Vredesbeweging uit het moeras
PZC
Lezen blijft leuk
Tom Poes en de Tij wisselaar
varia
4
Nieuwe secretaris Pax Christi Fred van lersel bespeurt opleving
het weer
bij nader inzien
snelheidscontrole
opvoeding
tUJ
levensbeschouwing
puzzel
recept
Hachee
dinsdag 23 september 1997
door Jan ter Haar
Aan de vrije val van de jaar
lijkse vredesvveek van de
Nederlandse kerken is een eind
gekomen. Na de massale cam
pagnes tegen de kernwapens,
gevolgd door het einde van de
Koude Oorlog, viel het wijdver
takte vredesnetwerk uiteen. Het
vlamde tijdens de Golfoorlog
nog even op, maar kreeg tijdens
de Joegoslavische burgeroorlog
de nekslag. De droom van een
verenigd en vredelievend Euro
pa lag aan diggelen, de dromers
stond het schaamrood op de ka
ken.
Fred van lersel, de nieuwe voor
man van de katholieke vredes
beweging Pax Christi, signa
leert een hergroepering van de
gelederen. ,,Je ziet dat mensen
en groepen zich zelf aan de ha
ren uit het moeras omhoog trek
ken, ze worden weer vitaal". In
tern geldt dat extra voor Pax
Christi, na het pijnlijke vertrek
van Jan ter Laak, afgetreden na
beschuldigingen van seksueel
misbruik. Zijn opvolger begint
op 1 januari.
Prof. dr. Van lersel draait al vele
jaren mee in het vredeswerk. In
1993 promoveerde hij als theo
loog op het proefschrift 'Vrede
leren in de kerk'. Tijdens het ge
sprek grijpt hij direct naaf de
bisschoppenbrief over gerech
tigheid, veiligheid en vrede. De
kerk geeft daarin meer dan ooit
het vredeswerk een centrale
plek. Pax Christi wil met de ker
ken investeren in een nieuwe
vredesspiritualiteit en betrok
kenheid op de samenleving.
Conflictbeheersing en verzoe
ning blijven een grote rol spelen.
Er bestaat bij de buitenwacht
een beeld van IKV- en Pax
Christi-functionarissen die van
het ene na het andere wereld
conflict hollen. Na afloop geven
ze op Schiphol een persconfe
rentie en krijgt de achterban een
mailing om een girootje uit te
schrijven. Is de vredesbeweging
niet te veel exporteur van pro
jecten geworden, beweegt ze ei
genlijk nog wel?
Ledenaanwas
Van lersel schudt beslist zijn
hoofd. Hij wijst voor zijn eigen
club met vijftienduizend leden
op een gestage ledenaanwas.
Een net gestarte kaartenactie
voor Soedanese vredesvrouwen
heeft inmiddels honderddui
zend steunbetuigingen opgele
verd. Het programma van de za
terdag begonnen Vredesweek
1997 is zeer uitgebreid. „We bie
den niet alleen acties aan. De
jaarlijkse Liturgiekrant biedt
praktische handreikingen voor
Vredeszondag. Die krant bevat
voor het eerst ook ideeën voor
scholen waar vieren met de klas
weer in opkomst is."
In het artikel afgelopen zaterdag
over extra subsidie voor Zeeuwse
monumenten zijn twee foutjes ge
slopen. Voor de schuur bij boerderij
Eben Haëzer komt 264.000 gulden
vrij en voor het herstel van boerde
rij Middelzwake in Kwadendamme
400.000 gulden. Een deel van die
subsidie komt rechtstreeks, de rest
in de vorm van fiscale aftrek voor de
eigenaren.
De politie kondigt voor vandaag de volgende snelheidscontroles aan:
A2 - tussen Amsterdam-Utrecht-Den Bosch vice versa
A9 - tussen Alkmaar-Diemen vice versa
A10 - ringweg Amsterdam
N201 - tussen Uithoorn-Aalsmeer
A20 - bij Nieuwerkerk a/d IJssel
A28 - bij Harderwijk
N50 - omgeving Rosmalen
door Annie de Vreugd
Op 1 oktober begint de kin
derboekenweek. Is dat fe
nomeen nog wel van deze tij d? Is
lezen niet achterhaald door tv,
film. computer en Internet? Is
lezen nog wel actueel voor kin
deren die, als ze volwassen zijn,
in een digitale wereld hun weg
moeten vinden?
M. Otter van het SCO-Kohn-
stamm Instituut deed in 1993
een poging wetenschappelijk te
bewijzen dat je van lezen niet
slimmer wordt. Zij stelt dat
(voor)lezen in de vrije tijd geen
significante invloed heeft op be
grijpend lezen van kinderen.
