Drugssyndycaat
van brave vaders
Boeven vangen op drijvend drugseiland
Bende van Etienne U.
voor de rechter
Captain
Bobby en
de zaak U.
reportage
29
zaterdag 1 november 1997
Op 29 mei 1996 presenteerde de justitie in Jacksonville trots de onderschepte partij hasj van de Orcadia en maakte bekend dat vijf mensen waren gearresteerd. Van links naar
rechts: Officier van Justitie Charles Wilson, Jerry Rinehart van de DE A en Jack Wise van de FDLE. foto G a ry T. Cl a rk
creditcard en eenzelfde bergplaats in Am
sterdam. Een plek waar computerschijf
jes zijn aangetroffen met gegevens uit de
bestanden van de voormalige Amster
damse (en tegenwoordig Middelburgse)
officier van justitie en misdaadbestrijder
Jo Valente.
Justitie denkt dan ook dat S. de belangen
van Etienne U. behartigde. Dus is hij lid
van de criminele organisatie die 'Delta'
heet. En deze organisatie wordt verdacht
van grootscheepse drugssmokkel vanuit
Pakistan, voor de kust van West-Afrika
en naar de Verenigde Staten. Totaal
140.000 kilo. Bovendien heeft de organi
satie tientallen miljoenen criminele gul
dens witgewassen via ingenieuze con
structies.
Vriendendienst
Justitie ziet spoken, menen de advocaten.
Neem nu Jorge F. Vluchtte in de jaren ze
ventig voor de dictatuur in Argentinië.
Hij vestigde zich in Nederland. Sindsdien
rommelt hij een beetje links en rechts. F.
was zich van geen kwaad bewust. Het eni
ge wat hij deed, was zijn buurman helpen.
Een brief hier ophalen, een pakketje daar
bezorgen. Vriendendiensten, waar F. af en
toe een paar honderd gulden voor kreeg.
En wat te denken van Anton G. die
'slechts' een Amsterdams bodygard-be
drijf heeft. Hij wordt door justitie gezien
als de man die het respect voor de bende
moest afdwingen: vertegenwoordiger van
de geweldspoot. Het bezit van een Smith
Wesson en de tientallen 9mm Lüger hol
low point patronen pleiten in elk geval
niet voor hem,
Juist de gescheiden verantwoordelijkhe
den binnen de Delta-bende duiden op een
vernuftige en uitermate professionele or
ganisatie. meent justitie. De afzonderlij
ke delen - ogenschijnlijk brave huisva
ders die een beetje in de marge rotzooien -
betekenen niets, maar de som ervan geeft
een hoge criminele waarde. Iedereen heeft
een eigen taak, toebedeeld via via. zonder
gemeenschappelijke kennis. Zodat het
combineren van gedrag en gebeurtenis
sen (lees: criminele activiteiten) voor de
buitenwacht schier onmogelijk is.
Delta? Dat is een mythe, luidt het verweer
van de advocaten. De frustratie van een
kapot gelopen ERT-onderzoek, politiek
gekrakeel en weggegooid onderzoeks
geld. Urka is ondernemer. Een zakenman
in goede doen, met een zoontje en een
vriendin. Afwisselend woonachtig in
Amsterdam, Parijs en Paramaribo. Hij
verdient zijn geld met onroerend goed,
kleding en wat visserij en bosbouw. Hij
reist de hele wereld af. Voor zaken.
In zijn voetspoor reisden de afgelopen ja
ren rechercheurs van de speciale recher
che- eenheid Kernteam Randstad (KTR)
Noord en Midden mee. Ze zagen Hong
kong, Singapore, Australië, Luxemburg,
de Verenigde Staten en ga zo maar door.
Suriname (het geboorteland van U.) was
verboden terrein voorde KTR'ers. Dat lag
diplomatiek veel te gevoelig.
Maar ondertussen is er geen greintje be
wijs dat Etienne U. verbindt aan de hasj-
smokkel, meent zijn omgeving. Het hasj-
verhaal wordt wellicht een harde dobber
bij de rechter, klinkt het zelfs bij het Kern
team. Maar voor belastingontduiking
gaat hij zeker voor de bijl, luidt het over
tuigd. Want hoe kan iemand die niet be
paald een onbemiddelde indruk maakt in
de afgelopen vijf jaar slechts een belast
baar inkomen van 178.330 gulden hebben
gehad?
