Een huisarts is
geen supermarkt
PZC
Boutens-catalogus meer dan waslijst
Scherper toezicht op
inhoud bajeskrant
Echt multicultureel
is in Moluks theater
nog een ver begrip
Expositie in Zeeuwse Bibliotheek
De vermomming is
onmisbaar om leven
dragelijk te maken
zeeland
14
Dokters voelen weinig voor avondspreekuur
Provincie vraagt Kamer
houden varkens aan
binden aan eigen grond
geslaagd
kunst cultuur
zaterdag 22 november 1997
foto's Lex de Meester
door Willem van Dam
VLISSINGEN - De huisarts
heeft het al zo druk en nu zou
hij óók in de avonduren nog
eens een spreekuur moeten
houden? Een onderzoek van de
Consumentenbond wees uit
dat de meeste patiënten tevre
den zijn over hun huisarts. Een
kwart van hen heeft echter be
hoefte aan een avondspreek
uur. ,,Als de patiënt zich daar
voor uitspreekt, wie zijn wij
dan om te zeggen dat het geen
goed idee is", reageert beleids
medewerkster Y. van Nieuw-
burg van het Zeeuws Patiën
ten/Consumenten Platform
(het Klaverblad). Voorzitter
P. F. de Doelder van de Districts
Huisartsen Vereniging (DHV)
moet er niet aan denken. „Wij
zijn Albert Heijn niet."
Van Nieuivburg: „Het is wel
grappig. Een paar jaar geleden
hebben wij in Zeeland een ver
gelijkbaar onderzoek gehou
den. De uitkomsten van de
enquête van de Consumenten
bond komen ons bekend voor.
Wij hebben destijds alleen die
avondspreekuren niet meege-
'nomen. Maar als de patiënt zo
iets wil, lijkt het ons een goed
idee. Voor scholieren zou het
een uitkomst kunnen zijn. Voor
werknemers ook. Als zij 's
avonds bij de huisarts terecht
kunnen, hoeven ze overdag
niet van school of werk te ver
zuimen. Veel winkels zijn ten
slotte ook tot 's avonds acht uur
open omdat dat praktisch is
voor de consument. Waarom de
huisarts dan niet? Aan de ande
re kant: je hoort vaak dat huis
artsen overbelast zijn. Als ze
ook nog 's avonds spreekuren
moeten draaien., kan dat ten
koste van de kwaliteit van de
huisartsenzorg gaan."
A P. van der Vlugt, huisarts in
Wolphaartsdijk (hij beëindigt
binnenkort zijnpraktijk, onder
meer vanwege de te hoge werk
druk): „Ik houd elke week al
een avondspreekuur voor men
sen die overdag écht niet kun
nen komen. Je moet daar wel
heel selectiefin zijn; je moet het
de patiënten ook weer niet te
makkelijk maken. Bijvoor
beeld een moeder die thuis een
baby heeft en he ver 's avonds
dan overdag komt omdat ze
dan geen oppas hoeft te betalen
- daar is zo'nj spreekuur niet
voor bedoeld."
Directeur personeelszaken
F. A C. Steutel van de Konink
lijke Schelde Groep (2500
werknemers) te Vlissingen:
„Op zich is het niet zo'n slecht
idee. Met zo'n avondspreekuur
kan worden voorkomen dat
werknemers een paar uur ver
stek moeten laten gaan voor
een huisartsenbezoek. Ik heb
geen cijfers bij de hand, maar
ik denk dat de uitval aan uren
wegens een bezoek aan de dok
ter bij ons wel meevalt. Het is
bij ons in elk geval geen op
zienbarend punt van discussie.
Dat neemt niet weg dat de in
stelling van avondspreekuren
een bijdrage kan leveren aan
het terugdringen van het ar
beidsverzuim."
H. Hammer, huisarts in Ter-
neuzen: „Ik zie de noodzaak er
niet zo vanin. In ernstige situa
ties kunnen patiënten altij d bij
mij of een waarnemer terecht.
En om zo'n avondspreekuur in
te stellen voor zaken met een
minder acuut karakter - een
bloeddrukcontrole steekt niet
op een dag - daar hoef ik mijn
avond niet aan op te offeren.
Iedereen heeft recht op zijn ei
gen werktijden. Een huisarts
ook."
