In gevecht met
juffrouw Janke
Bij applaus voel
je je gaan, wham
Luchtmachtkapel showt Tony Sherman
PZC
kunst cultuur
13
Gebroeders
Flint
Het Volk
Theaterdier
Delfgaauw
vrijdag 23 januari 1998
De titel van de nieuwe, lopende
theatervoorstelling van De
Gebroeders Flint Het Volk heeft
een hoog Elfstedenkoorts-gehalte:
Een avond met Wiebe, Siebe, Sietze,
Wietze, Tjibbe en Janke. „Klopt",
grijnst Volk-acteur Wigbolt
Kruijver. „We moesten 'm vorig jaar
januari bedenken; dan gaan de
schouwburgen hun
seizoenprogramma's samenstellen.
We hadden toen nog geen idee waar
de voorstelling over zou moeten
gaan, dus dan verzin je maar wat.
Maar 'Een avond met...' kan
natuurlijk nooit stuk en het aardige
is, dat helemaal niemand met die
namenrij uit de voeten kan. Je hebt
geen idee op hoeveel manieren het
fout kan gaan."
De Amsterdamse 'Flintjes' en
de Haarlemse mannenbroe
ders van Het Volk hebben elkaar in
Een avond met... voor de tweede
maal gevonden. In 1994 maakten
ze samen de succesvolle Nescio-
voorstelling Jongens waren we.
Dat avontuur beviel zo goed, dat
besloten werd de samenwerking
eind 1997 te herhalen. Met een ge
zamenlijke (muziek)theaterpro-
ductie, die door Felix Strategies
Stef van den Eijnden en Fran Wal
ler Zeper van De Gebroeders
Flint, plus Wigbolt en Joep Kruij
ver, Bert Bunschoten en huisregis
seur Aike Dirkzwager van Het
Volk helemaal van de grond af aan
zou worden opgebouwd. Van meet
af aan werden ook de musici Paul
Prenen en Rob Boonzajer bij het
nieuwe project betrokken.
Puzzelstukjes
Wigbolt Kruyver: „Begin oktober
zijn we bij elkaar gaan zitten. Er
waren links en rechts al wat ideeën
op papier gezet, maar die zijn niet
geconcretiseerd. In feite begonnen
we ons onderzoek dus met niks.
Een maand lang hebben we geza
menlijk plannetjes zitten verzin
nen. Soms braken we er even tus
senuit om los van elkaar materiaal
te verzamelen. We wisselden flop
py's uit, zijn gaan breien en in no
vember hebben we de knoop door
gehakt: de tijd begon te dringen.
Er lagen intussen al wel heel wat
puzzelstukjes op tafel en toen heb -
ben we als overkoepelend thema
gekozen voor het klaslokaal. Nou
De Gebroeders Flint Het Volk: Een avond met. ..kan natuurlijk nooit stuk.
foto Simon van Es
ja, klaslokaal - uiteindelijk is het
wel wat universeler. Regisseur Ai
ke Dirkzwager heeft de volgorde
van het materiaal drastisch gewij
zigd en eind november zijn we
gaan repeteren."
Een avond met... is geen anekdoti
sche voorstelling geworden: bin
nen de thematische aanpak is niet
echt sprake van een verhaal met
kop en staart. In een collage-ach-
tige setting bezoeken vijf gerijpte
mannen, allemaal singles met een
in relationeel opzicht beladen ver
leden, de 'levensschool' van Juf
frouw Janke. De vrouw van een
van hen, de agrariër, pleegde zelf
moord, de patser kijkt terug op
drie mislukte huwelijken op rijde
Ersatz-dichter lijdt aan een fiks
moeder-trauma, de sluiswachter
wil (onder veel meer) eigenlijk ka
pitein op de grote vaart worden en
de kledingontwerper (koning van
de 65+-damesmode) geldt als een
valse nicht. Al die zo verschillende
mannen projecteren op Juffrouw
Janke hun verlangen naar en op
vattingen over de vrouw. Madon
na, hoer of heilige: het vijftal tobt
er in een aaneenschakeling van si
tuatieschetsen vrolijk op los.
