genstanders en zéér zeker niet
vanuit de bevolking daarvan te
worden afgebracht, een moedig
en standvastig besluit dus. Want
had zij dat niet dan staan er bin
nenkort weer andere, uitgepro
cedeerde 'families te trappelen
om dezelfde weg te volgen om
hier te mogen blijven (ketting
reacties). En als laatste wil ik
nog even kwijt, dat ik de opmer
kingen aan het adres van de
wethouder (lid van welke poli
tieke partij dan ook) laag bij de
grond vind geschreven door ie
mand met een te laag IQ. En de
wijze waarop over anderen
wordt gedacht doet mij denken
aan een citaat uit een boek der
dertiger jaren: 'Wie niet vóór mij
is - is tegen mij en zal ik vernieti
gen'.
T. M. Muller
Pr. Rooseveltlaan 178
Vlissingen
Kunst-II
Plotseling hebben we een daad
krachtige wethouder van Cul
tuur in Middelburg. Geweldig!
De Vleeshal, dat elitaire paleis,
zal eindelijk eens de goede rich
ting uitgestuurd worden. Om
niet de schij n van onwetendheid
op zich te laden, heeft de wet
houder eerst onverdachte des
kundigen geraadpleegd. Beves
tigd werd het hoge niveau van
de tentoonstellingen (PZC, 5-2).
Geen twijfel over het beleid dus.
Een totale afbraak zou het ima
go van de stad geen goed doen.
Helaas blijft het feit dat de ten
toonstellingen maar geen grote
publiekstrekkers willen wor
den. Gelukkig weet wethouder
Strous daar wel raad op: de
kunst moet de straat op en het
aantal exposities gehalveerd.
Waren er geen deskundigen die
hem het verschil hadden kun
nen uitleggen tussen stadsver-
fraaiing en kunst die het denken
en verbeelden prikkelt? Voor dit
laatste wordt (de woorden van
wethouder Strous citerend:) ne
ver nooit niet op het moment
zelf een groot publiek gevon
den. Maar de geschiedenis van
cultuur (zelfs die van Middel
burg) leert ons dat het de brood
nodige brandstof is voor het le
vendig houden van de geest. De
uitwerking daarvan staat ga-1
rant voor een groter publiek dan
ad hoe gevonden kan worden.
Vooralsnog vind ik de pogingen
van directeur Lex ter Braak om
in bredere kring interesse te
wekken voor moderne kunst -
door onder andere lezingen, dis
cussies, De Verborgen Stad (zijn
idee, niet dat van wethouder
Strous), een consequent exposi-
tiebeleid, dat zeker het huidige
aantal tentoonstellingen per
jaar behoeft, wil het niet tot in
cidenten vervallen - interessan
ter en veelbelovender dan de
grabbelton-ideeën varf de wet
houder.
Jeltje Ratsmd
Bogardstraat 31, Middelburg
door Nico Out
Het vrouwelijk naakt heeft in
de beeldende kunst een lan
ge traditie. Die loopt van
vruchfbaarheidssymbool via
'de verleidster' Eva tot de my
thologische vrouwen uit de
Renaissance. Kunstenaars pro
jecteren hun wisselende
schoonheidsidealen op het mo
del en voeren later vrouwelijk
liloot op als symbool voor hoge
re zaken. Pas in de 19e eeuw ko
men de mannelijke schilders
vaker uit voor hun erotische
verlangens. Schaars geklede
dames zijn zelfs een reis naar de
harems van Tanger waard. In
gres spant met zijn volgepakte
'Turkse bad' de kroon.
De expressionisten zijn aan het
begin van de 20e eeuw het meest
direct in hun heftig verbeelden.
Daarnaast komt een meer for
mele aanpak op die het model
vooral ziet als een boeiend volu
me in de ruimte.
Die visie sluit aan bij de ge
woonte om op de academie
naakt te tekenenen om zo de
menselijke figuur te leren ken
nen en weergeven. De tentoon
stelling in Boerderijgalerie de
Osseberg komt voort uit dat
zelfde streven. Op het atelier
van Theo Jordans in Groede
kwamen tien jaar lang regelma-
Olieverfschilderij van TeunnNijkamp.
tig kunstenaars en liefhebbers
samen óm zich te wijden aan
modeltekenen. Vijf van hen -
onder wie Jordans zelf - tonen
nu een selectie uit de productie
van die avonden.
