Sloelijn moet via Quarlespolder
Momentopnamen uit een Moluks leven
PZC
popgroep Blpf toch
toe in Jacobskerk
Hogeschool steekt
1,1 miljoen gulden
in vervolgcursussen
Band Zonder Banaan brengt
mix van metal en meligheid
zeeland
12
Meerderheid kiest voor nieuw goederenspoor tussen Arnemuiden en Lewedorp Kerkvoogdij laat
kunst cultuur
woensdag 3 december 1997
Fotograaf Jan Malawauw portretteert eerste generatie die zich in Nederland vestigde
door Harmen van der Werf
HEINKENSZAND - De nieuwe
spoorlijn naar Vlissingen-Oost
moet langs de Quarlespolder
komen. Een ruime meerderheid
van de mensen die hebben ge
reageerd op de voorstellen van
Rijkswaterstaat en de NS, kiest
voor dat alternatief. Zij komen
vooral uit Heinkenszand, waar
de huidige spoorlijn doorheen
loopt. Inwoners van Lewedorp.
voor wie de overlast toeneemt
bij een keuze voor de Quarles
polder, hebben een voorkeur
voor bundeling van de goede
renspoorlijn met de Sloeweg
tussen Vlissingen-Oost en Ein-
dewege.
Rijkswaterstaat en de NS heb
ben eind september hun plan
nen met de goederenspoorlijn
Vlissingen-Oost (of Sloelijn) ge
presenteerd op een informatie
markt in Heinkenszand. Toen
konden mensen ook reageren.
door Henk Postma
VLISSINGEN - De Hogeschool
Zeeland stopt 1,1 miljoen gul
den in de ontwikkeling van zo
genaamde mastersop leidingen.
Dat zijn eenjarige vervolgcur
sussen op internationaal uni
versitair niveau voor afgestu
deerden die zich verder in de
beroepspraktijk willen bekwa
men.
Met het geld wil de hogeschool
in vier jaar- tijd vijf mastersop-
leidingen op poten zetten. Voor
een deel bestaan die al. De hoge
school spreekt dan ook over een
'doorstart'. Het dagelijks pro
vinciebestuur is bereid de hoge
school tegemoet te komen met
een bijdrage van 1,6 ton.
Het ministerie van Onderwijs
stond hogescholen tot dusver
niet toe mastersopleidingen aan
te bieden omdat ze zich daarmee
op het terrein van universiteiten
zouden begeven. In de afgelo
pen jaren ontworstelden steeds
meer hogescholen zich aan dat
verbod door de opleidingen sa
men met buitenlandse universi
teiten op poten te zetten.. Zeven
j aar geleden beet de Hogeschool
Zeeland wat dat betrefthet
spits af. Samen met Engelse
universiteiten tilde de hoge
school mastersopleidingen van
de grond voor vakgebieden als
transporttechnologie, onder-
houdstechnologie, haventech
nologie, integraal waterbeheer
en bedrijfsadministratie.
Binnen afzienbare tijd vervalt
het verbod. Mastersopleidingen
van hogescholen zullen dan in
Nederland worden erkend, mits
ze aan zekere voorwaarden vol
doen. De Hogeschool Zeeland
wil zich daar nu op voorberei
den. Bestaande en nieuwe mas
tersopleidingen zullen binnen
de hogeschool worden onderge
bracht in een International
Master's School (IMS), kortweg
Mastershuis genoemd. Daarbij
zal sprake zijn van drie hoofd
richtingen: haventechnologie,
duurzame ontwikkeling en in
tegraal waterbeheer.
Samenwerking
Volgens de voorzitter van de
Raad van Bestuur, L. Labruyè-
re, volgen aan de Zeeuwse hoge
school momenteel 56 studenten
een mastersopleiding, onder
wie 20 binnen een samenwer
kingsproject met de Nederland
se Hogeschool voor Toerisme en
Verkeer in Breda. De 1,1 miljoen
gulden die is gemoeid met de
nieuwe opzet van de mastersop
leidingen, zal naar verwachting
voor 6 ton kunnen worden te
rugverdiend door bijdragen van
studenten. Er wordt daarbij uit
gegaan van deelname door 60
studenten.