De mannen komen bij Juffrouw
Janke om iets op te steken. Fran
Waller Zeper (het is overigens voor
het eerst dat aan een Volk-voor-
stelling een vrouw meewerkt!)
speelt deze Juffrouw Janke en ze
vindt het wel gezellig, dat man-
nenklasj e om haar heen:Al heb ik
natuurlijk wel mijn favorieten."
Stef van den Eijnden: „Nou en of!
Ze trekt vóór."
Gedoe
De musici Paul Prenen en Rob
Boonzajer waren betrokken bij de
brainstorm-sessies en compo
neerden ook diverse melodieën
voor de voorstelling, maar staan
uiteindelijk niet live op het podi
um.
Zowel Het Volk als De Gebroeders
Flint betreurt dat, maar, zo vat
Flint-woordvoerder Felix Strate-
gier de ontwikkelingen samen:
„Kwaliteit gaat voor gedoe. We
hebben er lang mee geworsteld en
gemarteld, maar op een gegeven
moment moet je een beslissing ne
men." Wigbolt Kruijver: „De ge
kozen opzet leende zich nu een
maal niet zo voor een orkestje aan
de kant. Naast de op band opgeno
men muziek van Prenen en Boon
zajer zit er ook veel andere
sfeermuziek én geluid in de voor
stelling."
Flint en Het Volk zijn, vanuit de
goede ervaringen met de Nescio-
productie, opnieuw de samenwer
king aangegaan om, zo zegt Stra-
tegier, „eikaars krachten op te
zoeken",In de voorbereidingspe
riode is het bepaald niet van een
leien dakje gegaan, maar de com
binatie begint nu vruchten af te
werpen,
Strategier: „We hebben erg leuk
met elkaar samengewerkt, maar
als we in de toekomst nog eens iets
samen doen, moeten we ervoor
zorgen dat we beter beslagen ten
ijs komen. Wat ik in Het Volk
waardeer? Nou, de droogkomi
sche teksten hè, daar kan ik als
Fünt van genieten. Da's echt een
verrijking."
Had de voorstelling er wat Het
Volk betreft anders uitgezien als
De Gebroeders Flint er niet aan
hadden meègewerlct? Wigbolt
Kruijver: „Als het samenwer
kingsproject er niet was geweest,
hadden we deze voorstelling hele
maal nooit gemaakt! Wat er leuk is
aan de Flintjes? De muzikaliteit,
continu die muziek er doorheen.
Zij weten de humor op een meer
muzikale manier in de voorstel
ling te brengen."
Joke Dieben-Frerichs
De voorstelling van De Gebroeders
Flint &Het Volk is vrijdag 30 januari te
zien in het Arsenaaltheater Vlissingen.
Het orkest van de Koninklijke
Luchtmacht vaart wel bij de
nieuwe koers die het een paar jaar
geleden insloeg onder leiding van chef
dirigent Jos Poramer. Het miliaire ging
er een beetje af. Daarvoor in de plaats
kwam show, in echte theaters. Deze
week ging in Den Bosch de derde
theatershow in première: Movie Tunes,
een avondvullend spektakel gebouwd
rond bekende songs uit films. In de
(zang-)hoofdrollen: Sandra Reemer en
Tony Sherman als respectievelijk de
keizerin van de Aliens en een
aardbewoner die in een ruimteschip
verzeild raakt.
Tony Sherman is er zelf nog een
beetje verbaasd over dat hij
voor de hoofdrol is gekozen. Hij
had immers sinds een aantal jaren
weer een bestaan opgebouwd op
Curacao. Hij dacht dat ze hem in
Nederland al weer waren verge
ten. No hard feelings, hoor, want
hij was uit eigen vrije wil terugge
gaan. Destijds vond een aantal
mensen uit de showbizz dat won
derlijk. Had hij immers niet een
aantal hits gehad, zoals 'I wrote
you a letter', 'Smile Baby Smile'
en samen met Julia Loco: 'Sing
with me'. Met zijn broers, als The
Sherman Brothers, had hij zelfs
een wereldhit gescoord met 'Stars
on Stevie' (Wonder),
„Na een aantal jaren had ik er ge
noeg van. Niet van het zingen.
