Saddam dreigt terug te slaan
Na 25 jaar alsnog onderzoek oud-president De Klerk
naar toedracht Bloody Sunday
PZC
Duisenberg tegen
termijn vier jaar
aftrap van
jubileumjaar
Blanke moordenaar
bekent moord op
ex-minnaar Wienie
Ongeval met Russische kernonderzeeër
Lewinsky en Clinton stemden
bun verklaringen op elkaar af'
buitenland
frankrijk en Rusland huiverig voor militaire actie VS
Herstel Griekse ambassade Berlijn
IJsplaat Zuidpool op breken
Rabbijn betrapt in topless-bar
Parlementariërs voor rockmuziek
Russen in 2000 naar stembus
Zuur doodt 33 Iraniërs
Buitenechtelijke relatie
oorzaak aftreden van
vrijdag 30 januari 1998
i/an onze redactie buitenland
IAGDAD- De Iraakse leider
jpddam Hussein heeft donder-
ag gedreigd hard terug te slaan
ilszijn land wordt aangevallen.
Bij verwijst naar de dreigende
linerikaanse militaire acties
egen zijn land. Washington
iieent dat die noodzakelijk zijn
Saddam Hussein ertoe te
irengen zijn massavernieti-
ijngswapens op te geven,
tankrijk en Rusland sputteren
cgen en hopen op een diploma
tieke doorbraak.
neen rede aan het slot van de is-
amitische vastenmaand zei
jaddam Hussein dat er geen
[rotere eer bestaat dan nobele
paarden en principes te verde-
ligen. Hij zei dat de gelovigen
itdlen overwinnen en Irak kei-
iai'd terugslaat. Hussein zei niet
ioe Irak dat denkt te doen.
Waarnemers menen dat de 'ti-
an aan de Hgrus' tot het uiter-
ie gaat om weer tijd te winnen
a het slepende geschil met de
IN en de VS. Hij zou menen dat
ioe langer de ruzie duurt, hoe
roter de kans wordt dat de VN-
ancties tegen Irak worden ver
soepeld, zonder dat hij er iets
hoeft te doen.
De Amerikanen zijn dit zat. Zij
willen nu met militaire acties
het Iraakse regime dwingen de
door de Verenigde Naties gecon
troleerde ontmanteling van
massavernietigingswapens te
voltooien. Washington zoekt
daarvoor niet meer specifiek in
ternationale steun. De Ameri
kaanse regering maakte er don
derdag geen geheim van dat de
dertig Amerikaanse oorlogsbo
dems en de driehonderd ge
vechtsvliegtuigen in de Golf ge
noeg zijn om klappen aan het
Iraakse bewind uit te delen.
Bombardement
De Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Madeleine
Albright, zei donderdag dat ,,de
sterkte van de (Amerikaanse)
strijdkrachten in de Golf niets
te raden overlaat". Het Ameri
kaanse ministerie van Defensie
overweegt met onder meer To
mahawk-kruisraketten com
mandobases van de elitetroepen
van Saddam Hussein te bom
barderen en aanvallen uit te
voeren op plaatsen waar chemi
sche of biologische wapenop
slag- of productieplaatsen wor
den vermoed.
De Amerikaanse president Bill
Clinton had gisteravond een
onderhoud met zijn defensiemi
nister William Cohen en de le
geraanvoerders van Ameri
kaanse troepen overzee, onder
wie generaal Anthony Zinni, de
bevelhebber in de Golf. Cohen
reist waarschijnlijk op 8 februa
ri naar de Golf.
Albright vertrekt in het week
einde naar het Midden-Oosten.
Ze is gisteren in Parijs aangeko
men om er de militaire daden
drang van Washington te ver
duidelijken. Ze rekent niet op
hartelijke ondersteuning.
Frankrijk en Rusland willen
nog steeds dat Bagdad langs
diplomatieke weg tot samen
werking met de VN-ontwape-
ningsmissie wordt gebracht. Ze
vinden gewapende actie tegen
Irak niet productief.
Albrights Russische collega Pri
makov zei gisteren in Madrid
dat hij optimistisch is, maar hij
erkende in een ander vraagge
sprek dat hij niet weet hoe mili
taire acties voorkomen kunnen
worden. Primakov en Albright
ontmoeten elkaar vandaag in
Madrid. De Russische bemidde
lingspoging in Bagdad door on
derminister Posoevaljoek is
blijkbaar op niets uitgelopen.
