Betere wegwijzers naar recreatie
4
Natuurkampen zijn altijd het leukst
PZC
Meester Willy vreest het zwarte gat niet
Walvisj acht onder
leiding van orka's
I
zeeland
17
West-Zeeuws-Vlaamse kust makkelijk te vinden
Collecte voor
basiliek brengt
64 mille op
Politiechefs ruilen van plaats
Automobilist Iaat gewonde achter
Autodieven aangehouden
Ongewenste vreemdeling in Sas
Jack gestolen in Terneuzen
Fietser in botsing met auto
Kamminga
lijsttrekker voor
Progressief
Hontenisse
Tentoonstelling
kerstartikelen
mensenwerk
miü
donderdag 18 december 1997
door Hans Heijt
OOSTBURG - De Recron en het
Toeristisch Bureau Zeeuws-
Vlaanderen gaan in samenwer
king met de provincie en de fo-
toANWB de bewegwijzering
naar de recreatiebedrijven aan
de West-Zeeuws-Vlaamse kust
verbeteren. Voor het nieuwe zo
merseizoen worden op vijf af
slagen tussen Roofack en Sluis
borden met een grote letter 'R'
geplaatst, die verwijzen naar
concentraties van recreatiebe
drijven.
Directeur T. Maenhout van het
Toeristisch Bureau Zeeuws-
yiaanderen legt uit dat het het
HULST - De speciale einde
jaarsactie van de stichting
fondsenwerving Redt de Basi
liek heeft 64.000 gulden opge
bracht. Door huis-aan-huis in
Hulst te 'collecteren', mensen
kregen een accept-girokaart
waarop ze een bedrag naar keu
ze konden invullen, haalde de
stichting 32 mille binnen; een
bedrag dat werd verdubbeld
door de Hulstersë vestiging van
het uitzendbureau Tence.
Het uitzendbureau had een
maximumbijdrage van 25.000
gulden beloofd, maar wilde de
feestvreugde gisteravond niet
t»ederven. De wetenschap dat
hun gift werd verdubbeld, was
voor veel mensen een stimulans
om wat dieper in de buidel te
tasten, verklaarde R. van der
Berg, bestuurslid van de stich
ting fondsenwerving. De Nec-
kermanndirecteur was zelf één
van de zeventig collectanten:
„Hoewel er al vaak een beroep
op de Hulstenaars is gedaan,
wilden veel mensen - nu ze de
Willibrordusbasiliek langzaam
maar zeker steeds mooier zien
worden - voor deze actie op
hieuw de portemonnee trek
ken."
Redt de Basiliek heeft nu dik 8,6
ton voor de restauratie van de
Hulster basiliek binnenge
haald. De stichting rekent er op
dat het streefbedrag van een
miljoen gulden eind volgend
jaar is ingezameld.
project met de 'R-borden' een
vervolg is op de in 1995 geïntro
duceerde uniforme bewegwij
zering in Zeeuws-Vlaanderen.
Er was een wildgroei aan bor
den ontstaan. Daarom werden
deze vervangen door blauwe
borden. Maenhout verklaart dat
met het project de kwaliteit van
cle bewegwijzering aanmerke
lijk is verbetei'd. Ook de ver
keersveiligheid is toegenomen,
meldt ze.
„Met behulp van de borden
kunnen fietsers langs de rustig
ste routes worden geleid. „Maar
hier en daar diende de beweg
wijzering nog verbeterd te wor
den", aldus Maenhout. „Voor
mensen die tussen Roofack en
Sluis naar een recreatiebedrijf
wilden rijden, ontbrak na een
eerste aanwijzing een bevesti
ging dat ze op de goede weg za
ten. Vooral Nieuwvliet was een
knelpunt."
Het Toeristisch Bureau en de af
deling Zeeuws-Vlaanderen van
de Recron besloten zich daarom
sterk te maken voor het plaatsen
van nieuwe borden langs de
Provincialeweg tussen Sluis en
Roofack, De provincie betaalt
de borden. Ze worden geplaatst
bij de afslagen die in het project
herinrichting Kust West-
Zeeuws-Vla anderen zijn aan
gewezen voor de afwikkeling
van het verkeer. In de genum
merde borden komt de letter 'R'
van recreatie te staan. De bor
den zijn blauw, de genummerde
R wordt wit op bruin weergege
ven. „De R is een internationaal
teken voor recreatie", legt be
stuurslid J. van de Velde van de
afdeling Zeeuws-Vlaanderen
van de Recron uit. „Onze gasten
weten dus waar we met de bor
den op doelen."