Maar ik was het wel beu om me
zelf telkens weer te moeten bewij
zen. Ik had de indruk dat je alleen
maar gebeiteld zit als je hier in Ne
derland bij de crème de la crème
hoort, als je in een klein wereldje
zit waar men elkaar de bal toe
speelt. Ik hoorde daar niet bij en ik
had ook geen zin om me er in te
werken."
Gewaardeerd
,Ik dacht dat het er vooral om ging
hoe je als artiest bent. Ik vond dat
als je zo'n acht Top Tien hits had
gehad, je enig krediet zou hebben
opgebouwd. Maar telkens als ik
een plaat wilde uitbrengen, moest
ik weer zeggen wie ik was, wat ik
had gedaan. Op een gegeven mo
ment dacht ik: wie moet ik nu nog
iets bewi j zen? Mezelf hoefde ik het
niet meer. Ik zing al vanaf mijn ze
vende. Op mijn vijftiende ben ik
naar Nederland gekomen en een
Sandra Reemer en Tony Sherman spelen de hoofdrollen in de theatershow Movie Tunes van de Luchtmachtkapel.
tijdlang heb ik het idee gehad dat
ik me steeds verder ontwikkelde.
Dat was ook zo. Ik vond alleen dat
er een punt moest komen waarop
je wordt gewaardeerd om wat je
bent. Dat kwam maar niet.
„Nu begrijp ik het beter. Het vak
bestaat namelijk niet alleen uit
zingen. In de Verenigde Staten
spellen ze het niet voor niets als
Show-BUSINESS. Maar als je
jong bent, leg je de nadruk op
Show. In fêite voel ik me tot die
kant ook meer aangetrokken. Dat
realiseerde ik me wel en ik dacht:
Ik ga terug.
Hij bleek de goede beslissing te
hebben genomen.„Nu voel ik me
als een vis in het water. Ik dacht
laatst: Ik had dit jaren eerder moe
ten doen. Ilt bepaal nu mijn leven.
Ik geef zo'n vier grote shows per
jaar. Ze zijn altijd uitverkocht.
Daarin doe ik wat ik leuk vind:
soul, salsa, Mexicaans getinte
nummers, muziek uit de Antilli
aanse cultuur met daartussen
door dingen van nu, zoals songs
van George Benson. Af en toe
maak ik een singletje, want men
sen moeten natuurlijk wel weten
dat je er nog bent."
„En aan Nederland dacht ik niet
meer. Tot twee jaar geleden. Het
orkest van de Koninklijke Lucht
macht zou naar Curasao komen
voor een aantal optredens. Ze wa
ren op zoek naar een zanger. In Ne
derland bleek het moeilijk iemand
te vinden. En toen zei de bassist,
die mij nog kende van vroeger:
'Waarom zoeken we nu in Neder
land, terwijl op Curacao zelf ie
mand zit die dat prima zou kun
nen.' We hebben toen samen een
aantal heel fijne concerten gege
ven. Toen is kennelijk de basis ge
legd voor mijn medewerking aan
deze show."
Raar
Hij is de eerste om toe te geven dat
dit weer eens iets heel anders is.
„Ik zat er eerst een beetje raar te
genaan te kijken. Het is in feite een
soort musical en ik heb nog nooit
musical gedaan. Maar David Ea-
vis is een fantastische regisseur.
Hij haalt het beste uit ons alle
maal, dingen waarvan we zelf
geen notie hadden. Toen ik de lijst
met songs thuis kreeg, had ik voor
mezelf al uitgemaakt welke ik
moest doen. Maar ik kreeg totaal
andere nummers toebedeeld. Ik
heb er vreselijk hard op moeten
werken, bijvoorbeeld op The Old
Landmark uit de musical 'The
Blues Brothers', maar nu moet ik
Fred Delfgaauw (37) is een
theaterdier. Zijn passie voor het
theater is totaal. Voorstellingen van hem
zijn kunststukjes waarin verschillende
disciplines samensmelten tot een
avondvullend mirakel. En, miljoenen
kennen hem. Dat wil zeggen, zijn stem,
want die is te horen in honderden
reclamespotjes op radio en tv en in
tientallen tekenfilms. In welke
persoonlijkheid hij zich ook
transformeert, de jas zit hem als
gegoten. Met zijn nieuwe voorstelling
Gelag haalt hij de tijd van de Tweede
Wereldoorlog terug. Omdat de huidige
tijd hem bezorgd maakt, zoniet
beangstigt.