AFP/DPA/RTR
>an onze redactie buitenland
IOHANNESBURG - De voor-
aalige Zuid-Afrikaans moor-
ir in staatsdienst Eugene
eKock heeft donderdag aan de
irheidscommissie verteld
hij een ex-minnaar van de
rmalige presidentsvrouw
nie Mandela heeft gemar-
eld en vermoord.
ging om het bewijzen van
dienst", zei hij over de
:d op Johannes Mabotha in
De Koek, voormalig com-
ïandant van een doodseskader,
it momenteel een gevangenis-
traf van 212 jaar uit wegens een
santal moorden en andere mis-
:n. Mabotha zou zijn ver
word omdat hij op het punt zou
hebben gestaan een getuigen
verklaring af te leggen over de
medeplichtigheid van Winnie
Mandela aan de moord op de 14-
jarige Stompie Seipei.
'Seksslaaf'
De Koek zei dat Mabotha tij
dens een verhoor had toegege
ven dat hij gevangen werd ge
houden door mevrouw Mandela
en dat hij haar 'seksslaaf' was.
Mabotha moest volgens De
Koek dood omdat hij een dub
belspion was.
De Koek wil in aanmerking ko
men voor amnestie door de
Waarheidscommissie de hele
waarheid achter zijn activitei
ten in de tij d van het apartheids-
regime te onthullen. RTR
Uit 1996 daterende opname van twee kernonderzeeërs van de Russische 971 -klasse.
foto EPA/ITAR-TASS
MOSKOU - Een ongeval met chemicaliën op een Russische nu
cleaire onderzeeboot heeft aan een opvarende het leven gekost.
Vier mensen raakten zwaargewond. Volgens de Russische mari
ne is er geen radioactiviteit vrijgekomen.
Volgens het Russische persbureau RIA lag de onderzeeër op het
moment van de ontploffing voor reparatie op de werf in Zapad-
naja Litsa fjord, op het schiereiland Kola, zo'n honderd kilome
ter van de Noorse grens. Bij werkzaamheden aan de koelinstalla-
tie kwam een wolk ammoniak vrij.
Volgens de Rusissche tv-zender NTV gebeurde het ongeluk in de
reactorruimte toen de bemanning wilde controleren of de reac
tor goed functioneerde. Maar volgens de marinestaf had het on
geluk niets met de reactor te maken. DPA/RTR/AFP
ïoor John Wanders
WASHINGTON - Volgens 'The
Washington Post' en 'The New
fork Times' heeft Monica Le-
iriusky op 28 december op het
Witte Huis een ontmoeting on-
ler vier ogen gehad met presi
dent Clinton. Het bezoek zou
lebben gediend ter onderlinge
ifstemming van de beëdigde
terklaringen die Clinton en Le-
ifinsky in de eerste weken van
VS leveren drie
Knox-fregatten
aan Taiwan
WASHINGTON - Het Pentagon
drie Knox-fregatten, wa
pens en munitie ter waarde van
miljoen leveren aan Tai
wan. Taiwan heeft die nodig om
rijn marine te moderniseren, al
dus het Amerikaanse ministerie
tan Defensie.
Taiwan verwelkomde gisteren
let besluit van Washington, on
danks de bezwaren die China
Üertegen heeft. Taiwan heeft
'lerhaaldelijk gezegd de wapens
lodig te hebben om zich te ver
ledigen tegen aartsvijand Chi-
ia. Peking beschouwt Taiwan
lis een opstandige provincie
ends de burgeroorlog de twee
landen in 1949 scheidde.
Be VS staan op het standpunt
zij Peking erkennen als de
fflige regering van China, maar
lat zij ook zullen doorgaan hulp
leveren voor de defensie van
Taiwan. AFP/RTR
januari dienden af te leggen te
genover de advocaten van Paula
Jones.
Elf dagen voor haar onderhoud
met Clinton ontving Lewinsky
een oproep om te getuigen in de
zaak-Jones. De gegevens die de
beveiligingsdienst van de presi
dent bijhoudt over komende en
uitgaande personen, kunnen
uitwijzen of Lewinsky inder
daad op 28 december het Witte
Huis bezocht. Openbaar aan
klager Kenneth Starr, die de be
schuldigingen tegen de presi
dent onderzoekt, heeft het Witte
Huis gelast die gegevens aan
hem af te staan. Mocht blijken
dat Lewinsky inderdaad kort
voor haar getuigenverhoor een
bezoek bracht aan Clinton, dan
zou dit aanzienlijke schade be
rokkenen aan de toch al zwakke
positie van de president.
