Schijnwerper op mooie provincie
PZC
Totaalpakket in
toeristenwinkel
Toeristisch Huis
begin wandelroute
hart Middelburg
zeeland
19
Vakantiegangers en eigen inwoners kunnen genieten van Zeeland Verbeeld
dinsdag 23 september 1997
Het Toeristisch Huis; promotiepaviljoen, expositieruimte en beoogd markant punt in Middelburg. fotografie Ruben Oreel Aan balies van onder meer VW en ANWB valt informatie in verlerlei vormen en over allerlei onderwerpen te vinden.
door Jacques Cats
Slechts op enkele plaatsen in het land wordt het toeristiseh-
recreatief winkelaanbod zo samengebundeld aangebo
den als nu in het Toeristisch Huis in Middelburg gebeurt in de
inpandige winkel van ANWB, VVV en Streekvervoer. Het is
het laatste resultaat van een samenwerkingsproces dat enkele
jaren geleden is ingezet.
Nadat er eerst op 59 plaatsen in het land AN WB-agentschap-
pen waren geposteerd bij de VW, nam in een bescheiden aan
tal steden de samenwerking intensievere vormen doordat
ANWB en VW voordeurdelers werden. Per instelling bleven
toch eigen balies en kassa's bestaan, een situatie waar het pu
bliek niet altijd goed raad mee wist.
Middelburg is nu de vierde locatie in het land waar de be
drijfsvoeringen in elkaar zijn geschoven en de klant met een
gecombineerd totaalpakket wordt tegemoet getreden. Met
een flexibel in te zetten personeelsbestand kan er efficiënter
worden gewerkt en kunnen dg kosten aanzienlijk worden te
ruggebracht. En voor het publiek is het ook een stuk rustiger
winkelen.
Shop in shop
De streekvervoersinstelling ZWN lift mee in de nieuwe con
structie, vormt wel een aparte unit en heeft dus daarmee als
het ware een shop in een shop. Henny Versluijs, die zich op het
ANWB-hoofdkantoor in Den Haag bezig houdt met de ont
wikkelingvan samenwerkingsverbanden, vindt de komst van
de Streekvervoerspoot in de winkel een logische ontwikke
ling. „Zo is alles op één plek verkrijgbaar. Bovendien: ANWB
en VW staan ook voor mobiliteit, dus die uitbreiding sluit
daar prima bij aan."
Het terugbrengen van de wachttijd is een belangrijk onder
deel van de verbetering van de dienstverlening die wordt na
gestreefd. Versluijs: „Dat lukt goed in Middelburg."
door Ab van derSluis
Het rapport sloeg destijds in als een bom. Zes jaar geleden
alweer presenteerde het adviesbureau RBOI het detail-
handelsonderzoek 'Middelburg om de markt'. De conclusies
schudden gemeentebestuur en ondernemers wakker. Bij on
gewijzigd beleid zou Middelburg vijftien miljoen gulden van
zijn jaaromzet aan Vlissingen verliezen. Zonder modernise
ring kon dat verlies oplopen tot 26 miljoen gulden.
Uit het onderzoek bleek dat bezoekers aan het centrum vrij
wel allemaal de Lange (en Korte) Delft bezoeken, de Markt,
de Langeviele en de Nieuwe Burg. Wat opviel is dat veel men
sen die in de Lange Delft winkelen, niet verder gaan shoppen
in de Langeviele. De onderzoekers concludeerden dat er ei
genlijk maar twee belangrijke winkelstraten zijn: de Lange
viele en dé Lange Delft. Mensen die een rondje willen lopen,
kunnen dat niet. Rondwandelen in het kernwinkelgebied is
onaantrekkelijk.
Twee jaar later, in 1993, zag een vervolgstudie het licht. De
Middelburgse middenstand verloor dat jaar tussen de tien en
twintig miljoen gulden aan omringende plaatsen. De aanbe
veling om het winkelcentrum compacter te maken, werd nog
maals opgenomen in het evaluatierapport, maar ze werd nu
vet onderstreept. „De noodzaak om deze uit te werken is nog
groter", concludeerde het adviesbureau RBOI.
Rondje
De puzzelstukjes vielen dat jaar mooi op hun plaats. Het Wa
terschap Walcheren was toen nog zelfstandig en wilde een
nieuw kantoor bouwen, waardoor het Polderhuis beschik
baar kwam. De werkgroep Toeristisch Huis (de Middelburgse
en de Zeeuwse VW, de ANWB en nog wat toeristische clubjes)
toonde meteen interesse. De gemeente stond daar niet onwel
willend tegenover, Sterker nog, de plannen voor het Toeris
tisch Huis kwamen het gemeentebestuur bijzonder goed uit.
Immers, als zich een publiekstrekker zou vestigen aan het ein
de van de Nieuwe Burg en winkels op de plaats van het hofje
Onder den Toren, ontstond een mooi wandelrondje: Nieuwe
Burg, Onder de Toren, Köorkerkstraat, Lange Delft.