Haar stelling werd beantwoord
met een stortvloed aan protes
ten van mensen die menen dat
het nut van lezen helemaal niet
meetbaar is. Het plezier dat een
kind beleeft aan lezen is zeker zo
waardevol als de mogelijke ver
standelijke vooruitgang.
De praktijk bewijst ook het te
gendeel van Otters stelling: in
1996 gingen er 5,8 miljoen kin
derboeken over de toonbank,
een recordaantal.
Lezen is voor veel kinderen ge
woon een leuke en ontspannen
de tijdsbesteding. Door te ver
zinken in de wereld van een
boek, kan een kind zijn fantasie
de vrije loop laten. Het kind pro
beert in zijn hoofd zich een
beeld te vormen van wat het
leest. Dat gebeurt niet als het
een tv-programma bekijkt of
een film. De kant-en-klare beel
den daarvan zijn de basis, de ge-
Advertentie
INTERESSE VOOR
THEOLOGIE
Dan bent u bij ons aan het
juiste adres!
Wij leveren, zowel nieuw als
antiquarisch, theologische j
boeken door heel Nederland
tegen uiterst gunstige verzend-
voorwaarden.
Vraag nu onze zojuist
verschenen catalogus aan
met daarin meer dan'
1000 prijsaanbiedingen!
Bel (0517) 39 31 47
en wij houden u voortaan j
op de hoogte.
Volgens de nieuwe secretaris
moet Pax Christi het in de eerste
plaats hebben van goede rela
ties met de kerkelijke achterban
en het leveren van een bijdrage
aan het algemene politieke en
maatschappelijke debat. „Ik
denk bijvoorbeeld aan het door
staatssecretaris Schmitz ge
wenste maatschappelijke debat
over het vreemdelingenbeleid.
Die vreselijke gebeurtenis in
Leeuwarden leert ons dat we
ook een bij drage moeten leveren
aan het debat over geweld in de
eigen samenleving. We moeten
zoeken naar wegen waarlangs
het gemeenschappelijk norm
besef een nieuwe impuls kan
krijgen."
Inzicht is nodig in de mondiale
verhoudingen tussen noord en
zuid en in de oorzaak van con
flicten, ver af en dichtbij. Van
lersel verwacht veel van samen
werking met leden uit de Katho
lieke Onderwijs Vereniging, die
initiatieven willen nemen voor
vredeseducatie op de scholen.
Over omgaan met geweld in de
leefwereld van kinderen en jon-
geren. Daarvoor is kortgeleden
een project van stapel gelopen.
Pax Christi heeft het Studiecen
trum voor Vi'edesvraagstukken
in Nijmegen gevraagd educatie
ve parochieavonden mee voor te
Gisteren werd in de sportkatern ge
meld dat Casper Ovaa uit Oost-Sou
burg zondag in de 125cc klasse van
de Vlissingse strandcross als beste
Zeeuw was geëindigd. Dat is niet
correct. Peter Rottier uit Zuiddorpe
bleef Ovaa, die zeventiende werd,
ver voor. Rottier werd in de eerste
manch zesde en in de tweede ze
vende. Hij eindigde daarmee op de
zesde plaats.
In het Soedanese vluchtelingenkamp Kakuma in Kenya is het dringen geblazen om een voorraadje wa
ter te kunnen bemachtigen. De kaartenactie van Pax Christi voor Soedanese vrouwen heeft een massa
reacties opgeleverd. foto GPD
bereiden. Parochieavonden
over het ontwikkelen van vre
desspiritualiteit, media en ge
weld, en de krijgsmacht als vre-
deskracht.
Vredeswerk in de kerk is niet zo
automatisch als het lijkt. Groe
pen die zich daarmee bezighou
den voelen zich vaak aan de
rand staan, zo is gebleken. „De
tijd ligt achter ons dat de vre
desweek tot een scheiding der
geesten leidde", benadrukt Van
lersel. „Het gaat er nu veel meer
om de betrokkenheid van men
sen niet te laten stranden in een
gevoel van machteloosheid en
malaise. Je moet steeds weer bij
mensen zelf beginnen.'
