We ontplooien steeds meer
PZC
Chirurgie voor
de buitenkant
Oogleden maken de ogen
nud nieuw
Allemaal beestjes
29
woensdag 31 december 1997
Een shot van een sportschool vol jonge mensen, strak in
het vel, die zich daar nog strakker trimmen. Een voice-
over, een prettig aandoende vrouwenstem: „Gelukkig leven
we in een tijd waarin we ons steeds meer kunnen
ontplooien."
Leuke woordgrap voor een promotievideo van een kliniek
voor cosmetische chirurgie. Ontplooien. Wat heet. Wie de
fraaie villa van het Medisch Centrum Scheveningen
binnenstapt, betreedt de wereld van de
buikwandplastieken, de dijbeen- of de billenlift, de lip- en
borstvergroting en de liposculpture.
16,1 "a P'as^h-cMrurgische ingreep. foto
Anne Marie Kamp
Esthetisch-plastische chirurgie
is allang meer dan het wegha
len van wat rimpels. De prijslijst
van het Medisch Centrum Scheve
ningen vermeldt vijftig verschil
lende ingrepen. Zo staan daar de
neus-, oor- en ooglidcorrecties.
Correcties. Alsof arts-directeur
Robert Schoemacher hoogstper
soonlijk foutjes van de schepper
rechtzet.
Zelf zou hij het nooit zo zeggen, na
tuurlijk. Schoemacher weet pre
cies hoe hij zichzelf en zijn kliniek
wil profileren. De video: ,,Door be
tere voeding en meer beweging
werken we aan harmonie tussen li
chaam en geest. Toch kan het zijn
dat bepaalde aspecten van ons ui
terlijk niet passen bij hoe we ons
van binnen voelen en dat we stuiten
op de grenzen van wat we daar zelf
aan kunnen veranderen."
Aspecten die niet passen bij hoe we
ons van binnen voelen? Ik heb een
cup B, maar ik voel me een cup DD?
Zoiets? Schoemacher glimlacht
minzaam. „Wij gaan niet zomaar
vergroten, als hier iemand komt
met een goed figuur en prima bor
sten die bij haar passen. Ik leg dan
veel nadruk op de risico's van de
operatie. Maar als iemand vol
houdt en toch echt grote borsten
wil, moet ik dan zeggen: dat doe ik
niet? Dat zou paternalistisch zijn."
Hij zou ook wel gek zijn ook trou
wens, want een beetje borstvergro
ting komt al gauw op zo'n zeven
duizend gulden.
Invoelbaar
Desalniettemin betoogt Schoema
cher dat ze in Scheveningen niet
vanwege het geld maar lukraak
snijden en/of vullen. „De ldacht
waarmee iemand komt, moet wel
een beetje invoelbaar zijn. Als ie
mand een andere neus wil, terwijl
die neus prima past bij dat gezicht -
niet te groot, geen verkeerde stand,
geen rare kromming - dan doen wij
dat niet. Als je je niks bij een ver
haal kunt voorstellen en je hebt het
gevoel dat het er niet beter op wordt
als je gaat opereren, dan moet je dat
niet doen. Er zijn ook mensen die
lijden aan een afwijking waardoor
ze denken dat ze mismaakt zijn,
daar moet je natuurlijk niet gelijk
het mes op loslaten."
De borsten van Pamela Anderson, de
volle lippen van Marilyn Monroe of de
puntoren van dokter Spock in Star
Trek: sommige mensen houden er ver
rassende schoonheidsidealen op na.
Een andere neus dus niet, grotere
borsten wel: de grenzen liggen
blijkbaar niet heel duidelijk. „Die
grens is dynamisch", erkent Schoe
macher, „Die wordt bepaald dooi
de technische mogelijkheden, door
de ontwikkelingen in de maat
schappij, en door het geweten van
de arts."
Mogelijkheden zijn er steeds meer.
En wat de maatschappij betreft: de
vraag naar cosmetische chirurgie
neemt alleen maar toe. Daar zou je
hele filosofische verhandelingen
over op kunnen zetten, geeft
Schoemacher toe. Maar dat is zijn
vak nu een keer niet. Het Medisch
Centrum Scheveningen is een com
merciële kliniek, de vraag van de
klant bepaalt het aanbod. Voorzo
ver mogelijk en verantwoord, be
nadrukt Schoemacher nog maar
eens voor de zekerheid.
