Dijkversterking vordert erg snel
meegenomen!
PZC
Bezoekers geven Biologisch
Museum ruime voldoende
zeeland
19
Rijkswaterstaat werkt vlug en leert veel bij
Rijk neemt tot 2008
verantwoordelijkheid
saneren havenbodems
lezers
schrijven
r BouwCenter JeJagerïolhoek
Veel belangstelling voor
wedstrijd paleografie
donderdag 11 december 1997
door Harmen van der Werf
GOES - Als het moet, kan Rijks
waterstaat veel, snel en goed
werk verzetten. Afgelopen jaar
is het bewijs geleverd langs de
Westerschelde met de verster
king van stukken zeedijk. De
politiek zette vorig najaar het
licht op groen voor het project
zeeweringen, want met veilig
heid valt niet te sollen. In snel
treinvaart is een projectbureau
opgericht, zijn ontwerpen voor
nieuwe dijkbekledingen ge
maakt, zijn bestekken geschre
ven en hebben aanbestedingen
plaatsgevonden. Projectmana
ger ir. L. D. Boom kijkt tevreden
terug. „We hebben een sterk
staaltje daadkracht laten zien."
Boom laat de eer niet alleen aan
Corporaties
zijn het eens
over fusieplan
TERNEUZEN - De besturen
van de Regionale Zeeuwsch-
Vlaamse Woningbouwvereni
ging (RZVW) en Woningbouw
vereniging Terneuzen zien
voordelen in een nauwe vorm
van samenwerking 'die op ter
mijn mogelijk kan leiden tot een
fusie'. Ze schrijven dat in een
gezamenlijke intentieverkla
ring die gisteren werd uitgege
ven.
De besturen zijn het met elkaar
eens dat een bundeling van
krachten 'een logische stap' is.
De corporaties worden gecon
fronteerd met een stagnerende
bevolkingsgroei, toenemende
vergrijzing (wat een ingrijpende
wijziging in de vraag naar wo
ningen teweegbrengt)- en een
forse daling van de vraag naar
huurwoningen ten gunste van
de koopsector. Kortom, 'de
markt in Zeeuws-Vlaanderen is
niet onverdeeld gunstig voor de
huursector'.
In de intentieverklaring wordt
de bereidheid uitgesproken alle
mogelijke vormen van samen
werking te onderzoeken. In de
loop van volgend jaar moet dui
delijk worden welke vorm de
voorkeur geniet.Het streven
blijft behoud van de volledige
werkgelegenheid voor het hui
dige personeel
Deze rubriek is uitsluitend be
stemd voor reacties op in de PZC
verschenen berichten, artikelen
of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen.
Open brieven, oproepen, gedich
ten en anonieme inzendingen
worden niet geplaatst. Bijdra
gen mogen niet langer zijn dan
250 woorden. De redactie be
houdt zich het recht voor inzen
dingen te bekorten. Over gewei
gerde brieven wordt niet gecor
respondeerd.
Gümüs
De maat genomen, te krap be
vonden om vervolgens uitgewe
zen te worden. Dit overkwam de
kleermaker Gümüs die er nu, na
zijn terugkeer in het 'thuisland'
Turkije, voor ijvert om het ba
sisonderwijs in zijn geboorte
dorp Ortaoba op een hoger plan
te brengen (PZC 8-12). Hoewel
hij na deze mini-diaspora geen
aanspraak meer kan maken op
kinderbijslag voor zijn in Ne
derland opgegroeid kroost gaat
hij - dankzij de bijdragen van
enkele gulle gevers - in Turkije
door voor een gefortuneerd man
die het zich alleszins kan ver
oorloven zijn nakomelingen in
het 'buitenland' (België of Ne
derland) te laten doorstuderen.
De ironie wil dat zijn kinderen
zich binnenkort vrijwel zeker
kunnen laten inschrijven aan
een in oprichting verkerende is
lamitische universiteit in Rot
terdam. Gepeperd maar waar.
De Nederlandse Islamitische
Raad (NER) heeft de aanzet hier
toe gegeven. En waarom ook
niet? Het hebben van identiteit
bestaat slechts bij gratie van
verzuiling, zo heeft een onlangs
gehouden verzuilingsconferen-
tie uitgewezen. Eenmaal afge
studeerd zouden deze 'kleerma
kerskinderen' overigens een
aanmerkelijk hoopvoller per
spectief hebben om zich verder
in de Nederlandse samenleving
te laten integreren. 'Grijze wolf-
jes' zullen het dan beslist niet
worden, zo is de inschatting.
