Kustwacht schiet
ernstig tekort
Collectieve bouwvak
steeds meer onder druk
Klassejustitie bij aanpak van
collaborerende ondernemers
Nederlandse man
is weinig
attent
Man dood na botsing met trein
Employés van Philips
hebben volgens Unie
recht op aandelen
Ijskoude blikvanger voor RAI
binnenland
Kritiek Rekenkamer op beschikbaarheid vloot
Geen tocht, wel Elfstedentulp
Arrestaties na geweld discotheek
Wijk krijgt kwelwaternet
Tiener misbruikt vier peuters
Museum grijpt naast beelden
Meldpunt voor
documentatie
Indisch tegoed
Grote twijfel
over studie
van drie jaar
Verdachte in moord op fan
Ajax blijft in voorarrest
Inzet langere
trucks: 10%
minder ritten
woensdag 4 februari 1998
EMMEN - De 40-jarige P. Dijkens uit Hooge-
veen is gisteren om het leven gekomen toen zijn
auto werd gegrepen door een trein. Het ongeval
gebeurde op een met halve bomen beveiligde
spoorwegovergang in de Emmen. Volgens de
politie heeft het slachtoffer vermoedelijk door
de laagstaande zon niet gezien dat de halve bo
men op de overweg naar beneden waren. Door
het ongeval ontstond een ravage. De bovenlei
ding was over een lengte van honderd meter
vernield. Ook moest grond worden weggegra-
ven die was vervuild door olielekkage uit het
autowrak.
Het treinverkeer tussen Emmen en Nieuw-
Amsterdam was gisteren tot na de avondspits
gestremd. foto Jan Sibon/ANP
doorFransvan de Berg
IJMUIDEN - De Algemene Re
kenkamer heeft in een gisteren
gepresenteerd rapport felle kri
tiek geuit op het Kustwachtcen-
trum in IJmuiden. Het centrum
functioneert na de reorganisatie
van 1996 wel beter, maar er
wordt nog veel te weinig toe
zicht uitgeoefend.
Ij De Kustwacht moet toezien op
de visserij en het scheepvaart
verkeer, handhaving van mi
lieuregels, douanecontrole en
'grensbewaking. Op hoog amb
telijk niveau moeten de betrok
ken ministeries dan ook beter
toezicht houden op de Kust
wacht.
Het Kustwachtcentrum is het
meest bekend van rampenbe
strijding en het redden van
drenkelingen. Die werkzaam-
van onze redactie binnenland
EINDHOVEN - Alle ruim
250.000 werknemers van Phi
lips, verspreid over de hele we
reld, moeten vijftig aandelen
krijgen. Dat gaat de vakbond
De Unie vragen bij de komende
CAO-onderhandelingen.
Tegen de huidige koers komt dat
neer op een pakket ter waarde
van bijna 7.000 gulden. Invoe
ring kost 1,7 miljard gulden.
Bestuurder A Verhoeven van De
Unie denkt dat Philips dat ge
makkelijk kan betalen. Hij gokt
erop dat Philips dit jaar, in na
volging van andere grote con
cerns, voor enkele miljarden
guldens aan eigen aandelen zal
inkopen om aldus de aandeel
houders te plezieren. Philips
kan een deel van de ingekochte
stukken aan het eigen personeel
geven, redeneert hijMocht Phi
lips geen aandelen inkopen, dan
beschouwt De Unie een optie
heden verlopen goed en zijn dan
ook buiten het onderzoek van de
Rekenkamer gebleven. Juist de
andere taken zijn tegen het licht
gehouden en daarop was de re-
oi'ganisatie gericht. De leiding
van het centrum is overgegaan
van het ministerie van Verkeer
en Waterstaat naar de Konink
lijke Marine. Ook de samenwer
king tussen de verschillende mi
nisteries moest verbeteren.
Het centrum heeft nu een strak
kere leiding en de directeur
heeft meer bevoegdheden. De
Rekenkamer heeft echter naar
de dagelijkse praktijk van 1996
en begin 1997 gekeken. Daarbij
blijkt dat de directeur onvol
doende mogelijkheden heeft om
geplande acties uit te voeren.