Hij heeft al vele voorstellingen
gemaakt. Steeds met als on
derliggend thema de mens als
slachtoffer van de omstandighe
den. Zijn nieuwste heet Gelag.
Het gaat over een zwaar onder
werp de oorlog. Of eerder, over het
menselijk falen, over de slachtof
fers die eigenlijk de winnaars had
den moeten zijn.
Jarenlang werd hij getypeerd als
poppenspeler. Als hij het woord
hoort, komt nog steeds de wrevel.
Nee, hij is theatermaker. En de
poppen, de maskers, het is maar
een onderdeel. Dat hij zijn stem
leent voor ontelbare reclamespot
jes en tekenfilms heeft daar maar
zijdelings mee te maken. Met dat
verdiende geld bouwt hij in Gorin-
chern aan een eigen theater, Peeri-
scoop. Waar jong talent zich kan
ontwikkelen.
Voorop staan voor hem echter de
eigen voorstellingen. Daarmee
gaat hij nu en in de toekomst door
het land. Delfgaauw: „Daar ben ik
heel nostalgisch in, je moet naar de
mensen toe, net als een circus."
Dichtbij
De aanleiding voor zijn nieuwe
programma 't Gelag ligt heel dicht
bij huis. Delfgaauw: „Ik maak mij
zorgen. Al jarenlang. En het wordt
steeds erger. De onverdraagzaam
heid, het racisme, het geweld. Het
is een beetje alsof mijn ongewilde
gelijk toch in aantocht is. Dan kan
je daar wel een voorstelling over
maken, maar dan krijg je al snel
het vingertje: pas op! Dat wil ik
niet."
In 't Gelag gaat hij terug in de tijd.
Vanuit de zaal zie je een man in een
feestartikelenwinkel. Het toneel
wordt gedomineerd door een grote
balie en een rek vol maskers. Ver
schillende figuren komen voorbij.
Belangrijkste zijn de vader en
zoon, de oude en nieuwe eigenaar
van de winkel, een voormalig café.
Daaromheen spelen volkse café
bezoekers, een oude dame, een
spreekstalmeester, een clown, en
een boekhouder die het faillisse
ment van de winkel onder ogen
ziet. De oorlog fungeert als uni
verseel gegeven, is eigenlijk meer
een soort kapstok voor de indrin
gende schetsen van menselijke
onttakeling."
Zoals in alle stukken van Delf
gaauw wegstelen de mensen met
ongewilde omstandigheden. Ver
loren raken in iets ongrijpbaar
groots. Terwijl ze eerst nog denken
dat ze het langs hun rug kunnen
laten afglijden, raken ze toch be
trokken, medeplichtig en aan het
eind, slachtoffer.
Op zijn kant
Delfgaauw: „Je hoopt dat je met
zo'n stuk de mensen kunt veran
deren, maar meer dan dat is het
niet. Louter hoop." Die hoop komt
op z'n sterkst terug aan het eind
van de voorstelling, in een gesprek
tussen vader en zoon. De zoon
vraagt of er ooit weer zoiets ver-
toegeven dat het lied bij me past."
„Wat ook belangrijk is, is dat we
het zo goed met elkaar kunnen
vinden. Dat maakt of breekt een
show. En ik moet zeggen dat het
orkest werkelijk heel goed is. We
hebben er allemaal zin in. Als er nu
iets mis zou gaan bij de voorstel
lingen, weten we van elkaar dat ie
dereen zijn uiterste best heeft ge
daan. Maar een ding staat voorop
bij zowel Sandra en de zang-en
dansgroep Touchdown als bij mij:
Het is de show van het orkest, niet
van ons."
Els Smit
De productie 'Movie Tunes'van het or
kest van de Koninklijke Luchtmacht
trekt tot eind mei door een groot aantal
theaters in Nederland en is zaterdag 18
april in Goes en op 8 mei in Temeuzen
te zien.
schrikkelij les kan gebeuren. F ei te-
lijk zet Delfgaauw daar met de he
le voorstelling als momentum de
punt die hij in gedachten had. De
vader antwoordt op de vraag:
'Misschien wel, misschien niet'.
