Arrogante Winnie ontkent alles
EU en VS graven zich in op
klimaatconferentie Kyoto
PZC
President Suriname
installeert commissie
voor mensenrechten
Brussel onderzoekt
verbod runderbotvlees
Grootste kerstkaars
Toyota investeert fors
in Noord-Frankrijk
buitenland
Leeuwendeel achttien gestrande potvissen gestorven
Getuigenis voor Waarheidscommissie komt ongeloofwaardig over
Aanklager
pleit voor
heropenen
zaak-Palme
Klasgenoot prins Charles dakloos
Brazilianen beschermen bossen
Werklozen plunderen hotelbuffet
Berg ontdekt van 8.011 meter
Parlement India ontbonden
Droogte eist tol
in Irian Jaya
De familie Wattel
zocht gisteravond
om 19.45 uur
nieuwe gordijnen
uit.
EU wil stroom
vluchtelingen uit
Irak indammen
Henle brengt
100 miljoen op
vrijdag 5 december 1997
van onze redactie buitenland
HÖRNUM - Op verschillende
stranden aan de Noordzee zijn
gisteren in totaal achttien pot
vissen gevonden. Zestien daar
van waren gestrand op het
Deense eiland Römö.
In de loop van de dag stierf het
grootste deel van de jonge
mannelijke zeezoogdieren. De
dieren lagen te hoog op het
strand om gered te worden, al
dus bioloog Lothar Koch van
het Beschermingsstation Wad
denzee in Hörnum op Sylt.
Gisteravond vochten nog en
kele dieren voor hun leven. Zij
liggen op een wad drie kilome
ter uit de kust van Römö.
Als er vanochtend nog dieren
leven,' dan worden scheprad
graafmachines ingezet om ze te
redden. Twee andere potvissen
werden gisteren gevonden in
de buurt van de Noord-Duitse
steden Bremerhaven en Cux-
haven. Beide dieren waren
reeds overleden.
Van de gisteren in Denemarken
gestrande potvissen waren
twee woensdag al aangespoeld
öp het strand van het Dui tse ei
land Sylt. Bij hoog water kwa
men zij na enkele uren weer
vrij.
De potvissen behoren volgens
deskundigen tot een kudde van
een twintigtal dieren die in de
Noordzee is terechtgekomen.
Vorige week strandden vijf van
hen in Nederland en stierven.
In 1995 zijn ook al zestien pot
vissen op Römö gestrand en
overleden. DPA/ANP
door Runa Hellinga
JOHANNESBURG - Een com
plot om haar verkiezingen tot
vice-president van het ANC te
dwarsbomen op het partijcon
gres dat over twee weken
plaatsvindt. Zo omschreef Win
nie Madikizela-Mandela, ex-
vrouw van Nelson Mandela, gis
teren in haar getuigenis de zit
ting van de Commissie van
Waarheid en Verzoening (TRC)
die de moorddadige activiteiten
van de Mandela United Foot
ball Club (MUFC) onderzoekt.
Winnie was arrogant en koel, bij
tijd en wijle geïrriteerd en voor-
zien van een geheugen dat haar
telkens in de steek het als de
vragen te riskant voor haar wer
den. Spijt leek niet in haar
woordenboek voor te komen,
behalve op het allerlaatst toen
ze onder druk van TRC-voorzit
ter aartsbisschop Desmond Tu
tu voor het eerst iets van een
verontschuldiging uitsprak.
Zij zette gisterochtend al de
toon in een verklaring, dat ze
zich nooit aan mensenrechten
schendingen schuldig heeft ge
maakt en niet heeft geweten wat
de leden van haar voetbalclub
hebben gedaan. Sterker nog, de
voetbalclub bestond volgens
haar niet eens meer op het mo
ment dat voetbaltrainer Jerry
Richardson in december 1988
de 14-jarig"e Stompie Seipei om
bracht, omdat die ervan ver
dacht werd een politie-infor-
mant te zijn, Ze had de MUFC
op verzoek van Nelson Mandela
een jaar eerder al opgeheven.