Hoewel: Allah's wegen zijn on
doorgrondelijk en dat moet ei
genlijk maar zo blijven ook.
T. Steendam
M. L. Kingstraat 52
Vlissingen
Rijkswaterstaat. „De techni
sche samenwerking in de regio,
met de vier waterschappen en
de provincie Zeeland, is prima
verlopen. Zeeland heeft wat dat
betreft een naam hoog te hou
den. Hier is traditiegetrouw de
kennis van dijkenbouw erg
groot. Niet in het minst doordat
niet zo lang geleden overal dijk
versterkingen zijn uitgevoerd."
Dat gebeurde in het kader van
het Deltaplan. Langs de Wester
schelde zijn alle zeedijken op
Deltahoogte gebracht. Alleen
een stukje rond de Vlissingse
buitenhaven moet nog verder
worden versterkt. En ook langs
de Oosterschelde zijn de water
keringen verhoogd.
Verrast
Met die investeringen nog vers
in het geheugen kwam de mede
deling dat veel Deltadijken toch
niet sterk genoeg zijn voor me
nigeen als een complete verras
sing. Waterbouwers hadden het
probleem aan zien komen. Zij
kenden de jongste studieresul
taten op basis van nieuwe in
zichten. Dat de problematiek zo
omvangrijk zou zijn dat daar
mee waarschijnlijk 1,25 miljard
is gemoeid, was voor hen ook
een verrassing.
De dijken zijn hoog genoeg,
maar de stenen bekleding moet
op een groot aantal plaatsen
worden vervangen. In korte tijd
wisten de Zeeuwse waterschap
pen en de provincie de landelij
ke politiek daarvan te overtui
gen.
„Het is opmerkelijk snel ge
gaan", onderkent projectmana
ger Boom. „Te vergelijken met
het dijkversterkingsproject
grote rivieren na het hoge water
van begin 1995." In hetzelfde
jaar 1995 stond minister A Jor-
ritsma op de rivierdijk bij Och-
ten -om het startsein té geven
voor het eerste project. Hetzelf
de is gebeurd langs de Wester
schelde, waar voorlopig het
zwaartepunt van het project
zeeweringen ligt. Begin april dit
jaar stond Jorritsma op de dijk
bij'Borssele.
Financiering
„Dat was de vlag waar wij ach
teraan gingen. Dat werkte
enorm stimulerend. Volgens de
normale proceduretijd moeten
de ontwerpen in juni gereedzijn
voor het volgende seizoen en de
Stadsgewest
heeft meeste
verouderde
bedrijfsterreinen
DEN HAAG - Het stadsgewest
Vlissingen/Middelburg heeft
met nog vijf andere steden ver
houdingsgewijs de meeste ver
ouderde bedrijventerreinen. Dit
blijkt uit een inventarisatie van
het Nederlands Economische
Instituut (NEI) in opdracht van
het ministerie van Economische
Zaken.
Van de negen bedrijventerrei
nen in het stadsgewest zijn er
zes verouderd: de helft van de in
totaal 381 hectare. Ter vergelij
king, in Terneuzen zijn volgens
het NEI twee van de dertien be
drijventerrein verouderd. Die
twee terreinen beslaan 89 hec
tare van de in totaal 1320 hecta
re aan bedrijventerrein die Ter
neuzen telt.
Bij het onderzoek is alleen geke
ken naar terreinen die groter
zijn dan vijf hectare, meer dan
één bedrijf tellen en waar geen
kantoren of instellingen staan.
Er is in Nederland sprake van
een dreigend tekort aan bedrij
venterreinen voor bijvoorbeeld
zware industrie en hoogwaardi
ge bedrijvigheid. Het opnieuw
inrichten van bestaande oude
terreinen is een van de moge
lij kheden om dat weg te werken.
Vlissingen/Middelburg spant
volgens het NEI de kroon wat
betreft langdurig niet uitgege
ven terreinen, Volgens het on
derzoek kan na een verbetering
43 hectare worden uitgeven Van
de 190 hectare die vallen onder
verouderd bedrijventerrein.
