Valse start voor Elsta-centrale
Jazz moet weer leuk worden
Stevige tenor met vette sound
PZC
Mobiele Eenheid in Zeeland snel paraat
Zeeland vorig jaar
provincie met minste
doden door geweld
zeeland
10
Onderneming geplaagd door technische problemen en klachten omwonenden
kunst cultuur
exposities
vrijdag 30 januari 1998
door Marcel Modde
HOEK - Het mag met recht een
'valse start worden genoemd.
Ondanks een hoop stoomwol
ken en nu en dan een bulderend
geraas blijft het voorlopig bij
wat sputteren met de Elsta -
warmtekrachtcentrale in Hoek.
De geplande opening werd door
allerlei technische problemen
verschoven van oktober 1997
naar april dit jaar en inmiddels
is duidelijk geworden dat ook
die datum niet wordt gehaald.
De bedrijfsschade door de uit
stel van de productie nadert de
honderd miljoen gulden, beves
tigt procesmanager C. Swem-
melaar. Een fors bedrag, uit
gaande van de totaalinvestering
'van achthonderd miljoen in de
bouw van de fabriek. Daarnaast
hebben ook de aandeelhouders
te maken met een verlies. Voor
Delta Nutsbedrijven en de Bra
bantse partner PNEM omvat
dat tot dusver zo'n zeven mil
joen gulden, aldus Delta-direc-
teur P. Stoter. De nutsbedrijven
laten onderzoeken in hoeverre
èr sprake is van verwijtbare fou
ten. Zijn die er, stelt Stoter, dan
zal het verlies op de verant-
(Advertentie)
Vernieuwend:
taalonderwijs
met
informatie- en
communicatie
fs
technologie
(ICT)
Kwaliteit is bereikbaar
voor iedereen
woordelijken worden verhaald.
Met de opgelopen bedrijfsscha
de heeft Delta niet rechtstreeks
te maken. Elsta heeft destijds
bij het verstrekken van de
bouwopdracht een vast bedrag
afgesproken met Destec Engi
neering, de bouwer. Iedere gul
den die daarbovenop komt, is
dus voor rekening van de aanne
mer.
Overname
Destec is tussentijds overgeno
men door AES. Dit Amerikaan
se energieconcern heeft 50 pro
cent van de aandelen Elsta in
handen en voert in de persoon
van L. Ballard ook de directie
over de fabriek. Delta en PNEM
delen ieder voor 25 procent mee
in de onderneming.
Volgens Stoter is AES kapitaal
krachtig genoeg om de klap te
kunnen opvangen, zodat de
vrees voor een voortijdige on
dergang van de warmtekracht
centrale niet gegrond is. Boven
dien heeft AES de contracten
met de verschillende bouw- en
technische ontwerpbedrijven
aan alle kanten afgedekt, op ba
sis waarvan verwijtbare fouten
vervolgens weer kunnen wor
den verhaald op de direct ver
antwoordelijken. Daarbij gaat
het voornamelijk om buiten
landse aannemers.
Elsta heeft verkoopcontracten
afgesloten met buurman Dow
Benelux voor de levering van
stoom en stroom. Delta en
PNEM nemen straks ieder 150
megawatt elektriciteit van de
centrale af. „Dat was dekkend
voor de exploitatie van de fa
briek en dan zou er nog een mooi
rendement op het aandelenka
pitaal overschieten ook", vertelt
Stoter. Het verlies voor de nuts
bedrijven schuilt momenteel
vooral in het feit dat ze, zolang
Elsta niet produceert, van de
Samenwerkende Electriciteits-
Produktiebedrijven (SEP) hun
stroom moeten inkopen voor
een hoog bedrag.
Swemmelaar kreeg woensdag
tijdens een discussieavond in
Sluiskil over de milieu- en
woonkwaliteit in de Kanaalzo
ne flinke kritiek te verduren van
omwonenden. Elsta zou onvol
doende moeite doen om de ge
luidsoverlast bij het opstarten
en testen van de installaties bin
nen de normen te houden.
Swemmelaar erkende dat de fa
briek met technische problemen
kampt en zelfs nog dagelijks
voor nieuwe verrassingen komt
te staan. Van laksheid is echter
geen sprake, zegt hij in een na
dere toelichting op de proble
matiek.
De recente uitstoot van overtol
lige stoom was een noodoplos
sing, omdat een condensator
niet deed wat de ontwerpers op
de tekentafel hadden bedacht.
Inmiddels is een machine be
steld om dat mankement op te
vangen. Daarnaast bestaat het
plan alsnog een gebouw te zet
ten rond het deel van de fabriek
waar de stoom straks wordt
klaargemaakt voor transport
naar Dow teneinde lawaai tegen
te gaan, meldt Swemmelaar.