Ook kan hij niet ingrijpen wan
neer boten, vliegtuigen of
personeelsleden van de ver
pakket voor vijftig aandelen als
een goed alternatief.
Motivatie
Verhoeven denkt dat de werk
nemers meer betrokkenheid
hebben bij het bedrijf en beter
gemotiveerd zijn als ze aande
len hebben of opties daarop.
Vooral •in Amerika zie je dat
bedrijven met werknemerspar
ticipatie beter presteren", aldus
de vakbondsman. De CAO-on-
derhandelingen hebben welis
waar uitsluitend betrekking op
de Nederlandse werknemers,
maar De Unie schrijft in de con
ceptbrief met voorstellen dat
een invoering over alle vestigin
gen beter is.
De Unie pleit verder voor een
loonsverhoging van 3,75 pro
cent dit jaar en 3,5 procent vol
gend jaar. Ook moet er meer
aandacht komen voor scholing
en aanpassingsvermogen van
het personeel. ANP
schillende diensten niet op het
afgesproken moment beschik
baar zijn. De Kustwacht is een
samenwerkingsverband van
verschillende diensten zoals
douane, politie, marine, visse
rij-inspectie en reddingsorgani
saties.
Van de controle kwam door de
moeilijke samenwerking niet
veel terecht. Van de in 1996 ge
plande acties werd slechts 30 tot
40 procent uitgevoerd. Van de
3.600 geplande vaaruren kwa
men er maar 900 tot stand. De
nachtelijke vluchten zijn een
probleem, waardoor het toe
zicht op illegale lozingen be
perkt is. Het aantal visserij-in
specties blijft ook sterk achter
bij de planning.
Knelpunten
De Rekenkamer heeft hiervoor
drie knelpunten gevonden: ma
terieel, personeel en verreke
ning van de kosten. Zo blijken
bepaalde boten niet ver op zee te
kunnen, is niet altijd een reser
veboot beschikbaar of kunnen
schepen niet op het gewenste
moment aan acties deelnemen.
De Rekenkamer stelt een geza
menlijk vlootbeleid voor. Ook
moeten de arbeidsvoorwaarden
meer op elkaar worden afge
stemd. Zo mag een douanier 56
uur achtereen op zee blijven,
maar een politieman slechts elf
uur. Dat is een probleem bij
meerdaagse controles. Tevens is
er een tekort aan vliegers. Ook
moeten er betere afspraken ko
men voor het verrekenen van de
kosten. Ministeries weigeren
soms rekeningen van elkaar te
betalen.
Het rapport is op hoofdlijnen
door de betrokken ministers on
derschreven. Voor een deel zijn
verbeteringen al in gang gezet.
De ministers verschillen nog
wel van mening over de manier
waarop het toezicht op de Kust
wacht kan verbeteren. De Alge
mene Rekenkamer blijft het
jammer vinden dat het toezicht
op de offshore-industrie inder
tijd niet ook bij de Kustwacht is
ondergebracht. De platforms op
zee vallen nog altijd onder het
toezicht van het ministerie van
Economische Zaken. GPD
DONGERADEEL - De kans da t er deze winter een Elfsteden
tocht komt is gering, zeker is wel de komst van de Elfsteden-
tulp. De kleur is violet, het karakter winterhard en de naam
Dokkum.
Het is de eerste van een serie tulpen, die in totaal uit ten hoog
ste elf soorten (genoemd naar de Friese steden) zal bestaan.
Met ingang van komende winter zal de bloem in de winkels
verkrijgbaar zijn. Dokkum doet het goed bij vriesweer en zal
tussen januari en mei te koop zijn.
De tulp wordt op 16 februari gepresenteerd in Dokkum (ge
meente Dongeradeel). Op de Marneflora in Groningen is de
nieuwe tulp binnenkort ook te zien. Volgend jaar zijn waar
schijnlijk Franeker en Harlingen aan de beurt. ANP
NISTELRODE - De politie heeft gisteren een tweede arresta
tie verricht wegens de geweldplegingen afgelopen weekeinde
in een discotheek in het Brabantse dorp Zeeland. Eerder gis
teren is al een 16-jarige inwoner van Nistelrode opgepakt.
Maandag werd een 20-jarige man uit Nistelode aangehouden.