Dergelijke terreinen hebben
volgens het NEI aan de ene kant
te maken met een langdurige
leegstand van niet uitgegeven
gronden. Aan de andere kant
kunnen bestaande bedrijven op
het merendeel van die terreinen
niet terecht voor uitbreiding.
Vooral de kosten die gepaard
gaan met modernisering van de
terreinen zijn een struikelblok
in Vlissingen/Middelburg. Dat
is ook de grootste drempel voor
het opknappen van de twee Ter-
neuzense terreinen.
Advertentie
TEGELMEESTER
de erkende tegeladviseur
Showroom, Stanleyweg 2 Goes (bij de Zeelandhallen) tel. 0113 -24 66 22
Geopend: dinsdag t/m zaterdag en tijdens de koopavond, maandag gesloten
werkbestekken in november.
Wij hadden in oktober 1996 nog
niets. Er was zelfs nog geen fi
nanciering. Op 2 april was dat
ook rond, althans wat betreft de
voorfinanciering. En er was uit
zicht op 1,25 miljard gulden
voor het totale project in heel
Nederland, met een marge van
35 procent naar bo ven of bene
den."
Vier Westerscheldedijken zijn
dit jaar onderhanden genomen,
bij Borssele, Walsoorden, De
Griete (Terneuzen) enBreskens.
Borssele en Breskens zijn afge
rond, bij Walsoorden en De
Griete moet nog een deel gebeu
ren. Walsoorden heeft vertra
ging opgelopen omdat de aan
besteding niet zo vlot verliep.
De Griete is een ander verhaal,
dat ook geldt voor het stuk dijk
tussen Breskens en Hoofdplaat.
Het projectbureau zeeweringen
kreeg in maart de beschikking
over golfgegevens; golfhoogtes
zijn een maatstaf voor de sterkte
van de dijkbekledingen. In juli
kwamen er nieuwe gegevens,
voor dijkvakken die in 1998
worden aangepakt. Wat bleek?
Bij vergelijking van alle infor
matie constateerde het project
bureau een verschil. De voor De
Griete en Breskens berekende
stenen constructies waren te
licht.
Keuze
Het pro jectbureau stond voor de
keuze: de werken stopzetten en
later opnieuw opstarten of als
nog een nieuwe bekleding vast
stellen. Een geluk bij een onge
luk was dat de aannemers nog
maar net aan het werk waren.
De bestekken konden in overleg
worden bijgesteld.
„Het was wel even een moeilijk
moment", aldus Boom. „Wij
hadden ons voorgenomen wer
ken in uitvoering niet te veran
deren. Wij stonden dus voor een
lastige afweging. Op de dijk bij
De Griete wilden wij de oude
betonblokken hergebruiken
door ze rechtop te zetten. Dat
scheelt geld en materiaal. Uit
eindelijk hebben wij bij De
Griete toch gekozen voor
zwaardere betonzuilen. En wij
zijn met de aannemer overeen
gekomen meer vierkante meters
weg te zetten."
Door de nieuwe eisen bleek het
niet mogelijk De Griete dit jaar
voor het stormseizoen (1 okto
ber) af te ronden. Dat gebeurt in
1998. Bij Breskens is het wel ge
lukt de zeewering opnieuw aan
te kleden. Dat was een kleiner
werk. „Wij hebben van die dis
cussie in de zomer opnieuw veel
geleerd", zegt Boom. „Momen
teel zijn wij aan het bekijken
hoe wij met oude en nieuwe ma
terialen om kunnen gaan. Uit
gangspunt blijft dat wij oude
materialen willen hergebrui
ken."
Al met al is er afgelopen jaar
150.000 vierkante meter dijkbe-
kleding aangepast. Nog een
veelvoud staat op de rol. Voor
volgend jaar heeft projectbu
reau langs de Westerschelde 22
kilometer dijk in voorbereiding
genomen. Het project wordt
voor heel Nederland over vijf
tien jaar uitgesmeerd, tot het
jaar 2013.
door Lianne Sleutjes
DEN HAAG - De saneringskos-
ten van eventuele bodemvervui
ling in de Zeeuwse havens zijn
nog niet te schatten. Daarvoor
zou eerst het grondoppervlak
van totaal vijfduizend hectare
onderzocht moeten worden. Dat
vertraagt echter de verzelfstan
diging van de twee havens.
Daarom wil het Rijk tot 2008 de
helft van de kosten voor bodem
sanering betalen, aldus de mi
nisters Jorritsma (Verkeer en
Waterstaat), Zalm (Financiën)
en staatssecretaris Van de Von
dervoort (Binnenlandse Zaken).
