Ruimen bommen verloopt soepel
Evacués tevreden over opvang
Herinneringen aan oorlogstuig
zeeland
22
Explosieven Opruimings Dienst verwacht nog meer werk in Breskens
Geen lange
wachttijden
bij veerboot
woensdag 29 oktober 1997
door Hans Heijt
BRESKENS - De Explosieven
Opruimings Dienst (EOD) heeft
gisteren zonder problemen zes
vliegtuigbommen uit de Tweede
Wereldoorlog geruimd bij het
voormalige Fort Frederik Hen
drik in Breskens. De EOD begon
stipt om 9.00 uur met het de
monteren van de explosieven.
Burgemeester G. H Noordewier
van de gemeente Oostburg deel
de de ruim honderd evacués op
camping Napoleonhoeve om
14.30 uur mee dat het karwei
was geklaard en dat ze binnen
een kwartier huiswaarts of naar
de camping konden terugkeren.
De EOD moest voor de vijfde
maal in twee jaar tijd in actie
komen om bommen onschade
lijk te maken, die in oktober
1944 tijdens de geallieerde
bombardementen in Breskens
in de grond waren geslagen. De
vijfhonderd- en duizendpon
ders konden niet blijven liggen,
omdat op het voormalige Fort
Frederik Hendrik een bunga
lowpark met zwembad en sport
hal wordt gebouwd.
Circa tweehonderd inwoners
van de woonwijk Het Heem
dienden voor 8.00 uur hun huis
te verlaten. Ook de gasten op de
aangrenzende campings en re
creatieparken konden niet op
hun stek blijven. „De evacuatie
is zonder problemen verlopen",
aldus een tevreden politie
woordvoerder J. van Mouriek.
„Alle mensen hadden op tijd
hun huis verlaten. Niemand
protesteerde."
Soepel
Bij het demonteren van de ont
stekingen van de drie Ameri
kaanse duizendponders en drie
Engelse %hjf honderdponders
werkte de EOD in twee groepjes
van twee medewerkers. „Bij
drie bommen verliep de demon
tage soepel", verklaarde EOD-
woordvoerder A Huybens.
„Maar bij één vijfhonderdpon
der en twee duizendponders
moesten we van afstand met een
raketklem de ontsteking uit de
bom draajen, omdat we niet ze
ker wisten hoe de slagpin en het
slaghoedje op elkaar zaten."
Bij de demontage van de vijfde
bom verwachtte de EOD de
meeste problemen, omdat de
ontsteking beschadigd was.
Huybens: „Maar achteraf bleek
dat mee te vallen. We hadden het
ontstekingsmechanisme in een
mum van tijd verwijderd. De
bommen worden zo'n vijftien
mijl uit de kust tot ontploffing
gebracht. Maar dat kan nog een
tijdje duren. Daarover moeten
we nog afspraken maken met de
marine."
Voor de bomruimingen van de
laatste jaren is iets meer dan een
miljoen gulden uitgetrokken.
Het overgrote deel van de uitga
ven komt op het bordje van het
Rijk. De gemeente Oostburg
draait voor circa tien procent
van de kosten op.
Huybens liet weten dat de EOD
driekwart van het bouwterrein
op het voormalige Fort Frederik
Hendrik heeft onderzocht op de
aanwezigheid van bommen en
andere explosieven. „Eind dit
jaar hopen we klaar te zijn met
de inspectie van het laatste
kwadrant, maar dat hangt ook
een beetje van het weer af. Als
het vriest kunnen wij niet wer
ken." Hij acht de kans zeer groot
dat de EOD binnenkort weer
bommen moet gaan ruimen.
„We hebben luchtfoto's beke
ken. En die hebben ons duide
lijk gemaakt dat het kwadrant
dat nu aan bod komt, het meest
is bestookt tijdens die luchtaan
vallen van oktober 1944."
Het verblijf op camping Napoleonhoeve wordt onder meer met Zeeuwse bolussen draaglijk gemaakt.
door Hans Heijt
BRESKENS - Frederieke van
de Plassche en Margaret de
Groot kijken elkaar vragend
aan wanneer de vrijwilligster
van het Rode Kruis de bestelling
komt opnemen. Half tien 's mor
gens is een beetje vroeg voor een
aperitief. Maar ja, zo'n evacua-
BRESKENS - Het uit de vaart
halen van het veer Vlissingen-
Breskens tijdens de bomrui-
ming heeft niet tot lange wacht
tijden geleid op de veerpleinen.
Op de lijn Kruiningen-Perkpol-
der ontstond aan beide kanten
een wachttijd van een uur voor
vrachtverkeer. Die wachttijden
waren binnen een uur opgelost,
nadat om 14.50 uur de twee ve
ren tussen Vhssingen en Bres
kens weer in gebruik waren ge
nomen.