Het tweetal is in verzekering gesteld. De politie zegt de ko
mende dagen meerdere arrestaties te kunnen verrichten. In de
nacht van zaterdag op zondag sloeg een gi-oep van veertig tot
vijftig jongeren de discotheek kort en klein, nadat zij verhaal
ti-achtten te halen op de portier na een conflict. ANP
WAGENINGEN - De Wageningse nieuwbouwwijk Noord
west krijgt als eerste in Nederland een tweede waterleiding
net voor kwelwater-. In totaal 450 nieuwbouwwoningen ko
men apaite kranen waaruit water van huishoudkwaliteit
stroomt. In Noordwest is een gx-ote hoeveelheid kwelwater be
schikbaar-. Dit water moest tot nu toe worden afgevoerd om de
wijk bewoonbaar te houden. Samen met energiebedrijf
NUON heeft Wageningen een plan ontwikkeld om een deel
van het kwelwater via een leidingnet te laten sti-omen. Water
van huishoud- of zwembadkwaliteit is geschikt voor auto-
wassen, de tuin sproeien, de was doen en het toilet doorspoe
len. Voor die klussen is geen kostbaar drinkwater nodig. ANP
LOSSER - Een 14-jarige jongen uit het Overijsselse Losser
heeftbij de politie bekend vaxxaf oktober vier peutex-s seksueel
te hebben misbruikt. De kinderen vax-iëx-en in leeftijd van
twee tot driejaar. Ze komen uit vier gezinnen die bevriend zijn
met de ouders van de dader.
De tiener werd 29 januari al aangehouden op verdenking van
seksueel misbruik van twee peuters. De jeugdige vex-dachte
zal een persoonlijkheidsonderzoek ondergaan en blijft voor
lopig ter beschikking van justitie. ANP
LEIDEN - Het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden grijpt
naast de historische Romeinse beelden die in 1995 uit het
wrak van de Nederlandse vx-achtvaax-der Castor voor de En
gelse kust zijn opgedoken, De Britse kustwacht heeft besloten
dat de vijf Romeinse graf teksten uit de eerste eeuw en twee
portretkoppen van Marcus Aurelius en de godin Venus uit de
tweede eeuw naar Turkije gaan.
Turkije is het land vanwaar de Nederlandse consul Alfred van
Lennep de beelden hondei-d jaar geleden in een houten kist
naar het Leidse museum stuux-de De beelden kwamen echter
nooit aan, omdat de Castor op 28 juli 1894 in dichte mist ver
ging na een botsing met een Duits zeilschip. De beelden
bleven al die tijd in het wrak liggen. Totdat vier duikers uit
Folkestone drie jaar geleden de kist vonden en boven water-
haalden. ANP
van onze redactie binnenland
NAARDEN - De Nederlandse
echtgenoot toont zich in de
praktijk een weinig attente
minnaar: één op de drie vrou
wen krijgt nooit een bloemetje
of een cadeautje. Dit blijkt uit
een enquête onder vrouwen in
21 landen naar romantiek.
De peiling, waarvan de resulta
ten zijn vastgelegd in het
RomaxxtiekRappox-t 1998, is uit
gevoerd in opdracht van Har
lequin, uitgeverij van damesro
mans.
Een 'reis voor twee' is volgens
63% van de Nederlandse vx-ou-
wen dé manier om meer van ro
mantiek te genieten. Portugese
en Spaanse vrouwen vinden de-
slaapkamex-deur-op-slot-doen
hét middel om aandacht te ki"ij-
gen. Het succesrecept van Turk
se vrouwen is de tv uitzetten;
Amerikaanse vrouwen leggen
de telefoon van de haak.
Een gestresste of vermoeide
DEN HAAG - Mensen die in de
Tweede Wereldoorlog bezittin
gen zijxx kwijtgeraakt in het
door Japan bezette voormalig
Nederlands Indië mogen niet al
te veel hoop hebben dat zij daar
xxog iets van terug zien.
Dat zei rnr. A van Galen, oud
president van de Centrale Raad
van Bex-oep en Staatsraad in
buitengewone dienst? Hij is de
voorzitter van de Begeleidings
commissie Onderzoek Indische
Tegoeden die gisteren door mi
nister Borst (VWS) werd geïn
stalleerd.
