Spreekuur boa en leguaan
Doe mij maar een watertje
mmrnmr
Onhandelbaar
door te veel
lekkernijen
PZC
Exoten in
opmars bij
dierenarts
Kleertjes voor Bello
Keukengeklungel
tafel en trend
37
ntmpam-
Game verse
kommen
vebsg&imen peper.
zaterdag 22 november 1997
Voor dierenarts Marco Veenis uit
Drachten is het duidelijk. De
huidige levensstijl - druk, druk,
druk - heeft tot gevolg dat er meer
poezen dan honden als huisdieren
worden aangeschaft. Een poes redt
zich immers wel, een hond dient
geregeld te worden uitgelaten.
Vandaar. Daardoor zijn ook de
slang, de groene leguaan en de
schildpad als huisdier in opmars.
Voor zijn praktijk ziet Veenis deze
koudbloedigen als de krenten in de
pap. „Het is weer eens iets anders
dan een hele dag honden en katten
inenten."
Hoewel hij naar schatting drie
a vier dieren per week uit deze
categorie ziet -,maar dat aantal is
groeiende" - is hij ervan overtuigd
dat slechts een klein deel van deze
huisgenoten bij hem en zijn colle
ga's op het spreekuur komt. „De
meeste mensen gaan met dergelij
ke dieren niet naar de dokter.Wat
er dan met die zieke beesten ge
beurt? „Ik denk dat de meeste ei
genaren zelf aan het dokteren
slaan en dat er ook wel eens een
slang in het riool wordt gedumpt.
Veenis vindt het jammer dat men
sen zich reptielen vaak aanschaf
fen zonder zich te realiseren wat ze
precies in huis halen. Dieren en
mensenzijn erbij gebaat, wanneer
van tevoren alle voors entegens op
een rijtje worden gezet. In biblio
theken is informatie te vinden. De
meeste eigenaren van dierspeci-
aalzaken weten er ook wel iets van
of ze kunnen verwijzen naar La-
certa, het blad voor houders van
koudbloedigen.
„De aanschaf is niet zo moeilijk.
Ze zijn namelijk niet zo duur. Het
is de huisvesting waarop het aan
komt. Die kost veel geld. Wie tijd
noch geld heeft en niet bereid is
moeite voor zijn huisdier te doen,
moet er niet aan beginnen", aldus
de dierenarts.
De boa constrictor bijvoorbeeld
kan een heel forse jongen worden.
Op anderhalfjarige leeftijd is zo'n
wurgslang al een paar meter lang
en heeft hij de dikte van een bo
venbeen. Zo'n slang moeten vol
doende uv-licht krijgen, omdat
dat bij hem vitamine D aanmaakt.
Gebeurt dat niet, dan ontstaan al
lerlei ziekten. Zo kan het dier last
krijgen van ontstekingen in de
bek.
Beruchte kwaal
Een andere beruchte kwaal is de
aanwezigheid van darmparasie
ten. De boa moet tevens worden
gehuisvest in een omgeving met de
juiste temperatuur. En hij eet het
liefste levende prooidieren, zoals
muizen, ratten en konijnen. Een
slang is actief tijdens de maaltijd.
Is die achter de rug, dan blijft hij
stil liggen.
Reptielen kunnen heel lang mee,
vertelt Veenis. Ze zijn niet vies en
glibberig. „Integendeel, ze hebben
een mooi, glad velletje." Aange
zien ze niet geïnteresseerd zijn in
mensen, is de angst voor wurg
slangen ongegrond. Toch is die
angst diep geworteld, weet de die
renarts uit ervaring. „Een van on
ze patiënten, een boa, is zo groot
dat hij alleen in een grote was
mand bij ons kan worden ge
bracht. Als zijn baas het deksel
van de mand doet, loopt de wacht
kamer gegarandeerd leeg."
De belangstelling voor op mini-
dinosaurussen gelijkende groene
leguanen is ook groeiende, heeft
Veenis geconstateerd. En dat is
niet alleen in Nederland het geval.
Het Wereldnatuurfonds heeft on
langs gewaarschuwd voor een in
vasie van leguanen in Italië.
Volgens de organisatie zijn daar
inmiddels legaal en illegaal dui
zenden leguanen geïmporteerd
om aan de vraag van fans van de
films Jurassic Park en The Lost
World te voldoen. Inclusief zijn
lange staart kan een leguaan wel 1
meter lang worden.