Op de Rijksweg N61 in Zeeuws-
Vlaanderen reed kort na drieën
een lange kolonne vrachtwa
gens richting Breskens. Toch
ontstonden er geen wachttijden
voor het veer. „We hebben geen
problemen gehad met het ver
voersaanbod". verklaarde een
PSD-medewerker in Breskens
aan het eind van de middag.
„Alles verliep naar wens."
huis gegaan. Dat had best ge
kund. Nu moeten kinderen bui
tenshuis een half uur wachten
voordat ze naar school kunnen.
Buurvrouw M .Hamelijnck
heeft ook een probleempje.
Haar veertienjarige hond ligt
rustig onder de tafel in de mand
te slapen, maar later op de mor
gen moet de Bressiaanse eigen
lijk naar cursus. „De hond kan
dan natuurlijk niet mee. Maar ik
voel er ook niet veel voor om
haar met deze kou buiten in de
kennel te stoppen."
Reisgidsen
Voor de vakantiegangers die
van de opvang gebruik maken,
telt het ongemak van de evacua
tie minder zwaar dan voor de
bewoners van Het Heem. De fa
milies De Leeuw uit Rijnsburg
en Barnhoorn uit Katwijk be
studeren bij de koffie de reisgid
sen van Antwerpen, Gent en
Brugge. „Het is niet. zo prettig
dat je op je eerste vakantiedag
zo verrot vroeg uit de veren
moet", zegt De Leeuw. „Maar
verder maken we er geen punt
van. Er wordt hartstikke goed
voor ons gezorgd.
Rond de klok van tienen maken
de meeste mensen aanstalten
om te vertrekken. Hetzij voor
een wandeling, hetzij voor een
cultureel uitje in Vlaanderen.
„We gaan eerst met de honden
het strand op en daarna word ik
bij de kapper in Oostburg ver
wacht", zegt mevrouw de Groot.
„Die dag is zo voorbij. Voordat
ik het weet, zit ik weer in mijn
eigen huis."
De Nederlands-Hervormde Kerk was een van de vele gebouwen die werden vernield.
tie is natuurlijk geen dagelijkse
kost. „Oké mevrouw, doet u toch
maar twee sherry's", besluiten
de twee inwoonsters van woon
wijk Het Heem in Breskens.
Circa tweehonderd inwoners
van Het Heem moeten dinsdag
morgen voor acht uur het huis
verlaten, omdat ze in de buurt
wonen van de zes bommen die
de Explosieven Opruimings
dienst (EOD) gaat ruimen. Ook
de gasten op de campings Zee
bad en Schoneveld en de recrea
tiecentra Strandpark en Fort
Soleil hebben de opdracht ge
kregen hun vakantiestek tijde
lijk te verlaten.
Camping Napoleonhoeve is in
gericht als opvangcentrum. Me
dewerkers van het Rode Kruis
lopen af en aan om de ruim hon
derd evacués te voorzien van
koffie, cake en bolussen, en later
op de dag een soepje en brood
jes. De gasten schikken zich
zonder morren in het ongemak.
Rummikub, speelkaarten en an
dere spelletjes worden samen
met de puzzelboekjes en kran
ten op de tafels uitgestald.
Bressiaander R. Gouka is posi
tief over het onthaal op de cam
ping. Wel vindt hij dat de op
vang voor de allerkleinsten
beter had gekund. „De meeste
kleine kinderen slapen een uur
tje aan het eind van de morgen.
Dat is hier niet mogelijk, omdat
er geen bedden zijn. Bovendien
was ik liever een uurtje later uit
Met Rummikub, puzzels, kranten en tijdschrtiften kwamen de eva
cués de dag door.
door Jaap A. J. Boekhout
BRESKENS - De bommen die
gisteren zijn geruimd waren
erfenissen van bombardemen
ten in de nazomerdagen van
1944. In zijn aantrekkelijk in
gerichte woning aan de Schel-
destraat in Breskens leest de
73-jarige Aloysius Roets, sa
men met zijn Rotterdamse
vrouw zijn voor kinderen en
kleinkinderen opgetekende
herinneringen aan deze perio
de nog eens na.
Sinds 1981 woont het gepen
sioneerde echtpaar in zijn ou
derlijk huis. Daar was het dat
Roets op twintigjarige leeftijd,
samen met zijn vader en zieke
moeder het eerste bombarde
ment van 11 september mee
maakte. Die middag, hét was
prachtig weer, werden zij om
streeks half vier opgeschrikt
door het zware motoren
geronk van overvliegende ge
allieerde vliegtuigen. Even la
ter losten Boston- en Mitchell-
toestellenhun dodelijke ladin
gen op het havengebied van
het vissersdorp, kort daarna
gevolgd door een tweede aan
val op de woonkern.