Van Galen vindt vooral van be
lang dat boven water komt wat
er gebeurd is met de bezittingen.
De slachtoffers van de Japanse
bezetting vinden dat te lang te
weinig aandacht is besteed aan
hun lot.
De begeleidingscommissie zal
binnenkort bekendmaken wie
bronnen- en archiefonderzoek,
gaan doen naar particuliere Ne-
derlandse bank- en verzeke
ringstegoeden. Ook komt er een
Meldpunt Onderzoek Indische
Tegoeden, waar mensen terecht
kunnen die menen te beschik
ken over documentatie die
bruikbaar kan zijn voor het on
derzoek. Het is niet de bedoeling
dat het meldpunt gebruikt
wordt voor het indienen van in
dividuele claims. ANP
partner bezorgt echtgenotes een
afknapper. Maar volgens de en
quête komt zij wel weer in de
stemming als de vader van haar
kindex-en tijd voor i-omantiek
schept. Dus zox-gt voor een 'ver
wen-arrangement', dan wel
voor een hulp in de huishouding
overdag. Een keertje zelf koken
doet ook wonderen.
Bubbelbad
Om zichzelf in de juiste stem
ming te bx-engen, kijken de
ondervraagden naar een zwij-
melfilm of luisteren ze naar
sfeexvolle muziek. De aanpak
blijkt overigens per land te ver-
schillen. Zo stappen Canadese
vrouwen bij wijze van voorbe
reiding het bubbelbad in en kie
zen Portugese vrouwen voor fit
ness.
Vermoeidheid en te laat tussen
de lakens kx-uipen zijn de hoofd
redenen waarom de dames min
der zin hebben in romantiek.
'Hoofdpijn' blijkt slechts in 4%
van de gevallen aanleiding om
af te haken.
Als het dan tot vrijen komt - vol
gens eigen zeggen gebeurt dat
bij eenvijfde van de lezei-essen
iedere dag - is de nacht favoriet.
Alleen inwoonsters van Gx-oot-
Brittannië verkiezen de mid
dag. GPD
DEN HAAG - VVD en PvdA
twijfelen aaxx het nut van drieja
rige studies aan de universiteit.
Minister Ritzen van Onderwijs
wil dat studenten aan de univer
siteit na drie jaar een kandi-
daatstitel kunnen krijgen.
Daarmee mogen ze gaan werken
of verder studeren. De fracties
vrezen dat teveel studenten na
drie jaar een baan zoeken.
PvclA-Kamerlid Van Gelder
wees gisteren bij de behande
ling van het Hoger Onderwijs en
Onderzoek Plan 1996 met klem
op de kritiek van werkgevers.
Volgens het Kamerlid hebben ze
geen behoefte aan studenten die
slechts drie jaar aan de univer
siteit hebben gestudeerd.
Kamerlid M. de Vries van de
WD zei niet te geloven in stu
dies met maatschappelijke rele
vantie die maar dxte jaar duren.
De minister wil een kortere stu
dieduur aan universiteiten in
voeren om een grotere verschei
denheid in het hoger onderwijs
aan te brengen. ANP
doorErikvan derVeen
DEN HAAG - Industriëlen die
werkten voor de Duitsers, zijn
na de oorlog op grote schaal de
hand bovexx het hoofd gehou
den om de wederopbouw van
Nederland niet te belemmeren.
Van de 32.232 gemelde geval
len van economische collabo
ratie is ruim zestig procent
welbewust terzijde geschovexx.
'Meneer de directeur' ont-
sproxxg de daxxs daarbij veel ge
makkelijker daxx het 'groente
boertje om de hoek'.
Dat stelt jurist J.P. Meihuizen
in zijn boek 'Farce, de bestraf-
fing vaxx economische collabo
ratie 1944-1951'. In het kader
van zijn promotieonderzoek
aan de Universiteit van Am
sterdam boog hij zich over tal
loze straf dossiers en andei"e ar
chiefstukken.
De jurist zette zijn bevindin
gen op papier voor een onlangs
in Brussel gehouden congres
over de bestraffing van econo
mische collaborateurs na de
Tweede Wereldoorlog. Over
anderhalf jaar verschijnt zijn
proefschrift.
