Uitventen van het product Zeeland
Laatste steen noordlij n gelegd
PZC
(Rustig
Tussen het begin en
einde weinig fraais
J eugdmuziekdag
trekt 45 musici
Gratis korenfestival
slaat aan bij publiek
zeeland maandag 29 september 1997 z 1
Litouwers uit zusterstad
Panevezys bezoeken Goes
agenda
Laura Gabriela Feier sopraan van grote klasse
kunst cultuur
GOES - Vijvenzeventig mensen
uit het Litouwse Panevezys
brengen in de week van 12 tot en
met 18 oktober een bezoek aan
Goes. Dit in het kader van de
stedenband tussen beide plaat
sen.
Het gaat om 45 leerlingen van de
muziekschool in Panevezys en
30 deskundigen op het gebied
van ouderenzorg, tandheelkun
de, gehandicaptenzorg, jeugd
criminaliteit, sport en basison
derwijs.
Ze zijn te gast bij respectievelijk
de Zeeuwse Muziekschool en
Scholengemeenschap Ter Welle
in Goes.
Hoogepunt van het bezoek is
een Litouwenavond in de Grote
of Maria Magdalenakerk op
donderdag 16 oktober, die voor
iedereen toegankelijk is.
Muziekschool
Daar treden op ensembles van
de muziekschool in Panevezys,
het Zeeuws Jeugdorkest, trou
badour Theo van Theylingen en
de Big Band van de Zeeuwse
Muziekschool.
De Litouwenavond begint om
20.00 uur.
EVENEMENTEN
RITTHEM Fort Rammekens, 13-17 uur:
Bezichtiging Fort (t/m okt.)
BERGEN OP ZOOM - Roxy, 18.45 en
20 uur: The Lost World;
Cinemactueel, 20 uur: Face/Off; The
Lost World; 20.30 uur: Karakter
GOES - Grand, 20 uur: The Lost
World;
HULST - De Koning van Engeland,
20 uur: The Lost World; Face/Off;
Bean; Mimic; Conspiracy Theory;
Nothing to Lose;
MIDDELBURG - Cinema, 20.30 uur:
Love and Catastrophes;
VLISSINGEN - Alhambra, 20 uur:
The Lost World; Face/Off; Nothing
to Lose; Conspiracy Theory.
TENTOONSTELLINGEN
AARDENBURG - Galerichel, 13-18 uur:
Beeldentuin met werk 21 kunstenaars
(t/m sept.)
SINT ANNA TER MUIDEN v.m. Ge
meentehuis, 11-17 uur: Karen v.d. Kerk-
hove, olieverfschilderijen en Digna
Blaauw, keramische objecten (t/m sept.);
BROUWERSHAVEN - v.m Stadhuis. 9-
13 uur: Marianne E. Klapwijk, schilderij
en, tekeningen en etsen (t/m 3/10),
GROEDE Galerie De Ouwe Smisse,
13.30-17 uur: Florinda Suarez. schilderij
en;
HEINKENSZAND - Gemeentehuis, 8.30-
12.30 uur: Nelly van Nieuwenhuijzen,
'Zeeland heeft een horizon', acrylschil-
derijen en aquarellen (t/m 16/10);
HULST - Galerie Rattenfanger, 13.30-17
uur: Lydia Klop-Steendijk, aquarellen,
olieverf, potlood en pastelkrijt (t/m
11/10);
KAPELLE - Gemeentehuis, 8.30-12 en 13-
16 uur: Foto's werkgroepen van de Ko
ninklijke Ned. Natuurhistorische Vereni
ging (t/m 3/10);
MIDDELBURG - Zeeuws Museum, 1117
uur: 'Nehalennia 350 jaar' (t/m 1/3/98);
Pieter Slagboom, een visie op de uitbrei
ding van het Zeeuws Museum in de Abdij
(t/m 2/11);
Roosevelt Study Center, 11-12.30 en
13.30-16.30 uur: Leendert van der Pool,
tekeningen (t/m 31/10);
Ramschip Schorpioen, 10-17 uur: Annet
te Kuyper en Joke Bos, schilderijen (t/m
2/11);
Zeeuwse Bibliotheek, 9-21 uur: Tentoon