Hij bestrijdt de lezing van de
provincie dat van die kant afge
lopen zaterdag is besloten de
fabriek plat te leggen wegens
hernieuwde overlast voor de
omgeving. Rond één uur 's
nachts ontstond er een storing
in het productieproces en trad
het veiligheidsmechanisme in
werking. „Ik heb toen zelf
twaalf uur later het besluit ge
nomen de boel uit te zetten."
Maandag voert het bedrijf
Ondanks een hoop stoomwolken en nu en dan een bulderend geraas blijft het voorlopig bij wat sputteren met de Elsta-warmtekrachtcen-
traleinHoek. foto Charles Strijd
door Jacques Cats
VLISSINGEN - Zeeland behoort niet tot
de politieregio's waar het korps gebukt
gaat onder een gebrekkige oproepbaar
heid van de Mobiele Eenheid (ME). Vol
gens een onderzoek van de ME-coördina-
tor van het Groningse korps hebben vijf
politieregio's geen alarmeringsregeling of
procedure voor inzet van de oproerpolitie
op papier staan. Lang niet alle korpsen
beschikken over semafoons om de man
schappen te alarmeren.
Volgens politievoorlichter Jan van Mou-
rick wordt bij de inzet van ME-leden in
Zeeland volgens een vastgelegde proce
dure gehandeld. Drie sectiecommandan
ten en de pelotonscommandant zijn altijd
per semafoon te bereiken. Deze functio
narissen waarschuwen op hun beurt ver
volgens de groepscommandanten.
De politie Zeeland beschikt over ander
half peloton aan ME. Het gaat hier om zes
groepen van twaalf politiemensen. Niet
alle ME'ers hebben de beschikking over
een semafoon. Van Mourick: „De situatie
is altijd idealer te maken, maar daar zit
dan ook weer een kostenplaatje aan.
De Kamerleden Van Heemst (PvdA) en
Korthals (VVD) hebben minister Dijkstal
van Binnenlandse Zaken gevraagd hoe
het valt te verklaren dat in sommige re
gio's de ME'ers geen semafoon hebben.
Daardoor is een deel van de ME-pelotons
in Nederland niet op tijd inzetbaar. De
twee Kamerleden willen dat alle politie
regio's een draaiboek samenstellen voor
inzet van de Mobiele Eenheid.
nieuw overleg met de provincie
over de problemen rond de ge
luidsoverlast. Volgens gedepu
teerde A Dek is het Elsta verbo
den proef te draaien 'zolang er
geen grondige aanpassingen
aan de installaties hebben
plaatsgevonden'. Swemmelaar
zegt van die maatregel niets te
weten. Binnenkort wordt een
nieuwe poging ondernomen de
fabriek op te starten.
door Jacques Cats
VLISSINGEN - In een onder
zoek van het weekblad Elsevier
naar dood door geweld in 1997
komt Zeeland er vanaf als vei
ligste provincie met één slacht
offer in Westkapelle. Daarbij
staal nog niet eens geheel vast of
er sprake is van doodslag.
Plet Openbaar Ministerie be
raadt zich nog over wat twee
Vlissingse verdachten ten laste
zal worden gelegd. Het gaat hier
om een complexe zaak. Onder-
zoekspunt is of het slachtoffer,
de 20-jarige Y. Cleiren uit het
West-Brabantse Putte, in au
gustus vorig jaar na een incident
op het terras van discotheek De
Hooizolder overleed aan een
hersenbloeding, ongelukkig te
rechtkwam nadat er naar hem
was uitgehaald of dat er sprake
is van een combinatie van facto
ren.
Het geweld maakte vorig jaar in
Nederland 276 slachtoffers. De
doden vielen in cafés, disco's of
op straat. Schieten is de meest
gebruikte methode, daarna ste
ken. Wurgen en verstikken sco
ren ook nog hoog. Amsterdam is
met 5 5 doden door geweld de ge
vaarlijkste stad van het land. Op
afstand volgt Rotterdam met 31
slachtoffers.
De conclusie van de studie is dat
een Nederlander die ernstige
ruzies mijdt, het met de partner
thuis redelijk kan vinden en die
niet in de nachtelijke uren uit
gaat in de stadscentra weinig
kans heeft op een conflict met
dodelijke afloop. Ruim een der
de van de slachtoffers valt in de
relationele sfeer als gevolg van
huwelijks- en gezinsproblemen,
jaloezie, afgewezen minnaars,
andere liefdesaffaires en oude
vetes. In deze categorie kennen
dader en slachtoffer elkaar vrij
wel altijd.
