Gevangen in
eigen land
De loempia wordt duur betaald
Turkse maffia jaagt op
oud-politieman Dirk Krouwel
K/
reportage
31
Chinese horeca
doodsbang
voor wraakacties
zaterdag 11 oktober 1997
Een routineklus in januari 1993 draaide voor de Limburgse politieman Dirk
Krouwel uit op een nachtmerrie die anno nu nog altijd niet voorbij is. De 62-
jarige Turk Huseyn Köksal, die door Krouwel wegens vermeende dronkenschap in
het centrum van Venlo in de boeien werd geslagen, overleed kort na zijn arrestatie
aan een hersenbloeding. Krouwel moest zich voor de rechter verantwoorden, maar
werd na een slepend proces vrijgesproken. Maar daarmee was de kous niet af.
Turkije vroeg om zijn uitlevering en vaardigde een internationaal
opsporingsbericht uit. Vervolgens kreeg hij ook nog eens te horen dat hij op een
dodenlijst van de Turkse maffia staat. Een gesprek met een gevangene in eigen land.
De voordeur gaat op een kier. Door de
spleet monstert hij het bezoek, dat
een kwartiertje eerder is dan aangekon
digd. Jammer dan, afspraak is afspraak.
De deur valt weer in het slot. Pas op het
overeengekomen tijdstip verschaft hij
toegang tot zijn huis en hart.
„Ik had nog werk te doen, dat moest per se
klaar." Dirk Krouwel (62) is sinds twee
jaar politieman-af. „De hoge heren be
slisten dat ik rijp was voor functioneel
leeftijdsontslag." Omdat hij geen type is
om duimen te draaien, heeft hij nu zijn ei
gen bedrijfje. Krouwel geeft cursussen
aan aspirant-bewakingsbeambten en
maakt in opdracht van verzekerings
maatschappijen en advocaten analyses
van verkeersongevallen. Maar bever was
hij politieman gebleven. Dat uniform zat
hem als gegoten.
Verbitterd
Krouwel is een verbitterd man. Dat geeft
hij ook volmondig toe. Hem is heel veel
omecht aangedaan. Eigenbjk hebben al
leen zijn vrouw en kinderen hem nooit la
ten vallen. Zo voelt hij het tenminste.
Het begon allemaal op een donkere dag in
januari 1993. Krouwel had dienst als
wachtcommandant. Op het politiebureau
in Venlo kwam een melding binnen dat
een dronken automobilist in het centrum
een paaltje had geramd. Het was die
avond onrustig in de stad. De patrouilles
hadden het razend druk. Daarom besloot
Krouwel er zelf maar op af te gaan, samen
met een jonge agent. Ter plaatse zag hij
hoe de bestuurder van de auto werd on
dersteund door enkele Turken. De man,
naar later bleek Huseyn Köksal, leek la
veloos. Hoewel artsen achteraf vaststel
den dat hij op dat moment al getroffen
was door een beginnende hersenbloeding,
blijft Krouwel erbij dat de Turk ook had
gedronken. „Zijn adem rook duidelijk
naar alcohol."
Ook maakte Köksal volgens hem niet de
indruk dat hij vrij wibig mee naar het bu
reau zou gaan. Voor Krouwel was dat re
den om de man geboeid af te voeren. „Met
zachte drang en niet met bruut geweld,
zoals die andere Turken later zouden roe
pen." Köksal werd ter ontnuchtering in
gesloten. Een bloedproef of ademanalyse
werd niet afgenomen. „Dat had geen zin
in de toestand waarin hij verkeerde."
In die toestand kwam ook geen verande
ring. In de loop van de volgende dag groei
de het besef dat er meer aan de hand was,
maar toen was het al te laat. Köksal werd
nog wel naar het ziekenhuis overge
bracht, maar daar overleed hij. Doods
oorzaak: een hersenbloeding.
Ambulance
Krouwel hoorde het bericht als een van de
eer-sten. Hij verstijfde achter zijn bureau,
wilde het niet geloven. „Als ik had gewe
ten wat Köksal mankeerde, was hij na
tuurlijk niet in een politieauto, maar in
een ambulance terechtgekomen." Maar
hij wist het niet en daarom vindt hij nog
altijd dat hij niks verkeerd heeft gedaan.