stelling oude foto's en ansichtkaarten
'verkeer en vervoer' (t/m 25/10); Willy De
Houck, stempelen en stampen (t/m
15/11);
NEELTJE JANS - Waterland, 10-17.30
uur: 'Waterwereld, leven in de delta van
Bangladesh' (t/m 30/9);
OOSTKAPELLE - Toeristisch Centrum
Oranjezon, 10-16 uur: Joke Plomp-
Kroes, aquarellen (t/m 15/12);
SLUIS - De Raadskelder. 14 17 uur. Yves
Velter, schilderijen (t/m 12/10);
VEERE - Stadhuis, 12-17 uur: Vondsten in
Veere (t/m sept.);
De Schotse Huizen, 12-17 uur: Werkllona
Schmit (t/m 30/9);
VLISSINGEN - Stadhuis, 8.30-17 uur;
Unicef met een expositie over kinderar
beid (t/m 9/10);
ZIERIKZEE - Galerie Galerij, 13-16 uur:
Joseph W. Huber, 'schilderungen', foto
collectie (t/m 27/11).
HULPCENTRA
Alarmnummer voor
geheel Zeeland:
tel. 112.
Centraal Meldpunt Milieuklachten Zee
land, tel. 0118412323.
SOS Telefonische Hulpdienst Zeeland,
tel. 0118 615551 (dag en nacht bereik
baar).
Chr. Hulpdienst Zeeland voor mensen in
nood, tel. 0118 625414.
Stichting Blijf van m'n lijf Zeeland, tel.
0118 469869 (dag en nacht bereikbaar).
Kindertelefoon Zeeland, tel 0800 0432
(gratis), dag. van 14.00-20.00 uur.
Bureau Vertrouwensarts Kindermishan
deling, tel. 0118 628800.
Aids Infolijn, tel. 0118 638384.
De politie houdt vandaag snelheidscon
troles op de Gerbrandystraat in Vlissin-
gen.
TERNEUZEN,
Grote Kerk
Camerata Antonio Lucio Emmy
Verhey met medewerking van Ge
rard Dekker, clavecimbel. Werken
van Grieg, Reichardt, Werkman en
Vivaldi. Festival van Zeeuwsch-
Vlaanderen.
door Jos Verpoorten
Het begon zaterdagavond zo
veelbelovend. Het Festival
van Zeeuwsch-Vlaanderen had
een jong ambitieus strijkersen
semble, getooid met de voorna
men van Vivaldi en gecoacht
door niemand minder dan Em
my Verhey, naar Terneuzen ge
haald teneinde daar een afwis
selend programma met deels
overbekend en deels onbekend
werk (waaronder een wereld
première) te verzorgen.
Zoals gezegd smaakte de aan
hef, in de vorm van de Prélude
uit Griegs Holbergsuite en ge
speeld niet alleen met jeugdig
élan en enthousiasme maar ook
alert en met raffinement, naar
meer. Het publiek vond het zelfs
een open doekje waard. Maar
blijkbaar is de spanningsboog
van het ensemble nog niet zo
groot, want gaandeweg verdwe
nen in de overige delen van de
suite genoemde kwaliteiten he
laas steeds meer naar de achter
grond.
Op het programma prijkten
twee werken uit de achttiende
eeuw, hetgeen niet misstaat bij
een orkest vernoemd naar de
grote barokcomponist Vivaldi.
Nu moet gezegd dat het voor een
ensemble met modem instru
mentarium niet eenvoudig is het
op te nemen tegen zwaarge
wicht barokspecialisten als The
Academy of Ancient Music en
La Petite Bande, die dit jaar ook
in het festival te beluisteren wa
ren. Dat men echter met goede
wil en een intellligent-muzikale
benadering een heel eind kan
komen hebben althans De Am
sterdamse Baroksolisten, al
weer een jaar of zes geleden in
dezelfde kerk, overtuigend be
wezen.