Kamerverhuur
Een onschuldig zakenman dus. Met in zijn
gevolg andere onschuldige gezinshoof
den. Gemeenschappelijke kennissen, die
elkaar af en toe zien in restaurants en bor
delen in Amsterdam. Die naar eigen zeg
gen redelijk respectabele levens leiden.
Zoals de onopvallende verschijning Chi
Tung C. Voor de Amsterdammer geen
groot glimmend voertuig of dito horloge.
In Delta-klingen is de familie C. overi
gens geen onbekende. C.'s zuster, Lan
Ching, was tenslotte ooit de vriendin van
U.'s baas, wijlen Bruinsma.
C.van oorsprong elektricien, heeft carri
ère gemaakt. Hij is met Bertus C.,
eveneens verdachte in de Urka-zaalc, me
de-eigenaar van het Amsterdamse 'ka-
merverhuurbedrij fLa Vie en Rose. Beide
heren hebben van een 'oude rottent' een
net, goedlopend bordeel gemaakt. Daar
naast is Chi Tung C. stille vennoot van de
Amsterdamse coffeeshops Alladin en
Blues Brothers. Bij een soortgelijk café in
Zandvoort is hij 'een beetje betrokken' en
inderdaad handelde hij wat in hasj.. Het
openbaarministerie ziet C. echter wel de
gelijk als eenbelangrijkepion in de Delta
organisatie.
Ook C.'s bordeel-compagnon Bertus C.
worden hoge organisatorische kwalitei
ten toegeschreven. Bertus C, kan zich
moeilijk van de domme houden. Hij heeft
in zijn administratie de gegevens van
3900 voertuigen die de overheid gebruikt
om criminelen te volgen. En waarom zegt
Bertus C. tegen Etienne U. dat hij naar
zijn 'nichtje in Maastricht' gaat terwijl in
werkelijkheid met de nog voortvluchtige
hoofdverdachte Walter D. afreist naar Is-
tanboel voor drugshandel? En als Bertus
C. bij hem verslag doet van de reis meldt
hij: 'Ik ben een beetje verkouden'. Voor de
meeluisterende KTR-leden is duidelijk
dat het gesprek gaat over de drie in Pakis
tan onderschepte containers met rijst en
katoen waar de bende 23.500 kilo hasj in
had laten verstoppen.
En zo vinden U.'s vrienden, kennissen en
zakenpartners dat ze allemaal worden
meegesleept in de heksenjacht die politie
en justitie al sinds beginjaren negentig op
hem maken. Bij de buitenwereld rijst
vooralsnog het beeld op van een slimme
U. die wellicht handig buiten schot weet
te blijven. Het zijn vooral zijn handlan
gers of ^xisschien beter gezegd zijn loop
jongens die gestraft gaan worden.
Allard Besse en Peter de Knegt
Een mediacircus zoals het 'Hakkelaarproces' wil de Haarlemse
justitie koste wat kost voorkomen. Maar het omvangrijke dossier
tegen Etienne U. en zijn bende moet de komende maand wel de finale
worden van een jarenlange jacht op de grootste criminele bende van
ons land: de erfgenamen van wijlen Klaas Bruinsma. Ze zetten justitie
te kijk in de IRT-affaire en vergaarden 'ongestoord' miljoenen met
drugssmokkel en witwasoperaties. Overzicht van een mythe.
Een overzicht van de parlementaire enquêtecommissie IRT. Tijdens de verhoren werd
ook veelvuldig de naam Delta genoemd. foto Cees Zorn
Doorsneegëzichten. Geen keiharde
boeventronies. De verdachten van
het Delta-syndicaat lijken eerder brave
huisvaders. Zelfs hoofdverdachte Etien
ne U. heeft meer weg van een teddybeer
dan van het uiterlijk dat zijn bijnaam 'De
Generaal' doet vermoeden.
Etienne U., een 43-jarige Amsterdammer.
Althans zo kent een kleine familie- en
kennissenkring hem. De buitenwereld
denkt, als hij een auto, huis of telefoon
huurt, dat ze te maken heeft met meneer
Urker, Hemmink, Bakker, Kuiper of Van
Dungen. Zo maar wat namen, al dan niet
van bestaande mensen, waarvan U. zich
in het dagelijkse leven bedient. Een uit
zondering daargelaten, zoals een houtbe
drijf in zijn geboorteland Suriname, heeft
hij zelden iets op zijn eigen naam staan.
