55-Plussers eisen grotere invloed
PZC
Groninger Kappetein (77) doet
geen oog dicht door Papon
Geen vervolging
in insuline-zaak
De Lindenburgh
Hans Tiemeyer overleden
Dringen bij beurs voor ouderen
Tijdens verkiezingen
ook stemmen per pc
Fraude met vlees te
voorkomen met test
erfelijk materiaal
Schiermonnikoog is
onderzoekers beu
binnenland
Staatssecretaris Terpstra bevestigt belangrijke rol ouderen
Aantal WW-uitkeringen daalt
Oudste wolveemarkt verdwijnt
Politie arresteert verkrachter
Nieuwe opleiding theatertechnici
Haagse taxi lapt regels aan laars
Koffie wordt duur betaald
BE//-PHO!ME
UNtOUEA/R
zaterdag 11 oktober 1997
door Louis Burgers
UTRECHT - Nederland wordt
snel ouder. Nu al is meer dan een
kwart van de bevolking boven
de vijftig jaar. Binnenkort is de
helft van alle kiezers ouder dan
55 jaar. Vier miljoen mensen la
ten zich niet buitenspel zetten.
Zij vormen geen last voor onze
samenleving, maar kunnen een
belangrijke bijdrage leveren.
Dat is het standpunt van staats
secretaris Erica Terpstra (Wel
zijn), die gisteren in Utrecht het
handboek '55-plussers beslis
sen mee' presenteerde. Dat ge
beurde tijdens de manifestatie
rond de 'Nationale dag van de
Ouderen'.
De groep ouderen verwacht
weliswaar meer liften, langere
oversteektijden op zebra's en
veiligstelling van de AOW, maar
ze spelen daarnaast een steeds
belangrijker rol in de besturen
van land, provincie en gemeen
te. Zij laten steeds vaker ook
hun stem horen in volkshuisves
tingsverenigingen, zorgverze
keraars en andere organisaties
met veel leden.
Ingrijpend
Nu al is duidelijk dat ouderen
met hun stem de verhoudingen
in de Tweede Kamer ingrijpend
kunnen veranderen. Door drie
jaar geleden massaal niet voor
het CDA te kiezen, maakten
zij het paarse kabinet mogelijk.
En dankzij de ouderenpar
tijen konden tallozen ook een
plaats verwerven in de natio-
van onze redactie binnenland
STEENBERGEN - Een ver
pleegkundige van het bejaar
dencentrum De Lindenburgh in
Steenbergen wordt niet ver
volgd voor de dood van een 79-
jarige bewoonster. Het Open
baar Ministerie heeft dat beslo
ten. Het onderzoek is afgeslo
ten. Justitie heeft dat gisteren
bekendgemaakt.
De bejaarde vrouw, M. Antes,
overleed afgelopen zomer onder
verdachte omstandigheden.
Onderzoek wees uit dat zij een
zeer hoge concentratie insuline
in haar bloed had. Eerder al was
een andere bewoonster van het
tehuis, de 87- jarige Verkam
man, in coma geraakt omdat ze
insuline had toegediend gekre
gen, terwijl ze die helemaal niet
nodig had.
Niet duidelijk
Tijdens het onderzoek werd een
34-jarige verpleegkundige uit
Halsteren begin september als
verdachte aangehouden. Na en
kele dagen werd hij vrijgelaten.
Het was niet duidelijk gewor
den dat de man iets met de onte
rechte insulinetoedieningen te
maken had. Uit het verdere on
derzoek is evenmin onomstote
lijk vast komen te staan dat de
overdosis insuline voor Antes
fataal is geweest.
Volgens een woordvoerster van
justitie in Breda zal de verpleeg
kundige pas over enkele weken
schriftelijk op de hoogte worden
gebracht dat het onderzoek is
afgesloten en dat hij niet wordt
vervolgd. Dat gebeurt zodra de
rechter-commissaris het ge
rechtelijk vooronderzoek ook
formeel heeft gesloten.