Plaatsvervangend rector M.
Roks van de Regionale Scho
lengemeenschap Professor
Zeeman (800 leerlingen) in Zie-
rïkzee: „Natuurlijk komt het
wel eens voor dat leerlingen 's
morgens een uurtje te laat ko
men omdat ze naar de dokter
moesten. Maar in de praktijk
valt het nogal mee; wij ervaren
het tenminste niet als een groot
probleem. Ik durf geen percen
tages noemen, maar we hebben
het echt over minimale aantal
len."
P. F. de Doelder, huisarts in
Middelburg en voorzitter van
de Districts Huisartsen Vereni
ging Zeeland: „Ook toevallig.
Ik zat tiet op mijn fiets te den
ken: wat zal ik nou eens zeggen
als iemand mij vraagt wat ik
ervan vind."
En? „In spoedgevallen kan ie
dereen altijd bij een huisarts
terecht. Is het geen spoedgeval:
blijf dan 's avonds lekker naar
Goede Tijden Slechte Tijden
kijken in plaats van naar de
dokter te gaan. Als je ziek bent
moet je gewoon je best doen om
weer beter te worden. En dat
betekent ook dat je op de gewo
ne tijden naar een huisarts
moet."
door Jacques Cats
MIDDELBURG - Commotie
over de inhoud van een vorige
bajeskrant heeft ertoe geleid
dat een nieuw nummer van het
gedetineerdenblad in de Mid
delburgse penitentiaire inrich
ting Torentijd enige tijd op zich
heeft laten wachten. Gevangen
bewaarders hadden zich ernstig
gestoord aan een aantal in de
bajeskrant opgenomen mop
pen. Zij voelden zich daardoor
persoonlijk aangevallen.
Tijdens een overleg tussen
directie, personeelsvertegen
woordiging en gedetineerden
commissie is duidelijk gewor
den dat de redactie van het blad
niet bewust op het kwetsen van
privépersonen heeft aange
stuurd. De trammelant heeft
wel aanleiding gegeven tot het
uitbreiden van het censurerend
toezicht met een afdelingshoofd
dat beter kan inschatten in hoe
verre er in de bijdragen aan de
bajeskrant te veel 'op de man
wordt gespeeld'. Algemene
mopjes mogen nog wel, zo blijkt
uit het laatste nummer. Daarin
wordt de klacht geuit dat bij
steeds meer gedetineerden de
wijsvinger in het midden zit.
Afspraak is dat zonder nadruk
kelijke toestemming van de per
sonen zelf geen achternamen
van gedetineerden in de krant
worden opgenomen. Het blad
wordt ook buiten de inrichting
gelezen. Zo zou men te weten
kunnen komen wie er tij delijk in
Torentij d verblij ft
Verscherping
De verscherping van het toe
zicht op de inhoud van het blad
hoeft er volgens woordvoerder
Peter Baijens niet toe te leiden
dat de gedetineerden in hun me
ningsuiting worden beknot. Al
gemene reacties op situaties
binnen de muren van het gevang
blijven welkom. Het blad
draagt volgens Baijens bij tot de
handhaving van de orde en rust
in de inrichting. De artikelen en
berichten vormen een uitlaat
klep voor ongenoegen en frus
tratie over de gang van zaken
binnen het huis van bewaring.
De bajeskrant moet het in het
vervolg stellen zonder Sjef
Faas. Deze wegens drugssmok
kel opgesloten Temeuzenaar
schreef geruime tijd bijna het
hele blad vol. Hoewel het aantal
bajesbewoners hetzelfde is ge
bleven steeg de oplage onder
zijn redacteurschap als gevolg
van een toenemend aantal le
zers van 'buiten' met 30 procent
Namens het huis van bewaring
wordt Faas in het laatste num
mer hartelijk uitgeluid. Hij
komt dezer dagen op vrije voe
ten. Of zoals Baijens in het
krantje formuleert: Sjef ver
trekt binnenkort naar een ander
logement dat niet onder ons be
heer valt'.
door A. J. Snel
MIDDELBURG - Het dagelijk
bestuur van de provincie dringt
er bij de Tweede Kamer op aan
al bij de vaststelling van de Hes-
tructureringswet voor de Var
kenshouderij te regelen dat in
niet-concentratiegebieden zo
als Zeeland veehouderij alleen
wordt toegelaten op basis van
grondgebondenheid.