De Turkse gemeenschap in Venlo dacht
daar anders over. De familie van Köksal
schakelde meteen twee advocaten in. Een
delegatie van het Turkse parlement kwam
speciaal overvliegen om een diepgaand
onderzoek te eisen. Krouwel werd be
schuldigd van rassenhaat. De Turkse ge
tuigen beweerden dat hij Köksal beest
achtig had behandeld. Hij zou hem met
zijn hoofd tegen de grond hebben gesla
gen en aan zijn haren hebben getrokken.
Twee taxichauffeurs verklaarden welis
waar dat die verhalen zwaar overdreven
waren, maar daar werd volgens Krouwel
pas veel later naar geluisterd.
„Vooral die advocaten hebben een kwalij
ke rol gespeeld. Ze hebben de nabestaan
den van Köksal voorgehouden dat ze mil
joenen smartengeld zouden krijgen als ik
zou worden veroordeeld. Er werd een
complete hetze tegen me gevoerd. Ook die
taxichauffeurs hebben ze nog proberen te
bewerken. Barbertje moest hangen, koste
wat het kost." Burgemeester Van Graafei-
land van Venlo koos ook partij. En niet
voor Krouwel. „Er stonden foto's in de
krant waarop hij Turken omhelsde en
kuste. Met mij heeft hij nooit een woord
De Limburgse oud-politieman Dirk Krouwel: „Ze hebben me laten vallen als een baksteen."
foto Jan Paul Kuit
gesproken. Voor mij is Van Graafeiland
uitschot. Dat geldt ook voor de korpslei
ding, ze hebben me laten vallen als een
baksteen."
Krouwel moest zich uiteindelijk voor de
rechtbank in Roermond verantwoorden.
Niet voor dood door schuld, zoals de ad
vocaten van de familie Köksal graag had
den gewild, maar voor mishandeling. De
eis luidde vijftienhonderd gulden boete
en een maand cel voorwaardelijk. Maar
de rechtbank vond dat opzet niet was be
wezen en sprak hem vrij. In hoger beroep
kwam het hof in Den Bosch tot dezelfde
conclusie.
Krouwel is er inmiddels achter gekomen
dat vrijspraak niet automatisch vrijheid
betekent. Afgelopen zomer ging de tele
foon. Hij was net terug van een rondreis
door Tsjechië en Polen. Een onbekende
man, die namens 'de inlichtingendienst'
zei te spreken, meldde zich. Hij vroeg of
Krouwel wist dat Turkije al een paar we
ken eerder Nederland om zijn uitleveiing
had gevraagd en daarnaast een interna
tionaal opsporingsbericht had uitgevaar
digd. Turkije zou hem alsnog voor moord
willen berechten.
Krouwel heeft tot op de dag van vandaag
geen idee van de identiteit van de anonie
me beller. Wat hij wel weet is dat de man
de waarheid sprak. Toen Krouwels advo
caat 'Den Haag' om opheldering vroeg,
werd het verhaal bevestigd. „Daarover
heb ik me verschrikkelijk kwaad ge
maakt. Het is toch een grof schandaal dat
ze me daar niet meteen van op de hoogte
hebben gesteld? Voor hetzelfde geld was
ik tijdens een vakantie opgepakt en zat ik
nu in een Turkse cel." Krouwel vindt dat
de Nederlandse regering veel te laconiek
op het uitleveringsverzoek heeft gerea
geerd. „Ze hebben Turkije alleen laten
weten dat ze het verzoek niet inwilligen
omdat de zaak juridisch is afgedaan.
Maar ze hadden meteen de ambassadeur
moeten terugroepen, vind ik. Maar ja, ik
ben slechts een eenvoudige sterveling. Ze
zullen wel denken: het zou lullig zijn voor
Krouwel als ze hem te grazen nemen,
maar dan hoeven we hem in ieder geval
geen uitkering meer te geven."
Aan de ketting
Het internationale opsporingsbericht be
tekent voor Krouwel dat hij nu gevangene
in eigen land is. Over de grens durft hij
zich niet meer te vertonen. „Ze zullen me
daar niet staan opwachten, maar je zult
maar bij een aanrijding betrokken raken.
