Op jacht naar
eeuwige roem
Goud delven of hoon oogsten
Ritsma kent
geen stress
Nagano draait warm
voor sportfeest
32
36
NAGANO
PZC
winterspelen
V-k-
woensdag 4 februari 1998
De Olympische Winterspelen in Naga
no, Japan. Een vierjaarlijks mega-
evenement, dat door de Nederlandse
sportliefhebber toch vooral vanwege het
schaatsen op de voet gevolgd zal worden.
Zeker nu de Nederlanders in de aanloop
naar Nagano het mondiale schaatsen be
heersen.
Rintje Ritsma en Ids Postma zijn favoriet
op de 1500 en 5000 meter, Gianni Romme
op de 5000 en 10.000 meter. En ook op de
sprint spreekt Oranje sinds het jongste
WK eindelijk eens een woordje mee. Jan
Bos en Erben Wennemars (die ook de
.schaatsmijt rijdt) kunnen zich meten met
de beste sprinters van de wereld. Bij de
vrouwen kunnen Annamarie Thomas en
Marianne Timmer (1000 en 1500 meter)
voor een gouden surprise zorgen en zijn
Tonny de Jong en Carla Zijlstra ondanks
een mager voorseizoen niet kansloos.
Chef de mission Ard Schenk rekent op een
karrenvracht medailles. Niet alleen van
de lange-baanschaatsers, maar ook van
de shorttrackers, van wie Dave Versteeg
onlangs het wereldrecord op de 500 meter
verbeterde. En wat te denken van snow-
boarder Thedo Remmelink, die tijdens de
wereldbekerwedstrijden al eens op het
erepodium heeft gestaan. Alles wijst op
een voor de Nederlanders enerverend
sportevenement, dat over ruim twee we
ken is uitgesmeerd
Maar wat gebeurt er als de Nederlanders
net als vier j aar geleden in Hamar door het
ijs zakken? De Winterspelen van Lille-
hammer 1994 zijn wat dat betreft nog
steeds een schrikbeeld. Met dank aan Jo-
hann-Olav Koss, die voor eigen publiek
op drie schaatsafstanden zegevierde. Af
standen, waarop de Nederlanders vooraf
al goud hadden gereserveerd.
Goed, kwelgeest Koss is direct na zijn
'goldrush' gestopt, maar kapers liggen er
genoeg op de loer. Canadezen, Russen en
zeker de Japanners, die dit seizoen op
haast opvallende wijze in de schaduw
hebben gereden, zijn levensgevaarlijke
outsiders. En niet alleen op de sprintaf
standen. Want ook al is het velen ontgaan;
sinds kort wordt de eeuwige ranglijst voor
lange-baanschaatsers aangevoerd door
Shirahata. Ook zou er op de lange afstan
den nog wel eens concurrentie uit een be
kende hoek kunnen komen. De voor Bel
gië uitkomende Hagenaar Bart Veldkamp
heeft wel vaker gezorgd voor een huza
renstukje, zoals zes jaar geleden in het
Franse Albertville (goud op de tien kilo
meter).
Het is niet realistisch om van de Neder
landse afvaardiging een groot aantal
olympische titels te verwachten. Maarze
ker de mannen moeten op de 1000,1500,
5000 en 10.000 meter medailles behalen.
Anders zullen ze louter hoon oogsten.
Want zo gaat dat in de spoil. Wie vooraf
op een voetstuk wordt geplaatst, loopt
eerder de kans op pek en veren, dan de
outsider, die buiten het podium belandt.
Want wie verwacht dat bijvoorbeeld
Leeuwangh en Nuyt in de medailles zul
len schaatsen?
Goud, zilver en brons. Of de olympische
gedachte. Maar die telt niet voor onze na
tionale toppers. Zij hebben het oude ge
zegde van Jean-Pierre de Coubertin, de
grondlegger van de moderne Olympische
Spelen, in stijl aangepast. Voor hen is
winnen dus belangrijker dan deelnemen.
Ritsma, Postma, De Jong, Romme, Bos,
Wennemars, De Jong, Timmer en Thomas.
Zij hebben vier jaar gezaaid om in Naga
no te oogsten. En Ard Schenk gelooft erin.
De oud-schaatser, die tijdens de laatste in
Japan gehouden olympiade (Sapporo
1972) drie keer goud won, weet waarover
hij praat. Dus wat kan er mis gaan?