Het onderzoek maakt ook dui
delijk dat disco's, cafés, koffie
shops en cafetaria's in de centra
van grote steden vooral in het
weekend en tegen sluitingstijd
risicovolle plaatsen zijn gewor
den. Steeds vaker dragen bezoe
kers schiet- of steekwapens bij
zich, die niet altijd worden op
gemerkt bij detectiepoortjes en
fouillering. Overmatig gebruik
van alcohol en pepmiddelen
was in de meeste gevallen een
grote boosdoener.
De onderzoekers zagen zich ge
hinderd door een weigerachtig,
heid bij de politie om de
landsaard of etnische achter
grond van een dader te achter
halen. Criminoloog Van de Bunt
betreurt die verhullende voor
zichtigheid. „Voor het verkrij-
gen van een goed inzicht in ach
tergronden van het levensdelict,
moet je weten uit welke gege
vens de problematiek bestaat,
Etniciteit is een van die gege
vens."
Plet frappeert Van de Bunt dat et
zoveel slachtoffers in de relatio
nele sfeer vallen. Dat toont aan
dat de politie niet alleen alert
moet zijn op de zware criminali
teit. De politie moet ook in een
vroeg stadium reageren op ru
zies die uit de hand dreigen te lo
pen. Door sneller conflicten in
de kiem te smoren kan worden
voorkomen dat ze later in moord
of doodslag ontaarden.
GOES
Epilepsie - De afdeling Zeeland
van de Epilepsie Vereniging Ne
derland (EVN) houdt dinsdag
17 februari een thema-avond in
het Oosterscheldeziekenhuis in
Goes. Gesproken zal worden
over nieuwe mogelijkheden van
medicijnen en over de gevolgen
van medicijngebruik voor het
geheugen. Voor het publiek is et
de mogelijkheid om vragen te
stellen. De bijeenkomst in het
ziekenhuis begint om 19.30 uur.
(Advertentie)
In de expositieruimte van zie
kenhuis De Honte in Terneuzen
is tot en met 5 maart een over
zichtstentoonstelling ingericht
van werk van de fotograaf An
gel Ros. De in het Spaanse Pyre-
neeëndorpje Tiurana geboren
Ros (1958) kocht op veertienja
rige leeftijd zijn eerste fotoca
mera, waarmee hij mens en na
tuur vastlegde. In 1985 vestigde
Ros zich als beroepsfotograaf.
Een belangrijk deel van zijn
werk bestaat uit kunstfotogra
fie. De foto's zijn te zien tijdens
kantooruren.
Hein Naereboutuit Vlissingen
exposeert tot en met 28 februari
gouaches in de galerie van de
VSB Bank in BreskensHij is ge
specialiseerd in scheepvaart-
schilderijen. Geopend: ma t/m
vr 9-12 uur.
Aquarellen, olieverfschilde
rijen en beelden van Kees Wisse
uit Kloetinge zijn tot en met 2"
februari te zien in het gemeente
huis van Kapelle. In een groot
deel van het werk van deze g
boren Vlissinger neemt de zee
een belangrijke plaats in. Ge
opend: ma t/m vr 8.30-12 en 13-
16 uur.
Beelden van Danny van Rijt
staan tot eind april in het café-
gedeelte van 't Beest in Goes
Het werk komt onder meer tot
stand tastend in de ongrijpbare
complexiteit en reizend door
oneindig veel structuren en ver
banden. Geopend: op avonden
dat er activiteiten in 't Beest zijn
vanaf 2 0.00 uur.
Ludmila Kalmaeva exposeert
tot 22 maart bij De Kapper in
Middelburg. Met behulp van
olieverf of acryl op doek geeft zij
haar kijk op het leven van c
mens. Te bekijken tijdens het
knippen.
In Metro S in de Kuiperspoort
in Middelburg wordt zaterdag
om 17.00 uur een expositie
opend van werk van Martina
Florians. Te zien tot 28 februari:
di t/m za en de eerste zondag van
de maand 13-17 uur.
Onder de titel I paint the sha
dows in your hair exposeert
Frits van Til negenenveertig
schilderijen (olieverf op linnen)
in de Raadskelder in Sluis. Elk
schilderij afzonderlijk is als een
fragment uit een interieur. Df
tentoonstelling wordt zaterdag
om 15.00 uur geopend en is
daarna te zien tot en met 22 fe
bruari: dagelijks, behalve vrij
dag, 14-17 uur.
In Galerie 'T' in Middelburg
wordt zondag om 15.00 uur de
eerste expositie van beelden van
Loek den Hollander geopend
Haar grootste uitdaging ligt h
het bewerken van harde steen.