Meestal dienen (verre) familieleden,
schoonmaaksters of anderen uit zijn
'huishouden' als bliksemafleider. Zo laat
Etienne zijn vader John regelmatig op
draven bij de aankoop van panden in Su
riname.
Nevelen
Alles wat U. en vrienden ondernemen is in
nevelen gehuld. Zoals de telefoonge
sprekken die in eerste instantie uit war
taal lijken te bestaan. Wat te denken van
het telefonisch overleg dat voorafgaat
aan een ontmoeting van de clanleiding
Urka, Walter D. (nog altijd voortvluch
tig), Ed. S. en Chi Tung C. in het restau
rant Haven van Huizen in Huizen. De
heren zoeken een plek waar ze in 'hun
blootje', 'naakt' kunnen zitten. Met ande
re woorden; ze willen niet worden afge
luisterd.
En waarom schaft hij via een wel heel
merkwaardige constructie een 750.000
gulden kostende Ferrari aan, laat zich
veivolg'ens af en toe vervoeren in een Fiat
C-inquecento en daarna weer in een Por
sche die afwisselend een Duits en een
Zwitsers kenteken draagt? Ook blijkt U. 's
woning nabij het Amsterdamse Vondel
park niet op zijn eigen naam te zijn ge
huurd. Enig fiscaal puzzelwerk heeft in
middels geleerd dat het pand op naam
staat van een BV van de Amsterdamse
pornokoning (Dikke) Charles G.
Urka, Charles G. en de Amsterdamse ad
vocaat JohnE. werden begin dit jaar door
justitie nog aangeduid als de driekoppige
leiding van het Delta-syndicaat. Tegen E.
en G. loopt nu een apart fiscaal onderzoek
van de Fiscale Inlichtingen- en Opspo
ringsdienst (FIOD).
Als U. op 1 december 1996 op het vlieg
veld De Gaulle in Parijs wordt aangehou
den, is niemand van de bende echt verrast.
Bij Ed S., die een week later door de poli
tie in alle vroegte wordt overrompeld,
prijkt op een spiegel zelfs een memo-stic
kermet de datum van depolitie-inval. Bij
S., voorheen bekend als boekhouder van
wijlen drugsbaron Klaas Bruinsma en
daarna van Etienne U.plukt de politie de
computer leeg. Om te voorkomen dat S.
met één druk op de knop alle bestanden
wist, dalen aan voor- en achterzijde van
zijn appartement leden van het arresta
tieteam als commando's langs touwen
neer. In zijn computer vindt de politie
dankzij 'whizkids' meerdere verborgen
bestanden waarin drugstransporten en
bijbehorende betalingen aan mede-clan
leden - deels in code - staan aangegeven.
Toch zegt zijn omgeving dat S. geen pro
totype van een keiharde drugscrimineel
is. Eerder een jongensachtig, opgeruimd
mens. Eigenlijk wel een 'ruwe bolster
blanke pit', om een misdaadromancliché
te gebruiken. Zie deze zomer zijn emoties
tijdens het verzoek aan de Amsterdamse
rechtbank zijn -terminaal zieke 'schoon
moeder' in Hoorn te mogen bezoeken. Dat
de rechtbank aan zijn visite geen voor
waarden heeft gesteld', is voor zijn omge
ving het bewijs dat de Amsterdammer
niet de zware crimineel is die het open
baar ministerie in hem ziet. De vondst van
2342 XTC-pillenin de woning van S. moet
niet te zwaar worden aangezet. Wat S. 're
gelde' oversteeg de paar honderd kilo hasj
niet. 'Kleinhandel' past bij Ed, niet dat.
grootschalige.
Dat S. zeer nauwe banden onderhoudt
met U. is geen geheim. Ze delen dezelfde
Naam: John Michael Burns. Leeftijd: 50 jaar.
Beroep: DEA-agent (Drug Enforcement
Administration). Alias: 'Captain Bobby Burke'.
Standplaats: Jacksonville, Florida (USA).
Specialiteit: Opgaan in het criminele milieu,
boeven vangen. Laatste verdienste: 15.000 kilo
hasj onderschept, 50.000 kilo op Atlantische
Oceaan getraceerd en de Nederlandse overheid
bewijsmateriaal geleverd in een mega-
drugszaak.