Jordans zocht met enkele fra
giele lijnen de essentie van de
vorm en voegt met enkele sub
tiel gedoseerde waterverfvlek-
ken plasticiteit toe. Zijn aanpak
houdt het midden tussen een
academisch realisme - in de goe
de zin des woords - en een vluch
tig impressionisme. Er zal veel
mislukt zijn, maar de paar bla
den die hij laat zien zijn mooi.
Gerard Menken koos ook voor
een studieuze verwerking. In
hetzelfde idioom als zijn teke
ningen van landschappen en
stillevens zet hij zijn model neer.
Zware contouren en hoekige ar
ceringen maken de tekeningen
krachtig. Als estheet in hart en
nieren brengt hij achteraf met
de roller kleurvlakken aan. Hij
benadrukt zo de compositori
sche spanning.
Leendert van der Pool is vooral
bekend als tekenaar van stille
venachtige situaties. Langzaam
kan hij daarin de compositie op
bouwen en een balans vinden
tussen vorm en kleur. In de
zwart-wit tekeningen van het
naakt is hij daarin niet ge
slaagd. Wellicht door de korte
standen krijgt hij onvoldoende
greep op de complexe organi
sche vormen. Zo resteert vooral
het beeld van een worsteling
waarin de spanning tussen het
hoekige handschrift en de zach
te rondingen van het model niet
is opgelost.
Jozef van Mierlo kan gezien de
twee grotere beelden die buiten
staan bogen op een degelijke
anatomische kennis. Die stelt
hem in staat gemakkelijk de
vormen van het naakt te verta
len in vlot geboetseerde beeld
jes. De klei of de was wordt in
losse brokjes opgebracht, wat
het beeld een levendig karakter
geeft. De grote variatie aanhou
dingen is prima gekarakteri
seerd. Van Mierlo verwerkt
soms zijn beeldjes tot meer dan
studies. Een opengewerkt
bronsje wordt zo een herinne
ring aan de vluchtigheid van de
dans.
Als enige van de exposanten ex
poseert Teunn Nijkamp een
werk dat veel verder gaat dan
het visueel verkennen van het
naakt. Hij schilderde het afge
beelde doek dat in een gamma
van blond en groen licht werpt
op de vrouw als persoon. Door
het zorgvuldig aftasten van de
uitgekiend belichte vormen ver
beeldt hij zowel een innerlijke
als een uiterlijke wereld. In zijn
tekeningen gaat hij uit van een
grijs fond van houtskool waarin
hij met lichte vlekken de vor
men zichtbaar maakt. Zo krij
gen ze iets geheimzinnigs, dat
ondanks de helderheid in dit
schilderij ook daaruit spreekt.
Vijfmaal model. Werk van vijf kun
stenaars in de Osseberg, Singelweg,
Middelburg/Sint Laurens. Tot en
met 28 februari.
Stijn Kriele in GHL
In GHL aan de Gravenstraat
in Middelburg is een instal
latie te zien van Stijn Kriele.
Deze jonge kunstenaar geeft er
met woorden van de schrijver
F.C. Terbogh een motto aan: 'Of
zijn wij ons heimelijk bewust
dat wij het essentiële, dat wij
begeren nooit zullen zien?'
Kriele houdt zich bezig met
herinneringen: „De afstand
tussen 'toen' en 'nu' is ongrijp
baar en moeilijk te definiëren.
Een poging om die 'afstand'
toch helder te benoemen,
vormt de basis van mijn werk."
Als ik binnenkom beginnen
vier filmprojectoren te ratelen.
Ze staan op aan de wand beves
tigde glazen planken. Op elke
projector draait een eindeloos
filmpje dat door een spiegel op
een vrijhangend matglas zicht
baar Is.. Een horizontale rode
baan boven een grijzig doorte-
lcend vlak; een bunker in het
veld; een 'rijdende' beweging
d ie over het d a k va n een bun kei-
de akkers laat zien; een witte
lamp die lijkt op een high-tech
paddestoel. In het aangrenzen
de klaslokaal begint een
vreemd klagelijk loeien wan
neer ik door de ruimte loop. Ik
zie een in een rood waas gehuld
filmbeeld van een weg met bo
men vanuit een rijdende auto
gezien, Op een mum- hangen
vier kleine schilderijtjes in
grijs, zwart en wit. Niet meer
dan twee banen en in één geval
weer een bunker. Ernaast
hangt een computerprint:
zwart met een rood vlak boven
een lichtblauw vlak dat wel op
water lijkt. De vlakken vloeien
wolkachtig in het duister uit.