Nummers
De R101 voert de recreant via de
Noordweg naar Breskens-bad
en Groede-bad.De R102 leidt de
weggebruiker via de Sint Bavo-
dijk naar de recreatiebedrijven
in Nieuwvliet en de R103 loopt
via de Sint Jansdijk naar
Nieuwvliet-Bad. Toeristen met
de bestemming Cadzand-Bad
moeten de R104, de afslag Zuid-
zandseweg nemen. De R105
voert het toeristisch verkeer
over de Braamdijk naar de re
creatiebedrijven bij Retranche-
ment. Van de Velde: „De ANWB
plaatst de borden voor Pasen.
Groep 3 van Op Dreef is de laatste klas die Willy van Helden na 38 jaar in het onderwijs onder handen heeft.
foto Charles Strijd
door Hans Heijt
AARDENBURG - De meer
dan vierhonderd opgeknapte
strijkijzers in allerlei soorten
en maten hebben een promi
nente plaats gekregen in een
kast en voor het raam. De kans
is groot dat de collectie verder
wordt uitgebreid. Leraar Wil
ly van Helden neemt vrijdag
officieel afscheid van de
rooms-katholieke basisschool
Op Dreef in Aardenburg. Van
Helden krijgt dus veel meer
tijd voor het verzamelen van
strijkijzers en al zijn andere
hobby's.
De 61-jarige Aardenburger
sluit deze week zijn 38-jarige
loopbaan in het onderwijs af.
Zijn eerste sporen voor de klas
verdiende hij op de voormalige
huishoudschool in IJzendijke.
.„Ik was 22 jaar oud en gaf op
de spinazie-academie reke
nen, taal en andere algemene
vakken aan meisjes van zes
tien", herinnert Van Helden
zich. „Aan de éne kant was het
heel leuk, maar aan de andere
kant vielhet niet mee om voor
een groep giebelende bakvis
sen te staan.
Van Helden reed elke dag met
de bromfiets van Aardenburg
naar IJzendijke en terug. „Met
slecht weer was dat niet pret
tig, daarom ging ik na vijfen-
eenhalf jaar weiken op de jon
gensschool in Aardenburg. In
1970 kon ik aan de slag óp de.
meisjesschool. In 1972 werden
beide scholen samengevoegd
tot Op Dreef."
Van Helden laat weten dat de
tij d voor hem heel snel is voor
bijgegaan en dat er veel is ver
anderd. „Er moet tegenwoor
dig veel meer tijd worden
gestoken in cursussen, verga
deringen en andere bijkom
stigheden. Soms lijkt het of het
lesgeven op de tweede plaats
komt. Ik vraag me af waar het
allemaal voor nodig is. Ik ge
loof niet dat de scholieren
vroeger minder presteerden.
Dat de scholieren al op de ba
sisschool met de computer in
aanraking komen, vindt de
Aardenburger voor een deel
begrijpelijk. „In onze netwer
keconomie kun je de computer
niet meer wegdenken. Mar je
moet wel wachten tot de leer
lingen een jaar of tien zijn. De
kleinsten moeten gewoon bui
ten spelen en hun eigen fanta
sie gebruiken."
Betrokkenheid
'Een andere verandering is de
toegenomen betrokkenheid
van de ouders bij het onder
wijs. „Vroeger zag je ze nau
welijks op school, maar tegen
woordig lijkt het met al die
wachtende ouders wel tram
halte Rotterdam-Feijenoord.
Dat ouders meedenken en
meehelpen is een goede zaak,
maar het mag" geen bemoei
zucht worden.
Naast zijn werk op school, stak
Van Helden Veel energie in ne
venactiviteiten. Wanneer hij
komend voorjaar met het werk
in de gemeenteraad stopt, is hij
28 jaar gemeentebestuurder
geweest voor de fractie van
Gemeentebelangen. Verder
was hij ondermeer actief in het
Bachcomité en bestuurslid
van de Koninklijke Fan
fare. „Ik ben niet bang voor het
zwarte gat", stelt Van Helden.