Dat de leden van de voetbalclub
nog steeds in bijgebouwen bij
haar huis woonden en de lderen
van de MUFC droegen, kwam
volgens haar omdat ze nergens
anders heen konden en geen an
dere kleren hadden om te dra
gen. Maar wat de jongens op
haai- terrein uitspookten, daar
had ze geen enkele zeggenschap
over.
Zelfs toen enkele jongens in
haar aanwezigheid instructies
kregen over het gebruik van au
tomatische geweren en hand
granaten en vanuit haar huis
vertrokken om een aanslag te
van onze redactie buitenland
STOCKHOLM - Procureur-ge
neraal Klas Bergenstrand
vraagt het Zweedse Hoogge
rechtshof vandaag om herope
ning van het proces inzake de
moord op premier Olof Palme.
Palme werd in 1986 in het cen
trum van Stockholm doodge
schoten toen hij na een bio
scoopbezoek zonder lijfwacht
naar huis liep. Christer Petters-
son, een kleine crimineel, werd
in 1989 voor de moord veroor
deeld, maar later in hoger be
roep vrijgesproken wegens ge
brek aan bewijs.
De onopgeloste moord bleef on
derwerp van speculaties in de
Zweedse pers. Vorig jaar ont
stond beroering toen een poli
tieofficier in Zuid-Afrika ont
hulde dat geheim agent Craig
Williamson uit dat land bij de
moord betrokken was geweest.
Dit jaar echter maakte een ad
vocaat het testament van een
overleden misdadiger bekend.
Deze beweerde dat de eerder
veroordeelde Pettersson het
moordwapen in een kanaal in
Stockholm had gegooid. AP
plegen, had ze volgens haar
geen mogelijkheid gehad daar
iets aan te doen. De toehoorders
werden geacht te geloven dat
Stompie en drie andere jongens
dagenlang in haar huis zijn ge
marteld en de drie andere jon
gens na Stompie's dood een
maand tegen hun wil zijn vast
gehouden, zonder dat zij dat
door had.
Zoveel onwetendheid kwam
ook bij de leden van de TRC to
taal ongeloofwaardig over van
een vrouw, die eindjaren tachtig
een van de leidende figuren van
de anti-apartheidsstrijd en lid
van de gewapende vleugel van
het ANC was.
Talloze getuigen hebben Winnie
afgelopen week beschuldigd
van medeplichtigheid aan mis
handeling en marteling en haar
aangewezen als degene die de
opdracht gaf tot de moorden op
Stompie, Lolo Sono en Vincent
Tshabalala, die ervan verdacht
werden politie-informanten te
zijn. Maar op die getuigenver
klaringen had Winnie maar één
antwoord: ze waren gelogen.
Ze straalde echter op een van de
meest merkwaardige momen
ten tijdens de zitting, toen ze ge
zoend werd door de moeder van
Stompie Seipei. Dat gebeurde
toen aartsbisschop Tutu de
slachtoffers en familieleden
naar voren riep en in een soort
gewijde sfeer een oproep tot na
tionale verzoening deed. Stom-
pies moeder liep regelrecht op
Winnie af, kuste haar op de
wangen.
De zitting van de afgelopen
twee weken was geen proces en
Winnie kan dan ook niet worden
veroordeeld. De commissie
heeft echter de mogelijkheid om
de zaak naar de officier van jus
titie door te verwijzen. En Win
nies getuigenis geeft voldoende
aanleiding om haar wegens
meineed te vervolgen. GPD
Joyce Seipei (1), de moeder van Stompie, kust Winnie Madikizela-Mandela. foto Peter Andrews/RTR
LONDEN - De Britse kroonprins Charles kwam donderdag
bij een ontmoeting met Londense daklozen een oude klasge
noot tegen. Charles bezocht het kantoor van de daklozen
krant Big Issue in Londen. Clive Harold vertelde dat hij 44
jaar geleden bij Char;es inde klas zat. 'De prins herkende mij
uiteraard niet. Ik herinner mij hem alleen omdat wij beiden
grote oren hadden en omdat hij natuurlijk zeer bekend was',
zei Harold. Charles herinnerde zich dat beiden voetbalden op
de Hill House school.