Dat risico is me te groot."
Vroeger kwam hij vaak in Duitsland. Zijn
tweede vrouw is daar geboren en getogen.
Ook zij heeft haar familie al maanden niet
meer bezocht omdat ze uit solidariteit
met haar man weigert alleen te gaan.
Krouwel vindt het verschrikkelijk dat hij
aan de ketting ligt. „Ik hou van reizen. Nu
heb ik maar een caravan gekocht, die
staat hier op een camping in een dox-pje in
de buurt. Maar het is mijn sooii; vrijetijds
besteding niet. Ik ben er nog maar een
paar keer geweest. Ik verveel me daar
stiei-lijk."
Dodenlijst
Laatst belde de 'inlichtingendienst' weer.
Dit keer met de mededeling dat de naam
van Krouwel voorkomt op een Tui-kse do
denlijst. Niet nader genoemde Turken
zouden het recht in eigen hand willen ne
men. Krouwel vat ook deze tip serieus op
Zeker omdat bij de politie een brief werd
bezorgd met dezelfde boodschap. Toch is
hij met bang, zegt Krouwel. „Angst is een
slechte raadgever. Dan zou ik geen leven
meer hebben. Maar prettig voel ik me er
niet bij. Je bent constant gespannen, moet
steeds attent zijn. Op straat kijk ik wat
vaker over mijn schouder en in de auto be
trap ik mezelf ei-op dat ik constant in de
binnenspiegel zit te turen, 's Avonds gaan
de rolluiken omlaag en doe ik de deur niet
meer open."
Pal tegenover zijn huis ligt een Turkse
spoiischool. Dat is niet bevorderlijk voor
zijn gemoedsi-ust. „De hele dag lopen hier
Turken door de straat en staan er vreemde
auto's geparkeerd. In principe zijn al die
mensen verdacht. Zeker als ik nieuwe ge
zichten zie, ben ik extra op mijn qui-vive.
Ook noteer ik wel eens het kenteken van
een autö als ik het niet vertrouw. Dat geef
ik dan door aan de politie. Die houdt ook
een oogje in het zeil. 's Nachts posten ze
wel eens voor het huis, maar ze kunnen me
niet 24 uur per dag beschennen. Dat zou
ik wel willen, maar daar hebben ze de
mankracht niet voor, zeggen ze."
Een pistool of revolver heeft hij niet, be
weert Krouwel. „Sinds ik ben afge
zwaaid, heb ik geen wapen meer.Maar of
dat waar is? In één adem kondigt hij aan
dat als het moment van zijn liquidatie
aanbreekt 'er zeker één Turk zal mee
gaan'. Want Krouwel is ervan overtuigd
dat zijn moordenaar niet alléén zal ko
men. Hij heeft al gedroomd dat een groep
je Turken hem insluit, meeneemt naar een
afgelegen plek en hem daar als een hond
neerknalt. Net zoals de Bende van Venlo
dat deed.
Zolang die nachtmerrie geen werkelijk
heid wordt, leeft Krouwel van dag tot dag.
En heel stiekem wipt hij toch wel eens de
grens met Duitsland over, bekent hij bij
het afscheid met een grimlach. Om te tan
ken-
Frank Seuntjens
Een witte enveloppe met kogels moest een
Chinese restauranthouder in Winterswijk
ervan overtuigen dat hij met geld over de brug
moest komen. De ondernemer reageerde, maar
niet met het betalen van 'beschermingsgeld'. Hij
schakelde de politie in, die de afpersers enkele
dagen later wist te arresteren.
De Achterhoekse horeca-ondememer
liet zich door de Chinese maffia niet
intimidei'en. Hij vormt echter een uitzon
dering. Veel van zijn landgenoten, die
door wijdvertakte Chinese bendes tot
vaste geldschieters Worden uitverkoren,
bijten nog liever hun tong af dan naar de
politie te lopen. Uit angst voor wraakac
ties.