Directeur Brouwer van De
Lindenburgh vindt het onbe
vredigend dat de zaak verder
onopgelost blijft. Zodra de ver
pleegkundige de schriftelijke
bevestiging van justitie binnen
heeft, wordt met hem gesproken
over zijn terugkeer. Of dat in De
Lindenburgh zal zijn of in een
andere instelling die onder het
bestuur van de overkoepelende
Stichting ABG valt, daarover
wordt met hem dan overlegd.
ANP
nale en gemeentelijke politiek.
Terpstra: „Het gaat er niet om
dat er meer ruimte moet komen
voor ouderen. Het doel is dat de
inkleuring van de samenleving
door ons allemaal gebeurt. Ieder
mens moet zijn of haar eigen rol
kunnen spelen. Veel ouderen
denken erniet aan minder actief
te worden. Ook de maatschappij
beseft dat men niet straffeloos
kan doorgaan ouderen te weren
uit het arbeidsproces, uit de po
litiek of uit bestuurlijke en
maatschappelijke functies. De
komende jaren zullen in het te
ken staan van het zoeken van
nieuwe afspraken en verant-
woordelijkheden.
Besluitvorming
Het handboek is geschreven
door sociologen en psychologen
van de Vrije Universiteit van
Amsterdam. Het boek moet ou
deren in staat stellen invloed uit
te oefenen op de lokale besluit
vorming. Het kwam tot stand
nadat uit de nota 'Ouderen in
tel' uit 1990 bleek dat 55-plus-
sers zich veelmeer met besturen
wilden bezighouden. Tot dan
overheerste de gedachte dat ou
deren zich steeds minder bij de
maatschappij betrokken voe
len.
Het boek biedt tips hoe je je
doelbewust en actief kunt inzet
ten voor het verbeteren van de
eigen buurt, wijk of gemeente.
Hoe kunnen ouderen daar hun
stem laten horen?
Aan de hand van een voorlopige
versie van het naslagwerk wis
ten groepen ouderen in Deven
ter en Haarlem een aantal door
hen vastgestelde belangrijke
doelen te verwezenlijken. Het
betrof kwesties rond gemeente
lijke herindeling, armoedebe
strijding, wonen en veiligheid
en het opzetten van senioren
teams. Of, zoals Terpstra het sa
menvatte: „Het werkt. Idee -
medestanders zoeken - samen
werken - succes
D at neemt niet weg dat de maat
schappelijke organisaties ook
bereid moeten zijn ouderen bin
nen hun groepering te laten
functioneren. FNV, CNV, de Sa
men op Weg-kerken, de samen
werkende ouderenorganisaties
en de Nederlandse Vrouwen
raad zijn bereid tot het jaar 2 00 0
in hun beleid 'specifiek aan
dacht te schenken aan de parti
cipatie van ouderen'. GPD
UTRECHT - Grote drukte op de 50+ Beurs voor ouderen vrijdag. Tienduizenden zoqhten zich een
weg tussen de vele stalletjes op deze Dag van de Ouderen. De Dag, in de Jaarbeurs, duurt 3 dagen
en er worden vijftigduizend 50-plussers verwacht. foto Ed Oudenaarden/ANP
DEN HAAG - Het mensen met een WW-uitkering is in de
maand mei verder gedaald tot 353.000. Dit is een daling met
12.000 ten opzichte van een maand eerder. Ook het aantal
Ziektewetuitkeringen is fors gedaald tot 88.000. Dit is 7.000
minder dan in de maand april. Het beroep op de WAO/AAW
blijft met 856.700 uitkeringen nagenoeg stabiel.
Dit blijkt uit de kerncijfers van het Landelijk Instituut Socia
le Verzekeringen (LISV).
De daling van het aantal WW-uitkeringen houdt al een aantal
maanden aan. De teruggang wordt met name verklaard door
dat het aantal nieuwe uitkeringen (40.000 per maand) fors la
ger is dan het aantal beëindigde uitkeringen (55.000 per
maand). In de WAO/AAW houden het aantal nieuwe en het
aantal beëindigde uitkeringen elkaar in evenwicht. ANP
SCHAGEN - De oudste veemarkt van Nederland, de bijna
duizend jaar oude schapenmarkt van Schagen, verdwijnt
eind dit jaar. Het college van B en W van Schagen heeft dit
voorstel gedaan in het kader van de behandeling van de be
groting voor 1998.