Voor het zover kwam, maakte Nederland in de hete zomer van
'94 kermis met twaalf halsstarrige bewoners van het hof je On
der de Toren. Een projectontwikkelaar die op de plaats van de
huisjes een nieuw winkelcentrum met appartementen wilde
bouwen, kreeg zowaar de hele Middelburgse samenleving
over zich heen.
Voorwaarde
Het nieuwbouwplan ging in de ijskast, het hofje werd ver
kocht aan P. H. van den Bos, ook eigenaar van het Toeristisch
Huis. Dat was voor de ANWB bijna reden zich terug te trek
ken uit het project.
De ANWB had als voorwaarde gesteld dat het gebied rond het
Polderhuis opgekrikt moest worden. Na stugge onderhande
lingen besloot de organisatie toch te verhuizen, maar niet na
dat er duidelijke toezeggingen waren over het aantrekkelij
ker maken van de directe omgeving. Met de aankoop van het
hofje, waarin Van den Bos winkeltjes en horeca wil vestigen,
is aan die voorwaarde voldaan. Middelburg heeft twee vlie
gen in een klap geslagen: het heeft in de vorm van het Toeris
tisch Huis een publiekstrekker en het heeft z'n langverwachte
wandelrondje gekregen.
door Jacques Cats
Architect Hans Slemmer
van het Vlissingse bureau
Wisse Tuinhof Slemmer BNA
zou er bijna de handen voor in
het vuur durven steken dal ner
gens in het land de toeristisch-
reereatieve mogelijkheden van
een provincie zo veelzijdig op
een en dezelfde locatie worden
gepresenteerd als in het Zee
land Promotie Paviljoen. Mor
gen verricht Anneke van Dok -
van Weele, staatssecretaris van
Economische Zaken, samen
met ANWB-hoofddirecteur
Alex Nouwen de officiële ope
ning van het Toeristisch Huis
Zeeland, gesitueerd in de scha
duw van de Middelburgse Ab
dijtoren, de Lange Jan.
Het gaat hier om een in het
voormalige 'Polderhuis' en
aanpalende percelen gecreëerd
verzamelpand van organisa
ties en instellingen, die nauw
met de sector verpozing en ver
tier te maken hebben. Het is de
zetel van de tot Toeristisch Bu
reau Zeeland omgevormde
provinciale VW, biedt onder
dak aan het geïntegreerde dis
tributie-apparaat van ANWB,
VW Middelburg en Openbaar
Vervoer en het is tevens de
werkplek voor cle organisatie
van toeristische ondernemers
RECRON, het recreatieschap
Veerse Meer en het Breed Over
leg Delta wateren.
Verhaal
Onverbiddelijke blikvanger is
het promotiepaviljoen. Onder
de titel 'Zeeland verbeeld'
wordt via filmfragmenten,
dia's, foto's,opstellingen en een
vracht aan informatiemateri
aal het verhaal verteld van een
boeiende vakantieprovincie.
De bezoeker zal bijna met een
lantaarntje moeten zoeken
naar voor vrijetijdsvierders
toch belangrijke elementen als
het strand en de zee. „Dat hoe
ven we niet te promoten", vindt
Slemmer. „Dat weet iedereen.
Het gaat er vooral om de vele
kanten van Zeeland te laten
zien."
Het architectenbureau waar
van Slemmer deel uitmaakt is
op tal van manieren betrokken
bij het complex: de aanpassing
van het Polderhuis, een schep
ping van de bekende architect
ir. J. F. Berghoef, bij het ont
werp van de nieuwbouw, die
werd gerealiseerd achter de ge
spaarde gevels van de in de tra
ditionele bouwstijl van de
Delftse School opgetrokken
gevels en bij de uitwerking en
uitvoering van het paviljoen,
waaiwoor Joos Nijsse, eertijds
verbonden aan het architec
tenbureau, de basis legde.
Inspiratiebron
De presentatie 'Zeeland ver
beeld' dient tot algemene in
spiratiebron. Rondstappend
door een soort driedimensione-
le folder krijgt de bezoeker,
mondjesmaat ook in de Duitse
taal, een globaal antwoord op
wagen als: waar kan ik naar
toe? wat zijn de mogelijkhe
den? Voor detailinvullingen
als: hoe kom ik er, wat zijn de
openingstijden, de verblijfs
mogelijkheden en de kosten,
hoeft maar een enkel stapje
verder te worden gezet naar de
inpandige winkel. Daar liggen
alle mogelijk informatiedra
gers gereed.
De presentatie bestaat uit twee
hoofdonderdelen. Op de bega
ne grond valt allereerst en ook
in letterlijke zin oppervlakkig
kennis te nemen van wat Zee
land heeft te bieden. In een
transparante matglazen vloer
is een maquette van de provin
Op een later tij ds tip zal het mo
gelijk zijn om met de koptele
foon ook naar specifiek
Zeeuwse geluiden te luisteren,
zoals die van het Zeeuws Or
kest. Via een digitaal cultureel
venster op Zeeland kan de be
zoeker op Internet-achtige
wijze aan allerlei detailinfor
matie komen.