Dramatisch
Meihuizen noemt het aantal
bestrafte collaborateurs in ons
land 'dramatischlaag'. Neder
land valt daarmee echter niet
uit de toon bij landen als Bel
gië, Denemarken, Frankrijk en
Nooxwegen. „De algemene te
neur is dat er van de vervolging
geen donder is terechtgeko
men", zegt hij. Het enige ver
schil is dat andere Europese
landen hierbij het strafrecht
hanteerdexi, texwijl Nederland
koos voor een mildere tucht
rechtelijke aanpak. Daarin
had het bedxïjfsleven zelf een
stevige stem. „In feite is het
hier binnenskamers opgelost",
zegt Meihuizen.
Doorslaggevend voor die keu
ze waren Nederlands economi
sche belangen. Volgens de re
gering was de wederopbouw er
niet mee gediend als het toch al
gehavende bedrijfsleven ver
stoken zou raken van veel lei
dinggevenden die in de ooi-log
voor de bezetter hadden ge
werkt. Zo ontstond een twee
slachtige houding tegenover
collaborerende industriëlen,
schrijft Meihuizen: „Enerzijds
fel, zo men wil principieel ovel
de strafbaarheid, anderzijds
begripvol, zo men wil barm
hartig bij de sti-afuitvoei'ing."
Onbestraft
Het aantal gevallen van onge
oorloofde economische sarnen-
wei-king met de Duitsers bleef
dan ook ver achter bij de ver
volgde politieke collaboratie
zaken. Het betrof hooguit ze
ven procent van de bijna
484.000 collaboratiemeldin
gen bij de Centrale Zuiverings
raad. Uiteindelijk werden
5.957 economische collabox-a-
tiezaken afgedaan door het
Openbaar Ministerie en nog
eens 2.616 door de zuiverings
raden voor het bedrijfsleven,
De meeste werden onbestraft
terzijde geschoven. Als al een
straf werd opgelegd, dan bleef
dat meestal bij een boete. Zel
den werd de verdachte ontzet
uit de bevoegdheid zijn bedrijf
te leiden.
Tot op regeringsniveau werd
druk uitgeoefend om verdach
te industriëlen te behoeden
voor strafoplegging. Minister
van Buitenlandse Zaken Stik
ker voorkwam als voorzitter
van de Centrale Zuiverings
raad een dx-eigende straf voor
directeur M.H. Damme van
Werkspoor, Nederlands groot
ste machinefabriek die in de
oorlog veel aan de Duitsex-s le
verde. Het lukte Stikker zijn
vriend eind 1949 onvooxwaai'-
delijk buiten vei-volging te
krijgen. Een jaar later ontliep
diens zoon eveneens straf.
Irritatie
Een uitzondering vormden de
bouw- en de metaalindustrie.
Daar kregen veel beschuldigde
ondernemers wel degelijk een
fox-se douw. Door hun activitei
ten voor de Duitsers (bunker
bouw en levering van munitie)
spx-ongen zij het meest in het
oog en wekten dus ook de
meeste irritatie, Bovendien
ontbeerden zij meestal de juis
te connecties. De winsten die
waren te behalen in de bunker
bouw trokken veel 'goudzoe
kers'. Die kwamen eigenlijk
niet uit de aannemerij en kon
den dus toch wel worden ge
mist bij de wederopbouw. GPD
r-van onze redactie binnenland
- De druk om de
collectieve bouwvakantie af te
schaffen, neemt langzaam toe.
Tweevijfde van de bouwbedrij
ven verwacht in de toekomst on-
der druk van opdrachtgevers
ook in de zomerperiode de deiu*
I open te moeten houden,
aantal bedrijven dat 's zo
mers doorwerkt neemt ook toe.
Momenteel sluit driekwart col
lectief de deur, 5 procent werkt
gewoon door en 20 procent doet
het met een minimale bezetting.
In 1991 ging nog 82 procent van
de bedrijven in de zomervakan
tie een aantal weken volledig op
slot.
Dit blijkt uit het onderzoek 'De
bouwvakantie' van het EEB
SHAARLEM - De Haarlemse
[rechtbank heeft gisteren een
'verzoek afgewezen tot vrijla-
jtingvan een 23-jarige man, die
betrokken was bij de rellen tus
sen Ajax- en Feyenoord-sup-
porters in Beverwijk op 23
vorig jaar. Advocaat mr.