De vader van Harold was miljonair. Zelf was Harold succes
vol als schrijver en showbiz-journalist. Zijn leven nam een
wending toen hij zwaar begon te drinken nadat twee huwelij
ken op de klippen liepen. De prins signeerde een van Harolds
bladen, klopte hem op de schouderen wenste hem succes. RTR
BRASILIA - Brazilië zal in 2000 minstens 10 procent van zijn
bossen de status vanbeschennd bos geven. Dat is drie maalzo
veel als nu. Het Wereld Natuurfonds (WNF) heeft gisteren met
instemming gereageerd
Brazilië heeft het WNF een brief gestuurd over de maatregel.
Het gaat volgens het WNF om een belangrijke stap omdat
Brazilië de grootste hoeveelheid tropisch bos heeft ter wereld.
Het WNF wacht al sinds de Mimaatconferentie die in 1995 in
Rio werd gehouden op een concrete stap van de Braziliaanse
regering.
De tropische bossen in het Zuid-Amerikaanse land verdwij
nen in hoog'tempo, als gevolg van houtkap of verbranding.
Per jaar berteft het een oppexwlakte van 36.710 vierkante ki
lometer, ter gi'ootte van Nederland dus. ANP
MONTREAL - De politie van Montreal heeft woensdag tien
tallen arrestaties verricht nadat de belangengroep Comité
van WerMozen de aanval op een hotelbuffet had geopend.
Leden van het Comité en sympathisanten demonsteerden
voor het Queen Elizabeth Hotel tegen de 'huichelarij' die
mensen ieder jaar voor Kerstmis ten opzichte van de minder
bedeelden aan de dag zouden leggen. Op een zeker moment
drongen demonstranten het hotel binnen, stortten zich voor
het oog van veihaasde lunchgasten op het buffet en liepen met
het eten naar buiten. Op cle stoep werd vervolgens een eetfeest
gehouden. Hoewel het hotel geen aanklacht indiende, trad de
politie hard op en arresteerde 108 actievoerdei-s. AP
PEKING - Chinese wetenschappers hebben in het West-Chi
nese Karakorumgebergte een berg van 8.011 meter ontdekt.
Het is daarmee een van de vijftien hoogste ter wereld.
De tot Centrale Piek gedoopte berg is nu pas ontdekt, omdat
de spits achter gletsjers was verborgen, meldt het persbux-eau
Nieuw China. De top leek een onderdeel van de Broad (8051
meter), maar blijkt daarvan toch gescheiden door een pas op
7830 meter. Debergligtop 8,35 kilometertenzuid-oostenvan
de Qogir (K2), met 8.611 meter de op een na hoogste. AFP
NEW DELHI - De Indiase president K. R. Nai'ayanan heeft
gistei'enhet paidement ontbonden en vervroegde verkiezin
gen uitgeschreven. Het kabinet van de afgetreden premier
Gujral had woensdag om vervi'oegde vexiriezingen eind fe
bruari, beginmaart volgend jaar gevraagd nadat zij viïjdagin
het parlement de gedoogsteun van de Congrespartij had ver
loren. Deze partij eiste het vertrek van een partij uit de coali
tieregering wegens mogelijke banden met de moord op ex-
premier Gandhi in 1991. Pogingen de afgelopen dagen om
nieuwe coalities te vox-men liepen op niets uit. RTR
van onze redactie buitenland
PARAMARIBO - Een Suri
naamse mensenrechtencom
missie gaat onderzoek doen
naar de Decembermoorden in
1982 en andere schendingen van
de mensenrechten in lifet land.
President Wijdenbosch instal
leert de commissie vandaag.