Op de Markt in Schagen wordt al sinds de vroege Middeleeu
wen elke donderdagochtend een wol veemarkt gehouden. Het
gemeentebestuur heeft deze traditie de laatste jaren in stand
weten te houden door subsidie te verstrekken. Structureel da
lende aanvoercijfers sluiten voortbestaan van de schapen
mark zonder overheidssteun uit.
Op het plan van het college is geschokt gereageerd door vee
houders, handelaren en andere belanghebbenden. GPD
GOUDA - De politie Hollands-Midden heeft donderdag een
18-jarige man gearresteerd. Hij zou de dader zijn van een
zware verkrachting op 21 juni. Daarbij werd een vrouw in
haar huis in haar bed vastgebonden, verkracht, ontvoerd
naar een bos, en met een mes gestoken. De Haagse persofficier
mevrouw S. Horstink heeft dit gisteren bekendgemaakt.
In de late avond drong de man het huis van de vrouw binnen.
Hij overmeesterde haar, bond haar vast en kwam na enkele
uren terug om haar te verkrachten. Vervolgens nam hij haar
onder dwang, in haar eigen auto, mee naar het park de Goudse
Hout, waar hij de vrouw tijdens een worsteling met een mes
stak. Het slachtoffer kon via een sloot ontsnappen. ANP
AMSTERDAM - Nederland krijgt volgend jaar een nieuwe
opleiding voor theatertechnici. De Middelbare Beroepsoplei
ding Theatertechniek begint in september 1998 als studie
richting aan het Grafisch Lyceum in Amsterdam.
Het ministerie van Onderwijs heeft het studieprogramma en
de examens goedgekeurd, zo heeft de Stichting Opleiding
Theatertechnici (SOTT) gisteren laten weten De nieuwe op
leiding duurt drie jaar en bestaat uit begeleiding in de prak
tijk en één dag school per week. De SOTT organiseert al een
tweejarige bijscholingscursus voor theatertechnici ANP
DEN HAAG - Een politiecontrole heeft donderdag uitgewe
zen dat 95 procent van de taxi's in Den Haag het niet zo nauw
neemt met de regels. De overtredingen variëren van onge
keurde taximeters, verlopen APK-keuringen en niet ingevul
de werkbladen tot verlopen geneeskundige verklaringen. De
politie heeft negen processen-verbaal uitgeschreven en .42
waarschuwingen uitgedeeld.
Volgens de Politie Haaglanden, die dit gisteren bekendmaak
te, zijn bij de controle 32 taxi's staande gehouden. De Belas
tingsdienst doet een onderzoek bij de taxibedrijven. ANP
van onze redactie binnenland
SNEEK - In een verpleegtehuis
in Sneek is woensdag de acteur
Hans Tiemeyer overleden. Hij
werd 89 jaar.
Tiemeyer speelde tussen 1926 en
1973 bij tal van toneelgezel
schappen en was ook geregeld
op televisie en het witte doek te
zien. In 1959 kreeg hij voor zijn
acteerprestaties de Bronzen
Bouwmeester-penning. Tien
jaar later volgde de Louis d' Or
voor zijn rol in Shakespeares
Hendrik TV. Daarnaast won hij
de Toneelprijs van Schouw
burgdirecteuren. Behalve als
acteur was Tiemeyer ook actief
als regisseur en hij schreef een
groot aantal toneelstukken.
Zelf beschouwde hij zijn vertol
king van Shakespeares Falstaff
als een van zijn grootste toneel
rollen. Op televisie was Tiemey
er een paar jaar terug nog te zien
als verteller in De Brieven van
Johannes, dat de NCRV op veler
verzoek herhaalde.
Het bioscooppubliek heeft Tie
meyer onder meer leren kennen
als gevangenisdirecteur in de
oude versie van Ciske de Rat
(1955) van Wolfgang Staudte en
als politieman in de Spooktrein
(1939) van Karl Lamac. Zijn
laatste filmrol, in De Overval
van Paul Rotha, dateert van
1962.