„Ik blijf voorzitter van de
Zeeuws-Vlaamse Volkspartij
en actief bij de jaaxiijkse uit
reiking van de Kikkerorde.
Verder wil ik verre reizen ma
ken, veel met de hond en klein
kinderen wandelen en samen
met mijn vrouw Hennj' onze
collectie strijkijzers uitbrei
den. De eerste strijkijzers
kreeg ik van een oom op een
boerderij in Tsjechië. Als je die
dingen gaat sparen, kun je niet
meer ophouden."
Willy van Helden houdt op
vrijdag 19 december van 19.00
tot 21.00 uur een afscheidsre
ceptie in Op Dreef.
TERNEUZEN - Een jaaxtje later dan gepland, ruilen dis
trictschef F. Goudswaard van de Zeeuws-Vlaamse politie en
hoofd regionale eenheid J.G. den Rooijen van functie. Korps-
chef A Smeels kwam precies een jaar geleden met het plan
voor regelmatige verschuivingen binnen het management
team van de Zeeuwse politie. Verplaatsingen zijn verfrissend
en uitdagend voor de betrokkenen en voorkomen vastroesten
op één bepaalde functie in één bepaald gebied, betoogde
Smeels.
Begin dit jaar lieten de Zeeuws-Vlaamse burgemeesters nog
weten dat ze Goudswaard gi'aag wat laxxgere tijd als commis
saris voor het distinct wilden behouden. De Texmeuzense bur
gemeester R. Barbé zei destijds echter al dat ook de regio be
zuiden de Westerschelde de voordelen van job-rotation ziet.
Goudswaard zelf kondigde gisteren tijdens een bijeenkomst
over verkeersveiligheid aan dat hij 'zo goed als zeker' per 1 ju
li volgend jaar van functie ruilt met zijn Middelburgse collega
Den Rooijen.
SINT-JANSTEEN - Een 52-jarige fietser uit Hulst ï-aakte
dinsdagavond omstreeks 21. uur gewond toen hij dooreen au
to werd aangereden op de Hoofdstraat in Sint Jansteen. De
man liep hierbij een hoofdwond op en enkele lichte vei-won-
dingen, ook werd een hersenschudding geconstateerd. De au
tomobilist is na de aanrijding doorgereden.
De toedracht en oorzaak van het ongeval wordt nog onder
zocht.
TERNEUZEN - De politie heeft woensdag in Westdorpe twee
mannen van achttien jaar aangehouden. Het tweetal, afkom
stig uit de Franse plaats Grand Fort Philippe, wordt verdacht
van de diefstal van een auto van een 21-jarige vrouw uit West
dorpe.
Aan de hand van hun bekentenis kon de wagen worden ach
terhaald in een plaatsje nabij Calais. De diefstal werd ge
pleegd in de nacht van 7 op 8 december De mannen waren met
pech gestrand in Westdorpe en zochten vervangend vervoer
voor hun verdere reis naar huis. De poli tie heeft hen in de loop
van de voox-avond weer in vrijheid gesteld. Ze zullen hun daad
binnenkort moeten ver-antwoorden voor de rechtbank.
SAS VAN GENT - In Sas van Gent heeft de politie woensdag
avond een ongewenst verklaarde vreemdeling aangehouden.
De 30-jarige man werd ingesloten in afwachting van zijn uit
zetting naar het land van herkomst.
TERNEUZEN - Uit een winkel aan de Noox-dstx-aat inTerneu-
zen werd dinsdag namiddag een jack gestolen. Het winkel
personeel bemerkten de diefstal toen een man en een vrouw de
zaak verlieten, waarna het alarm afging. Een korte achtervol
ging bleef zonder resultaat. De jas is 190 gulden waard.
ZUIDZANDE - Op de Sluissedijk in Zuidzande kwam het
woensdagavond tot een botsing tussen een fiets en een auto.
Het ongeluk gebeux-de doordat de 40-jai-ige fietser uit Halle
(B) onvoldoende rechts-hield. De hem tegemoetkomende wa
gen wist de man niet meer te ontwijken. Zowel de fietser als de
60-jarige automobilist uit Sluis kwamen er zonder kleer
scheuren vanaf. De auto liep schade op aan de motorkap,
bumper en voorruit. De fiets werd geheel vernield.
door René Hoonhorst
VOGELWAARDE - Gosse
Kamminga uit Ossenisse is ge
kozen tot lijsttrekker van Pro
gressief Hontenisse voor de ge
meenteraadsverkiezingen van
volgend jaar.