Het is dan ook onbegrijpelijk
dat een groep jonge mensen als
mede een gelauwerde muzikan-
te als Emmy Verhey, blijkbaar
de laatste jaren met oog- en oor
kleppen op, deze muziek op zo'n
zielloos zagende wijze tekort
kunnen doen. Het leek alsof de
vijftiger jaren en I Musici waren
weergekeerd.
Het is jammer dat clavecinist
Gerard Dekker, bij wie men toch
wel enig inzicht in deze mag ver
onderstellen, zich zelfs in het
werk van Reichardt (waarin hij
een solistische rol had) zo be
scheiden opstelde. Het ware be
ter geweest wanneer hij als een
echte maestro al cembalo zijn
invloed had laten gelden. Emmv
Verhey viel in Reichardts con
cert, toch al niet zulke sterke
muziek en misschien daarom
onbekend, vooral in het langza
me deel door de mand. Er was
werkelijk niet één toon. die nu
eens in dynamiek en/of vibrato
fraai opbloeide.
Van de notatie uit die dagen, te
zien als een soort muzikaal ste
no waar de musici volgens toen
geldende conventies en met goe
de smaak verdere invulling aan
werden geacht te geven, heeft zij
blijkbaar geen kaas gegeten.
De première van Ame Werk-
mans Alice in Wonderland werd
evenwel, om met een positieve
noot te eindigen, fraai gespeeld.
Technisch heeft men ook wel het
één en ander in huis. Het werk is
een staalkaart van diverse stij
len uit onze eeuw en lijkt mij ei
genlijk meer geschikt voor ecu-
catieve doeleinden dan voor de
concertzaal.
doorEdy de Witte
HULST - De West-Brabantse en
Zeeuwse Muziekbond (WEZE-
BO) hield zondag in Hulst in sa
menwerking met de afdeling
Zeeland van de Koninklijke Ne
derlandse Federatie van Mu
ziekgezelschappen (KNF) een
jeugdmuziekdag.
In de aula van het Reynaertcol-
lege in de Gildenstraat studeer
den de 45 jongeren, in leeftijd
variërend van tien tot vijfen
twintigjaar en lid van regionale
muziekverenigingen, vier pitti
ge muziekwerken in. Onder lei
ding van Johan de Witte en Joop
de Pooter beet de hout- en ko-
pergroep zich vanaf 's morgens
tien uur eerst afzonderlijk in
hun partituur vast.
Uiteindelijk groeiden de afzon
derlijke groepen muzikaal naar
elkaar toe. De muzikanten
brachten voor een goed gevulde
zaal een gevarieerd programma
met oude dansmuziek, vrolijk
werk, een popcollection van
Gilbert O' Sullivan en een selec
tie uit Miss Saigon. De organi
satie was in handen van de Ko
ninklijke Stedelijke Harmonie
Hulst.
AARDENBURG,
St. Baafskerk
Banatul Filharmonisch Orkest;
Breda's Mannenkoor; dirigent Mar
cel Verhoeff; Laura Gabriela Feier,
sopraan; Elisabeth Damen, so
praan; Robert Nagy, tenor; Vladimir
Dragos, bariton; operafragmenten
van Leoncavallo, Verdi, Donizetti,
Wagner, Gounod, Weber en Rossini.
doorArie Karreman
In het festivalthema waarin
muziek wordt gecombineerd
met de andere facetten van de
kunst, mag natuurlijk de opera
niet ontbreken. Ook daar laat
een componist zich leiden door
tekst en wordt de kunst van het
acteren optimaal geïntegreerd
in de muziek.