Die financiële medeverant
woordelijkheid geldt echter al
leen als de havens door de sane-
ringskosten in de rode cijfers
komen. Het kabinet heeft in
september het wetsvoorstel
naar de Tweede Kamer gestuurd
dat de terugtrekking van het
Rijk uit de havenschappen re
gelt per 1 januari 1998. VVD en
D66 vroegen in hun schriftelijke
reactie op dit voorstel hoeveel
de kosten van bodemsanering
zouden bedragen.
Het Rijk heeft de havenschap
pen een afkoopsom betaald van
75 miljoen gulden. Ook de rente
daarover, circa 5,6 miljoen gul
den is, in de verwachting dat de
Kamer het wetsvoorstel goed
keurt, alvast overgeboekt. Vlis
singen krijgt van het Rijk nog
eens 6 miljoen gulden omdat het
straks geen onderhoudsbelas-
ting meer kan heffen. Dat is een
eenmalige compensatie, ant
woordt het kabinet op een vraag
van de VVD.
Het Rijk heeft van 1985 tot en
met 1994 bijna 16 miljoen bijge
dragen in de nadelige exploita-
tiesaldi van de havens. Vanaf
1995 is het Rijk met die bijdra
ges gestopt.
Gezonde basis
Een overweging bij de onder
handelingen rond de beëindi
ging van de rijksdeelname is
volgens het kabinet geweest dat
de havenschappen hun activi
teiten op een gezonde basis
moesten kunnen voortzetten.
Dit sluit volgens het kabinet
echter niet uit dat zich nog ex
ploitatietekorten voordoen. Dat
is bij het Vlissingse Havenschap
steeds het geval geweest.
Volgens het kabinet dienen de
ontwikkelingen bij het haven
schap echter niet alleen het ren
dement, maar bijvoorbeeld ook
hét binnenhalen van bedrijven
die arbeidsplaatsen opleveren.
door Ondine van der Vleuten
MIDDELBURG - Voor de Eer
ste Zeeuwse paleografiewed-
strijd, die zaterdag 13 december
wordt gehouden, hebben zich al
31 deelnemers gemeld. De
krachtmeting is georganiseerd
door de Stichting Regionale Ge
schiedbeoefening. Aanleiding
vormt het verschijnen van het
boek 'Werken met Zeeuwse
Bronnen, tektst en uitleg bij het
lezen van archiefstukken'.
De deelnemers krijgen een uur
om enkele teksten te ontcijfe
ren, waarna een jury uitmaakt
wie het predikaat beste Zeeuw
se oud-schrift-lezer verdient,
De jury bestaat uit Leo Holle-
stelle van het Rijksarchief in
Zeeland, Huib Uil van het Ge
meentearchief Schouwen-Dui-
veland en Anneke van Waar
den-Koets van het Gemeente
archief Middelburg.
Werken met Zeeuwse Bronnen
is een gids om de (beginnende)
onderzoeker van de Zeeuwse
geschiedenis te helpen bij het le
zen en begrijpen van oude tek
sten. Vrijwel alle Zeeuwse ar
chiefdiensten hebben aan het
boek meegewerkt.
De presentatie van het boek is
op woensdag 17 december in de
filmzaal van de Abdij in Mid
delburg. Voorafgaand zijn er le
zingen over paleografie door dr.
C.L. Verkerk (Universiteit van
Amsterdam), drs. R. L. Koops
(Rijksarchief in Zeeland) en drs.
H. J. Plankeel. Om 15.45 uur
krijgt gedeputeerde drs. G. de
Kok het eerste exemplaar uitge
reikt.
(Advertentie)
"1
KLOOSTERZANDE - Wethou
der B. Pauwels van Hontenisse
wilde gisteravond voor eens en
altijd duidelijkheid geven. De
gemeente Hontenisse zal er
nooit en te nimmer in slagen om
alle prijzen voor tuin- en bouw
grond uniform vast te leggen.
„Wel voor nieuwbouwplannen
natuurlijk. De raad stelt voor de
Geen vaste prijs
grondsnippers
in Hontenisse
gronduitgifte vast voor hoeveel
we bouwpercelen en tuinge-
deelten we willen verkopen.