Pax Christi begon er heel con
creet in 1948 mee, om na de
Tweede Wereldoorlog Duitsers
en Fransen dichter bij elkaar te
brengen. Van lersel: „Anno 1997
woeden er in de wereld 2 9 gewa
pende conflicten, alle burger
oorlogen. In toenemende mate
zien overheden, met de VN
voorop, in, dat ze niet zonder
een draagvlak van de bevolking
kunnen. Pax Christi wil daarin
samen met het IKV een brug
functie vervullen. De vredes
week wil daarin elk jaar een
nieuwe start zijn.' GPD
Duitse bisschop
hekelt ontduiken
van belastingen
door Dirk Visser
De voorzitter van de Duitse
bisschoppenconferentie
heeft het ontduiken van belas
tingen en de groeiende corruptie
in het land gehekeld. Geen en
kele sociale laag is daarvan uit
gesloten, zei mgr. Karl Leh-
mann van Mainz maandag.
Verder neemt de solidariteit met
de airnen en zwakken af. Men
sen nemen bijna vanzelfspre
kend aan dat zij recht hebben op
meer vrijheid en een plezieriger
leven, maar zijn steeds minder
bereid daarvoor een tegenpres
tatie te leveren. Dat een slin
kend aantal mensen nog de
moeite neemt om naar de stem
bus te gaan is dan ook geen ver
rassing. Dit alles wordt nog ver-
sterkt door bepaalde media die
doen alsof het hele leven uit
amusement bestaat. KNA
Vooruitzichten
Zon
weer
woensdag
donderdag
vrijdag
zaterdag
max.
18
18°
17
16°
min.
11 0
12
11
11 0
wind
ONO 2
NO 2
02
02
op 7.34
onder 19.41
Maan
op 0.09
onder 15.10
Nautisch bericht
Er blaast vandaag een bescheiden zwak tot matige noordoostelijke
wind, 2 tot 3 Beaufort. Het zicht is over het algemeen zeer goed. De
temperatuur van het kustwater is ongeveer 19 graden. Er is in de
vroege ochtend kans op een enkele mistbank.
Toonder Studio's Waterstanden
Boekhandel Antiquariaat
T.Wever b.v., Postbus 59,
8800 AB Franeker.
Fax1051739 54 50
sproken tekst is eerder bijzaak.
De tv-beelden gaan voor kinde
ren vaak te snel om het geziene
te kunnen verwerken, een boek
kan even worden weggelegd.
Maar ook dat moet weer genu
anceerd wox'den.
De vakgroep Kind en Media van
de Leidse Univei-siteit publi
ceerde deze maand de resulta
ten van een onderzoek naar het
Jeugdjournaal. Kinderen tus
sen tien en twaalf jaar zouden
nieuwsberichten van dit jour
naal beter onthouden als ze
tegelijkertijd ondersteund wor
den door beelden. Hetzelfde
nieuws afgedrukt als een kran
tenbericht beklijft minder goed.
Professor T. van der Vooit van de
vakgroep pleitte al in 1989 voor
'een evenwichtig samengesteld
activiteitenprogramma'. Hij
meent dat de ontwikkeling van
kinderen ermee gediend is,
wanneer tv kijken en lezen el
kaar afwisselen. Het ene medi
um is niet slechter dan het
andei-e. Door lezen wordt het
creatieve gebruik van woorden
gestimuleerd. Wie een grote
woordenschat heeft, kan zich
veel genuanceerder uitdrukken.
Aan de andere kant kunnen tv-
beelden ondei'steunen als woor
den tekoxtschieten. Tv en lees
boeken kunnen goed naast el
kaar bestaan, ze kunnen elkaar
aanvullen. Eerst een film over
de jaargetijden bekijken en
daarna een boek erover lezen of
omgekeerd. Van beide metho
den steekt een kind wat op, de
een wat meer van de film, de an
der van het boek. Goed kunnen
lezen helpt de ondertiteling van
films snel op te pakken. Met In
ternet kan een mens ook niet
veel beginnen als zijn leesni
veau matig is.
Het aanbod aan jeugdboeken is
enorm. Er zijn goede boeken bij,
maar vele zijn te educatief. De
opvoedingsmoraal druipt ervan
af. Kinderen die voor hun ont
spanning even in een andei'e we
reld willen wegzinken, stellen
dat niet op prijs. Hun boeken
moeten wel kindei-boeken blij
ven en geen opvoedingsmetho
den zijn. De verhalen mogen
best wel eens vies, griezelig, on
gehoorzaam of irreëel zijn.