AS. van der Biezen vroeg om
humanitaire redenen om het op-
van het voorarrest van de
man die volgens officier van jus
titie rnr. R.C. Dtlohreg met een
dauwhamer op Ajax-fan Carlo
Picornie heeft ingeslagen.
Volgens Van der Biezen is het ge-
van de verdachte ernstig
ontwricht. De moeder van de
man is al lange tijd zeer depres
sief door het feit dat haar zoon
vastzit. Zij zal waarschijnlijk
neer zin in het leven hebben,
wanneer ze haar zoon weer in
haar nabijheid heeft. Daarnaast
zit de man, volgens zijn raads
man, door slordigheidjes van
het OM langer vast dan nodig is.
De rechtbank dacht daar echter
anders over. De beschuldigin
gen aan het adi-es van de ver
dachte zijn zo ernstig, oordeelde
de rechter dat een humanitaire
vrijlating niet op zijn plaats is.
De Feyenoord-fan, die inmid
dels ook de 'hamerman' wordt
genoemd, zou een belangrijk
aandeel hebben gehad in de ge
welddadige dood van Carlo Pi
cornie. Een getuige vex-klaax-de
al eerder dat de vex-dachte met
een klauwhamer op de Amster
dammer insloeg en daarna trots
over zijn aandeel in de vecht
partij ver-haalde. De rechtbank
behandelt de zaak verder op 19
februari. GPD
(Economisch Instituut voor de
Bou wnij verheid)
Ruim 40 procent van de bouw
bedrijven ervaart de collectieve
vakantie als een knelpunt in de
bedrijfsvoering. Het grote ver
hes aan pi-oductiedagen noemt
38 procent als een probleem.
Het niet kunnen voldoen aan de
wensen van de opdrachtgever
vindt 32 procent een knelpunt.
Een kwaxt noemt de verhoogde
druk op de opleveringsdatum
als een belangrijk bezwaar
Uit het onderzoek blijkt dat de
bedrijven elkaar een beetje in de
greep houden en daarom niet
staan te trappelen de collectieve
vakantie af te schaffen. Het zijn
met name de grotere onderne
mingen die doorwerken. Als
hoofdaannemers, ondex-aanne-
mers, handel en toeleveranciers
tegelijk de deux-en sluiten, dan
levert dat voor de betrokken be
drijven de minste afstemmings-
verliezen op.
Bijna 20 procent van de bedrij
ven verwacht problemen met de
materiaalvoorziening en be
schikbaarheidvan onderaanne
mers als zij in de vakantie wel
doorwerken. In het verlengde
daarvan verwacht 15 procent
vertraging en verstoring van het
bouwproces. Het EIB conclu
deer! dat het daarom voor be
drijven economisch gezien een
rationele beslissing ka n zij n met
het hele bedrijf tegelijk op va
kantie te gaan. ANP
AMSTERDAM - IJskimstenaar Wim Vos hakt een
bestelauto uit een reusachtig blok ijs. De onder
koelde VW Caddy nxoet dienen als de blikvanger
voor de Bedrijfsauto RAI die wordt gehouden van
5 tot en met 14 februari.
foto Roland de Bruin/GPD
AMSTERDAM - Het op grote
schaal inzetten van langere
vrachtwagens (eco-combi's)
leidt in Nederland tot ruim 3,7
miljoen minder ritten met goe
deren over de weg. Dat is een
daling van 10 procent. De ener
giebesparing bedraagt meer
dan 8 procent. Andere voorde
len zijn: minder uitlaatgassen
en beperking van de geluids
overlast.
Dat blijkt uit onderzoek van
Transport en Logistiek Nedei"-
land (TLN), de ondernemersor
ganisatie voor het goederenvei-
voex-.
De eco-combi bestaat uit een
trekker en oplegger waaraan
nog eens een aanhangwagen is
gekoppeld.
De combinatie voor container
vervoer heeft een totale lengte
van ruim 25 meter-. Nu is nog een
maximum lengte van ruim 18
meter toegestaan. In een eco-
combi gaat 50 procent meer la
ding dan in een huidige combi
natie. ANP