Het is nogmiet bekend wie deel
van de commissie zal uitmaken.
JAKARTA - De droogte van de
afgelopen maaxiden heeft ixx de
Indonesische provincie Irian
Jaya aan zeker 656 mensen het
leven gekost. Dat berichtten
gistereix verschillende bronnen.
Door de droogte en de branden
die in juli uitbraken zijnde oog
sten in Irian Jaya mislukt,
waardoor er voedseltelkorten
ontstonden. Volgens eerdere be
richten wei-den 90.000 mensen
in 42 dorpen bedreigd met on
dervoeding. Ook stierven er
mensen aan cholera.
Ook de Molukken, delen van
Borneo en het door Indonesië
geannexeei'de Oost-Timor kam
pen met voedseltekorten. AP
Ilse Labadie, vooi'ziter van de
Organisatie voor Gerechtigheid
en Vi-ede (OGV), wil nog geen
standpunt over de instelling van
de commissie innemen. De sa
menstelling is voor haar erg be
langrijk. „Afhankelijk van de
bemensing kan ik pas zeggen of
cle objectiviteit en juiste uitvoe
ring van onderzoek naar men
senrechtenschendingen gega-
randeei-d zijn", aldus Labadie.
De OGV dringt al jaren aan op
onderzoek naar de moorden in
december 1982 en andere men
senrechtenschendingen uit de
periode van het militair regime
onder Desi Bouterse, de huidige
adviseur van staat.
De fracties in de Tweede Kamer
reageren voorzichtig positief.
Buitenlandwoordvoerder Ver
hagen van het CDA noemt de
aankondiging op zich 'goed
nieuws'. Het hangt er nu vanaf
wie er in de commissie zitten en
hoe zij het onderzoek gaat uit-
voeren. PvdA-woordvoerster
Van Nieuwenhoven wijst erop
dat de commissie al was aange
kondigd. Ook zij houdt verder
een slag om de arm en is vooral
benieuwd hoe het onderzoek er
uit gaat zien.
Minister Van Mierlo van Bui
tenlandse Zaken kon gisteren
nog niet x-eageren, hij is op te-
rugx-eis uit Ottawa. ANP
Uniek in Zeeland. De Schipper Woondelta is voortaan
dinsdag t/m vrijdag tot 8 uur 's avonds geopend.
Zaterdag tot 5 uur, zondag rustdag en 's maandags gesloten.
De Schipper
Woondelta
Arnemuiden
Van Cittersweg 2a, Arnemuidentel: 0 I I 8-603075
van onze redactie buitenland door Mare Peeperkorn
SCHLITZ - Een gigantische kaars werpt zijn
licht over de daken van het historische cen
trum van Schlitz in het zuiden van Duitsland.
De 36 meter hoge toren van het oude kasteel is
ingepakt in een speciaal ontworpen omhulsel
van 1.000 vierkante meter. Volgens het Guin
ness Book of Records is het bouwsel werelds
grootste kerstkaars. foto Bernd Stock/EPA
BRUSSEL - De Europese mi
nisters van Justitie en Binnen
landse Zaken hebben gisteren
besloten tot een gezamenlijk
aanpak om de illegale vluchte
lingenstroom uit Irak in te dam
men. Nederland en Duitsland,
die beide kampen met een enor
me toevloed aan asielzoekers
hebben hierom gevraagd.
De bewindslieden willen bo
vendien dat hun collega's van
Buitenlandse Zaken de druk op
Tux'kije opvoeren om de illegale
immigratie te voorkomen. De
meeste Irakezen, voor een groot
deel Koex-den, komen via Tur
kije de Europese Unie binnen.
Het probleem komt waarschijn
lijk komende maandag aan de
orde bij het beraad van de mi
nisters van Buitenlandse Za
ken.
Volgens Duitsland komt het
overgrote deel van de vluchte
lingen binnen via mensensmok
kelaars. Nederland heeft soort
gelijke aanwijzingen.