De geallieerden trachtten met
de bombardementen de her
groepering van de op de vlucht
geslagen Duitse legers een halt
toe te roepen. Deze troepen
probeerden al weken de Schel
de over te steken om via Vlis-
singen verder te kunnen trek
ken. In de weken voor de
aanval was Breskens over
spoeld door Duitse legereen
heden die trachtten met
behulp van allerlei vervoer
middelen weg te komen van de
verschillende frontlinies.
Chaos
De chaos was na de bombarde
menten compleet. Een groot
deel van de woonkern stond in
brand, evenals allerlei langs
de weg geparkeerde voertui
gen. Her en der probeerden in
woners van het dorp en Duitse
soldaten een goed heenkomen
te zoeken. Het gezin Roets
vluchtte eerst naar een kelder
van een bierbrouwerij in de
Scheldestraat; onderwijl
zocht het naar de andere zoon
van de familie. Later bleek dat
deze zijn toevlucht had ge
zocht bij een gezin in de Zand
straat. Besloten werd om
onderdak te zoeken bij de
grootvader van Aloysius; die
woonde aan de Hogeweg, een
gehucht tussen Nummer Een
en Hoofdplaat. Op het.
Spuiplein trof het gezin Roets
een loslopend paard met sjees
aan, vol met geweren en mili
taire ransels. Na nog wat kle
ren en beddengoed te hebben
Opgehaald gingen de gezinsle
den met paard en wagen op
pad.
Omdat de Scheldekade was
gebarricadeerd, moesten zij
een lange weg door de Dorps-
Aloysius Roets maakte de
bombardementen op Breskens
op twintigjarige leeftijd mee.
straat en het Molenwater vol
gen. Verschrikkelijke tafere
len speelden zich voor hun
ogen af. Gewonden, soms nog
liggend onder de puinhopen,
riepen om hulp. Een galoppe
rend paard met langszij het li
chaam van een Duitse soldaat
snelde hen voorbijEen hulpe
loze moeder met in haar armen
een inmiddels door haar ver
wondingen overleden kind,
riep om bij stand.
Binnendeuren
Zover als mogelijk was, pro
beerde het gezin Roets, even
als andere dorpsgenoten en
Duitse soldaten, te helpen.
Omdat er geen brancards wa
ren werden binnendeuren van
woningen gebruikt om doden
en gewonden naar opvang
plaatsen te brengen. Vervoer
was echter nauwelijks moge
lijk als gevolg van de vele
brandhaarden en de geweldige
rookontwikkeling. Een aantal
Duitse Overleden soldaten
werd in vóórtuinen begraven.
Na een moeilijke tocht, waar
bij het leed van veel Bressiaan-
ders, maar ook van jonge Duit
se soldaten moest worden
doorstaan, kwam de familie
Roets 's avonds aan in de wo
ning aan de Hogeweg.
Daar was de familie getuige
van de bombardementen op 11
en 12 oktober, dit maal door
viermotorige Lancasters en
Mosquito's. Een hoeveelheid
van 1050 ton explosieven ver
nietigde de gehele omgeving
van het voormalige Fort Fre
derik Hendrik. Inmiddels had
den ook veel andere gezinnen
een tijdelijk onderkomen ge
zocht, zowel in West- als Oost-
Zeeuws-Vlaanderen. Het
duurde echter niet lang of men
dacht, na de bevrijding van de
Duitse bezëtter; alweer aan de
opb ouw van het dorpOn
danks al het leed ging het leven
toch verder.
Bij de bombardementen van
Breskens verloren ongeveer
tweehonderd mensen het le
ven.
Van de circa tweehonderd
evacués hebben er zo'n
honderdtien gebruik
gemaakt van het opvang
centrum op camping
Napoleonhoeve.
Breskens
08.00 u: Alle bewoners van het Heem
en de recreatieoorden hebben
hun huis of vakantiestek verlaten.
09.00 u: EOD begint met het ruimen
van de bommen.
10.00 u: Eerste bom onschadelijk.
11.40 u: Tweede bom onschadelijk.
12.30 u: Derde bom onschadelijk.
13.35 u: Vierde bom onschadelijk.
13.50 u: Vijfde bom onschadelijk.
14.30 u: Zesde bom onschadelijk.
Mensen krijgen te horen dat ze
binnen een kwartier naar huis
kunnen.
14.50 u: Veerdienst hervat.
8reskenspo1
Een van de zes vliegtuigbommen.
fotografie Charles St
Twee van de slaghoedjes van de bommen.