De hogeschool zelf en het be
drijfsleven dragen bijna 3,4 ton
bij. De provinciale bijdrage van
1,6 ton komt uit een fonds voor
economische en toeristische
ontwikkeling.
door Maurits Sep
VLISSINGEN - Het Zeeuws Or
kest en de popgroep Blof mogen
in juli 1998 toch samen optreden
in de Vlissingse Sint Jacobs
kerk. De kerkvoogdij van de
hervormde gemeente heeft dat
dinsdag bekendgemaakt. Zij
komt daarmee terug op een vo
rige week genomen besluit om
het concert niet toe te staan.
Wethouder L. C. Poppe-de
Looff (cultuur) en Klaas Over-
dam van de Culturele Raad Vlis-
singen, organisator van het con
cert, toonden zich verheugd.
Poppe-de Looff had maandag
een gesprek gearrangeerd met
de kerkvoogdij en de Culturele
Raad. Daarin kreeg de kerk
voogdij de garantie dat op zon
dag 5 juli geen concert zal
plaatsvinden en dat de uitvoe
ringen op 2, 3 en 4 juli geen
popconcerten zijn maar prom-
concerten. Verder heeft de
Culturele Raad zich verant
woordelijk gesteld voor de pro
grammering en gezegd daarin
rekening te zullen houden met
'de aard en het karakter van het
kerkgebouw'. De kerkvoogdij
heeft daarop alsnog besloten
het concert door te laten gaan.
„Wij hebben vorige week een
besluit genomen op basis van de
ons toen bekende gegevens",
legde voorzitter K. E. Hartsema
Voorlichting
over sociale
voorzieningen
GOES - 'Zorg voor zekerheid' is
de titel van voorlichtingsbijeen
komsten die het overlegorgaan
van agrarische vrouwen houdt.
Doel van de bijeenkomsten is
informatie te geven over de
veranderingen in de sociale
voorzieningen zoals de WAZ, de
.Nabestaandenwet en de AOW.
Inleiders zijn R. Swolfs-Kerste
en A Meyerink-Straatman, be
drijfsadviseurs bij respectieve
lijk de GLTO en de NCB.
De bijeenkomst wordt donder
dag 4 december gehouden in de
Gentsche Poort Biervliet. Op
maandag 8 december is in De
Vroone in Kapelle een soortge
lijke bijeenkomst. Op beide
plaatsen is de aanvang 19.30
uur.
van de kerkvoogdij dinsdag,
middag uit. „Dé exploitatie
commissie heeft op zaterdag 2}
november gehoord dat er in juli'
een concert zou plaatsvinden
van het Zeeuws Orkest en Blof.!.
De maandag erna vond een ver-,
gadering van de kerkvoogdij}
plaats. De exploitatiecommis-
sie kon geen uitsluitsel geveoi
over de vraag of het een popcon
cert zou worden. Daarop heb
ben wij gezegd: 'stop, niet ver-:
der'."
Belangrijkste reden was dat dt
kerkvoogdij de kerkleden niet
voor het hoofd wilde stoten door:
in het kerkgebouw - „en dat is
het op de eerste plaats", benal
drukte .Hartsema gisteren noj.
eens - een popconcert te laten
geven. Voor veel kerkleden zou.
dat 'te vroeg' komen, verklaard*
L. P. Smit, voorzitter van de ex
ploitatiecommissie van de Sint'
Jacobskerk, vorige week tegen
over de PZC.
Hartsema beaamde gisteren dal
tussen zaterdag en maandag-:
avond geen contact is gezochlj
met de Culturele Raad om hier-:
op antwoord te krijgen. Ook gat
hij toe dat de kerkvoogdij toen'
nog onbekend was met de mu
ziek van Blof. „Maar wij moes
ten binnen zes dagen antwoord;
geven op de vraag om toestem-'
ming voor de concerten. Wt
moesten dus snel een besluit ne
men. Daarbij zijn we van be-:
paalde aannames uitgegaan. Ni'
wij maandag hebben gehoorc:
dat het geen popconcert wordl!
en er voldoende garanties zijn
afgegeven door de gemeente ei
de Culturele Raad, kan het con
cert doorgang vinden."
„Wat wij betreuren is dat om
eerdere besluit zo snel in dt...
openbaarheid is gekomen";
merkte Hartsema nog op. Klaas:
Overdam van de Culturele Raad'
Vlissingen was het daar gedeel-.
telijk mee eens. Hij zag daarin',
echter ook een voordeel: „Dt;.
discussie die daarop heeflj
plaatsgevonden is heel zinvol,
geweest. Uiteraard kunnen wi;
de zorg van de kerkvoogdij ons
het net gerestaureerde kerkge-'
bouw goed begrijpen. Maar erij:
vanaf het begin sprake gewees:
van een populair klassiek con-j
cert met een bijdrage van Bk
en niet van een popconcert. Si:
was dus, zoals wij steeds hebbet
gezegd, sprake van een misver
stand."