De iiixidige Europese afspi-aken
over de controle op de buiten
grenzen en de behandeling van
asielaanvragen falen. Veel van
de Irakezen die naar Nederland
en Duitsland komen, zijn door
andere EU-lidstaten gereisd
zonder dat hen een strobreed in
de weg werd gelegd, aldus mi
nister Dijkstal. ANP
door Judith Stalpers
KYOTO - Na vier dagen onder
handelen reageren de Europese
Unie en de Verenigde Staten
steeds feller op elkaar in het de
bat over het verminderen van de
uitstoot van broeikasgassen. De
kloof tussen de twee belangxijk-
ste spelers in de onderhandelin
gen op de klimaatconferentie in
Kyoto - waar 147 landen x*ond
de tafel zitten - lijkt nog voor
geen centimeter overbrugd.
Tegenstrijdige berichten doen
voortdurend de ronde. Wanneer
Japanse media melden dat de
VS bereid zijn een symbolische
inductie te overwegen tussen de
nul en vijf procent, lopen direct
Amerikaanse woordvoerders de
persruimten in om de goege
meente van het tegendeel op de
hoogte te brengen. Ook Europa
ontkent steevast berichten die
op een toenadeiïng van Eui'ope-
se zijde wijzen. „Na vier dagen
constateren we dat de stand
punten rigider worden", zegt
Piei're Gramegna, de Luxem
burgse ambassadeur in Japan
en leider van het EU-ondei'han-
delingsteam.
De eei'ste aanval in de strijd EU
versus VS kwam van Ameri
kaanse zijde op de openingsdag.
Hoofdondex'handelaar Melinda
Kimble viel openlijk en met har
de woorden het 'onrealistische'
Europese voorstel van een re
ductie van 15 procent, ten op
zichte van 1990 aan. Bovendien
verwerpen de VS het idee dat de
EU zich als een land presen
teert, terwijl het om vijftien lid
staten gaat.
In het Europese voorstel mogen
minder ontwikkelde lidstaten
de komende jaren nog meer
broeikasgassen uitstoten. Dat
wordt verrekend via extra in
spanningen van de rijkere colle
ga's.
'Sinks'
Onenigheid bestaat over of bos
sen en weilanden - die C02 op
nemen - mogen meetellen. Ame
rika is daarvan voorstander,
want hoe meer van deze zoge
naamde 'sinks' een land heeft,
hoe minder uitstoot het hoeft te
verminderen. Europa is er te
gen, omdat niet duidelijk is hoe
men de 'sinks' kan meten.
Voorts propageren de VS om
bankieren en handelen in broei
kasgasemissies toe te staan. Dat
houdt het volgende in. Stel dat
in Kyoto wordt afgesproken dat
ieder land een bepaald quotum
krijgt voor de uitstoot van
broeikasgassen. Delen van dat
quotum kan men bij meevallers
sparen voor later of men kan al
vast een portie lenen bij tegen
vallers.
Handelen in emissies vindt tus
sen verschillende landen plaats.
Men koopt een deel van het quo
tum van een ander land, zodat
men relatief meer kan uitstoten
en de handelspartner dus min
der. Langs dezelfde lijn loopt
het plan van de Amerikanen
voor gezamenlijke invoering,
dat waarschijnlijk gaat om ac
ties tussen rijke en minder rijke
landen. Het betekent dat een
rijk land via technische en fi
nanciële samenwex-king in een
ander land uitstoot vermindert
en in mil dan zelf minder aan i-e-
ducties hoeft te doen. GPD
BRUSSEL - De Europese Com
missie onderzoekt of - in navol
ging van Groot Brittannië - ook
in de rest van de EU de verkoop
van rundvlees met bot verboden
moet worden. Volgende week
buigen de veterinaire specialis
ten zich over de kwestie. Britse
wetenschappers vermoeden dat
het runderbotvlees verant
woordelijk kan zijn voor de
overdraclit van BSE (gekke-
koeienziekte) en daarmee de
veroorzaker van de voor mensen
dodelijke hersenziekte Creutz-
feld-Jacob (CJ).