Hitte
Groene leguanen hebben een bij
zondere behandeling nodig. „Ze
komen uit tropische en subtropi
sche bosgebieden, zijn dus een re
delijk vochtige omgeving en
warmte gewend en hebben vrij
veel hitte nodig. Kamertempera
tuur is zeker niet voldoende. En
het zijn pure vegetariërs. Katten
en hondenvoer zijn dus absoluut
niet goed voor ze." Zelf heeft de
dierenarts sinds een paar maan
den de leguaan Oscar in huis. „Een
overblijfsel uit de praktijk. Zijn
baas zag erg op tegen de langduri
ge behandeling. Nu proberen wij
hem weer gezond te krijgen.
Slechts enkele soortenlandschild
padden mogen in Nederland vrij
verhandeld worden. De andere
staan op de beschermde uitheem-
se-dierenlijst, de zogenaamde
bud-lijst. Dat geldt ook voor hage
dissen. Toch komen nog steeds
schildpadden illegaal ons land
binnen. Volgens Veenis is dat een
lucratieve handel. „Daar worden
grote bedragen voor neergeteld.
Een kilo schildpad doet meer dan
een kilogram heroïne. Worden de
heren betrapt, dan krijgen ze heel
lage straffen."
Schildpadje
Mensen die bijvoorbeeld na de va
kantie uit Griekenland een schild
padje meebrengen, zijn volgens de
dierenarts ook verkeerd bezig.
„Het mag eenvoudigweg niet en
bovendien hebben deze dieren het
hier heel erg moeilijk." Water
schildpadden staan ook vaak op
het verlanglijstje van Nederlan
ders. Volgens Veenis worden ze
nogal eens verward met moeras
schildpadden, de zogenaamde
roodwangetjes. „Ongeveer 95 pro
cent van de waterschildpadden in
Nederland blijken moerasschild
padden te zijn. Die dienen dus niet
in een aquarium te worden gehuis
vest, maar in een nat met droge
bak. En het zijn aasetertjes, die
kattenvoer in hun bak moeten
krijgen."
Stuiten Veenis en zijn collega's op
illegaal in Nederland verblij vende
dieren, dan zullen ze de eigenaren
daar zeker op wijzen. „Gelukkig
wordt het steeds moeilijker die
dieren te importeren. De beesten
die er al zijn, proberen we in leven
te houden."
Aaibaarheid
Velen beschouwen het houden van
koudbloedigen als een merkwaar
dige hobby, aangezien de aaibaar
heid van dit type dieren bijzonder
laag is. „Ach, sommige eigenaren
denken dat een slang zich aan de
mens hecht. Sommigen denken
ook, dat ze een band met hun le
guaan hebben. Dat zal best zo zijn.
Of het omgekeerd ook het geval is,
is maar de vraag", reageert Veenis
nuchter. „Het is net zoiets als een
aquarium met vissen. Je schaft een
aquarium aan, omdat je dat mooi
vindt en omdat je het interessant
vindt de natuurlijke omstandig
heden voor die dieren na te boot
sen. Daar is niets mis mee."
Jeanette Stuurop
Lacerta, Nederlandse Vereniging voor
Herpetologie en Terrariumkunde
(contactpersoon: Daphne van Noordt-
Rozemanjntel. 0174-292679). Euro
pese Slangenvereniging (secretaris
Jan-Cor Jacobs, tel. 030-2801115). Ne
derlandse Schildpadden Vereniging
(voorzitter H. A Zioartepoote, tel. 010-
4659527). Xenopus, Terrariumvereni-
ging Midden- en West-Brabant (voor
zitter G. van der Berghe, tel. 010-
4158015).
Nederland, waterland. Als we al
ergens gebrek aan hebben, niet aan
water. Het stroomt voor betrekkelijk
weinig geld uit de kraan en het is overal
nog te drinken ook. Er zijn maar weinig
andere landen waar dat zo is. In grote
delen van de wereld is water schaars en
onbetrouwbaar, zo niet bedreigend voor
de gezondheid.