Maar er zijn in de hele gemeente
veel overhoeken en onrendabele
stukjes grond die we best kwijt
willen. In het ene dorp zijn die
nou eenmaal meer waard dan in
het andere. Voor die stukjes
moet u ons gewoon de ruimte
geven om te onderhandelen",
verklaarde Pauwels de terugke
rende verschillen in prijzen voor
'waardeloze' perceeltjes grond
die aan burgers of aannemers
worden verkocht.
Dakwerkzaamheden deze zomer bij De Griete (Terneuzen).
foto Peter Nicolai
Het marinarium in het Zeeuws Museum in Oost-Kapelle was dit jaar een van de publiekstrekkers
voor de toeristen. foto Ruben Oreel
door Nicole Kluijtmans
OOSTKAPELLE - Nederlandse en Duitse toe
risten komen vaker op de fiets naar het Zeeuws
Biologisch Museum in Oostkapelle dan de
Zeeuwse bezoekers. De Zeeuwen komen
meestal met de auto. De toegangsprijs vinden
zij meestal vrij hoog. De toeristen daarentegen
vinden de entree redelijk, maar zij zijn vaker
teleurgesteld over dë omvang van het museum.
Het museum blijkt kleiner dan verwacht. Dit
blijkt uit een publieksonderzoek dat dit jaar
onder de honderd bezoekers is uitgevoerd.
Het Zeeuws Biologisch Museum wordt voor
namelijk bezocht doormensen tussen de dertig
1 en vijftig jaar oud. De niet-Zeeuwen komenre-
latief.vaker met meer dan twee personen. Meer
dan zestig procent van de toeristen komt met
het hele gezin naar het museum, terwijl dertig
procent van de Zeeuwen komt met twee perso
nen. Deze groep Zeeuwen bestaat overigens
voor tachtig procent uit mensen van Walche
ren. Het is ooi?: deze groep die al eens vaker het
museum heeft bezocht.
Voor de Zeeuwen waren de heemtuin, het
bloembindersfestival en de verandering in en
om Westhove aanleiding tot een bezoek. Op de
toeristen hadden het aquarium, de natuur en
de gebouwen meer aantrekkingskracht. Meer
dan driekwart van de Zeeuwse bezoekers was
tevreden over het gebodene, tegenover zestig
procent van de niet-Zeeuwen. Van de eigen be
volking kreeg het museum dan ook het rap
portcijfer 7.8. Het cijfer van de toeristen lag
eèn half punt lager.
Informatie
Het doel van het publieksonderzoek was meer
informatie te krij gen over de verschillen tussen
Zeeuwse en niet,-Zeeuwse bezoekers. Dit om
dat. uit een publieksonderzoek van 1996 was
gebleken dat bezoekers meer hadden verwacht
dan ze geboden werd. Verondersteld werd dat
dit kwam omdat de heemtuin nog niet klaar
was en het. nieuwe aquarium nog moest worden
gebouwd. Om de bezoeker nog meer waar voor
zijn geld te geven streeft de directie naar uit
breidingvan de expositieruimte.
Volgend jaar wil het Zeeuws Biologisch Muse
um opnieuw een publieksonderzoek houden.
Dan zullen wandelaars in hét bos van Westho
ve en toeristen in de directe omgevinge worden
ondervraagclover het museum.
1
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
J
De PZC en de Zeeuwse boekhandel verrassen u
met 10, december-korting op
LOCATIES van Wim Riemens
Tegen inlevering van deze BOX bij boekhandel of warenhuis
betaalt u slechts 39,50 (normale prijs 49,50) voor Wim Riemens'
fotoboek LOCATIES van Uitgeverij Uniepers. ISBN 0- 6825 169 4.
Naam boekhandel
Deze kortingsactie is geldig gedurende de maand december 1997 en
alleen in Nederland (actienummer 429-003).
Voor de foto's die hij maakte op
reizen door Europa gebruikte hij
kleur, op even volmaakte en
uitgesproken wijze als zijn
zwartwit werk.
DECEMBER-
VOORDEELBON
voor PZC-lezers
Deze zomer verscheen het
prachtige fotoboek LOCATIES
met het meest karakteristieke werk
van Wim Riemens: perfecte zwart
wit foto's waarin Zeeland een
hoofdrol speelt - landschappen,
mensen, dorps- en stadsgezichten,
zee en kust.
LOCATIES laat ook een
minder bekende kant van
Wim Riemens