Richard Thannhauser
Zijn schaatsjaar begon op Hawaii, op een surfplank. Daar waar het zoute water van
de Grote Oceaan moeiteloos de helder blauwe lucht toucheert, zonder dat er een
horizon dwarsligt. Maar Kintje Ritsma ontspant net zo makkelijk op het IJsselmeer.
Dobberend tussen skütsjes en recreanten is geluk net zo eenvoudig als aanmeren in de
haven van Honolulu. „Ik heb die vormen van ontspanning nodig om als schaatser de
winter te overleven." En deze winter is hectisch genoeg. Want Nagano moet de kroon
worden op een fantastische loopbaan. Ritsma wil scoren op drie afstanden: de 1500,
5000 en 10.000 meter.
Lemmer, op de grens van Friesland en Holland. De
grens tussen rust en hectiek. „Ik heb hier inmid
dels een huis gekocht, net buiten het dorp, richting
Follega. Ik weet niet of ik verknocht ben aan Fries
land, maar ik vind het heerlijk om hier met vrienden
's zomers een terrasje te pakken. Ik hoef eigenlijk niet
eens op vakantie. Hier in Lemmer heb je ook een
strand en kun je ook surfen. We hebben zelfs een ei
gen plek, net als de meeste andere strandgasten. Dat
is in de loop der jaren zo gegroeid. Ik weet precies
waar ik m'n vrienden kan vinden."
Dat nieuwe huis wordt nog niet direct een bewoond
pand. „Ik kan daar gewoonin een minder drukke pe
riode terecht. Kijken of het gaat, op mezelf wonen en
voor mezelf zorgen. Ik woon nog steeds thuis bij mijn
ouders, dat is wel zo makkelijk. Ik ben de hele winter
onderweg en als ik dan een keertje tussendoor thuis
kom, is het makkelijk dat je bij je ouders terecht kan.
Of ik altijd in Lemmer blijf wonen, weet ik niet. Dat
hangt af van m'n werk en of m'n toekomstige aan
hangsel dat leuk vindt. Maar dat huis houd ik wel
aan. En als ik ga verhuizen zal ik zeker in de buurt
van water gaan wonen. Schoorl, Bergen, in die buurt.
Ik kan niet zonder.
Topsport
Bijna tien jaar doet Ritsma (28) aan topsport. Hij is
zo'n beetje de enige die zijn generatiegenoten van
Jong Oranje heeft overleefd. Goed, Marnix ten Kor-
tenaar komt hij nog wel tegen in Nagano, maar de
voor Oostenrijk schaatsende Voorburger geldt niet
als een medaillekandidaat. Falko Zandstra is ook
nog steeds actief, maar kan de wereldtop niet meer
aan. Nagano lag voor hem te ver weg. „Derest?Arjan
Schreuder heeft nog wel in mijn Sanex-ploeg geze
ten, maar kon het niet meer opbrengen. Hij heeft het
schaatsen op een laag pitje gezet. En van Cor-Jan
Smulders hoorde ik een heel bijzonder verhaal. Die
staat tegenwoordig met zijn jongeheer te zwaaien, in
een nachtclub ergens in Eindhoven. Nee, daar ben ik
eigenlijk niet eens door verrast. Ik kan me er zelfs wel
iets bij voorstellen. Hij lijkt me wel zo'n type dat met
anabolen stunt om een mooi lichaam te krijgen..."
Ook al wordt Rintje Ritsma afgeschilderd als Neder
lands sexsymbool, Smulders' wereld is de zijne niet.
„Je zal het wel niet geloven, maar ik ben nog steeds
een verlegen type. Dat was ik op school al. Ik viel daar
niet op en al helemaal niet door resultaten. Maar
goed, ik kan nog steeds zomaar een kleur krijgen als
er iets raars gezegd wordt. En ik ben al helemaal geen
druktemaker. In een grote groep zal ik nooit het
woord voeren. Dat zullen mensen misschien raar vin
den omdat ik vaak lachend voor de camera verschijn,
maar dat heb ik allemaal moeten leren. Nu heb ik he
lemaal geen camera vrees meer..."
Het liefst zou Ritsma met zijn voormalige ploeggeno-
ten nog eens om de tafel gaan zitten. „Ik heb er spijt
van dat ik mijn belevenissen nooit heb opgeschreven.
Laatst zaten Marnix, Bart Veldkamp en ik bij elkaar
en wat er dan allemaal weer bovenkomt, prachtig. De
helft was ik alweer vergeten. Niet dat het allemaal
geschikt is voor publicatie, maar een biografie zou
toch mooi zijn. Ik wil daar trouwens nu nog niet aan
denken, een boek schrijven is iets voor na mijn carri
ère, voor als je echt stopt."