Per etmaal verstookt en ver
dampt elk mens bijna twee li
ter water. Dat moet dus voortdu
rend worden aangevoerd. Het
meeste komt uit de kraan. Verder
zit er vocht in vrijwel alle etens
waren en in uiteraard elke drank.
Behalve kraanwater drinken Ne
derlanders jaarlijks gemiddeld 15
liter water uit flessen. Dat is, zou
je kunnen zeggen, de portie voor
een dikke week.
De kwaliteit van kraanwater is-
uitstekend, al moeten de produ
centen daar als gevolg van de mi
lieuvervuiling wel een steeds gro
tere inspanning voor leveren. De
smaak is neutraal. Critici en ken
ners beweren wel eens anders,
maar het smaakt eigenlijk naar
niets.
Drinkwater 'is meestal leidingwa
ter, maar er bestaan ook nog bron-
en mineraalwater. De beide laat
ste soorten komen uit natuurlijke
bronnen en dat water kunnen we
in flessen kopen. De leverancier
mag het ijzer en het zwavel er uit
filteren en de hoeveelheid kool
zuur mag woi'den verhoogd of
juist verlaagd.
Er zijn geen aantoonbare kwali
teitsverschillen tussen leidingwa
ter en koolzuurvrij bronwater.
Deskundige proevers vinden het
Nederlands leidingwater zelfs
De Nederlander drinkt jaarlijks gemiddeld 15 liter water uit flessen.
lekkerder Het lijkt weggegooid
geld om bronwater in flessen te
kopen. Cafébazen kunnen rustig
kraanwater serveren als er bron
water wordt besteld. Het wordt al
leen oplichting als ze dan wel de
volle mep van een flesje bronwater
berekenen. Tafelwater of spuit
water is ook eerlijk leidingwater,
waaraan kunstmatig koolzuurgas
is toegevoegd.
Met mineraalwater ligt de kwestie
wat ingewikkelder. Het is niet ver
keerd als water smaak heeft.
Mineraalwater hóórt een beetje
smaak te hebben. Het zijn nu juist
die mineralen die je px-oeft. En
mineralen doen geen kwaad, in te
gendeel, een mens kan niet zonder,
al zijn we voor de aanvoer niet
aangewezen op flesjes.
Ons land kent geen echte water
cultuur. Over de grens ligt dat an
ders, daar vei-wacht men wonde
ren van .water. Daar beschouwt
men mineraalwater als heilzaam
en voor elke kwaal bestaat er wel
een water dat genezend werkt.
Dus drinken alle Belgen, Fransen,
Duitsers en Italianen per j aar ruim
honderd liter rrxineraalwater. Ze
ven maal zoveel als Nederlanders.
Die buitenlanders zijn bovendien
al eeuwenlang verslingerd aan
kuuroorden en badplaatsen.
Graag xusten ze daar een weekje
uit en baden in het heilwater of
drinken exvan. Wij doen daar ge
woonlijk wat lacherig over, al be
keren meer mensen zich tegen
woordig tot het ontspannend
genieten dat waterkuren is.
Ook het drinken van mineraalwa
ter-, thuis en buiten de deur, neemt
nog steeds toe. Het heeft het imago
van lekker en gezond. In de recla
me wordt benadrukt dat mine
raalwater nooit in contact kwam
met de waterleiding. En dat het
niet is onthard en niet behandeld
met chloor of fluor
Zogenaamde waterwetenschap
pers wijzen op het natuurlijke
koolzuur in mineraalwater, dat
zou helpen tegen brandend maag
zuur en de bloedsomloop stimule
ren. Wie wil afslanken dient dime-
mm k qahe uien. i afgedekt mn
mm.
©1997 Washington Post Writers Group
Nogsminuten ml
5'
2ET DÉ BEIEN WIMT5R0/
iaat ze mie.
sto0iop
een 2ach1
wurve.
2 eewpeis
msfihk-atun
zout (naar smak!
'menen\
met een gestagen)
wrkensiapjeen
gekookte, nieuwe
aardappeltjes.
Sinterklaas is gearriveerd en
dat betekent dat het (extra)
snoepen is begonnen. Niet voor
alle kinderen even makkelijk,
maar ook niet voor de ouders,
want bij de informatielijn van
het Landelijk Informatiecen
trum Voedselovergevoeligkeid
(LIVO) stromen de vragen bin
nen over onhandelbare kinde
ren. Kleurstoffen en conser
veermiddelen krijgen al gauw
de schuld. De kans dat er echt
een relatie bestaat tussen ge
dragsklachten en voedselover-
gevoeligheid is echter niet zo
groot.