Kamminga, een bekend schaker
in het Zeeuwse, heeft de 'kwali
teiten en het strategisch inzicht'
dm de partij naar nieuwe hoog
ten' te leiden. Bovendien heeft
hij als leerkracht in het speciaal
onderwfj s meer tij d dan het hui
dige raadslid Fons Rensen om
namens Progressief Hontenisse
acte de présence te geven bij al
lerlei sociale en culturele ge
beurtenissen in de groene long-
van Zeeuws-Vlaanderen.
De in Hengstdijk wonende Ren
sen bezet de tweede plaats vóór
Irma van den Hoff (Klooster-
zande) en de bekende actievoer
ster tegen de varkensinvasie
Janny Erpelinck (Hengstdijk).
PvdA-Statenlid Maria le Roy
(Vogelwaarde), ook voox'zitter
van Progressief Hontenisse,
fungeert als lij stduwer op de 2 7 -
ste plaats. De partij is er trots op
een 'evenwichtige' lijst te pre
senteren met kandidaten uit alle
Hontenisser dorpen. Bijna de
helft vrouw van de kandidaten
is vrouw. Le Roy rekent er op dat
Progressief Hontenisse dxte
raadszetels haalt. „We misten
de vorige keer de tweede zetel
op een haar na. We horen nu van
zoveel mensen dat ze vinden dat
de tijd rijp is voor politieke ver
anderingen dat we nu serieus
aan drie zetels duiven denken.
Of die verwachting uitkomt,
weten we na de verkiezingen,
maar we zijn er in elk geval
klaar voor-.
KLOOSTERZANDE - Tot en
met zaterdag 3 januari loopt in
de bibliotheek van Klooster-
zande een tentoonstelling van
kerstartikelen. Het zijn werken
yan aardewerk en keramiek, ge
maakt door Flora Verdunnen
uit Paal.
fje.tentoonstelling is van maan
dag tot en met zaterdag te be
zoeken tijdens de openingsuren
yan de bibliotheek. Het atelier
van Flora Verdunnen, De Paai
en aan de Paalseweg 6 in Paal, is
ópen op dondex-dag, vrijdag, za-
terdag en zondag van 13.00 tot
£8.00 uur en na telefonische af
spraak op telefoonnummer
0114-635.484
door Frank Gijsel
Jongeren zouden geen interesse heb
ben voor natuur en milieu. Jongeren
zouden hun neus ophalen voor herstel
plannen, natuurmonumtenen, herin
richting van de kust, excursies, telpos-
ten. Zo kunnen we nog even doorgaan.
Toch een misvatting? In Nederland be
staat al enige tijd een Nederlandse
Jeugdbond voor Natuurstudie (NJN)
met leden in de leeftijdscategorie van
twaalf tot vijfentwintig jaar. Geen gro
te, maar wel een enthousiaste groep, die
de natuur in eigen omgeving nauw aan
het hart ligt. In totaal zijn er in Neder
land pas een kleine negenhonderd le
den, verdeeld over vijfenvijftig afdelin
gen.
Voor het midden en oosten van Zeeuws-
Vlaanderen bestaat sinds twee jaar een
afdeling van deze jeugdbond. Weke
lijks komen de leden bij elkaar in de
Wereldwinkel in de Walstraat in Ter-
neuzen om alleiiei activiteiten op touw
te zetten. Elke week wordt een excursie
gehouden naar een natuurgebied in het
eigen Zeeuws-Vlaanderen. Afgelopen
zondag was er bijvoorbeeld een uitstap
in de buurt van Hulst om onder leiding
van de Steltkluut ganzen te bekijken.
Er wordt ook gebruik gemaakt van de
diensten van de andere natuurbescher
mingsverenigingen. Bij die verenigin
gen kan men altijd terecht om met raad
en daad terzijde gestaan te worden.