De achterwand van die drukke
beeldwal vormt een rustpunt:
daar zijn in vit rines kunstvoor
werpen en afbeeldingen te
zien, recent vervaardigd of van
archeologische waarde. Op de
begane grond is voorts nog
plaats voor wisselende presen
taties. Waterland Neeltje Jans
mag in de rij van exposanten
het spits afbijten.
In de kelderruimten komen
thema's aan de orde die gaan
over landbouw en visserij. Ook
het Middelburgs verleden
wordt aangestipt. Bij de pre
sentatie is dankbaar gebruik
gemaakt van het verbeelden
van de oude stadwallen, waar
van een deel bloot kwam bij het
graven van een liftput.
Zeeuwse geluiden
Tot de interactieve elementen
behoort de mogelijkheid om
een 'aantal typische Zeeuwse
geluiden thuis te brengen. Kin
deren kunnen zich terugtrek
ken in een ruimte die nader
zicht biedt op de Zeeuwse on
derwaterwereld. De weidsheid
van de Zeeuwse natuur wordt
zichtbaar gemaakt in een nage
bootste observatiehut. Vier kij
kers zien uit op dia's, waardoor
het gevoel ontstaat dat je zo in
het landschap blikt.
Niet alles zal klaar zijn bij de
officiële opening. Aan enkele
onderdelen wordt nog gewerkt.
Tot de intense beleving van
Zeeland behoort ook het op
snuiven van de zilte geur van de
zee. Dat speciale luchtje moe
ten de bezoekers voorlopig nog
even ontberen.
Het promotiepaviljoen kent
geen speciale route. „Vrijheid,
blijheid", zegt Slemmer van de
presentatie. „Laat de mensen
het maar ervaren." De totale
tijdsduur van een bezoek zal
gemiddeld dertig tot vijfen
veertig minuten in beslag ne
men. Maar er is voldoende ma
teriaal om er veel langer te
toeven. Een flitsend bezoekje
aan de gratis toegankelijke,
doorlopende Zeelandshow kan
een kwartierje duren.
Te druk?
Omdat hij de uitwerking van de
Zeeland Verbeeld-formule al
leen nog in onderdelen kent is
het voor Hans Slemmer tot het
laatst toe nog spannend hoe het
totaal overkomt. „Ook al zitten
er rustpunten in, hebben we het
ons wel afgevraagd: is het niet
te druk? Maar uiteindelijk be
paal je als bezoeker toch zelf
wat je wil zien. Je zapt met je
ogen. Is het te veel dan loop je
door. Wij denken dat het geheel
waanzinnig interessant is ge
worden voor een heel breed pu
bhek. Voor toeristen, eigen in
woners en voor bedrijven die
hier een vestigingsplaats over
wegen. Het culturele deel zou
ook educatieve functies kun
nen hebben voor scholen.
Slemmer woont en werkt al
vijftien jaar in Zeeland. Maar
nog dagelijks verbaast hij zich
hoe mooi Zeeland is op allerlei
gebied. De invulling van het
concept van het Zeeland Pro
motie Paviljoen in enthousias
te samenwerking met een rijke
verscheidenheid aan deskun
digen op specifieke terreinen
heeft hem nog eens extra op de
feiten gedrukt. „Zeeland is ge
woon een heerlijke provincie."
cie verwerkt. Via een bedie
ningstableau kan de platte
grond van dit gewest tot leven
worden gebracht; lampjes en
vlakken lichten op en worden
gekoppeld aan themagewijs in
filmbeelden gevatte Zeeuwse
locaties. Zelfs Goeree
Overflakkee hoort er op de ma
quette al een beetje bij. Een
vooruitziende blik? „Och, het
gebied paste mooi in de eilan
denstructuur", geeft Slemmer
als verklaring. Al wat op de
vloermaquette als water wordt
aangegeven is doorzichtig en
biedt de nadere beschouwer
een klein voorproefje van wat
er te beleven is in de kelder
ruimten, waar men zich - men
lette andermaal op de dubbele
betekenis - nader in Zeeland
kan verdiepen. Vanuit die lager
gelegen ruimten is ook een
glimp op te vangen van wie er
boven over de provinciekaart
schuifelt. Dat heeft inmiddels
wat kritische opmerkingen
ontlokt die reppen van genante
blikken onder rokken. „We
denken dat het erg meevalt",
doet Slemmer sussend. „De da
mes hebben genoeg land om op
te staan."
Een lange gang, ook wel aange
duid als zuilengalerij, ver
beeldt de in Zeeland te bezoe
ken attracties. Presentaties
van diverse publiekstrekkers
zijn verwerkt in transparante,
op paalhoofden geplaatste ku
busjes. Een diavertoning lokt
het publiek al op afstand naai
de entreehal van het voormali
ge Polderhuis. Via twaalf mo
nitoren doen 1200 dia's en di
verse videobeelden Zeelands
kunst en cultuur uit de doeken.
In de glazen vloer
kan de toerist
direct op een
kaart van
Zeeland zien
waar hij of zij
naartoe wil; ook
vanuit de kelder
kunnen de
maquette én de
bovengrondse
bezoeker worden
bekeken.