In het streekplan Zeeland zijn al
bepalingen opgenomen om op
de korte termijn vestiging van
grootschalige varkenshouderij
en te beperken. Op langere ter
mijn kan daarvan alleen sprake
zijn als landelijk beleid van toe
passing wordt.
Daartoe kan volgens Gedepu
teerde Staten van Zeeland de
Herstructureringswet dienen.
Veehouderij zou als grondge
bonden moeten worden be
schouwd als mest op eigen
grond kan worden afgezet of als
dat kan worden gedaan via
langdurige mestafzetcontrac-
ten in de eigen regio.
Raymond Hokken uit Vlissingen is met
het proefschrift 'Aortic root replacement
with a pulmonary autograft' gepromo
veerd aan de medische faculteit van de
Erasmus Universiteit in Rotterdam.
MIDDELBURG,
Stadsschouwburg
'Om het meer gelopen', co-productie
van de theatergroepen Delta en Ku-
bur, met Herman Bolten, Zazila
Hamzah, Dindon WS e.a. Vormge
ving van Han van Dien, muziek van
Rudy Tuhusula. Regie Cox Habbe-
door Willem Nijssen
Steeds als mijn collega's van
de grote kranten een reisje
naar bijvoorbeeld een Russisch
theaterfestival mogen maken,
ben ik jaloers. Niet vanwege de
reis; die dagen zijn toch overvol.
De treinen ook, en van hotelka
mers verwacht ik niet veel.
Jaloers, omdat ze dan altijd
melden dat ze prachtige voor
stellingen hebben gezien ón
danks het f ei t dat ze de tekst niet
konden verstaan. Dat zou ik ook
wel willen kunnen. Als er in een
toneelstuk gesproken wordt,
dan lijkt het mij altijd weer dat
die tekst nodig is. En als ik hem
dan niet kan verstaan, voel ik
me zo gehandicapt dat niets dat
nog goed kan maken.
Een lange terzijde-inleiding bij
Om het meer gelopen. Multicul
tureel totaaltheater belooft de
brochure, en daar wil ik graag
getuige van zijn. Ik was er niet
op voorbereid dat een gedeelte
van de tekst in het Moluks wordt
gesproken. Totaaltheater - en
dat is deze voorstelling wel
enigszins - zou dat misschien
goed moeten kunnen maken.
Maar hoewel ik de grote lijn van
het verhaal kan volgen - er
wordt' kennelijk ook wel eens
wat vertaald - ontstaat ook nu
het gevoel een handicap te heb
ben. Heb ik wel alles begrepen?
Er wordt gelachen om rappe
uitbarstingen in het Moluks; mij
ontgaat de clou. Is dat dan nog
multicultureel te noemen? Of
ben ik op zo'n moment a-cultu-
reel?
In Om het meer gelopen draait
het om de liefde tussen een Hol
landse man (Peer) en een Indo
nesische vrouw (Rosa). Peer
komt naar Jakarta om zijn oude
(jeugd)vriend Bayoeng op te
zoeken en wordt daar verliefd
op zijn zus Rosa.
Zij staat op het punt te trouwen
met Mangoen, maar vindt hem
kennelijk zo interessant dat ze
begint te twijfelen. Dat roept
spanningen op tussen twee cul
turen, die anders omgaan met
begeerte, trouw, familieband en
gezag. Een spanning die ook
ontstaat binnen wat ooit een
vriendschap was, tussen Peer en
Daarnaast schijnt het verhaal
ook te draaien om een spanning
tussen twee theaterculturen.
Voor deze productie heeft thea
tergroep Delta samengewerkt
met twee acteurs van de Indone
sische theatergroep Kubur.
Dat is een groep die zich specia
liseert in expressief theater,
waarin beweging en improvisa
tie een belangrijke rol spelen.
Dat vinden we bijvoorbeeld te
rug in een paar mooie dansen. In
de bijna bezwerend en herhaal
delijk uitgesproken zinsnede:
'Er is niets. Maar er is een ver
haal.'