De Chinese gemeenschap vormt volgens
de parlementaire commissie-Van Tïaa
een tamelijk gemakkelijk doelwit. Veel
ondernemers bewaren uit wantrouwen
tegenover het bankwezen en uit afkeer
van de fiscus al hun geld in contanten
thuis. Dat. maakt het aanlokkelijk hen te
overvallen of af te persen. Aan de andere
kant is het daardoor niet eenvoudig om de
beoogde buit op zijn waai'de te schatten.
Er is weinig zicht op de omvang van de
Chinese maffiapraktijken. Bij de Centrale
Recherche Infoi-matiedienst zijn in een
periode van bijna vijf jaar in ons land 35
overvallen, drie pogingen daartoe en 15
gevallen van afpersing in de Chinese ge
meenschap gei-egisti-eerd. Het is een wel
heel bescheiden topje van de ijsberg. Ach-
tergrondinformatie vanuit diverse poli
tiekorpsen bevestigt dat beeld.
Welig
Hoewel veel van de criminele activiteiten
onder de oppei-vlakte blijft, is het gi-ootste
deel van de Chinese gemeenschap zich
pijnlijk bewust van het feit dat de harde
misdaad binnen haar gelederen welig
tiert. Onderzoekers van alweer de com
missie-Van Traa constateerden bijvoor
beeld dat Chinese misdadigere, die voor
een deel illegaal in Nedeiiand verblijven,
zich schuldig maken aan afpersing,
drugshandel, gijzeling en bedrog met cre
ditcards. Deze cx-iminele activiteiten wor
den toegeschreven aan zogenoemde 'tria
des'. Voor een deel zijn deze bendes
afkomstig uit de Volksrepubliek China en
Hong Kong en verder uit Singapore en
Maleisië. De meest gewelddadige bendes
komen volgens de Chinezen zelf uit Sin
gapore en Maleisië.
Soms lukt het de politie een vinger achter
de gewelddadige praktijken te krijgen,
maar andere dan bij de eei'dergenoemde
Winterswijkse restaurateur moet zij zo
ongeveer hemel en aarde bewegen om de
slachtoffers zover te krijgen aangifte te
doen. „We moeten soms heel wat chinees
eten, willen we de gedupeei-de onderne
mers over de streep trekken," grapte ooit
een rechercheur. „Vaak begi'ijpen ze in
eens geen Nederlands meer om onder een
aangifte uit te komen."
Angst
Hij kan zich ovei'igens goed in de positie
van de slachtoffex-s verplaatsen. „De
angst voor represailles zit diep. Vooral
omdat het in de regel niet bij loze dreige
menten blijft als niet op de eisen wordt in-
Deze angst wordt vooral gevoed door het
feit dat de criminelen bijna straffeloos
hun gang kunnen gaan. Daarom leeft de
Chinese gemeenschap zo onopvallend en
anoniem mogelijk binnen de Nederlandse
samenleving. Geheime telefoonnummers,
geen naambordjes op de deux-. Bovendien
lopen ze niet te koop met dure auto's of
dure kleren. In Amsterdam heeft het Cen
trum voor Buitenlandex-s in 1994 zelfs
vastgesteld dat veel Chinezen zich via
steeds verschillende routes naar school-
familie- of werkadres verplaatsen.
Geweld keixmerkt de Chinese triades,
waarbij men niet schuwt ook •vrouwen en
kinderen met de dood te bedreigen. Soms
worden slachtoffei's van de tx-ap gegooid
of geboeid en met dichtgeplakte mond en
ogen opgesloten, want de Chinese onder
wereld laat niet met zich spotten. Menig
restauranthouder heeft zijn zaak af zien
bx-anden nadat hij weigerde 'bescher
mingsgeld' af te staan.
Weinig aangiften
Een door de Koninklijke Horeca Neder
land in 1993 uitgevoerd onderzoek naai
de omvang van de 'agressieve vermo-
genscx-iminaliteit' ten nadele van Chinese
horecaondernemers spreekt duidelijke
taal. Slechts 73 van de ruim 500 Chinese
horecaondernemers die werden aange
schreven, durfden te reageren. Daarvan
lieten 13 bedrijven weten het slachtoffer
Chinatown in
Amsterdam: de
Chinese horeca
ondernemers
vormen een
gemakkelijk
doelwit voor de
wijd vertakte
Chinese bendes,
foto Phil Nijhuis
te zijn gewoi-den van een overval en meld
den 12 bedrijven te worden afgeperst. Het
ondei-zoek bevestigde het beeld dat Chi
nese ondex-nemers uit angst lang niet al
tijd aangifte doen bij de politie.