Volgens 'The New York Times'
spraken Lewinsky en Clinton
op 28 december onder meer over
de vraag hoe het probleem van
de gegevens van de beveili
gingsdienst kon worden
omzeild. De president zou Le
winsky hebben voorgesteld te
verklaren dat zij het Witte Huis
na haar overstap naar het Pen
tagon bleef bezoeken omdat zij
goed bevriend was met Clintons
persoonlijke secretaresse Betty
Currie. Currie is een van de
vooraanstaande getuigen die
deze week werden gehoord in
het strafrechtelijk vooronder
zoek tegen de president.
Sollicitatie
Volgens 'The Washington Post'
was Lewinsky op 30 december,
twee dagen na haar ontmoeting
met de president, in New York
voor een sollicitatiegesprek met
de onderneming Revlon. Dit ge
sprek werd gearrangeerd door
Clintons goede vriend en ver
trouweling Vernon Jordan. De
ze invloedrijke advocaat, die
nauwe banden heeft met Rev
lon, heeft vorige week toegege
ven dat hij Lewinsky aan een
baan heeft geholpen bij dit con
cern.
Kort nadat ze onder ede had
verklaard nooit enige vorm van
seks te hebben gehad met Clin
ton, ontving Lewinsky het be
richt dat ze bij Revlon kon be
ginnen als p.r.-medewerkster.
Vorige week, na het uitbreken
van crisis,, trok Revlon die toe
zegging weer in.
Clinton heeft bij herhaling ont
kend dat hij seks heeft gehad
met Lewinsky. En met grote na
druk bestrijdt de president de
beschuldiging dat hij de inmid
dels 24-jarige vrouw heeft ver
zocht onder ede te liegen over
hun relatie. First Lady Hillary
Rodham Clinton stelt dat de be
schuldigingen tegen haar echt
genoot deel uitmaken van „een
omvangrijke conservatieve sa
menzwering". GPD
BERLIJN - Een vrouw passeert donderdag de in desolate staat verkerende gebouwen van de
voormalige Griekse ambassade en residentie in de Berlijnse wijk Tiergarten. De Griekse regering
heeft opdracht gegeven tot herstel van de uit 1904 daterende art nouveau-villa. De ambassade
was als zodanig in gebruik tot aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, foto Hans Ed i nge r/AP
LONDEN - Een reusachtige ijsplaat in het Zuidpoolgebied
dreigt te breken door de temperatuurstijging op aarde. Het
gaat om de 20.000 vierkante kilometer grote Larsen-ijsplaat
in het oosten van Antarctica. Onderzoekers van de Britse
Antarctic Survey vertelden aan de BBC dat de plaat binnen
nu en twee jaar uiteen zal vallen. De ijsmassa's die dan ont
staan, zijn groot genoeg om de Golfstroom te onderbreken en
zo een temperatuurdaling in Groot-Brittannië te veroorza
ken. In het Zuidpoolgebied is volgens de onderzoekers al bij
na 13.000 vierkante kilometer ijs gesmolten door de hogere
temperatuur die door milieuvervuiling veroorzaakt wordt.
De Larsenplaat is de grootste ijsmassa. DPA
JERUZALEM - Een als cowboy verklede rabbijn is betrapt in
een topless-bar in Jeruzalem. Studenten van het seminarium
in de Israëlische hoofdstad eisen nu zijn ontslag.
Het blad Yedioth Ahronoth meldde gisteren dat de rabbijn in
de uitgaansgelegenheid herkend was dooreen klant, die hem
vervolgens fotografeerde. De foto werd verspreid onder de
studenten van het seminarium.
Het seminarium, dat twee maanden heeft geprobeerd de af
faire buiten de publiciteit te houden, noemt het bezoek van de
rabbijn een 'educatieve missie'. RTR
ROME - In het Italiaanse parlement is een invloedrijke lobby
ontstaan die zich sterk maakt voor rockmuziek. De 47 afge
vaardigden tellende Kamerbrede lobby wil in navolging van
het parlementaire voetbalelftal zelfs een parlementaire rock
band oprichten. Voordat ze mogen spelen in de band moeten
de afgevaardigden eerst een test afleggen en het goede ant
woord geven op vragen als 'Wie is Prince' en 'Hoe heet de
vrouw van John Lennon'. Iets moeilijker is de vraag 'Waar
werd de baby van Madonna geboren'.
Een meerderheid van de gegadigden heeft de goede antwoor
den gegeven. De namen van parlementariërs die de testen niet
doorstonden, worden uit privacy-overwegingen niet bekend
gemaakt. DPA
MOSKOU- De Russische centrale verkiezingscommissie
heeft bepaald dat de eei-stvolgende presidentsverkiezingen
op 9 juli 2000 gehouden zullen worden.