En in, al dan niet als zodanig in
gestudeerde, momenten waarop
binnen het spel ook óver dat spel
wordt gediscussieerd. („Waar
om zeg je dat nou?" - „Dat staat
in mijn tekst." - „Ja, ho, wacht
even, dan wil ik toch..." enzo
voorts.)
Noch het ene, noch het andere
verhaal krijgt me in zijn ban. Ik
ervaar geen 'dramatische' bot
sing van culturen. Hoogstens
twee vergissingen van culturen,
aan elke kant één.
Geen dramatische vergissingen
in ieder geval, zodat de span
ningsboog niet hoog oploopt en
dus ook niet ver reikt. Ele
menten van totaaltheater -
dans, muziek - kunnen dat niet
wezenlijk veranderen. En on
dertussen knaagt dat gevoel van
iets te missen aan die Molukse
teksten.
Uit besprekingen van eerder
werk van theatergroep Delta
(inmiddels bijna 15 jaar actief)
blijkt dat hun werk aanslaat bij
de doelgroep, dat het een rol
speelt in de discussie over de er
varingen en de problemen van
eerste, tweede en latere genera
ties van Molukkers.
Dat is een zinnige functie van
toneel, en een die ik in dit geval
niet kan beoordelen. Wat ik,
louter afgaande op mezelf, wél
kan beoordelen, is dat het nog
niet zo eenvoudig is om werke
lijk multicultureel bezig te zijn.
Niet in de steden, de dorpen, de
wijken, de centra. En ook niet
op het toneel.
door Ernst Jan Bozendaal
MIDDELBURG - De dichter
R C. Boutens (Middelburg
1870 - Den Haag 1943) hield er
elitaire denkbeelden op na. Hij
voelde zich verheven boven
het alledaagse en beschouwde
dichters als uitverkorenen die
hun poëzie schreven voor een
select publiek. Vandaar dat
zijn bundels vaak in kleine, bi
bliofiele oplagen verschenen.
Met de schenking, vorig jaar,
van een groot aantal boeken
uit die nalatenschap van de
dichter beschikt de Zeeuwse
Bibliotheek over de grootste
Böutens-collectie van Neder
land. De vrijdag verschenen
catalogus daarvan doet in
vorm en inhoud alle recht aan
de bijzondere boeken die erin
staan beschreven.
De ruim tweehonderd bladzij-
den tellende, catalogus, ver
schenen in een oplage van
driehonderd exemplaren, be
vat in afzonderlijke hoofd
stukken een overzicht van de
in de Zeeuwse Bibliotheek
aanwezige, handschriften van
Boutens, zijn oorspronkelijke
werk, vertalingen van zijn
hand, bloemlezingen waarin
hij is opgenomen, vertalingen
van zijn werk, zijn op muziek
gezette poëzie, varia, boeken
uit zijn bibliotheek en een op
somming van boeken en arti
kelen over zijn literatuur. Toch
is deze catalogus meer dan een
waslijst.
Bladeren
Natuurlijk-is het geen werk om
van begin tot eind te lezen,
maar wie eenmaal begint te
bladeren raakt gaandeweg
toch zeer geboeid. Uit de be
schrijving van Boutens' oor
spronkelijke werk dringt zich
bijvoorbeeld een haarscherp
beeld op van de snobistische
boekenliefhebber die hij moet
zijn geweest. Zijn bundels
werden vaak in oplagen van
een tiental exemplaren ge
drukt, op bijzondere papier
soorten, soms zelfs per exem
plaar verschillend.
Tegenwoordig Wordt het boek
Naenia, waarvan twaalf - of
misschien dertien - exempla
ren verschenen, beschouwd
als het zeldzaamste boekuit de
moderne Nederlandse letter
kunde. En wat te denken van
het exemplaar van Beatrijs
dat de Zeeuwse Bibliotheek in
bruikleen kreeg aangeboden
nadat vorig jaar bekend werd
dat de boeken uit de: nalaten
schap naar Middelburg gin
gen? Het is een uniek exem
plaar in perkamenten band op
geschept Hollands papier met
prachtige decoraties van
G. W. J. Bruins. Over dit exem
plaar vermeldt R. M. Rijkse, de
samensteller van de catalogus,
tal. van wetenswaardigheden
die veel zeggen over de unici
teit van zo wel het boek als zijn
auteur.