Schaamlipvergroting weigert hij
bij voorbeeld. „Dat vind ik gekte,
om daar siliconen in te gaan spui
ten. SchaamlipverMeining doen
we overigens wel. Bij vrouwen bij
wie de lippen erg zijn opgerekt door
een bevalling, bij voorbeeld. Men
sen kunnen daar echt last van heb
ben. Psychisch, omdat ze zich scha
men, of fysiek. Bij het fietsen, om
een voorbeeld te noemen." En als
iemand bij hem komt om haar neus
te laten verbouwen omdat haai
man zo van kleine wipneusjes
houdt? Dan kan zo iemand beter
van man veranderen dan van neus,
stelt Schoemacher vast.
„Anders kan ze bij de volgende
partner opnieuw aan de slag. Nee,
iemand moet het zelf willen. Het
overgrote deel van de mensen dat
hier komt, is echt vanuit zichzelf
gemotiveerd. Zozeer dat ze bereid
zijn om pijn en risico's op de koop
toe te nemen."
Risico's zij n er terdege. Afhankelijk
van de operatie: infecties, nabloe-
dingen, littekens die slecht gene
zen, kapselvorming (bij maar liefst
tien procent van de borstvergrotin
gen), zenuwbeschadiging, trombo
se. En dan hebben we het nog niet
over de pijn. Die is er bij sommige
Bijna driehonderd ratten,
muizen, goudhamsters,
woestijnratjes, chinchilla's,
kavia's en een grote variëteit
aan dwerghamsters. Plus een
omvangrijke verzameling
kooien en bakken. Dat is de
oogst van de opruiming die
vrijdag 5 september
gehouden wordt in het huis
aan de Middelburgse
Volkerakstraat. Nadat de
beestjes zijn afgevoerd naar
Vogel- en egelasiel De Mikke
kan schoonmaakbedrijf 't
Zanddorp aan de slag. Bij het
ontsmetten van de riekende
vertrekken vinden ze nog wat
uitgedroogde muizenlijkjes,
hamstermummies en een
kavia. Sommige wat
aangeknaagd door hun
soortgenootjes. Van
omliggende scliuurdaken
wordt nog een enkel dood
knaagdier verwijderd.
De eigenaar ziet de exodus
met lede ogen aan, al heeft hij
dan uiteindelijk een
afstandverklaring getekend.
R. Kwekkeboom van de
sectie bouwen en wonen: „We
hebben tot het laatst toe
geprobeerd de zaak zonder
bestuursdwang te schikken.
Meneer had bijzondere
bijstand kunnen krijgen om
de boel zelf op te ruimen,
maar wees dat af. Er waren
aanhoudend klachten van
buurtbewoners over stank en
ongedierte, afval. Voor
hemzelf was het ook niet echt
gezond. Het dreigde uit de
hand te lopen."
Coby Louwerse van Vogel - en
egelasiel De Mikke had in
ieder geval nog nooit zoiets
meegemaakt. „Het was zo'n
grote zaak dat de landelijke
inspecteur van de
dierenbescherming erbij
moest komen. Samen met de
dierenarts hebben we de
knaagdieren geselecteerd op
gezondheid. Voor het
merendeel hebben we een
goed huisgezin kunnen
vinden, maar er moesten er
toch veel worden afgemaakt.
Ze kregen elke dag eten en ze
zaten droog. Maar zonder
persoonlijke aandacht
krijgen dieren
gedragsstoornissen en
probeer dat maar eens elke
dag te geven aan ruim 275
dieren. En elke week de
bakken verschonen; dat is
voor één persoon bijna niet te
behapstukken."
De GGD werd in april
benaderd door de
woningb ou wveren igi ng.
Leonard van den Berge: „Bij
het huisbezoek werd
duidelijk dat de situatie
onhoudbaar was, maar de
bewoner zelf zag dat niet in.
Met het opruimen van de
woning neem je de oorzaak -
er was ook sprake van een
psychische problematiek -
niet weg. Daarom hebben wij
als GGD samen met de
woningbouwvereniging en
het riagg een plan van
aanpak opgesteld. De
bewoner wilde echter geen
afspraken maken. Eind
augustus is daarom besloten
tot bestuursdwang."
Die vrijdagmiddag 5
september kreeg de
Middelburger de sleutel van
zijn ontsmette woning weer.
Hij ging echter zwerven, naar
verluidt uit vrees voor de
buurtbewoners, die liever
zouden zien dat hij uit de
strapt vertrok. Sinds de
ontruiming heeft hij er nog
een probleem bij.
Kwekkeboom: „De
uitvoering van
bestuursdwang heeft veel
gekost en dat zal op hem
worden verhaald."
foto Ruben Oreel
ingrepen, zoals liposculpture (het
weghalen van vetophopingen) wel
degelijk.