Hans Tiemeyer
door Cock Rijneveen
ZOETERMEER - Stemmen
krijgt een nieuwe dimensie.
Wanneer volgend jaar de
nieuwe Tweede Kamer en de
ruim zeshonderd gemeente
raden moeten worden geko
zen, zal voor het eerst ook de
stem-pc zijn intrede doen.
Vuga Systemen, die gemeen
ten reeds voorziet van alle
benodigdheden voor een
stemlokaal (van rood pot
lood en stembiljet tot stem
hokje), denkt een handige
opvolger in huis te hebben
voor de huidige stemmachi-
ne. De verwachting is dat
TNO in Delft voor het eind
van de maand zijn goedkeu
ring aan het apparaat heeft
gegeven. Het betekent dat bij
de verkiezingen in maart en
mei 1998 stemlokalen kun
nen zijn voorzien van een
stern-computer.
Stemmachine
De directie van de in Zoeter-
meer gevestigde onderne
ming stelt 'het stemmen in
het jaar 2000' te introduce
ren. Waar Vuga Systemen al
marktleider is op het gebied
van stemmateriaal, is de
stemmachine, die de afgelo
pen jaren snel aan populari
teit heeft gewonnen, niet van
het bedrijf. „Die machine
leek ons een tijdelijke situa
tie. Het is niet meer dan elec-
tronisch stemmen", stellen
directeur Pieter Wegener en
adjunct Jan van der Made.
Mogelijkheden
De stem-pc die in samen
werking met Alcatel België
in de voorbije twee jaar is
ontwikkeld, werkt in grote
lijnen zoals een computer in
een bibliotheek met tiptoet7
sen op het beeldscherm. Vol
gens de Vuga-directeuren
heeft hun vinding veel meer
mogelijkheden dan de stem
machine. Met name het
groeiend aantal kandidaten
op de verkiezingslijsten is nu
een probleem, maar de stem
computer cüe zo'n 7.000 gul
den gaat kosten, kan dat
moeiteloos aan. Ook is het
apparaat erop berekend di
verse soorten verkiezingen of
referenda tegelijk te kunnen
verwerken.
Wegener en Van der Made
schatten in de komende tijd
er 'een paar honderd' aan ge
meenten te kunnen verko
pen. GPD
Maar Tiemeyer was bovenal to
neelman. De liefde ontluikte
toen hij door toedoen van Dogi
Rugani bij het Schouwtoneel
kwam. Na de Tweede Wereld
oorlog trok hij naar de Oost met
het vermaarde Gezelschap Bou-
ber, waarvoor hij inmiddels al
stukken schreef als De Zaak
AD. en Geef mij maar een schip.
Andere titels van zijn hand zijn
Nieuw Land, Angst, De On
schuld (naar Pirandello), Sa
menspel (naar Beckett) en Het
Vergeten Peloton. Sommige zijn
ook in het buitenland uitge
voerd.
De rol vanregisseur vervulde
Tiemeyer bij gezelschappen als
het Amsterdams Toneelgezel
schap, Bouber, Puck, de Toneel
vereniging, Ensemble en Thea
ter Wim Zomer. In 1973 nam hij
met Plet Woud afscheid van het
toneel. Tot twee jaar daarna
speelde hij alleen nog enkele te-
levisierollen.
Tijdens de Tweede Wereldoor
log zat Tiemeyer in het verzet.
De laatste twee jaar van de oor
log bracht hij door in verschil
lende concentratiekampen,
waaronder Dachau.
Hendrik Andries Johannes Tie
meyer wordt vandaag in stilte
gecremeerd. ANP
IJMUIDEN - Nederland had gisteren alweer last van herfstweer. Regenbuien en windstoten teis
teren automobilisten. In IJmuiden ging een automobilist een wel heel duur kopje koffie drinken.