Uit dé catalogus valt ook te le
ren dat componisten Boutens'
ppëzie kennelijk graag op mu
ziek zetten. Dat is in totaal
meer dan zeventig: keer ge-
beurd. De Zeeuwse Biblio
theek bezit 29 partituren. Ook
bleek de dichter zich, anders
dan vaak isbeweerd, wel dege
lijk te interesseren voor de lite
ratuur van: zij n ti j d.
Hij bezat niet alleen een ruime
collectie met werken van. in-
temationaal bekende auteurs,;
opdrachten - van onder ande
ren Thomas Mann - bewijzen
dat hij een aantal van hen ook
persoonlijk kende.
Leven en werk
In een van de drie essays'waar-
mee de catalogus opent, laat
M. Goud zien hoe aan de hand
van de boeken uit Boutens' bi
bliotheek, veel valt te zeggen
over leven- en werk .van de
dichter. Over datleven enwerk
schrijft ook B. Peperkamp een
uiterst leesbare verhandeling.
Hij betoogt, dat Boutens niets
moest hebben van het idee dat
kunst ook iets voor de massa
zou kunnen zijn. Wellicht is
dat een van de verklaringen
voor het feit dat het werk. van
Boutens in de vergetelheid is
geraakt. Rijkse haalt de we
tenschapper A L. Sötemann
aan, die in 1993 schreef: 'In de
afgelopen vijfentwintig jaar is
de volstrekte stilte gedaald
over de eens zo vereerde dich-
ter.'
Literatuurvorsers die deze.
stilte willen doorbreken kun
nen hiet om de Boutens-col-
lectie van de Zeeuwse Biblio
theek héeh. De smaakvol
uitgegevencatalogus is de
sleutel die hun daartoe tal Van
ingangen biedt.
De P :C. Boutenscöllectie van de
Zeeuwse Bibliotheek te Middel
burg, samengesteld en ingeleid
door R. M. Rijkse, Uitgeverij
'Schiphouwer en Brinkman, Am
sterdam 1997. Geïll. Prijs: f 36,50.
Omslagillustratie van de catalogus: portret van P. C. Boutens
door J. Franken Pzn.
MIDDELBURG - De dichter
P.O. Boutens overleed tijdens
de Tweede Wereldoorlog in
Den Haag. Daardoor ging een
van zijn liefste wensen niet in
vervulling: begraven te wor
den in zijn geboortestad Mid
delburg. „Misschien is het een
stukje symboliek dat de groot
ste collectie van zijnboeken nu
wel in Zeeland is terechtgeko
men", aldus drs. R. M. Rijkse,
conservator oud bezit en bij
zondere collecties van de
Zeeuwse Bibliotheek, vrijdag
middag bij de opening van de
tentoonstelling Daar is niet
'een die eenzaam gaat als ik-
...Uit de nalatenschap van P.C.
Boutens,
Tegel ij kei-tij d werd een e at aio -
gus gepresenteerd waarin de
ruim 500 exemplaren tellende
verzameling staat beschreven.
Het eerste exemplaar werd
door de Middelburgse Wet
houder M. L. Strous (cultuur)
aangeboden aan mevrouw J.
Adriaanse-de Klerk, een nicht
van de dichter, van wie de
Zeeuwse Bibliotheek een jaar
geleden zo'n honderd boeken
uit Boutens' nalatenschap
verwierf.
Het nieuws daarover deed een.
aantal particulieren besluiten
bijzondere boeken van Bou
tens aan de Zeeuwse Biblio
theek in bruikleen te geven,
zoals een uniek exemplaar van
Beatrijs,
Tot en mét 10 januari is het
mooiste deel van de Boutens-
collectiein de Zeeuwse Biblio
theek te bezichtigen.
TERNEUZEN,
Zuidiandtheater
'De Ideale Echtgenoot' van Oscar
Wilde, in een bewerking van Pierre
Laville, door het Nieuw Ensemble
Raamtheater, regie en vertaling
Walther Tillernans.
doorTreesvan Herpen
Oscar Wilde (1854-1900), de
Iers-Britse dichter, roman
cier en toneelschrijver, was in
zijn tijd beroemd en berucht
vanwege zijn levenswijze en
zijn spottende pennenvruchten.