Als de Nederlandse drugscrimineel
Frans van den E. op de gang van de
rechtbank in Jacksonville DEA-agent
Burns tegen het lijf loopt, slaat hij de ge
renommeerde boevenvanger joviaal op de
schouder. De drugssmokkelaar die door
toedoen van Burns misschien wel de rest
van zijn leven achter de tralies moet slij
ten, heeft waardering voor de man die
hem er op een zeer professionele manier
bij heeft gelapt. Van den E. dacht echt, dat
'Bobby Burke' van zijn 'club' was. Tot het
moment dat 'Bobby' hem en zijn handlan
gers de boeien aandeed.
Jeff, een voormalig drugssmokkelaar,
heeft begin '95 goede informatie voor
Burns. De New Yorkse drugshandelaar
Thomas S. zoekt een schipper en een boot,
zo meldt Jeff. In dat voorjaar bespreken
captain Bobby (Burns dus) en S. meerdefe
smokkelopties. De New Yorker laat Bob
by weten dat zijn Europese sparringpart-
ners vooral interesse hebben in een schip
dat duizeixden mijlen van de kust smok
kelwaar bestemd voor de VS kan oppik
ken. Het zou gaan om een partij van
100.000 kilo hasj afkomstig uit Marokko.
De drugs zoudexx in Canada aan land moe
ten worden gebracht. Pas een jaar na de
eerste ontmoetingen meldt de Amerikaan
zich opnieuw. Hij reist naar Nederland
om met Nederlanders te praten die zijn
geïnteresseerd in hasjsmokkel vanaf de
westkust van Afrika. Niet veel later volgt
er in Jacksonville opnieuw een ontmoe-
De reis van het smokkelschip Orcadia
Op 1 april 1996 vertrekt het smokkelschip Orcadia
agent reist zelf niet mee richting Afrika.
Te gevaarlijk. De DEA-voorschriften la
ten het niet toe.
ting tussen Bobby en S. Daarbij is ook de
Nederlandse ex-marineman JimmyB.
aanwezig.
Vrachtschip
Dan worden er eindelijk zaken gedaan. B.
en onder anderen Van den E. voorzien
captain Bobby in de weken die volgen van
ruim 600.000 dollar om 'zaken te regelen'.
Het geld bestaat, uit Canadese dollars en
Nederlandse guldens. Bobby huurt bij een
rederij een vrachtschip: de Orcadia. De
reder is op de hoogte van de DE A-betrok-
kenheid. Onder leiding van B. wordt de
Orcadia geprepareerd voor de lange reis
richting Afrika. Het is Burns die in op
dracht van B. het materiaal en later ook
de bemanning regelt.
De Orcadia, met aan boord captain Bob
by, nog een schipper, de Nederlanders B.
en Frans W. en een bemanning, vertrekt
uiteindelijk op 1 april 1996 richting Trini
dad. Bestemming: 'Een schip' op de At
lantische Oceaan, ergens voor de West-
Afrikaanse kust. De door Bobby aange
trokken kapitein is op de hoogte van de
betrokkenheid van de DE A bij deze vaart.
Ook is hij ingelicht over de werkelijk op te
Afgeplakt
GPD/GN-Graphics/R.S.
halen vracht. De trip levert hem 100.000
gulden op.
De bemanningsleden, uitgezonderd de
twee Nedeilanders en vier 'matrozen',
worden in de haven van Trinidad door
Bobby ingelicht over het werkelijke doel
van de reis. Ze worden voor de keuze ge
steld: meegaan of van boord. Ze varen
mee. De betaling van meer dan 50.000
gulden compenseert het risico. Drie van
de ingelichte zeemensen hebben vaker
met dit bijltje gehakt. Burns weet dat zij
hun ogen en oren open zullen houden. En
dat is hard nodig want de undercover-
De golven zijn minstens drie meter hoog
als de bemanning van de Orcadia op 13
mei het oliebevoorradingsschip ziet op
doemen. De naam op de boeg is afgeplakt
met grote stukken karton. De overwegend
Filippijnse bemanning van het hasjschip
en de Orcadia-leden laden 649 zakken,
elk circa 25 kilo wegend, stuk voor stuk
over. De verpakkingen dragen de op-
schriften van onder meer de Amerikaanse
fastfoodketens McDonalds en Taco Bell.