Het is de vraag of je dan niet een
hele opera op het programma
kan zetten in plaats van frag
menten zonder acterende solis
ten. De festivalorganistie heeft
toch gekozen voor het grote pu
bliek en zo konden we ons gis
termiddag in het decor van een
prachtige St. Baafs waar de
herfstzon naar binnen scheen,
tegoed doen aan de allerbe
kendste operatoppers.
Het Banatul Filharmonisch Or
kest uit Timisoara is een ensem
ble van goede musici met een
uitstekende orkestklank. Voor
een operagebouw wat groot
maar hier was dat geen pro
bleem.
Een viertal solisten: de sopraan
Elisabeth Damen had maar een
klein aandeel in dit concert. In
haar aria 'Son giunta' uit La
Forza van Verdi vond ik haar
grote vibrato wat hinderlijk en
dat komt niet ten goede aan de
zuiverheid. 'La Vergine' uit de
zelfde opera, een wat ingetoge
ner stuk, zong zij heel mooi. De
bariton Vladimir Dragos heeft
een zeer grote en indrukwek
kende stem. Zij het dat zijn ma
nier van zingen wat gedateerd
is. In de drie aria's die hij zong is
geen verschil te merken. Je
hoorde gewoon driemaal Dra
gos.
Een wat typisch stemgebruik
was ook aan de orde bij Robert
Nagy, een tenor met een zo ty
pisch Oost-Europese keligheid
Zij het dat hij veel creatiever
met expressie omging dan zijn
Moldavische collega en bijzon
der zuiver zong. In 'La donna e
mobile' van Gounod zong hij
ontroerend mooi, gesteund door
een prachtige orkestklank. Dat
orkest werd overigens perfect
geleid door dirigent Marcel Ver
hoeff. Het mannenkoor heeft
een mooie sonoriteit en ver
richtte zeker voor een amateur
koor een goede prestatie. Alleen
zakkende pelgrims in Tanhau-
ser kan natuurlijk niet op zo'n
concert. De grote verrassing
was de sopraan Laura Gabriela
Feier, Een prachtige stem, met
een mooi licht en goed gedo
seerd vibrato. Daarbij een bij
zondere uitstraling. Perfect
klonk de virtuoze aria 'Una voce
poco fa' van Rossini's Barbiere.
Heel goed was ook het duet met
Nagy van Donizetti en in het
overbekende 'Una fortiva lagri-
ma' was het echt genieten. Daar
zullen we zeker nog meer van
horen. Een concert dat, gezien
de reactie van de talrijke toe
hoorders, blijkbaar toch in een
behoefte voorziet. En daarin is
het dan ook geslaagd.
Flup Ju Bedrijf vestigt aandacht op project Gronden
door Caroline Moerland
GOES - Het winkelpubliek op
de Goese Grote Markt stuitte
zaterdagmiddag even na
tweeën op een onverwacht
schouwspel. Twee in zwart
wit gestoken figuren, het ge
zicht verborgen achter een
masker met kraaiebek en
ezelsoren, krijtten wiskundige
formules en cirkels op hel pla
veisel. De acteurs van Het Flup
Ju Bedrijf, want die waren
het, probeerden zo de aan
dacht te vestigen op de lijn van
paarse en blauwe stenen in het
wegdek van de Goese binne-
stad.
Deze zogeten noordlijn is een
onderdeel van het project
Gronden van Trechter 5. Het
kunstenaarsplatform wil de
Goese binnenstad verdelen in
acht segmenten, die elk her
kenbaar zijn aan een eigen
kleur. Dit gebeurt door lijnen
van getinte stenen in het weg
dek te leggen, die elkaar snij
den in de Grote of Maria Mag-
dalenakex-k. Trechter 5 nodigt
kunstenaars uit de zo ontstane
'taartpunten' in te vullen met
beeldend werk. Ineke Otte uit
Goes heeft dat al gedaan en dit
jaar volgen nog Nico van den
Bpezem uit Goes. Teja van
Hoften uit Burgh-Haamstede
en Wim Bakker uit Wilhelmi-
nadoip.