Er is dit jaar wel een film gemaakt die vlak voor de
Winterspelen door RTL4 wordt uitgezonden. Een ca
meraploeg volgde Ritsma van Hawaii tot aan Naga
no. Het moet de inleiding zijn tot een imponerende
goldrush. In zijn aanloop naar de Olympus zat vooral
logica. Hij leerde van fouten (verstoorde arbeid-rust
verhouding), vocht zich terug na nederlagen (EK en
WK van '97) en sloeg toe op de momenten dat de ka
lender daarom schreeuwde (NK afstanden, afgelo
pen december). „Ik weet niet of dat logica is. Ik pro
beer zuinig met mijn lichaam om te gaan. Het is
moeilijk te zeggen of ik dat allemaal stuur. We doen
elk jaar nieuwe ideeën op. Woplce (De Vegt, Ritsma's
Rintje Ritsma: „Ik hoef met niemand rekening te houden." foto Catrinus van der Veen/GPD
trainer) bepaalde de route naar Nagano, althans de
schema's. Maar 's winters voel ik mijn lichaam en be
paal ik zelf wat het beste is voor mij. We passen de
schema's aan als dat nodig is. Maar ik heb wel iemand
nodig die me af en toe wijst op kleine dingen. Dat doet
Wopke goed."
„Dit is ook het eerste jaar dat ik echt profijt heb van
het initiatief om alleen een ploeg op te starten. Ik
krijg nu bijna dagelijks de bevestiging dat dit ideaal
is. Alles wordt afgestemd op de wensen van één per
soon. Ik hoef met niemand rekening te houden."
„Na mijn carrière zal deze ploeg blijven bestaan. Ik
zie voor mezelf een taak weggelegd als manager of zo.
Ik wil iets in de organisatie doen. Als ik die rol nu zou
hebben zou je bij voorbeeld een ploeg met Erben
Wennemars en Jan Bos moeten hebben. Dat zou een
mooi project zijn. Een aantal toppers in één groep,
maar dan wel met verschillende trainers. Pas dan
kun je er een succes van maken. Die twee zijn nu
vrienden, maar uiteindelijk wil een topsporter win
nen. Alleen. Gianni Romme en Bob de Jong trekken
ook intensief met elkaar op, maar zijn wel eikaars di
recte concurrenten. Dat kan nooit jaren goed gaan.
Falko en ik vormden commercieel een aantrekkelijk
duo en hadden elkaar in een ploeg naar een hoger ni
veau kunnen helpen. Om de concurrentie op een gro
tere afstand te kunnen zetten. Maar ja, Falko en ik
doen niets meer samen."
„Nagano? He laat het maar over me heenkomen. Als ik
niet slaag, pech gehad. Je kan je wel blind staren op
goud, maar dat deden we in Lillehammer ook. Ter
wijl er toen veel minder concurrentie was. Inder
daad, toen was er maar één persoon. Degene die het
minst in de picture staat, staat vaak het meest ont
spannen aan de start. Ik heb al vaak genoeg gestresst
aan het vertrek gestaan, dat wil ik niet meer. Dat heb
ik nu onder controle. Ik wil nu gewoon een goede race
rijden en dan zien we wel waar ik eindig. Toch moet
het raar lopen als Nederland dit keer geen goud wint.
Dat kan niet missen, als je kijkt naar de resultaten in
het voorseizoen. Aan de andere kant, laten we deze
wens maar stilhouden. Het is al zo vaak anders gelo
pen..."
Renze Lolkema
Japanners houden er niet van om zaken aan het toeval over te la
ten. Zeker niet als de hele wereld meekijkt. Vandaar dat de
Olympische Winterspelen, die komende zaterdag in Nagano be
ginnen, vlekkeloos zijn voorbereid. Eind vorig jaar al is het Mina-
mi stadion, waar de openingsceremonie wordt gehouden, uitge
breid getest. Werkt de lichtinstallatie, is het geluid goed en...
Werkt de gastoevoer voor de olympische vlam, die zeventien da
gen als een gouden gloed boven het stadion moet flikkeren. De
test, die in de afgelopen weken diverse keren werd herhaald, ver
liep volgens plan. Nagano is er klaar voor.
foto Asahi Shimbun/AP
Van Gennip heeft
zichzelf leren kennen
Carla Zijlstra
streeft naar perfectie
De kunst van
Ard Schenk kan
niet tegen onrecht
Met zijn allen
rond de kotatsu