Drie portretten uit de serie die Jan Malawauw maakte voor de expositie Saudara.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - De foto's lijken kaal er»
eenvoudig, maar in elke afbeelding
schuilt een complete wereld. Voor de ex
positie Saudara, die eind volgende week
begint in het Zeeuws Museum in Middel
burg, portretteerde fotograaf Jan Mala
wauw uit Zaandam 33 oude Molukkers
in Nederland. Ze zijn allen gefotogra
feerd met een voorwerp dat verbonden is
met hun leven en hun land van herkomst.
„In de foto's kun je iets ontdekken van
het levensverhaal van de geportretteer-
den", aldus Malawauw. „Maar je kunt in
de afbeeldingen ook de geschiedenis, de
mythologie en de religie van de Moluk-
ken tegenkomen."
Malawauw (1957) is geborenin Oostburg
en opgegroeid in Middelburg. Als jonge
tje luisterde hij graag naar de verhalen
die zijn ouders vertelden over de Mol.uk-
ken. Hij miste alleen het bijbehorende
beeld. „Daarom spaarde ik natuurlijk
om naar de Molukken te kunnen gaan",
vertelt Malawauw. „Maar op een gege
ven moment zag ik in het archief van het
Amsterdamse Tropenmuseum foto's van
Molukkers uit de koloniale periode. Toen
wist ik dat ik mijn manier had gevonden
om een verhaal te vertellen. Dat is een
mix van verhalen en foto's die duidelijk
maken hoe bijzonder iets is, ook aan
mensen die er nooit zijn geweest."
Hij studeerde fotografie aan de Konink
lijke Academie voor Beeldende Kunsten
in Den Haag en maakte inmiddels ver
ven meer is dan de overtocht van de Mo
lukken naar Nederland. Er is ook een
daarvoor en een daarna."
Voorwerp
Pas na lange gesprekken vroeg Mala
wauw de oude Molukkers of hij hen
mocht fotograferen met een voorwerp
waax-aan ze gehecht waren. Dat kon de
sarong zijn van hun overleden vrouw, of
een handvol kruidnagelen, hét symbool
van de rijke kolonie die de Molukken ooit
waren. Malawauw: „Ik nodig de bezoe
kers uit om met deze mensen kennis te
maken." Bijna letterlijk, want rond zijn
foto's bouwt Malawauw in het Zeeuws
Museum een speciale installatie, be
staande uit twee Molukse familietafels.
In de ronde tafels zitten kasten waaxin
voorwerpen en informatie zijn opgebor
gen over de geporti'etteerde die daar
recht tegenover hangt. De bezoeker ont
moet de oude Molukkers door met hen
aan tafel te gaan.
Malawauw: „Deze expositie is niet al
leen voor mensen die houden van foto
grafie. Daarom is veel aan educatie ge
daan. Het gaat om de kennismaking met
een bevolkingsgroep die al 46 jaar in Ne
derland woont. Het is goed dat de dooi-
snee Nederlander en Molukker af en toe
stilstaat bij wat deze mensen te vertellen
hebben."
Expositie: Saudara, foto's van Jan Malawauw,
van 14 december tot 1 maart in het Zeeuws
Museum in Middelburg, daarna reizend, Met
publicatie.
Het aantal reacties duidt er vol
gens Rijkswaterstaat op dat de
Sloelijn 'leeft'. Er kwamen ruim
driehonderd mensen in Hein
kenszand en 181 betrokkenen
vulden een enquête in.
Van de 181 belanghebbenden
kiezen er 118 voor een nieuwe
spooi-lijn langs de Quarlespol
der, die tussen Arnemuiden en
Lewedorp op de hoofdspoor
baan aansluit. Dit is de duurste
oplossing (47,3 miljoen gulden),
ma^r ook de veiligste route
waarlangs het kleinste aantal
mensen woont. Met name inwo
ners van Heinkenszand, Einde-
wege en 's-Heerenhoek kiezen
voor dit tracé.
Een van hun argumenten is:
door de aanleg van de Wester-
scheldetunnel zal het verkeer op
de Sloeweg al toenemen. Zij
vrezen een opeenstapeling van
ellende. En het alternatief 'bun
delen met Sloeweg' biedt geen
oplossing voor Eindewege en de
camping Stelleplas. Een aantal
respondenten dat kiest voor de
Quarlespolder, toont wel begrip
voor inwoners van Lewedorp.