Voorts hangen er schilderijen
van Marijke Ardon. Geopend:
do, vr en za 11-16 uur, eerste
zondag van de maand 13 -17 uur.
Het overzicht van de lopende
exposities staat op pagina 15
Onder de naam 'Boss
Tenors' maakt het
trio van Rem de
doorTon Ouwehand
concert van mij lol beleven, niet
dat ze het idee hebben dat ze
zich onder intellectuelen bevin
den."
Net als David 'Fathead' New
man wordt Person gerekend tot
de zogenaamde Boss Tenors, of
Texas Tenors. Zelf noemt hij
zich een jazzmuzikant die uit
gaat van de traditionele blues
muziek uit het zuiden van de
Verenigde Staten. „Je kunt aan
een saxofonist hox-en of hij uit
het zuiden komt. Wij hebben een
bluesy benadering van het saxo
foongeluid, een robuuste, x-onde
toon. Het geluid staat voorop,
niet de techniek. Doorslagge
vend is altijd hoe we klinken,
niet hoe we iets tot klinken
brengen."
Sport
Person (63) is vrij laat met saxo
foonspelen begonnen. Hij groei
de op in Florence, South Cax'oli-
na. Zijn moeder speelde piano
en aangezien het instrument
toch in huis stond, kreeg hij ook
een aantal lessen. „Maar ik was
meer geïnteresseex'd in sport",
zegt hij lachend. „Toen ik een
jaar of zeventien was, kreeg ik
van mijn vader een saxofoon.
Dat was mijn eerste kennisma
king met het instrument. Lang
zamerhand begon ik de saxo
foon steeds interessanter te
vinden. Toen moest ik in dienst
en werd ik uitgezonden naar
Duitsland. Dat was het moment
waarop ik echt vaak begon te
spelen. Ik luisterde ook veel
naar jazz, rhythm blues en
gospel. Mijn favorieten waren
Illinois Jacquet en Coleman
Hawkins."
De gospel heeft een grote in
vloed uitgeoefend op zijn stijl
van spelen, vexielt Person. „Dat
is spirituele muziek die veel be
tekent voor degene die het uit-
voexl. Zo benader ik alle muziek
die ik speel. Mijn hart en mijn
gevoel liggen in alles wat ik doe.
Ik heb het uitvoeren van muziek
altijd als een zeer emotionele
zaak beschouwd en ik hoopdat
de mensen die naar mijn muziek
luisteren dat ook doen."
Blokkades
Vandaar dat hij geen intellectu
ele blokkades wil opwerpen.
„Mensen moeten snappen
waamxee we bezig zijn. We spe
len geen dingen die mensen niet
kunnen volgen, want dan haken
ze af. Naar mijn idee begrijpen
veel mensen de jazzmuziek niet
meer als techniek daarin de
overhand krijgt. Dan valt er
niets te dansen en daar hou ik
nou juist zo van. De jazz moet
gewoon weer leuk worden in
plaats van intellectueel. In de
loop der jaren zijn veel mensen
op de jazzmuziek afgeknapt. Ik
doe mijn best ze weer enthousi
ast te maken. We moeten niét al
leen zorgen dat we geen publiek
meer verliezen, we moeten ook
weer nieuwe mensen naar ons
toe lokken."
Person noemt geen namen,
maar benadrukt dat zijn kritiek
niet is gericht tegen bex'oemde
tenorsaxofonisten als John Col-
trane en Ornette Coleman, hoe
experimenteel die ook waren.
„Zij zijn enoim belangrijk, ook
voor mijn spel. Dat komt omdat
hun muziek ook was ingebed in
de blues. Zij speelden alles,
maar vergaten nooit waar de
wortels van hun muziek lagen.
Ik heb juist bezwaar tegen men
sen die experimenteren zonder
te weten waarom, omdat ze geen
idee hebben waar hun muziek
eigenlijk vandaan komt."
Duel
Als twee tenorsaxofonisten sa
menspelen, is altijd de vraag of
hun concerten zullen ontaarden
in een bloedstollend duel. Per
son bezweert dat Newman en hij
niet met dat voornemen het po
dium opstappen. „We gaan pro
beren goeie muziek te maken.
Onze ego's zijn niet belangrijk.
Als we proberen elkaar af te
troeven, werkt dat misschien
averechts. Maar als we elkaar
weten op te zwepen en mensen
noemen dat een duel, dan heb ik
daar geen bezwaar tegen."
Houston Person. fotografie Frans Schellekens
Graaff een tiendaag
se tour door ons land.