Kampen
Van die jongeren van het eerste uur zijn
Jaap Wilting (voorzitter) uit Biei-vliet
en Wannes Castelijns uit Philippine, die
verantwoordelijk is voor de excursies,
de stuwende krachten. Wilting: „Naast
de wekelijkse natuurexcursies wordt
maandelijks een kamp van twee of drie
dagen opgezet. Er wordt zelf gekookt
en er worden verschillende thema's na
der belicht. Zoals het een goed natuur
liefhebber betaamt, kiezen ze voor de
fiets als transportmiddel. Af en toe
worden ook kampen opgezet buiten
Zeeuws-Vlaanderen, zoals bijvoor
beeld aan de kust van Walchei-en. We
hebben ons eigen bestuur-met een voor
zitter- penningmeester-, redactie, mate
riaalbeheerder en er is zelfs iemand die
de pi-opaganda voor zijn rekening
neemt."
Wannes Castelijns is momenteel bezig
met de voorbereidingen voor een kamp
in Absdale. „We verblijven daar in een
huisje en gaan onder andere sten-en kij
ken. Verder zullen we in opdi-acht van
het landelijk bestuur in het voorjaar
een onderzoek verrichten naar de stand
van de broedvogels", zegt hij.
De hoogtepunten van de NJN zijn de
Leden van de jeugdbond voor natuurstudie doen een knotwilg na.
zomerkampen. Wilting: „Die organise
ren we niet zelf, dat gebeux-t vanuit het
landelijke hoo fdbestuur. Zo zijn er vijf
tien verschillende kampen in binnen-
en buitenland, waaraan men kan deel
nemen. Interessante natuurgebieden
krijgen dan de aandacht. Van
Terschelling tot de Eifel, Zuid-Lim
burg of de Franse kust bij Cap Griz-Nez
om de vogeltrek te bestudex-en", zegt
Wilting. „De ledengroep beperkt zich
tot nu toe helaas tot het midden en oos
ten van Zeeuws-Vlaanderen. Daar
komt vex-andering in, want op vrijdag
12 december vond in het clublokaal van
't Duumpje aan de Pilipsweg in Oost-
burg een opx-ichtingsvergadering
plaats om te komen tot een afdeling in
het westen. Aan de hand van dia's van
de activiteiten werden aanwezige aspi-
x-ant-leden enthousiast gemaakt voor
de bond voor natuurstudie. De respons
was redelijk. Het kan beter, maar dat
komt waarschijnlijk door het feit dat
we nog niet zo bekend zijn", zo vertelt
Wilting.
Belangstelling
„De natuurbeschermingsvereniging 't
Duumpje draagt de jongeren een warm
hax-t toe en is bereid hen te steunen",
zegt Duumpje-lid Ward de Brabandere
uit Breskens. „We willen hier in het
westen eigenlijk al jaren iets opzetten
voor de jeugdleden. Er ligt een duide
lijk gat tussen de jeugd en de volwassen
leden. Er zijn voldoende natuuractivi-
teiterr voor onze leden, maar om een of
andex-e reden vallen de jongex-en net
buiten de boot. Ze hebben wel genoeg
foto Peter Nicolai
belangstelling voor de natuur, maar die
jongeren hebben ook veel meer de be
hoefte om het allemaal zelf op te zetten.
Ze willen veel meer een uitdaging aan
gaan. Die jeugdgx-oep wil zijn koers
graag zelf bepalen en kan dat het beste
in zijn eigen kring. De belangstelling
gaat soms ook naar iets anders, uit. Ho
pelijk komt de bond ook in West-
Zeeuws-Vlaanderen van de grond. Wij
willen hen daar graag bij helpen door
allerlei hand- en spandiensten te ver
richten", aldus De Brabandere.
Jongex-en van twaalf tot vijfentwintig
jaar die de Nedex-landse Jeugdbond
voor Natuurstudie willen leren kermen
kunnen gi-atis gedurende drie maanden
meedoen aan alle activiteiten. Hebben
ze daarna de smaak te pakken, dan
kunnen ze lid worden.
De Zeeuivs-Vlamingen Saskia Henderikse en Marc van den
Broecke trekken een jaar lang door Australië. Ze proberen als
'werkende toeristen' zoveel mogelijk van dit werelddeel, dat
ook bekend staat als Down Under, te zien. Eenmaal per veer
tien dagen houden ze de PZC-lezers op de hoogte van hun be
levenissen. Ze trekken momenteel langs de oostkust van het
land en bevinden zich in de Goulburg Valley, staat Victoria, op
zoek naar werk als fndtplukkers. Vandaag in de zesde afleve
ring gaat het over walvissen.