Delfgaauw: „Het dubbeltje staat
daar op zijn kant. Staat ook nu op
zijn kant. Ik zeg in feite niks. Ster
ker, ik ben optimistisch. Ik zeg:
'Neuh, het zal zo'n vaart niet lo
pen'. Ben eigenlijk wel positief.
Terwijl de voorstelling toch een
groot gevecht is."
Hij noemt de personen die hij
vorm geeft geen personages maar
alter-ego's, herinneringen, afspie
gelingen of facetten. Wie van de
verschillende figuren hij zelf is,
kan hij moeilijk zeggen: 'Ik denk
niet dat de mens zo ongecompli
ceerd is datje kunt zeggen, die ben
ik. Je kan hooguit vragen: in wie
voel je je het meest thuis. Ik weet
het niet zeker. Of toch, ik zou de
clown wel willen zijn. Gewoon de
mensen de hele avond helemaal
krom laten liggen van het lachen.
Omdat de clown, en dan bedoel ik
een goeie, de absoluut perfecte
vluchtweg heeft gevonden voor de
grote ellende van het bestaan. En
dat is de ontkenning, de relative
ring en de spot.'
Romanticus
In het dagelijks leven voelt hij zich
bepaald geen clown. „Als mens
ben ik heel zwaar op de hand. Ik
ben een romanticus in de zuiverste
zin van het woord. Daar moet ik
mee leren leven. Ik weet wél dat ik
steeds meer clown word en het ooit
helemaal zal zijn. Ik word ooit een
clown. Ooit. Als mij de leeftijd van
zeventig of tachtig jaar gegund is.
Denk ik. Omdat ik dan daarmee de
perfecte overlevingsvorm gevon
den heb. Ik ben onderweg ergens
naar toe. Dat is zeker.
Eva had dus nooit in de appel moe
ten bijten? „Juist. Dat is een sterke
metafoor, en daarom houdt-ie ook
zo lang stand. Als je wilt overleven
moet je een metafoor vinden voor
datgene wat niet uitlegbaar is. Ik
probeer metaforen en mythische
vormen te bedenken die herken
baarzijn. Als ik voor een feestarti
kelenwinkel kies, dan kies ik voor
iemand die denkt de mens te be
dienen met feestartikelen, zodat
ze alleen nog maar feesten. Maar
daarmee haalt hij ook de opper
vlakkigheid in huis. Bovendien,
door de mensen een masker te ver
kopen, blijft de ware aard verbor
gen. Geef me dan maar een van die
kerels die in het stuk aan de bar
zitten. Die lui die zegt, rot maar
op, geef mij die Duitse muziek
maar. Ik ben het niet met hem eens,
maar hij is wel eerlijker dan ie
mand die de deur uitloopt en na de
oorlog begint te roepen dat hij in
het verzet heeft gezeten."
Dood
,Bang voor de dood. Ik? Ik ben niet
bang om dood te zijn, wel om dood
te gaan. Ik hou van het leven. Heel
erg. Daarom vind ik het ook zo erg
wat er nu allemaal om ons heen ge
beurt. Hoe mensen omgaan met
verliezers, die eigenlijk winnaars
hadden moeten zijn. Overal ge
beuren vreselijk tragische dingen,
worden slachtoffers gemaakt. Ik
hou van verliezers. Sterker, ik ben
er zelf ook een. Niet in de dramati
sche zin. Maar wel in de zin dat ik
me constant moet bewijzen. Te
meer omdat ik mijn eigen plan
trek. Elke nieuwe voorstelling
verlies ik weer publiek, omdat de
vorige ze méér aansprak. Ik wil
echter niet een succesvol format
jaar naar jaar uitmelken. Ik wil
vooruit. Blijven veranderen. Dan
maar wat publiek verliezen."
Hans Brok
Fred Delfgaauw treedt zaterdag 31 ja
nuari op in Zierikzee.
Fred Delfgaauw in zijn nieuwste voorstelling 't Gelag.