Zij bepleiten maatregelen om
daar de hinder te beperken.
Snelheid
De meeste bewonei'S van Lewe
dorp die reageerden kiezen
evenwel voor een gedeeltelijke
bundeling van de huidige
spooi'lijn met de Sloeweg. Zij
zeggen al veel hinder te onder
vinden van de personenti-einen
die over de hoofdspoorbaan
Vlissingen-Roosendaal rijden.
Goederentreinen die vanaf de
Quarlespolder langs Lewedorp
naar Roosendaal moeten, zullen
de overlast (geluid en trillingen)
alleen maar vergroten, vrezen
zij. Goederentreinen mogen
daar honderd kilometer per uur
rijden, tegen veertig kilometer
per uur over de goedei'enbaan.
Bundeling van de spoorlijn met
de Sloeweg bespaart ruimte, zo
menen de voorstanders, waar
onder de Zeeuwse Milieu Fede
ratie (ZMF). De 'maagdelijke'
Quarlespolder wordt niet aan
getast, het oorlogsmonument op
de Sloedam hoeft niet te worden
verplaatst en de kosten zijn la
ger: 34,7 miljoen gulden. Dit
verschil wordt veroorzaakt
door dure viaducten in het
Quarlespolder-tracé.
Alternatieven
Voor handhaving of verbetering
van de huidige goederenspoor
lijn door Heinkenszand en Ein
dewege is vrijwel niemand.
Slechts zestien mensen kiezen
daarvoor. Extra alternatieven
zijn ook aangedragen, zoals de
aanleg van de goederenrails in
een open betonnen bak aan de
Zuid-Bevelandse kant van dè
Quarlespolder
Bij de discussie over de goede
renspoorlijn is tot nu toe vooral
de aandacht uitgegaan naar de
gevolgen voor Heinkenszand,
Eindewege en Lewedorp. Het
Goese gemeentebestuur vraagt
Rijkswaterstaat ook de gevol
gen van toenemend goederen
verkeer door Goes mee te we
gen.
Alle op- en aanmei'kingen zijn
gebundeld in een reactienota,
die wordt gebruikt in de verdere
procedure. Op drie momenten
komt er nog officiële inspraak:
na publicatie van een startnoti
tie (voorjaar 1998), van de mi
lieu-effect rapportage (tweede
helft 1999) en na het ontweip-
tracébesluit(begin 2000). In
2000 wordt een kabinetsbesluit
verwacht, waarna tussen 2001
en 2004 het werk wordt uitge
voerd.
Goederenvervoer in het Sloegebied. foto Lex de Meester
schillende tentoonstellingen over de Mo
lukse cultuur en tradities. Met Saudara,
waarvan ook een boek verschijnt, wil
Malawauw een beeld geven van de eerste
generatie Molukkers die zich in Neder
land vestigde. De nadruk ligt op de
verscheidenheid, niet op wat de gepor-
tretteerden gemeen hebben, aldus Mala
wauw. „Ik pretendeer met deze expositie
niet een beeld te geven van dé Molukker.
De geportretteerden komen allemaal uit
andere delen van de Molukken en bij el
kaar is het maar een aantal vertegen
woordigers van de 12.000 gezinnen die
zich destijds inNedei'land vestigden. Elk
persoon vei'telt zijn levensverhaal en dat
hoeft niet te coiTesponderen met het al
gemene verhaal over de eerste generatie
Molukkers."
„Deze foto's zijn momentopnamen uit
een leven. Het is alsof ik even door een
deuropening bij hen naar binnen heb
mogen kijken. Saudara gaat niet alleen,
over het verdwijnen van het materiële en
immatei'iële erfgoed van de Molukken,
door middel van foto's en videomateriaal
wil ik ook een beeld geven van deze oude
mensen zelf. Ik wil laten zien dat hun le-
Jan Malawauw, bezig met de opbouw van zijn expositie in het Zeeuws
Museum. foto Dirk-Jan Gjeltema
door Ernst Jan Rozendaal
's-HEERENHOEK - Met enig
regelmaat is het STER-spotjete
horen op Radio 3. Eerst klinkt
een geknepen stem: 'Dit is de
voice mail van...' En dan, met
een donkere bariton: 'Sinter
klaas.' Opnieuw de hoge stem:
'Spreek nu uw boodschap in.'