De oostkust van Australië,
waar het merendeel van de
bevolking woont, is voorname
lijk ingesteld op toerisme. Naast
diepzeeduiken en het maken
van boottochten is één van de
grote attracties het whale
watching. Walvissen die tijdens
de zomer in de wateren rond de
Zuidpool leven, bx-engen de
wintermaanden in de warmere
Australische kustwateren door
om hun jongen te baren. Tijdens
het walvisseizoen (mei-novem-
ber) is het mogelijk om vanaf
een cruiseschip deze machtige
bewoners van de zee te bewon
deren.
De Twofold Bay, vlakbij het hui
dige Eden in de staat New Sou th
Wales, is onlosmakelijk verbon
den met de walvissen. De wal
visgeschiedenis begint bij de
aboriginals, die in deze streek
leefden.
Door de rzr\
eeuwen j jff\\\\j\\ji'p
heen heb
ben 's lands
eerste be
woners een
uniek sa-
menwer-
kingsver- Marc van den Broecke
band met en Saskia Henderikse
orka's ge
sloten.
De orka's dreven zeehonden en
andere zeedieren, waaronder
walvissen, naar de baai. Hier
waren de opgedreven dieren een
makkelijke prooi voor de abori
ginals met hun speren. De abo
riginals dachten dal de oi-ka's
hun gereïncarneerde leidex-s
waren, die hen hielpen met de
jacht. Op hun beui-t gooiden de
aboriginals voedseloffers in het
water
De Europese kolonisten begon
nen in 1828 aan de wahhsjacht.
De walvis leverde tal van pro-
ducten die in die tijd amper ver
krijgbaar waren, zoals lampolie
en baleinen voor corsetten.
De walvisjagers namen aborigi-
nalsin dienst en oi-ka's die op
hun beurt zagen dat de walvis
sen gedood werden, besloten de
walvisjagex-s te helpen. Ze be
gonnen voornamelijk walvissen
naar de baai te drijven en als be
loning lieten de walvisjagers
rt'
hen de tong en de lippen opeten.
Orka's leven in groepen en wor-
den aangestuurd door een lei
der. Eén van de meest spraak
makende leiders was een orka
genaamd Old Tom. Old Tom
zwom vaak de baai in om de
walvisjagers te laten weten dat
zijn bende een walvis had inge
sloten. Vaak was Old Tom zo on
geduldig dat hij hielp de walvis
binnen te halen door een har
poenlij n i n zijn bek te nemen om
zo de walvis af te remmen.
De walvisvangst ging echter
niet altijd van een leien dakje. In
1891 gingen drie walvisbootjes
uit om een walvis te vangen. De
walvis in doodstrijd veiwoestte
echter één van de bootjes. De
ovex-levenden werden door de
andere bootjes opgepikt, twee
bemanningsleden werden ver
mist. Toen de walvis vijftien uur
later wei-d
gevangen,
h j f r' lrt'i jzagen de
o' L tvL walvisja
gers iets be
wegen in de
buik. Het.
was één
van de ver-
iPpr misten.
Zijn huid
was wit ge
bleekt door
de maagsappen van de walvis en
zijn haar viel uit, maar hij leef
de. Hij is nooit meer naar zee te
ruggegaan en stierf achttien
jaar later, 39 jaar oud.
Old Tom werd in 1930 dood in de
baai aangetroffen. Zijn dood
betekende tevens het einde van
de walvisvangst in Twofold Bay.
De daaropvolgende walvissei
zoenen wachtten de walvisja
gers tevergeefs op de orka's.
Geen van de bendeleden liet
zich nog in de baai zien. De wal
visvangst, die de laatste jaren
toch al was afgenomen door
over-exploitatie, kon zonder de
hulp van de orka's geen door
gang meer vinden. Voor alle pro
ducten die van de walvissen ge
maakt werden, zijn inmiddels
vervangers gevonden. In 1978
werd de walvisvangst in geheel
Australië verboden. Walvissen
zijn nu een beschermde dier
soort.