Er zijn kinderen die altijd lezen,
die boeken vreten. Anderen ra
ken nooit een boek aan. Tegen
ouders die zich om een van bei
den zorgen maken, heeft Annie
M.G. Schmidt ooit eens gezegd:
„Je hebt nu eenmaal lees- en
leefkindei-en. Het lezende kind
doet ervaringen op uit een boek,
het leefkind ontwikkelt zich
eerder via spel en dagelijkse
wei'kelijkheid. Kinderen heb
ben net als volwasenen hun ei
gen voorkeuren." GPD
DINSDAG
Hoog water
Laag water
23 SEPTEMBER
LK
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
07.28
202 19.56
202
01.20
185 13.46
163
Terneuzen
07.48
224 20.11
225
01.48
195 14.10
173
Bath
08.46
264 21.09
262
02.52
220 15.10
198
Roompot Buiten
07.25
149 19.55
155
01.15
13413.45
120
Zierikzee
09.00
14921.15
157
02.40
13614.55
124
Wemeldinge
09.00
171 21.25
177
02.45
150 15.05
138
Philipsdam West
09.15
158 21.35
166
02.40
145 15.00
133
WOENSDAG
24 SEPTEMBER
Vlissingen
Terneuzen
Bath
Roompot Buiten
Zierikzee
Wemeldinge
Philipsdam West
Hoog water
uur cm uur cm
08.25 171 20.59 174
08.45 193 21.19 196
09.42 229 22.16 229
08.35 127 21.15 135
09.50 13422.15 142
09.55 15122.20 159
10.00 143 22.25 152
uur cm uur
02.09 161 14.45 147
02.38 17015.10 156
03.36 19616.06 181
02.15 12014.55 114
03.30 125 15.55 121
03.30 139 16.05 133
03.30 134 15.55 128
De opvarenden van de Albatros traden de herberg binnen waar ze
gemelijk werden begroet door Horrel Hork, die de kastelein van het
eiland was.
„Zo", sprak de ondernemer. „Vreemdelingen! Wat komen jullie
doen? Ruzie maken en vechten, hè?"
„Hela!', gromde de gezagvoerder. „Is dit de manier waarop een eer
lijk zeeman welkom wordt geheten? Wij willen ons vertreden, me
neer - en wij zoeken hier een oorlam en geen praatjes!"
„Ja, ja", hernam de waard. „Ik heb gezien hoe je Kobbe Kobbema
vertreden hebt. Het was geen werk: zoiets nemen we hier niet! Al
leen de tijwisselaar mag zijn leerling berispen en niet de eerste de
beste zeerob."
Deze woorden ontstemden Wal Rus; dat was duidelijk.
„Wat tijwisselaar?", riep hij uit. „Begin jij nu ook al met dat geze
ver?"
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied O
A A
„Gezever?", herhaalde de herbergier rood wordend. Hij verliet zijn
tapkast en stampte op zijn klant toe.
„Luister eens, vreemde", sprak hij dreigend, „jij moet een beetje op
passen! Wat weet jij van de krachten van eb en vloed? Wat weet jij
van de wisseling der tijden? Jij bent maar een gladde veerman uit de
grote wereld met weke kronkelharsens."
„Zo, ben ik dat?!", riep de gezagvoerder. „Platgeslagen klinknagel!
Hou me vast, meneer, of ik zal jou eens een splits in je uitgeplozen
touwwerk maken
Zo sprekende liet hij zich van zijn kruk afglijden en terwijl hij zijn
mouwen oprolde drong hij op de waard in.
„Daar stekt ruzie op!", prevelde de tijwisselaar, die inmiddels ook Europa: In zijn sas
de uitspanning genaderd was. „Ach, het is allemaal de schuld van
mijn leerling, die in zijn domheid de vloed heeft tegengehouden..."
Schle sneeuw
matige sneeuw
7+r 4: zware sneeuw
lichte regen
matige regen
zware regen
y or,wee
17V hagel
Isobaar
In sommige vakjes staat een getal dat correspondeert met een getal in de balk onderaan. De letters
die ingevuld worden in de vakjes met een getal, kunnen ook op de balk worden ingevuld. Verticaal
vormen de letters in de eerste en derde kolom ook een woord. Hoe luidt het sleutelwoord?
1 .Front; 2. fabelachtig dier; 3. toestel dat de tijd opneemt; 4. ook; 5. zeldzaam voorwerp; 6. brandstof;
7. lotgeval; 8. kinderen.
1
2
2
4
8
9
9
2
2
9
7
10
6
9
9
5
8
8
8
10
2
3
8
6
2
9
9
8
4
2
2
5
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Oplossing
maandag
22 september
--kever--
-tor-gat-
e-salon-p
uit-u-dar
tr-kim-do
e-po-uk-t
re-los-de
pro-e-els
e-barst-t
-bel-erf-
--rente--
Janny van der Lee
Rustte er een aantal jaren geleden bijna
een taboe op lekker ouderwetse stoof-
gerechten, heel langzaam lijkt nu een her
waardering te ontstaan voor die weinige
echt Hollandse gerechten.