Schoemacher toont foto's van het
opgezwollen gezicht van een vrouw
die met laser is behandeld. De laser
verwijdert de rimpels. Het uitein
delijke resultaat is fraai, dat moet
gezegd, maar ze zit wel eerst we
kenlang met een gelaat dat één
brandwond is.
„De laser brandt namelijk de hele
toplaag van de huid weg", legt
Schoemacher uit. Desondanks
groeit het aantal laserbehandelin
gen explosief. Het is namelijk veel
minder ingrijpend dan een echte
facelift, waarbij de huid helemaal
wordt losgehaald.
Volle lippen
Een andere nieuwe trend is de lip-
vergi-oting. Het MCS voert er in
middels een paar honderd per jaar
uit (kosten: tussen de vijfhonderd
en drieduizend piek, overigens).
„Tja, dat is mode. Maar wij leggen
de klanten wel uit dat als die trend
over is zij nog wel met grote lippen
zitten. Dat is niet omkeerbaar."
Maar volle lippen zijn in, dus zes
keer inspuiten met siliconen en
voila:.van een dunne streep heeft u
ineens een Marilyn Monroe-bek-
kie. Nou ja, voor zover dan. Schoe
macher: „Het effect is afhankelijk
van je anatomie. Iedere anatomie
heeft zijn beperkingen. Dat leg ik
ook uit aan vrouwen die hier komen
met een uit de Playboy gescheurde
pagina, 'zulke borsten wil ik'."
„Gelukkig", vervolgt hij, „zijn Ne
derlandse vrouwen zo nuchter dat
ze meestal wel snappen dat ze er
niet allemaal uit kunnen zien als
Pamela Anderson."
De klanten vragen vaak zijn me
ning, als arts en als man. „En die
geef ik dan ook. Waar je trouwens
nooit in moet trappen, is antwoord
geven als een Mant binnenstapt en
zegt 'u ziet het al'. Geheid dat je
zegt 'ja, die neus', terwijl ze voor
haar borsten komt.
Borsten, dat is een andere trend,
moeten steeds groter. Over de laat
ste vijf jaar is de gemiddelde borst-
prothese gegroeid van 160 cc naar
220 cc. Dit ondanks alle berichten
over lekkende siliconen en alle ge
varen van dien. Schoemacher:
„Daarvan is wetenschappelijk
niets bewezen en het ministerie ziet
geen reden de prothese te verbie
den." Er is overigens ook een zout
waterprothese. Maar of het nu met
zout water of siliconen is: er is een
toenemende vraag naar cup C in
plaats van cup B. Kun je dus straks
weer naar de operatietafel als klei
nere borsten het nieuwe ideaal
worden.
Het merendeel van de mensen die
zich tot het MCS wenden, stelt
Schoemacher, komt er trouwens
niet om zich nog fraaier te laten
maken. „De grootste groep van de
klanten heeft het gevoel dat ze op
min 1 staan, storen zich aan aspec
ten van hun uiterlijk. Ze willen een
achterstand wegwerken."
Dat is wezenlijk wat anders, vindt
hijdan bij voorbeeld de mannen in
de VS die siliconen-implantaten
willen. Om hun schouders te ver
breden, hun kuiten te verforsen,
hun borstkas imponerender te ma
ken. „Dat zijn geslaagde zakenlie
den die er al redelijk uitzien, maar
op plus 1 willen komen. Maar zo'n
implantaat kan het functioneren
van het ledemaat belemmeren. Ik
vind dat geen wenselijke ontwik
keling, wij gaan daar niet in mee."
Penisverlenging
Penisverlengingen heeft het MCS
wel een tijdje gedaan. De behande
lingen zijn echter gestaakt. De ope
raties op zich lukten wel, dat was
het punt niet.
„Het is redelijk eenvoudig ook. Je
snijdt de ophangbanden los waar
mee de penis vastzit aan het bekken
en schuift de penis iets naar buiten.
Daarmee kun je zo'n drie centime
ter winst boeken, in erectie." De
operatie bleek desalniettemin niet
het effect te hebben waar de man
nen op hadden gehoopt. „Die
mannen hadden verwacht hierdoor
ineens meer zelfvertrouwen te krij
gen. Dat bleek niet het geval."
Schoemacher heeft er niet hele
maal een verklaring voor waarom
de mannen zich niet meer mans
voelden, ondanks de vergroting
van het lid. Borstvergrotingen heb
ben voor de meeste vrouwen wel
het effect dat er een wereld open
gaat. Schoemacher: „Het is wel zo
dat borsten meer getoond worden,
penissen woi'den weggestopt. Wel
licht zit het verschil in beleving 'm
daarin."