Vervolgens: 'Beste Sint. Ik wil
graag de nieuwe cd van de Band
Zonder Banaan.' Na drie frag
menten van nummers die op de
cd staan, volgt het slot van de re
clameboodschap: 'De nieuwe cd
van de Band Zonder Banaan is
nu overal verkrijgbaar.'
Het reclamespotje zegt alles
over de Brabantse formatie
Band Zonder Banaan, die zon
dag 14 december optreedt in ca
fé De Kroon in 's-Heerenhoek.
Naar eigen zeggen speelt de
groep Nederlandstalige flauwe-
kulrock. Het eigen repertoire
wordt omschreven als een mix
van metal en meligheid. Maar
hun koldei'ieke gevoel voor hu
mor moet niet worden verward
met onbenulligheid, want de
Band Zonder Banaan blijkt zeer
bedreven in het bespelen van
het publiek. Zonder hulp van de
platenmaatschappij belandde
de debuut-cd De baksteen van
de samenleving hoog in de Mega
Album Top 100 en de optredens
vinden plaats in volle zalen.
Eerste optreden
„Het. optreden in 's-Heerenhoek
is ons eerste optreden in Zee
land", zegt Rien Somers. Hij is
als manager ook groepslid,
want de Band Zonder Banaan
ziet zichzelf als collectief waar
in niet iedereen een instrument
hoefttebespelen. „We spelen ei
genlijk nooit in kleine zaaltjes.
Maar we moeten ergens begin
nen in Zeeland en bij De Kroon
waren ze erg enthousiast. Ze
hadden daar om twaalf uur onze
cd gekocht en om twee uur bel
den ze en vex-telden ze dat ze
hem al drie keer hadden beluis-
terd. En of we voor een optreden
konden komen. Zo kunnen we in
Zeeland het vuurtje opstoken.
Want we weten dat het verhaal
van een optreden altijd een ei
gen leven gaat leiden, zodat als
we terugkomen er minstens de
helft meer publiek is dan de keer
daarvoor."
In het zuidoosten en midden van.
het land treedt de Band Zonder
Banaan, op voor uitverkochte
zalen van zes- tot achthonderd
toeschouwers. De in eigen be
heer uitgegeven cd De baksteen
van de samenleving behoorde
binnen twee weken tot de dertig
Band Zonder Banaan.
best verkochte albums van Ne
derland, zonder dat er op de ra
dio veel aandacht aan was be
steed. „Tot enkele maanden
geleden moesten we alles heb
ben van mond-tot-mondrecla-
me. Onze cd werd nooit
gedraaid en een platenmaat
schappij hebben we niet. An-
ders dan de meeste bands verko
pen we onze eigen cd niet tij dens
optredens, maar zeggen we: 'Je
kunt hem halen in de winkel.'
Dan wordt de verkoop geregi
streerd en opgegeven aan de hit
lijsten. Vandaar dat we zonder
platencontract in de Mega Top
100 doordrongen. En vanaf dat
moment kregen we wél airplay
op de radio."
Show
Vanaf de oprichting drie jaar
geleden is het uitgangspunt van
de band dat het pubhek met veel
show moet worden vermaakt.
De muzikanten hebben pas lol
als het publiek lol heeft. Some
rs: „Bij onze optredens is het
zien net zo belangrijk als de
sound." De persiflage is een be
langrijk middel om toeschou-
i
1
wers te vermaken. Het
street
block.
Het bekendste nummer
metje' gaat over
weid. Op de wijs van 'Breng eens
een zonnetje onder de mensen'
zingt de Band Zonder Banaan
'Leg eens een bommetje onder
de mensen.' Somers: „Op een lu
dieke manier stellen we dingen
aan de kaak, maar we hebben
niet het idee dat we wel even de
wereld kunnen verbeteren met
onze teksten."
De muziek van de Band Zonder
Banaan is zeer divers, maar vol
gens Somers beschikt de groep
wel degelijk over een eigen ge
luid. „De basis is vrij stevige
rock en de gimmicks zijn uit
stapjes. Je kunt niet de heel
avond rampestampen zonder
rustpuntjes. Zoals een hard
rockband af en toe een ballad
speelt, zo hebben wij als rust-
puntje bepaalde persiflages."
Band Zonder Banaan, zondag 1'-
dec in café De Kroon in 's-Heeren
hoek. Aanvang: 19.30 uur.