De Britse i-egering verbood deze
week de verkoop van het bot-
vlees van runderen, vooral de
delen rond de ruggengraat. De
maatregel woxrit fel bekxiti-
seerd door de veehouders, die
hun inkomen nog verder zien
dalen. Eurocommissaris Fisch-
ler (Landbouw) zal volgende
week mogelijk al de knoop
doorhakken. Als in alle EU-lid
staten de vexicoop van rundvlees
met bot vex'boden wordt, dan is
dat een gevoelige slag voor de
vleesindustrie. Die vreest dat de
consument straks al het rund
vlees in de schappen laat liggen.
Of het Britse voorbeeld wordt
gevolgd is nog onzeker, aldus
Fischler.
De Commissie bestudeert al
maanden de wetenschappelijke
studies over de BSE-besmet-
ting. Sinds vorig jaar geldt een
import- en verkoopverbod van
Brits rundvlees, omdat de BSE-
epidemie daar het omvangrijkst
is. In totaal zijn in Engeland tot
nu toe i-uim 170.000 gevallen
van BSE geconstateerd. Min
stens twintig mensen zijn over-
leden aan CJ. GPD
door Cees van Zweeden
PARIJS - IJs en weder dienende
zal de Japanse gigant Toyota
volgende week bekend maken
bijna 4 miljard francs 1,33
miljard) te investeren in een au-
tofabriek te Valenciennes, een
door werkloosheid geteisterde
stad in het verarmde noorden b
van Frankrijk. Minister
Strauss-Kahn van Financiën
kondigde de nakende beslissing
aan van Toyota, dat lang had ge
aarzeld tussen Polen, Ierland en
Frankrijk.
De investering is de grootste in
Europa sinds het eind van de ja
ren tachtig, toen de Japanners
overal op het Oude Continent
autofabrieken begonnen te
bouwen. Defabxiek, waarToyo-
ta jaarlijks 100.000 kleine auto's
wil fabriceren, zal in eex-ste in
stantie aan 2.000 mensen wei'k
bieden.
De vraag is: waarom Frankrijk,
dat bekend staat om zijn stakin
gen, hoge belastingen en peper
dure sociale voorzieningen? Het
antwoord kan volgens de mees
te deskundigen in één woord
worden samengevat: geogx'afie.
Frankrijk ligt centraler dan Ier
land of Polen en het is het land
waar Toyota naar vex-houding
de minste auto's verkoopt. Ter
wijl in Graot-Brittannië zeven
procent van alle auto's een Toy
ota is, moet de Japanse fabri
kant zich in Frankrijk tevreden
stellen met één pxecent van de
markt. Nu Toyota in Frankrijk
gemaakt wordt, zo gaat de xede-
nering, zal hij daar ook beter
worden verkocht.
Een van de redenen waarom
Toyota besloten heeft om voor
zijn nieuwe fabiïek Frankrijk
boven Engeland te verkiezen, is
waarschijnlijk ook de euro ge
weest. De topman van Toyota
had eerder dit jaar al gewaar
schuwd dat Engeland een deel
van zijn aantrekkelij kheid zou
veiiiezen als het buiten de euro
zone bleef. GPD
LONDEN - De collectie schilde
rijen, meubels en kleden van het
Duitse echtpaar Henle heeft een
recordprjjs van 100 miljoen
opgebracht. Het Londense vei
linghuis Sotheby's deed vooral
goede zakén met schilderijen
van Canaletto en Hollandse en
Vlaamse meesters als Brueghel
en Rubens.
Twee schilderijen van Canaletto
gingen woensdag al van de
hand. Een telefonische bieder
had 17 miljoen over voor de
twee afbeeldingen van Venetië.
Een wex'k van Isack van Ostade,
waarop een boerentafereel te
zien is, bracht gisteren meer dan
7 miljoen op, ruim drie keer
zoveel als gex-aamd. AFP