De eerste lijn is nu klaar. Om
dat te benadrukken, legden de
Goese wethouders C. R. M. M.
Linssen en mr. S, J. Heijning
symbolisch de laatste steen
van de noordlijn, die loopt van
de Grote Markt tot de Ring
baan West.
doorjacques Cats
Acteurs van Het Flup Ju Bedrijf vestigden zaterdagin Goes de aandacht op de'noordlijn'van het project Gronden. foto Willem
Als het aan Margot Tempelman
persoonlijk ligt mogen er best
minder programmapunten op het
lijstje komen te staan voor de volgen
de editie van Zeeland Natuurmaand.
Mag het ietsje minder zijn? geeft het
nieuwe hoofd van het Zeeuws toeris
tisch/recreatief projectbureau aan.
„Het aanbod is wel ontzettend groot.
Het publiek ziet door de bomen het
bos niet meer".
Bij de omvorming van wat voorheen
de Provinciale VW heette, werd het
accent van een promotie-organisatie
verlegd in de richting van een marke
tingorganisatie. Dat leidde tot de
oprichting van een productie-ont-
wikkelingspoot, het projectbureau.
„Ik zaai en ik hoop over een paar jaar
te oogsten". Zo ziet Tempelman haar
taak om er aan mee te helpen dat initi
atieven om Zeeland tot een nog aan
trekkelijker vakantieprovincie te
maken op de meest geschikte voe
dingsbodem tot wasdom te laten ko
men.
De kwaliteit van wat tamelijk ab
stract 'het product Zeeland' wordt
genoemd is zeker niet slecht, haast
Margot te melden. „Maar er zijn nog
zoveel andere dingen."
Zon, zand en zee
Ze zal ermee bedoelen dat Zeeland al
veel te lang is uitgevent met cle smalle
publiekstrekker van zon, zand en zee.
Achter dijk en duin liggen mogelijk
heden bij de vleet om volk naar dit ge
west te trekken, vaste gasten te hou
den door telkens weer wat nieuws te
verzinnen en zo mogelijk de concur
rentie van andere oorden een slagje
voor te blijven.
Het projectbureau begon niet met lege
bureaus maar kreeg al meteen de erfe
nis van lopende zaken op het bordje.
Daartoe behoren de initiatieven rond
de Zeeland Natuurmaand, de onder
steuning van het project Nazomerfes
tival, de pj-omotie van de Zeeland
kaart, Zeeland Maritiem, met
inbegrip van activiteiten rond het fe
nomeen van de Verenigde Oost-Indi
sche Compagnie, allerlei zaken rond
het plattelandstoerisme, het kustpro-
ject en nog zo wat eerder opgepakte
plannen.
Koppelen
Nieuw is het actieplan 'Zee van cul
tuur', een toekomstvisie op twee be-
langr.jke toeristische onderwerpen:
kust en cultuursteden. De filosofie
daarachter is dat het bedrijfsleven
veel meer zou kunnen profiteren van
de bestaande grote variatie aan voor
zieningen dicht bij elkaar door het als
door Caroline Moerland
GOES - Even met de bood
schappentas in de hand binnen
lopen of een route uitstippelen
om zo weinig mogelijk te mis
sen. Het gebeurt zaterdag alle
bei tijdens de zevende editie van
het festival voor koren en en
sembles in de Goese binnenstad.
Op drie verschillende plaatsen -
de Grote of Maria Magdalen
akerk, de Muziekschool en het
Museum voor Noord- en Zuid-
Beveland - treden in totaal 33
muziekgezelschappen op. Het
publiek mag gratis naar binnen
en wie van begin tot eind aan
wezig is, kan twaalf verschil
lende optredens meemaken.