Bij klachten over gedrag kun
nen zowel psycho-sociale fac
toren als lichamelijke oorzaken
en/of de voeding een rol spelen.
Maar er kan ook sprake zijn
van een sluimerende ziekte, zo
als een stofwisselingsstoornis.
Verder blijken kinderen met
astma en andex-e chronische
aandoeningen meex- emotionele
en gedragspx-oblemen te heb
ben dan hun gezonde leeftijd
genoten.
Oorzaken van gedragsver
slechtering in relatie tot voe
ding kunnen zijn: tekorten aan
bepaalde voedingsstoffen, een
onevenwichtige voeding, voed-
selovergevoeligheid, voedsel
allergie of -intolerantie. Als
kinderen met een onevenwich
tig voedingspatroon overstap
pen op afwisselende, gezonde
voeding blijkt hun gedrag
meestal sterk te verbeteren.
Verdacht
Vaak wordt bij voedseloverge-
voeligheid een x-elatie gelegd
met additieven, maar dat hoeft
per definitie niet het geval te
zijn. Bovendien bestaat meest
al alleen een overgevoeligheid
voor enkele of een groep addi
tieven, maar nooit voor alle.
Resultaten van wetenschappe
lijk onderzoek geven niet aan
dat bepaalde additieven meer
'verdacht' zijn dan andere, ook
de vaak verdachte AZO-kleur-
stoffen en benzoaten niet. Sali-
eylaten in voedingsmiddelen
hebben, in tegenstelling tot wat
vaak wordt beweerd, geen rela
tie met gedragsklachten. De
onderzoeksgegevens waaxmee
deze relatie wordt onder
bouwd, zijn verouderd en twij
felachtig.
Ook suiker, vooral riet- en biet
suiker, wordt geregeld naar vo
ren gebracht als veroorzaker
van gedragsverslechtering. In
wetenschappelijk onderzoek
kan daaxnnee echter geen rela
tie worden aangetoond.
Eliminatiedieet
Bij vermoeden van voedsel-
overgevoelighexd volgt een on
derzoek waax-bij verdachte
voedselbestanddelen worden
weggelaten (een eliminatiedi
eet van zo'n vier weken) en ver
volgens weer worden toege
diend. Omdat veranderingen in
het gedrag moeilijk objectief
zijn te beoordelen, is het van
belang dat deze provocatie
'dubbelblind' wordt uitge-
voérd.
Een (indirecte) relatie tussen de
klachten en bepaalde voedsel
bestanddelen kan leiden tot
een definitief dieetadvies. Het
effect van het dieet moet regel
matig worden beoordeeld door
de arts en de diëtist. Als er spra
ke is van intolerantie voor bij
voorbeeld additieven kan door
het zich strikt houden aan het
dieet- de overgevoeligheid na
verloop van tijd verdwijnen.
Voorkomen moet worden dat
onnodig voor lange tijd een
streng dieet wordt gevolgd.
Patricia Schutte
De LlVO-informatielijn, 070 -
3068890. is elke werkdag bereik
baarvan 10.00 tot 13.00 uur.
Het is de tijd van Sinterklaas en dat betekent dat de jeugd extra
veel snoept. De kleurstoffen en conseiweermiddelen die daarin zit -
ten worden niet zelden aangewezen als veroorzakers van onhan
delbaar gedrag bij kinderen. foto Ruben Oreel
tisch ofwel vochtafdrijvend water
te gebruiken. Vermagerende
Fransen zweren bij Contrex dat
vrij veel van de vochtafdrijvende
mineralen kaliumnatrium en sul
faat bevat. Oudex-e mensen, die
vaak wat minder drinken en daax--
door gevaar lopen uit te drogen,
moeten precies het omgekeerde
doen. Hun wordt Tönissteiner uit
de Eifel aanbevolen.