Volgens ingewijden maken premier Viktor Tsjernomyrdin en
burgemeester van Moskou Joeri Loezjkov op dit moment de
meeste kans om tot president gekozen te worden. Andere po
tentiële kandidaten zijn Gennady Zjoeganov, de leider van de
communistische partij die bij de verkiezingen van 1996 als
tweede eindigde, en voormalig nationaal veiligheidschef
Aleksandr Lebed.
Of de huidige president Jeltsin zich weer kandidaat stelt is
nog altijd niet duidelijk. Hoewel de huidige wetgeving meer
dan twee achtereenvolgende ambtstermijnen onmogelijk
maakt, heeft de president te kennen gegeven misschien ge
bruik te gaan maken van de mazen in die wetgeving en nog een
keer een gooi te doen naar het presidentschap. AP
TEHERAN - In Iran zijn 33 doden gevallen toen een bus op
een vrachtwagen met zuur botste, zo heeft het persbureau IR-
NA gisteren bekendgemaakt. Dertien mensen verkeerden in
levensgevaar en veel anderen liepen brandwonden op door
het zuur Het ongeluk gebeurde woensdag in de westelijke
provincie Hamedan. Hoeveel mensen in de bus zaten werd
niet gezegd. Ook mensen die hulp kwamen bieden, raakten
verbrand door het zuur, aldus IRNA AP
van onze redactie economie
FRANKFURT - Wim Duisen
berg voelt er niets voor slechts
voor een periode van vier jaar
president te worden van de Eu
ropese Centrale Bank (ECB).
Dat zou in strijd zijn met het
verdrag van Maastricht, aldus
Duisenberg gisteravond in het
televisieprogramma NOVA.
De benoeming bij de ECB is voor
acht jaar, aldus het huidige
hoofd van het Europees Mone
tair Instituut in het vraagge
sprek dat een week geleden is
opgenomen. Hij zou het een
slecht begin vinden voor de
nieuwe centrale bank wanneer
al meteen wordt afgeweken van
het Verdrag van Maastricht.
Zowel Duisenberg als Claude
Trichet, president van de Franse
Centrale Bank, is kandidaat
voor het presidentschap van de
ECB. Er gaan steeds meer ge
ruchten dat er een compromis in
de maak is, dat er op zou neerko
men dat eerst Duisenberg de
functie vier jaar zou vervullen
en vervolgens de Fransman. De
ze week verschenen in de Duitse
pers diverse berichten hierover.
Het is voor het eerst dat de oud
president van De Nederlandse
Bank zich hierover publiekelijk
uitlaat.
Ontkenning
De Rijksvoorlichtingsdienst
ontkent dat er sprake zou zijn
van een compromis. „Het zijn
geen nieuwe feiten", zei woord
voerder Van der Ploeg, gisteren.
De geruchten doken ook al op
tijdens de top in Luxemburg in
december, maar er zit nog steeds
geen enkele beweging in het
dossier, onderstreept hij.
Zegslieden in Den Haag wijzen
erop dat de Europese regerings
leiders in deze zaken beslissen.
Premier Kok ontmoet komend
weekeinde de Dui tse bondskan
selier Kohl op het World Econo-
mie Forum in Davos. Het ligt in
de rede dat zij ook over de lei
ding van de ECB spreken. ANP
van onze redactie buitenland
(Advertentie)
door Hans Geleijnse
LONDEN - Na een kwart eeuw ontkennen
en uitstellen is een Britse regering overstag.
Een onafhankelijk tribunaal van drie rech
ters gaat speuren naar de ware toedracht
van Bloody Sunday. Het gebeurde in Lon
donderry, vandaag precies 26 jaar geleden.
Veertien katholieke betogers bezweken
daar onder een kogelregen van Engelse sol
daten.
Gisteren zei premier Blair in het Lagerhuis
dat nieuwe bewijzen dwingen tot een on
derzoek. En hij sprak de hoop uit dat het
vinden van de waarheid een bijdrage levert
aan verzoening tussen katholiek en protes
tant in Noord-Ierland.
Op de Lagerhuistribunes zaten familiele
den van de slachtoffers en leden van actie
groepen die sinds jaar en dag niets anders
doen dan bestrijden van de lezing die de
Conservatieve regering-Heath in 1972 van
het drama gaf.
Zelfverdediging
Een onderzoek destijds onder leiding van
opperrechter Lord Widgery concludeerde
onder meer dat het leger uit zelfverdediging
handelde omdat er eerst op de troepen zou
zijn geschoten. Ten bewijze daarvan werd
aangevoerd dat twee van de vier slachtof
fers, doodgeschoten in een huis langs de de
monstratieroute, IR A-leden waren.