Het is inmiddels traditie dat in
oneven jaren de vierde zaterdag
van september in het teken staat
van het festival voor koren en
ensembles. Dat neemt niet weg
dat het er twee jaar geleden even
om spande of er wel een zevende
editie zou komen. Door een ge
wijzigd subsidiebeleid van de
provinicie, moest de Goese Cul
turele Raad op zoek naar een an
dere financier. Omdat een bank
bereid is gevonden het festival
te sponsoren, kon de traditie
toch worden voortgezet.
Voorzitter drs. P. Favier van de
Culturele Raad schatte het aan
tal bezoekers zaterdag op zo'n
vijftienhonderd. Hij wijst erop
dat het nooit heeft ontbroken
aan belangstelling voor het fes
tival. En dat geldt zowel voor
het publiek als voor de koren en
ensembles, die uit alle hoeken
van Nederland en België ko
men.
nieuwe trends er zijn. Dat maakt het
gemakkelijker om daar vervolgens op
in te spelen. Voorts wordt het van be
lang geacht om goed vooruit te kijken
hoe seizoenen in elkaar zitten, zodat
daar mogelijke extra acties op kunnen
worden gericht. In een terugblik op
het seizoen is weer eens vastgesteld,
dat er nog altijd een gat bljft gapen in
de periode begin juni tot half juli.
Vertier
Het vertier rond de Zeeland Natuur
maand heeft op dit punt nog weinig
soelaas geboden. „Dat project moet
kans krijgen om verder te groeien",
zegt Tempelman als reactie op opmer
kingen vanuit de ondernemerskring
in de geest van: de Natuurmaand,
daar kunnen we niks mee.
Het hoofd van het projectbureau ziet
verbeteringen door de hele planning
rond die maand een stuk naar voren te
foto R u bel Oreel
halen, zodat bedrijven meer kunnen
meedenken bij onderdelen en hun
klanten er ook beter gebruik van kun
nen maken.
Voorlopig ligt er voor het projectbu
reau van alles op de plank; er moeten
nieuwe autoroutes worden ontwik
keld, hoe zit het met de wandel- en
fietsstructuur, hoe zouden de Zeeuw
se waterwerken van wereldfaam en de
verder toch tamelijk kleinschalige
toeristisch-recreatieve activiteiten
wat meer van elkaar kunnen profite
ren.
Leuk
Aan het enthousiasme van Margot
Tempelman zal het niet liggen. Zij
blaakt van ondernemingslust, vindt
haar werk juist zo leuk vanwege het
enorme scala aan onderwerpen en de
vele mensen en organisaties die daar
mee te maken hebben.
Het Smalstads Mannenkoor uit Sint Maartensdijk was één van de
33 deelnemers aan het festival voor koren en ensembles.
foto Willem Mieras
Margot Tempelman: „Ik zaai enikhoop over een paar jaar te oogsten".
één totaalproduct in de markt te zet
ten. Tempelman meldt dat er thans
hard wordt gewerkt aan een Zeeuwse
versie op die visie 'Zee van cultuur'.
„Wij koppelen ook graag alles aan el
kaar."
Klankbord
In Zeeland wordt gestreefd naar de
oprichting van een ondememerspanel
dat als klankbord kan worden ge
bruikt van wat wenselijk wordt
geacht om op gang te brengen. Tem
pelman: „Er leeft voldoende bij de on
dernemers, maar sommige ideeën ko
men gemakkelijker van de grond als je
ze bundelt."
Een van de hot items wordt het mobi-
liteitsvraagstuk: hoe krijg je de toerist
op de bezienswaardige locaties zon
der dat wegen en terreinen dichtslib
ben van de auto's.
Tempelman wil profiteren van de in
haar vorige werkkring bij het Gelders
Bureau voor Toerisme opgedane erva
ringen met het Veluwepaspoort, dat de
mogelijkheid biedt met het openbaar
vervoer op interessante locaties te ko
men. „Met het streekvervoer wordt be
keken of in Zeeland iets soortgelijks
kan worden ontwikkeld."
Het projectbureau wil er ook achter
zien te komen wat de klant wil en welke