Hoe het ook zij, het MCS doet geen
penis verlengingen meer. „Je moet
je beperkingen kennen", zegt
Schoemacher. Er kan meer niet:
„Er werd mij ooit eens gevraagd
door een vrouw óf ik ook puntoren
bij haar kon maken, zoals die van
Spock in Star Trek. Los van het feit
dat je denkt 'zo gek als een deur',
kan dat technisch niet." Een iets
gewoner voorbeeld: platte billen
opvullen kan evenmin. „Je kunt
billen wel liftenMaar dat zijn geen
fraaie littekens, hoor. Dat doen we
liever niet." Weghalen is makkelij
ker dan iets erbij doen. Tatoeages
weghalen, of pigmentvlekken, zijn
laserbehandelingen die het MSC
een keer of twintig tot vijfentwin
tig per week uitvoert. Grotere ope
raties zoals liposculpture, borst
vergrotingen en facelifts, worden
er zo'n 1000 per jaar gedaan. En de
vraag blijft groeien. Schoemacher
is dan ook bezig met een boek over
de booming business: Schoonheid
zit van buiten.
Margot de Jong
Plastisch chirurg Robert Schoemacher, arts-directeur van het Medisch
Centrum Scheveningen: Als iemand echt grote borsten wil, moet ik dan
zeggen: Dat doe ik niet? foto Anne Marie Kamp
De Rotterdamse oogarts Willem
van den Bosch is expert bij uit
stek. Hij is ooglidspecialist, een bij
zonder vak dat in Nederland door
twee oogartsen wordt beoefefid.
Zijn inzet is onlangs bekroond. Van
den Bosch promoveerde op 15 de
cember aan de Rijksuniversiteit
Groningen op onderzoek naar de
complexe wisselwerking tussen
oog en ooglid. „Mooie ogen hebben
alles te maken met de oogleden.
Maar dat niet alleen. Als er een af-
wijldng is aan het ooglid, ligt er in
het verlengde altijd een probleem.
Hangende oogleden bijvoorbeeld
hinderen vaak het zien."
Zijn al eerder gepubliceerde bevin
ding dat harde contactlenzen op
den duur hangende oogleden kun
nen veroorzaken, heeft alom beroe
ring gewekt. De spier, die het
bovenooglid moet optrekken, is
volgens de onderzoeker in dat geval
losgeraakt of uitgerekt. Dat komt
waai'schijnlijk doordatde harde
lens tegen de aanhechting van de
spier schuurt.
„Als je wilt dat de ogen goed func
tioneren, moet je ervoor zorgen dat
ook de oogleden goed werken", zegt
Van den Bosch, die in het Oogzie
kenhuis Rotterdam werkt. Hij
heeft er de afgelopen dertien jaar
heel wat lelijke oogleden gecorri
geerd.
De chirurg illustreert zijn verhaal
met foto's van de meest voorko
mende afwijkingen. Te hoge 'oog
deksels', te lage, heel slappe, maar
ook oogleden die naar lainnen of
naar buiten zijn gedraaid. Zijn
proefschrift staat er vol van.
Soms zijn de bovenoogleden te
laag. Zulke hangende luikjes wek
ken een slome of slaperige indruk.
In zijn onderzoek vond Van den
Bosch het mankement bij één op de
tien mensen die langer dan tien j aar
harde lenzen dragen. De arts vindt
dat contactlensspecialisten die bij
werking aan hun klanten moeten
melden voordat ze harde lenzen
aanmeten. Hij heeft de branche al
in een vroeg stadium van zijn on
derzoek gewaarschuwd, zegt hij.
Maar er zijn ook andere oorzaken
voor laag hangende oogdeksels. Zo
kan het weefsel ernstig verslappen
door het ouder worden. Of er is
sprake van een aangeboren spier-
stoornis. „Jonge kinderen die wor
den geboren met een hangend bo
venooglid, kunnen daar een slecht
zicht aan overhouden", vertelt Van
den Bosch.
Het oogdeksel heeft tot taak om het
hoornvlies vochtig te houden.. Ter
wijl het knippert, pikt het de traan-
film op en smeert die uit over het
vlies. Van den Bosch ontdekte dat
het ooglid goed tegen de oogbol aan
moet liggen om die te beschermen.
Is het verslapt, dan is er onvoldoen
de contact met het oog en dat kan
chronisch irritatie geven. Het euvel
komt vooral voor bij ouderen. Als
de oogleden strakker worden gezet,
verdwijnen de Machten. Behande
ling met zalfjes en oogdruppels zo
als vaak wordt aanbevolen, heeft
volgens de arts weinig zin.
Madeleine Roumen
Hangende oogleden wekken een slome indruk.