Het moet wel heel gek gaan wil het nieuwe
tribunaal tot dezelfde conclusie komen. De
Ierse regering en de familieleden zijn in het
bezit van bewijzen die Widgery's onderzoek
duchtig ontkrachtten. De Ierse premier
Ahern zette zoveel druk op de ketel, onder
meer met de aankondiging van openbaar
making in het Ierse parlement - wat gisteren
gebeurde - dat Blair niet passief kon blijven.
Weigering van een onderzoek zou tot een
welles-nietes-gevecht met Dublin hebben
geleid, met alle negatieve gevolgen voor de
huidige vredesonderhandelingen.
Blair moet aan het denken zijn gezet na, zo
als hij gisteren zei, zorgvuldige bestudering
van het Widgery-rapport. Dat verklaart bij
voorbeeld niet waarom er doden vielen ver
van de wegversperringen waar demon
stranten op stuitten toen ze richting stads
centrum wilden gaan.
Widgery uitte ook de vooronderstelling dat
er geen doden waren gevallen als 'de beto
gers hun illegale mars niet hadden gehou
den'. Hij voegde daar evenwel aan toe dat
bij meer terughoudend gedrag van het leger,
dat een grootscheepse arrestatieactie inzet
te, de dag 'waarschijnlijk zonder incidenten
was verlopen'.
Hoe weinig houdbaar die laatste stelling
was, bewees oud-premier Heath gisteren in
het Lagerhuis. Hij beloofde Blair zijn volle
medewerking aan het onderzoek, ook als
het tribunaal om documenten zou vragen
die Widgery destijds niet had bestudeerd.
De aanzet tot een excuus kwam er in een
adem achteraan: „Het Lagerhuis drong op
spoed aan, omdat het leger van wangedrag
werd beschuldigd. Lord Widgery moest
daarom heel snel werken en resultaat afle
veren".
Wat dat betekende werd eerder deze week
onthuld door Maurice Tugwell, een leger-
woordvoerder die tegenover de pers ver
klaarde dat de soldaten uit zelfverdediging
hadden geschoten, 'Ik heb de verkeerde in
formatie gegeven', zei Tugwell, aan de tand
gevoeld door het tv-joumaal van het com
merciële Channel 4. Hij voegde eraan toe
dat ook het verhaal van de twee IR A-slacht
offers niet waar was. Waarom hij zo handel
de? 'Het eerste verhaal dat uitkomt spreekt
het meest tot de verbeelding', aldus Tug
well. GPD
PRETORIA - De voormalige
Zuid-Afrikaanse president
F. W. de Klerk nam vorig jaar
ontslag als leider van de Nasio-
nale Partij toen details over een
buitenechtelijke relatie dreig
den uit te lekken.
De Klerk begon enkele jaren ge
leden een verhouding met de
vrouw van een vooraanstaande
Griekse zakenman, die de Na-
sionale Partij financieel steun
de. Formeel zegt De Klerk dat
de redenen die hij toen opgaf
voor zijn vertrek als partijleider
nog steeds gelden. De toen 61-
jarige partijleider wilde ruimte
scheppen voor een jonger ie
mand.
Maar volgens bronnen binnen
de top van de Nasionale Partij is
de affaire de werkelijke grond
geweest waarom hij een einde
maakte aan zijn acht jaar du
rende voorzitterschap. Bin
nenskamers was de buitenech
telijke relatie van de voormalige
president al langere tijd bekend.
De zaak werd strikt geheim ge
houden in het belang van De
Klerks partij die vooral aan
hang heeft onder conservatieve
blanke boeren. Toen het nieuws
begon uit te lekken, besloot de
partijleider op te stappen.
De Klerk heeft inmiddels de
tails over zijn relatie geopen
baard, wellicht in een poging de
media een slag voor te zijn. „Ik
ben verliefd geworden op een
andere vrouw en zij op mij. De
dame in kwestie is een respecta
bel persoon met een buitenland
se nationaliteit. Het is mijn
oprechte hoop dat haar de ver
schrikkingen bespaard blijven
van opgejaagd te worden", zo
zegt hij in een verklaring.
De Klerk had eerder zijn gezin
en familie excuses aangeboden
voor de pijn en het verdriet als
gevolg van de crisis in zijn hu
welijk. Hij spreekt van een ty
pisch menselijk drama dat in
veel gezinnen voorkomt en
vraagt de pers om de wederzijd
se partners en families met rust
te laten teneinde de problemen
op een rustige en verantwoorde
manier op. te. .lossen. De ver
wachting is dat De Klerk en zijn
vrouw Marike, met wie hij 28
jaar getrouwd is, binnenkort
gaan scheiden. ANP
Lange Vorststraat - Goes