Zo wex-pt zich voor alles en ieder
een wel een watertje opVoor spor
ters bij voorbeeld, die door veel
vocht te vexiiezen tevens minera
len kwijtraken. In het bijzonder
magnesium dienen ze aan te vul-
lexx, en dan is Heppinger een aan
bevolen water. Alcohol minnende
Duitsex*s bestrijden katers met
Aachner Kaiserbrunnen. Dat
smaakt zoutig, is zwaar geminera
liseerd en voorkomt de zo gevrees
de kater door uitdroging.
De Nederlandse Voedingsraad
noemt vijf voor ieder mens nood
zakelijke mineralen: calcium, fos
for, ijzer, magnesium en zink.
Daarnaast zijn er nog dertien zo
genaamde essentiële spoorele-
menten: arsenicum, chroom, fluor,
jodium, kobalt, koper, mangaan,
molybdeen, nikkel, selenium, sili
cium, tin en vanadium. Wie ge
zond en gevarieerd eet, krijgt er
ook zonder mineraalwater vol
doende van binnen. Dat mag ove-
rigens niemand ex-van weerhoxx-
den zich bij gelegenheid een fles
jetsetwater in designfles te laten
sex-veren, ook al kan die wel drie
tientjes kosten.
Martin van Huijstee
Engelsen koesteren een opvallend
grote liefde voor honden. Dat is te
zieix in het beroemde Londense
warenhuis Harrods, dat een afdeling
heeft met opvallende hondenkleding.
Van militair uniform tot avondkostuum.
Baasjes kunnen daar hun hond in een
waar heertje veranderen.
Voor Nedexianders die dit ook
wel zien zitten, is er een bro
chure verschenen met de nieuwe
wintercollectie hondenkleding.
Een gevechtstenue staat er niet in,
maar wel onder meer een denim
jacket, een watex-dicht gevoerde
ovex'all, een wollen huisjas en een
coltrui met borduursel.
De kleding is niet alleen bedoeld
voor kleine juffershondjes: alles is
ook in de grotere maten leverbaax-.
Daarnaast zijn vele kledingstxik-
ken verstelbaar. De kleuren zijn
overeenkomstig de laatste mode.
De Schotse ruit is er in dieprood of
diepblauw. Of er couturiers aan te
pas zijn gekomen is niet duidelijk,
De prijzen van deze wiixtex'collec-
tie variëren, met de gewenste leng
te, van zestig tot hondex-dvijftig
gulden. GPD
Voor zestig tot hoixdex-dvijftig gul
den kan de hondenbezitter zijn
viervoeter modieus in het pak ste
ken.
Kookboekenschrijvers hou
den er nooit rekening mee
dat er van alles mis kan gaan.
Elke lezer zit derhalve na men
selijk falen wel eens met de ge
bakken peren. Wat te doen?
Maximiliaan Winkelhuis, re
clameman en begeleider van
dansparen, ontwikkelde zich
met vallen en opstaan ook nog
tot kok. Hij besloot zijn eigen
stommiteiten en mislukkingen
om te zetten in een boek vol tips
en weetjes. Het kreeg de titel
Flaters en foefjes in de keuken.
Dat is een tikkeltje misleidend,
want de f latex-s zelf worden niet
beschreven en meer dan van
foefjes wordt er melcüng ge
maakt van wetens waardig-
heidjes, verklaringen en soms
zelfs onnozele uitleg, in de
tx-ant van dat een parelhoen op
een kip lijkt. Maar goed, als de
boel aanbrandt kun je 'leren hoe
het voedsel nog kan worden ge-
red. Het kan ook nooit kwaad
om wel vier manieren te kennen
om oesters te openen. En mooi
meegenomen is de tip dat wrat
ten kunnen worden aangepakt
met een tuinbonensch.il.
Niettemin is het een handig na-
slagwerkje'om erbij te hebben.
De schrijver vraagt het groei
end legeidje amateur-koks aan
het slot nog om aanvullingen,
dus mogelijk versterkt dat de
receptuur in een volgende uit
gave. GPD
Flaters foefjes in de keuken door
Maximiliaan 'Winkelhuis; Schuyt
Co, Haarlem; ISBN 90 6097 460 3;
f27,50.
Dierenarts Marco Veenis behandelt slangen op het spreekuur. Op de foto stelt hij met behulp van een naald het geslacht vast van een boa constrictor
van Alex Dijkstra (achtergrond) en Simon van der Meer, die met slangen optreedt. foto Jan de Vries