Na zijn studententijd stortte hij
zich in het Londense society-le-
ven, dat hij later in zijn theater
stukken aan een grondige ana
lyse onderwierp. Kunst om de
kunst werd zijn principe in zo
wel zijn leven als zijn literaire
werk. Met humor en scherpzin
nigheid nam hij de kleinburger
lijkheid van zijn Victoriaanse
tijdgenoten genadeloos op de
korrel..
InDe Ideale Echtgenoot viert de
hypocrisie hoogtij. Angst voor
ontdekking van wat verborgen
moet blijven is beklemmend
voelbaar.Oorspronkelijk is het
stuk in vier bedrijven nog langer
dan de ruim twee uur die het
Raamtheater ervoor uittrekt.
Alles draait om een ogenschijn
lijk integer politicus die met een
corrupt verleden wordt gecon
fronteerd, een verrassend he
dendaags thema. De publieke
vernedering die hem te wachten
staat is zo mogelijk een nog gro
tere schande dan de ontluiste
ring tegenover zijn onkreukba
re, nobele en adorerende
echtgenote. Zoals steeds in Wil
des stukken is ook hier een be
duidende rol weggelegd voor
.een heuse dandy; iemand wiens
leven uitsluitend gericht is op
het zalig nietsdoen en het oever
loos converseren over niets, wat
vooral gestalte krijgt in de dia
logen met zijn vader.
Voor Oscar Wilde is de vermom
ming, de metamorfose, onmis
baar om het leven dragelijk te
maken en zelf op die manier
minder kwetsbaar te worden.
Zo draagt ook ieder in deze
voorstelling zijn of haar masker.
De intrigante, Madame Olivia
Cheveley, speelt de wereldwijze
vrouw, met daaronder een ge
broken hart. De echtgenote van
de politicus, Lady Gertrude
Chiltern, is zo onkreukbaar op
recht, maar totaal afhankelijk
van de liefde van haar echtge
noot. Sir Robert Chiltem, een
toonbeeld van integriteit, blijkt
eveneens over een klein hart te
beschikken. Zelfs dandy Lord
Arthur Goring kiest ondanks
zijn pose voor zekerheid.
In een decor van traditionele
Engelse Chesterfields, pilaren
en een bombastisch schilderij,
compleet met serviele butlers,
worden spitsvondige dialogen
uitgewisseld. De veelal kern
achtig geformuleerde levens
wijsheden zouden met gemak
een literaire scheurkalender
vullen. Grappig is vooral het
soevereine commentaar dat zo
wel mannen als vrouwen op el-
kaars seksegenoten leveren.
„De kracht van de vrouwen ligt
erin dat de psychologie er geen
vat op heeft." „Mannen kunnen
tegen alles, behalve verzoe
ning."
Dat de hypocrisie eind vorige
eeuw nog stevig stand hield
blijkt wel uit het happy end dat
Oscar Wilde nodig vond voor dit
spektakel. De bedrieger bedro
gen, eind goed al goed. Jammer
dat de enige niet-Vlaamse ac
teur, Robert de la Hay.e, behept
is met dat nadrukkelijke Neder
landse toneeltoontje. De Vla
mingen speelden naturel, het
geen voor leuke contrasten
zorgde wanneer op een keurig
uitgesproken Engelse naam een
onvervalst Vlaamse uitdruk
king volgde.
Nog te zien: vandaag (zaterdag) in
De Prins van Oranje te Goes.
Vroeg werk van
Reimond Kimpe
onder de hamer
MIDDELBURG - Hij heeft me
nig schilderij van Reimond
Kimpe (1885-1970) verkocht,
maarnognooit één uit 1911.Het
vroege werk van de Belgische
schilder is een van de opval
lendste voorwerpen in de vei
ling die A I. Verhage dinsdag 25
november houdt in de Stads
schouwburg in Middelburg.
Tevens wordt werk aangeboden
van de schilders Albert Saverijs,
L. J. Klein, Frans Hals, E. Ver-
boeckhoven, Louis Madiol,
J. H. B. Koekkoek en een schil
derij dat is toegeschreven aan
Joseph Israels. Verder bevat de
te veilen collectie antieke meu
belen en sieraden. De veiling is
dinsdag om 14 uur. Kijkdagen
zijn maandag (15-20 uur) en
dinsdag (10-11.30 uur).