Procureur-generaal mr. P. Cremers bij het
Arnhemse Gerechtshof merkte vorige
week nog opChinese restauranthouders
in het hele land zijn doodsbang voor dit
soort terreurdaden. Maar heel weinigen
durven aangifte van afpersing te doen uit
vrees voor hun leven of uit angst dat hun
bedx-ijf in vlammen opgaat." Hij zei dat
tijdens zijn requisitoir tegen twee illegaal
in ons land verblijvende Chinezen, ver
dacht van afpersing van Chinese horeca
ondernemers in onder meer Nunspeet en
Goes. Cremers eiste tegen beide vieren
eenhalf jaar cel 'om te laten weten dat in
dit land niet de maffia of de terreur
heerst'.
Maar niet alleen door regelrechte afper
sing, ook op andere manieren worden
Chinese middenstanders door landgeno
ten financieel in de tang genomen. Zo
werd begin vorig jaar de eigenaar van het
Apeldoornse restaurant Kota Radja on
der bedreiging 'uitgenodigd' mee te doen
aan gokbijeenkomsten, waarbij uitex-aax-d
de winstkansen voor het slachtoffer nul
en de verlieskansen honderd procent wa
ren. Weer andere slachtoffer moeten ver
plicht geld 'uitlenen', zogenaamd aan
landgenoten die op de vlucht zijn.
De regiopolitie IJsselland heeft inmiddels
voor de tweede keer in betrekkelijk korte
tijd een speciaal team gevormd om een se
rie overvallen op restaurants in de regio
Zwolle op te lossen, waarbij de slachtof
fers werden mishandeld en met de dood
bedreigd. Bij die overvallen werd op grote
schaal gebruik gemaakt van vuurwapens.
De politie zegt nog niet te weten hoe om
vangrijk de nieuwe afpersingspi-aktijken
precies zijn en hoe wijd vertakt de triade
is.
Mishandeld
Een paar jaar geleden wist het zogeheten
Kantonteam vanuit Zwolle een omvang
rijke Chinese afpersingsbende op te rol
len. Deze Aziaten, van wie tientallen tot
zware gevangenisstraffen zijn veroor
deeld, pleegden her en der in het land
overvallen in winkels, restaurants en an-
dersoox-tige bedrijven van landgenoten.
In tof aal maakten zij honderd slachtof
fers. Velen werden zwaar mishandeld.
Een Haagse vrouw die in paniek raakte,
werd doodgeschoten.
Een rechercheur: „Het ontrafelen van de
Chinese triades plaatst ons altijd voor
enorme moeilijkheden. Alleen al het uit
zoeken en vaststellen van de precieze per
sonalia is zeer tijdrovend en loopt dan nog
dikwijls op niets uit, vooral als het om il
legalen gaat. Vaak is de identiteit van zo'n
illegaal niet of nauwelijks te achterhalen.
China telt meer dan een miljard inwoners
die samen maar 672 achternamen delen."
Ook de politie Arnhem kan daar over
meepraten. Tijdens het onderzoek naar
een liquidatie vorig jaar in Duiven, waar
de 33-jarige Tommy Chang op klaarlichte
dag en in aanwezigheid van zeventig an
dere gasten in restaurant Wing Kee werd
doodgeschoten, moest een beroep worden
gedaan op maar liefst 26 tolken die de ver
schillende Chinese dialecten beheersten.
Opnieuw werd duidelijk dat de Chinese
maffia zich onaantastbaar voelt. Enkele
dagen na de schietpartij noemde een bij de
moord betrokken 19-jarige Apeldoorner
de liquidatie zelfs een goede reclame voor
zijn triade. Op de dodenlijst van de bende
prijkten de namen van nog twee Chine
zen.
Rob Hirdes en Jaap Nuijten