De stooftijd is een beetje afhankelijk van de
kwaliteit én het soort varkensvlees. Ham
lappen hebben een kortere stooftijd dan an
dere varkenslappen.
(4 personen)
Ingrediënten:
- 4 grote uien
- 500 gram varkenslappen
- boter om te bakken
-3 eetlepels bloem
-4 dl bouillon
- 2 eetlepels azijn
-1 laurierblaadje
- kruidnagel
- peper en zout.
Bereiding:
Pel de uien en snijd ze in ringen.
Snijd de varkenslappen in blokjes.
Verhit boter in een braadpan en bak hierin
de blokjes vlees rondom aan.
Kruid met peper en zout.
Neem ze uit de pan met een schuimspaan,
voeg eventueel extra boter toe en fruit de
uiringen in de boterzacht.
Bestrooi met peper en zout.
Voeg de blokjes vlees toe, bestrooi het ge
heel met de bloem en laat 1 minuut kleuren.
Schenk al roerend de bouillon en de azijn in
de pan.
Breng het geheel aan de kook, draai het vuur
laag, voeg laurier en kruidnagel toe en laat
alles 35-60 minuten zachtjes stoven.
Lekker met sperzieboontjes.
VERWACHTING VOOR DINSDAGMIDDAG 23 SEPTEMBER 1997
Nagenoeg het hele vasteland van Europa bevindt zich vandaag in
de invloedssfeer van een hogedrukgebied. Deze hoge druk zal zich
uitstrekken vanuit de Zwarte Zee via Oostenrijk richting het Ver
enigd Koninkrijk. Daarbij komt hettot flinke zonnige perioden, met
maxima van 17 tot 23 graden in Midden- en West-Europa. Zuid-
Europa blijft zomers warm met in Spanje, Zuid-Frankrijk en Italië
maximumtemperaturen tussen 25 en 30 graden. Terwijl deze och-
tend de temperatuur op veel plaatsen in de Benelux en Duitsland
in de buurt van het vriespunt komt. Langs de randen van het hoge
drukgebied komt een ander weertype voor. Een storing ten zuiden
van de hogedrukcel veroorzaakt vandaag enkele pittige onweers
buien met flink wat neerslag over de Middellandse Zee in de buurt
van Corsica en Sicilië. Een actieve depressie trekt ten noorden van
het hogedrukgebied naar West-Rusland en bevindt zich boven Fin
land, zoals u op de weerkaart voor vandaag kunt zien. Dit resul
teert in veel bewolking en regen of natte sneeuw, in het zuiden en
midden van Noorwegen, Zweden en Finland en het westen van
Rusland. De temperatuur komt daar overdag dan ook niet boven
de 4 tot 7 graden. In IJsland waait een harde tot stormachtige
wind, maar de temperatuur is met 13 graden beduidend hoger.
146951
Zeeland: Zonnig
Door: Klaas Dros
Een energieken standvastig hoge
drukgebied boven de Noordzee be
paalt de komende dagen het weerbeeld met rustig en fraai najaars
weer. Het is wel al goed te merken dat de nachten steeds langer
gaan duren. Het aardoppervlak kan hierdoor meer afkoelen. De af
gelopen nacht is de temperatuur weer behoorlijk getuimeld, al
thans wat verder uit de buurt van het water. In onze regio heeft het
relatief warme zeewater in het najaar vaak nog een grote invloed
op de nachttemperaturen. Alleen als het vrij wel windstil is, is het
zeewater geen spelbreker en kunnen er lage thermometerstanden
worden afgelezen. Vandaag is het opnieuw een zonnige dag met
bijna strak blauwe luchten. De middagtemperaturen klimmen naar
waarden dicht in de buurt van de 20 graden. De normalen voor de
ze tijd van het jaar liggen rond de 17 graden. De wind trekt in de
loop van de ochtend iets aan maar blijft zwaktot matig en komt uit
het overwegend noordoostelijke richting. Voor ons meteorologen
is dit eigenlijk saai weer. Van
avond en vannacht blijft het
vrijwel wolkenloos en de
wind valt grotendeels weg.
De nachttemperaturen
schommelen rondom de 9
graden. Vanaf woensdag
krijgt de zon geleidelijk meer
concurrentie van wolkenvel
den. Toch blijft de hoofdrol
toebedeeld aan de zon. De
wind blijft overwegend zwak
tot matig en komt uit oost
tot noordoostelijke richtin
gen. Beetje bij beetje wordt
het wel iets koeler. De mid
dagtemperaturen gaan terug
naar een graad of 17. De
nachten worden daarente
gen minder koud.
Blauwe luchten