De 15000 kilo hasj is veel minder dan oor
spronkelijk was afgesproken.
De Nederlander Wouter van F., die het ge
zag over de dan nog anonieme drijvende
hasjvooiTaadschuur voert, weigert de 'af
gesproken' circa 35.000 kilo te leveren.
Hij verwacht nog andere klanten uit Eu
ropa en bovendien is de Canadees George
A, een van de afnemers, nog geld aan de
Nederlandse bazen schuldig.
Burns' 'oren en ogen' aan boord van de
Orcadia doen intussen hun spionage
werk. Op het dek achter de stuurhut en in
ruimen, zoals de machinekamer, bevindt
zich nog eens een geschatte hoeveelheid
van ongeveer 35.000 kilo hasj. De drugs
zijn afkomstig uit Pakistan. Eexx van
Bums' spionnen slaagt er zelfs in onder
het karton te kijken. Daar prijkt de naam
'Great Alexander'. Via een satelliettele
foon wordt de achtergebleven DEA-agent
ingelicht. Het schip blijkt te zijn inge
schreven in het Midden-Amerikaanse pi-
ratenstaatje Beüze en blijkt voorheen
onder andere naam te hebben rondge-
zworven.
Thuisbasis
Eind mei arriveert het smokkelschip dan
eindelijk in de haven van Jacksonville.
Het schip vaart niet richting Noord-Ame
rikaanse wateren, zoals oorspronkelijk de
bedoeling was. De Canadese douane is
daar druk in de weer buitenlandse visse-
rijboten uit de visgebieden te verjagen.
Bobby slaagt erin de smokkelaars te be
wegen hun vracht in zijn thuisbasis aan
land te brengen. Het DEA-net sluit zich
langzaam maar zeker rond de smokke
laars.
Zonder dat de opdrachtgevers daarbij
aanwezig zijn, laden DEA-agentende Or
cadia uit. De drugs worden overgebracht
naar een loods buiten het zicht van de
smokkelaars. Enkele ontmoetingen tus
sen Bobby en de drugshandelaren volgen.
Bobby, die nu de drugs in handen heeft,
eist een half miljoen dollar als voorschot
op het vervoer naar Canada en de inmid
dels gemaakte reis vanaf Afrika. Bobby
past ervoor, zoals het een drugssmokke
laar betaamt, om in de laatste fase be
roofd, 'geript', te worden van de drugs
zonder een cent te hebben verdiend.
Met deze slimme zet lokt Bobby S. uit
New York, de Canadees A, Van der E. en
de Nederlander Jack W. naar een DEA-
jacht in de haven van Jacksonville. Ter
wijl infiltrant Jeff het gezelschap van
drank voorziet, registreert de verborgen
videocamera de bijeenkomst. Tijdens het
gesprek zeggen de vier boeven genoeg be
lastende teksten om ze kort na het verla
ten van het schip op het haventerrein in te
rekenen. Gevoegd bij de 134 al eerder op
genomen (telei'oon)gesprekken zij n de he
ren er gloeiend bij. De straf die hen in dit
deel van de VS te wachten staat, liegt er
niet om: levenslang.
Etienne U.
Als bijen op een pot honing vliegen Ne
derlandse politie- en justitiemedewer
kers vervolgens naar de buit van DEA-
agent John Burns. Nadat eerst de Amster
damse officier van justitie Martin Witte-
veen medio 1996 de arrestanten en de in
beslag genomen partij drugs aan de Ne
derlandse hasjhandelaar Johan V., alias
de Hakkelaar, probeert te koppelen, vol
gen in de loop van 1997 ook zijn collega's
Alexander Mooy (FIOD/Amsterdam) en
Irene Gonzales (Haarlem). Mooy meent
dat de dz-ugs namelijk in opdracht van
Anton H. vanuit Pakistan zijn aange
voerd. Gonzales op haar beurt houdt de
Amsterdammer Etienne U. verantwoor
delijk.
Komende maand zal blijken of U. en zijn
bende inderdaad verantwoordelijk zijn
voor de hasjsvangst van Bums. Zowel de
advocaten als justitie zijn overtuigd van
hun gelijk en hebben de champagne al
koud gezet.
Allard Besse en Peter de Knegt