Het zijn beelden waarvan ik me
kan voorstellen dat ze zich zon
der te traceren reden vertonen
op je netvlies. De geprojecteer
de beelden zijn echter én vluch
tiger, de andere zetten zich vast
zonder dat ze daarmee duide
lijk worden.
Kriele wil een sfeer scheppen
'waarvan de kracht gelijk
waardig is' aan zijn ervaringen
en herinneringen. Dat is moei
lijk te toetsen. Voor mij is de in
stallatie een aanzet die het
vreemde proces zichtbaar
maakt waarin herinneringen
zich aandienen zonder dat je
erom vraagt en zonder dat je er
wat van snapt. Een boeiend
proces, dat zich bij Kriele het
sterkst manifesteert in de film
pjes op de gang.
Stijn Kriele, GHL, Middelburg. Tol
en met 22 februari.
archieffoto Lex de Meester
Fragment van de installatie van Stijn Kriele.
foto Ruben Oreel
door Hans Heijt
OOSTBURG - Het concert van
de Nederlandstalige band Van
Dik Hout in sporthal De Een
hoorn in Oostburg op 31 mei is
het eerste wapenfeit van de
stichting Wall of Sound. De
stichting wordt gevormd door
West-Zeeuws-Vlaamse mu
ziekliefhebbers die enkele ke
ren per jaar een grotere band
naar de regio willen halen, re
gionale bands gaan begeleiden
en een maandelijkse jamsessie
nastreven.
De stichting Wall of Sound is
vorige week opgericht en be
staat uit Jan-Bart van Bohee-
men, Luciën Haertjens en Na
thalie van Rijswijk. Haertjens
legt uit dat de oprichters grote
muziekliefhebbers zijn, regel
matig concerten bezoeken en
samen drummen. „We volgen de
Zeeuws-Vlaamse popscene
goed en vonden dat er op het ge
bied van concerten niet zoveel
gebeurde. Daarom wilden we
zelf iets gaan doen.
Haertjens en Van Boheemen
Vinden het een goede zaak dat
de sector Jeugd- en Jongeren
werk van de stichting Welzij n en
andere instanties regelmatig
concerten verzorgen, maar stel
len dat er meer mogelijk is. Van
Boheemen: „Op Ledelpop
speelden de laatste keer goede
bands, maar ik geloof dat er niet
meer dan driehonderd mensen
waren. Wij willen enkele keren
per jaar een wat grotere band
naar Zeeuws-Vlaanderen halen
en een regionale groep voor het
voorprogramma contracteren.
De beide muziekliefhebbers
stellen dat het mes op die manier
aan twee kanten snijdt. De
Zeeuws-Vlamingen krijgen een
bekendere band in de eigen
streek te zien en een regionale I
band kan voor een groter pu
bliek optreden.
Begeleiding
Daarnaast wil de stichting Wall
of Sound Zeeuws-Vlaamse
groepen begeleiden bij het rege
len van optredens, het opnemen
van demo's en andere zaken.
Haertjens: „We zijn ook een da-
tabank aan het opzetten met 1
informatie over bands en muzi- i
kanten uit de regio. We kunnen
bands dan in contact brengen
met muzikanten en ook het om
gekeerde doen. We willen aan
alle stijlen aandacht besteden."
De leden van de stichting probe
ren zoveel mogelijk optredens
van regionale bands te bezoe
ken om in contact te komen met j
muzikanten uit de regio. Daar-
naast is het de bedoeling elke
maand een jamsessie te houden.
,We hebben al een locatie op het
oog en willen zelf een vaste in-
stallatie aanschaffen", aldus j
Van Boheemen.
Haert j ens en Van Boheemen ste- i
ken zelf geld in de installatie,
omdat ze muziekliefhebbers
zijn. Ook het contracteren van j
Van Dik Hout, met in het voor-
programma de regionale band
Absolute Beginners, is voor de
stichting een risico. Haertjens:
„Maar we gaan ook nog op zoek
naar sponsors." De stichting
Wall of Sound is gevestigd op
Weststraat 25, 4501 JE Oost
burg.