Zijn auto, die minder dan een jaar oud was en die niet op de handrem stond, werd door de wind de
haven ingeblazen. Duikers kwamen eraan te pas om de wagen weer boven water te krijgen.
foto Olaf Kraak/ANP
door Willem van Hamersvelt
PATERSWOLDE - De herinneringen zaten
diep. Maar de afgelopen nachten heeft hij
erg slecht geslapen. Draaien, woelen, wak
ker schieten. Dan kwamen de beelden weer
boven van al die honderden Joden. Stokou
de mensen die weg werden gedreven. „Som
migen konden zelfs niet meer lopen", zegt
H. L. Kappetein (77) uitPaterswolde.
Kappetein zat gedurende een deel van de
oorlog in het Franse doorgangskamp La
Noë waar Joden werden geïnterneerd voor
dat ze op transport werden gesteld naar de
Duitse vernietigingskampen. Oude mensen
meestal, want de jongeren zagen nog wel
eens kans onder te duiken. Ze werden be-
i-eidwillig opgespoord en aangeleverd door
de Franse politie in dienst van het pro-Duit
se Vichy-bewind.
Verantwoordelijk
Tegen een van de leidinggevende figuren
van toen. de inmiddels hoogbejaarde Mau
rice Papon, is eergisteren een proces begon
nen. Papon was indertijd politiechef in de
regio-Bordeaux. Hij wordt verantwoorde
lijk gesteld voor het oppakken van 1.690 Jo
den die via onder meer La Noë de dood von
den in kampen als Auschwitz.
De beschuldigingen tegen Papon, die het in
de jaren '70 zelfs tot minister van Begroting
schopte, dateren van 1981. Hem is echter
lange tijd de hand boven het hoofd gehou
den. Pas nu is de tijd in Frankrijk rijp om het
op onderdelen weinig frisse verleden onder
ogen te willen zien.
Geallieerde strijdmacht
Het verhaal van Kappetein in vogelvlucht.
In '42 ontvluchtte hij bezet Nederland om te
ontkomen aan tewerkstelling in Duitsland.
„Iedereen zei dat ik moest onderduiken,
maar wel graag bij een ander", zegt hij.
Kappetein probeerde samen met een vriend
via Spanje in Engeland te komen om dienst
te nemen in de geallieerde strijdmacht. In
Zuid-Frankrijk werden de j ongens echter in
1943 opgepakt en opgesloten in het Joodse
doorgangskamp.
„Wij zaten in twee aparte barakken voor
politieke gevangenen. Maar 's nachts hoor
de je op het grote terrein schieten. Mensen
gilden en krijsten toen ze werden weggedre
ven." In het voorjaar van '44 zag de jonge
Kappetein kans om te ontsnappen uit La
Noë. Hij sloot zich aan bij het Frans verzet
("Dat stelde trouwens weinig voor. Ze had
den bergen wapens maar vrijwel geen mens
om ze te hanteren raakte bij een actie
zwaargewond en belandde in het zieken
huis dat hij pas begin 1945 kon verlaten.
Kappetein wil de Fransen nadrukkelijk niet
over één kam scheren. Er zij n er veel die hem
indertijd hebben geholpen. Maar aan de an
dere kant: de handlangers van de nazi's in
het collaborerende deel van Frankrijk wa
ren bepaald niet gering in aantal. „Aan de
hele bewaking van La Noë kwam geen Duit
ser te pas. Dat deden de Franse zwarthem-
den helemaal zelf. Ik heb ooit gezien hoe ze
iemand helemaal lens sloegen die had ge
probeerd om weg te komen. Ik ben ervan
overtuigd dat duizenden Joden meer de oor
log hadden overleefd als het Vichy-bewind
niet zo slaafs met de nazi's had meegewerkt.
Ze hadden ook tegen de Duitsers kunnen
zeggen: knap je eigen vuiligheid maar zelf
op."
Een wrakke oude man staat dezer dagen
eindelijk voor zijn rechters. Heeft het nu
nog zin om een hoogbejaarde in het gevang
te stoppen na een langdurig slepend proces?
Wat Kappetein betreft zeer zeker. „Het lijkt
misschien een beetje belachelijk, maar veel
belangrijker dan Papon zelf is dit proces.