De Groningse jazz
pianist laat daarvoor
twee vermaarde
Amerikaanse tenor
saxofonisten naar
ons land komen:
Houston Person
(links) en David 'Fa
thead' Newman. Ko
mende zondag tre
den ze op in jazzclub
Porgy Bess in Ter-
neuzen.
Aanvang: 16 uur.
door Ernstjan Rozendaal
TERNEUZEN - Jazz moet bo
venal swingen, vindt de Ameri
kaanse tenorsaxofonist Hous
ton Person. Naar zijn smaak is
de afgelopen twintig jaar het ac
cent in de jazzmuziek te veel ge
legd op technische experimen
ten en te weinig op gevoel. „Ik
wil mensen met mijn muziek
vermaken. Dat kan door de mu
ziek dansbaar te houden en niet
uit het oog te verliezen dat de
wortels liggen in blues en gos
pel. Ik wil dat de mensen aan een
TERNEUZEN - De Groningse jazzpianist
Rein de Graaff heeft de Amerikaanse tenor
saxofonisten David 'Fathead' Newman en
Houston Person al eens eerder besteld voor
een touxije door Nederland. Maar nooit te
gelijk. Person kwam indertijd in het gezel
schap van Etta Jones, de zangeres van wie
hij al vele jaren de orkestleider was. En 'Fa
thead' werd door De Graaff op Hollands
grondgebied gekoppeld aan andere stevige
tenoren met de zogeheten 'vette' sound.
Mannen als Marchel Ivery en James Clay.
Maar om Person en 'Fathead' samen te ont
bieden, dat is nog niet eerder vertoond.
Met een ontspannen, uiterst vriendelijke
stem, vertelt David 'Fathead' Newman dat
hij uitkijkt naar de Nederlandse conceilen.
„Of ik Houston Person goed ken? Man, we
stonden laatst nog samen in de studio voor
een plaatopname met gitarist Randy Johns
ton en organist Joey DeFranscesco. We wa
ren allebei solist in ver-schillende stukken.
In één compositie speelden we samen. Bij
het afscheid zeiden we nog tegen elkaar: in
'.-^Holland praten we wel vex-der."
Legendarisch
David 'Fathead' Newman (64) behoor! tot
het ras der stevige tenoren. Een legendari
sche vette sound, die te horen is op vele tien
tallen elpees en cd's. Hij schat dat-ie er der
tig maakte als bandleider. Dan nog een heel
stel als solist in de bands van Ray Charles en
Hei'bie Mann en als gastmuzikant van onder
anderen T-Bone Walker, Aretha Frarxklin,
Dr. John, Lou Rawls en Roberta Flack.
In de blues is men doox-gaans vrij scheutig
met bijnamen, maar David Newman wei'd
al 'Fathead' (stommeling, sufferd) genoemd
toen hij nog highschoolleerling was. „Vijf
tien of zestien was ik. Tijdens muziekles sig
naleerde de leraar dat ik alles op gehoor
stond te spelen. Ik had wel bladmuziek voor
mijn neus, maar ik speelde de muziek zoals
het in mijn geheugen zat. 'Fathead',
schreeuwde die vent tegen me, 'je moet niet
uit je hoofd spelen, je moet de noten spelen
die daar op het. papier staan.Toen gaf-ie me
een har-de klap op m'n kop. De hele klas la-
'Chen natuurlijk. Maar vanaf dat moment
•noemden ze me 'Fathead'. En daar ben ik
David 'Fathead' Newman.
nooit meer van afgekomen. Elke muzikant
wist het. Toen Ray Charles me de kans gaf
een plaat onder mijn eigen naam te maken,
zorgde hij voor de titel: Ray Charles intro
duces 'Fathead'."
Terwijl het tegenwoordig vx-ij gebruikelijk
is dat een saxofonist de gehele saxfamilie
bespeelt, is 'Fathead', net als Houston Per
son trouwens, een pure tenorsaxofonist.
„Vanaf 1956 speel ik tenor. Daarvoor was
het alt- en baritonsax. Als baritonsaxofo
nist kwam ik in 1.954 in de band van Ray
Charles. Maar op zo'n sax was mijn rol al
leen maar partijtjes knox-ren. Het leek me zo
leuk om ook soioruimte te krijgen. Maar de
tenorsaxofonisten hadden alle solo's. Toen
er eentje wegging' vroeg ik aan Ray of ik 'm
mocht vervangen. Was geen probleem. 'Als
jij een tenorsaxofoon kunt regelen, ben jij de
nieuwe tenor,' zei Ray. Ik schafte er eentje
aan en ik heb sindsdien geen andex-e sax
meer aangeraakt." GPD