Dat maakt het Franse volk duidelijk dat het
niet zo'n heldenvolkje is geweest, zoals
mensen als De Gaulle het altijd hebben
voorgesteld." GPD
van onze redactie binnenland
UTRECHT - Het is mogelijk met
DNA-onderzoek vleesproduc
ten te controleren. Controle van
een deel van het erfelijk materi
aal maakt het mogelijk kip en
kalkoen te onderscheiden.
Dat concludeert evolutiebio
loog drs. J. Buntjer. Hij deed on
derzoek naar de toepassing van
niet-coderend DNA in de evolu
tiebiologie en in de diersoort
identificatie. Op 23 oktober
pi'omoveert Buntjer aan de fa
culteit Diergeneeskunde van de
Universiteit Utrecht,
Buntjer: „De meeste vleespro
ducten worden verhit. Anders
dan eiwit verandert het DNA
niet definitief na verhitting. Je
kunt het gewoon onderzoeken.
Daarmee kun je dus ook sterk
bewerkte voedingsproducten
identificeren."
Uit Amerikaans onderzoek is
gebleken dat er op gróte schaal
fraude met vlees plaatsvindt.
Van de onderzochte vleesmon
sters bleek 15 tot 20 procent niet
het juiste vlees te bevatten. Vol
gens Buntjer was de Inspectie
voor de Gezondheidsbescher
ming nogal geschrokken over
soortgelijk onderzoek in Neder
land,
„De handel in vlees moet eerlijk
zijn, want de prijs verschilt per
diersoort", zegt Buntjer. „Bo
vendien is het een principiële
kwestie. Zelfs als mensen dit
kwaliteitsverschil geen pro
bleem vinden, willen ze niet
voor de gek worden gehouden."
Buntjer meent dat de methode
ook is toe te passen in de strijd
tegen de runderziekte BSE.
Daarvoor is verder onderzoek
vereist. Volgens een voorschrift
van de Europese Unie mag er
geen weefsel van herkauwers in
veevoer zitten. Tot nu toe was
niet aan te tonen of er dergelijk
weefsel in het voer zat. De run
derziekte is overdraagbaar via
het veevoer. ANP
door Wim Jassies
SCHIERMONNIKOOG - Het
Overlegorgaan Nationaal Park
Schiermonnikoog wil paal en
perk stellen aan hel vele weten
schappelijke onderzoek op dit
eiland. Dat gebeurt vooral door
studenten en wetenschappers
van de universiteiten van Gro
ningen en Amsterdam. Op het
eiland is daardoor zoveel onge
rustheid en ergernis ontstaan,
dat het Overlegorgaan in haar
komende vergadering een aan
tal zaken ter discussie wil stel
len.
De ongerustheid op het eiland
betreft in de eerste plaats het
aantal vergunningen dat wordt
afgegeven voor onderzoek op de
kwelder in de zogeheten 'geslo
ten tijd', tijdens het broedsei-
zoen. Veel broedende vogels, zo
als lepelaars en sterns, zijn zeer
verstoringsgevoelig. „Daar
naast blijkt het gedrag van som
mige studenten en het onder
zoeksmateriaal en afval dat ze
achterlaten op de kwelder tot
werkelijke ergernis te leiden",
aldus het Overlegorgaan.
Met Natuurmonumenten is in
middels afgesproken dat als on
derzoekers zich niet aan de af
spraken houden, de vergunning
zal worden ingetrokken. Bij het
verlenen van vergunningen zal
in elk geval meer kritisch geke
ken worden naar de aard van het
onderzoek en de plek waar het
zal worden gehouden. Daarbij
zal onder meer naar de zin van
het onderzoek worden gekeken,
vooral als dit in waardevolle na
tuurgebieden moet worden ge
houden.
Omdat er vanuit de bevolking
nogal wordt gemopperd op de
vele onderzoeken op het eiland,
bepleit het Overlegox-gaan ook
een beter contact tussen onder
zoekers en bevolking. GPD
PTT Hl HOUDT HET SIMPEL:
GRATIS GSM telefoon
GRATIS 3 maanden abonnement
THE MOBILE PHONE COMPANY
Zonnebloemstraat 49 - Goes
Tel.: 0113 - 221293 Fax 231273
