Serviërs
zijn murw
gebeukt
PZC
PZC
Duitse zorg voor Nationaal Monument
Tom Poes en de Tijwisselaar
O
varia zaterdag 20 september 1997
Verzet weggeëbd
redactie
puzzel
snelheidscontroles
het weer
recept
Riz Peratrice
'""'JojW
door Hans Gertsen
Daniela weet nog niet of ze
morgen gaat stemmen voor
de presidentsverkiezingen.
„Maar als ik al de moeite neem
om naar het stembureau te
gaan, zal ik waarschijnlijk een
tekening op het stembiljet ma
ken", zegt de 25-jarige letteren
studente uit de Servische hoofd
stad Belgrado. „Dat is mijn
persoonlijke manier om te pro
testeren tegen het feit dat we
geen echte keuze hebben", zo
voegt ze er aan toe.
(Advertentie)
Daniela is niet alleen. Het staat
voor veel Serviërs al op voor
hand vast dat stemmen geen zin
heeft.
Afgelopen voorjaar hoopten
veel Serviërs nog dat Zajedno
('Samen'), een coalitie van drie
oppositiepartijen, een geloof
waardig politiek alternatief
voor president Slobodan Milo
sevic en zijn regerende linkse
blok zou gaan vormen. Maar
'Zajedno' is al lang niet meer sa
men.
Media
Volgens de DP. de GSS en enkele
kleinere oppositiepartijen die in
Zajedno samenwerkten zijn de
meest elementaire voorwaarden
voor vrije en eerlijke verkiezin
gen in Servië niet aanwezig.
Slobodan Milosevic en zijn
linkse blok controleren immers
nog altijd vrij wel alle media. Via
een wijziging van het voor de
oppositie toch al nadelige kies
stelsel heeft het linkse blok van
president Milosevic de eigen
kansen onlangs nog aanzienlijk
vergroot.
Opkomst
Het is niet geheel uitgesloten
dat de opkomst bij de presi
dentsverkiezingen, mede door
de boycot waartoe een deel van
de oppositie heeft opgeroepen,
onder de vijftig procent blijft.
Volgens de Servische grondwet
moeten er dan binnen twee we
ken nieuwe verkiezingen wor
den gehouden.
Trouw
Als ook dan de opkomst onder
de vijftig procent blijft, dan
wordt de voorzitter van het par
lement, Dragan Tomic, automa
tisch interim-president. Ook
Dragan Tomic staat voorname
lijk bekend om zijn onvoor
waardelijke trouw aan Slobo
dan Milosevic. GPD
HOOFDREDACTIE: A.L. Oosthoek
ADJUNCT-HOOFDREDACTEUR: M. van Zuilen
CHEF-REDACTEUREN: M. Antorfisse, A.L. Kroon
COMMENTAARGROEP: A.L. Oosthoek,
A.J. Snel, M. van Zuilen, B. Jansen, L. Sleutjes
NIEUWSDIENST
Chef: M. Antonisse
Eindredacteuren: J.D. van Scheijen; Th.J.M. Giele
Verslaggevers algemeen:
W.A. Bareman; J.C.M. Cats; W.J. van Dam;
R.H. Hoving: A.M. van der Jagt;
B. Jansen (plv chef nieuwsdienst);
H.O. Postma; M.J. Schrier; L. Sleutjes (Den Haag); A.J. Snel;
C.M.J. Sondervan (ondernemend Zeeland); H. van der Werf.
Verslaggevers Bevelanden/Noord-Zeeland:
F.B. Balkenende (chef); M. van Barneveld; M. Hitzert;
M.A. de Jongh; C.A. Moerland; H. Stegenga.
Verslaggevers Walcheren:
A.A. van der Sluis (chef);
N.J.C. Kluijtmans; E.L. Ramakers; M.P.T. Sep
Verslaggevers Zeeuws-Vlaanderen:
C.A.M. van Gremberghe (chef); P.I.F.M. Cappetti;
J.J. Heijt; R.E.A. Hoonhorst; M. Modde
Bureau: R. Bosboom; M.E. Ernens; S.C. Osman;
A.W.C. Mullink; A. Nijmeijer; J.P. van de Sande;
M.T.O. van der Vleuten
CENTRALE REDACTIE
Chef: M. van Zuilen
Binnen- buitenland, opinie: Ch.J. Schets (chef);
H.D. Hekking; G.J. Kers; F.T.J. Koopmans; W.P. Staat
Kunst en bijlagen: J. van Damme (chef);
K. Cijsouw; F.P.J. Doeleman; E.J. Rozendaal;
J.A.M. Tabbers; A. Zevenbergen
Sport: R. Thannhauser(chef); J.F.D. Bakker;
G.J.W. Borgman M.H.J. Caldenhoven;
E.M.S. Pentury; K.L. de Vries
Levensbeschouwing: W.P. Staat
Secretariaat: J. Everaars (hoofdredactie),
G.M. Boersma, C.L.Geelhoed, I. Wirtz
PRODUKTIE en VORM
Chef: A.L. Kroon
Vormgeving: A.A. Adriaanse; W.J. Adriaansens;
F.J. Binicewicz; E.F. Bouwens; W.H. Diepeveen; S. Haanstra;
P.C. de Jonge; C.A. Lammers; L. Minnaard; A. Mommer;
J.P.H. Noot; J.J. de Rijke; A.F. Schreurs; J.P. Verbeek;
W.M.J. Verstuyf
Systeembeheer: R.G.C. de Ridder
Beeld: J.B. Siwabessy
Documentatie: L. van der Horn, C. Flipse,
R.J. Jongelings
CORRESPONDENTEN
A.B.C. Knol (Brussel); P.J.A.H. Koopman (Brussel);
P.G.W. van Nuijsenburg (Bonn); J.A.Geleijnse (Londen);
C. van Zweeden (Parijs); H.B.Hoogendijk (Moskou); E.J.A.
van der Linden (Rome); J.W.M. Gertsen (Boedapest); R.E.
Kroon (Genève); A. Bloemendaal (Tel Aviv); J.E.J.M. Lutz (Is
tanbul); J.A.M. de Bruijn (Washington); R.Hellinga (Kaap
stad); F.J.M. van den Houdt (Nairobi); J.Stalpers (Tokyo); Y.
van der Heijden (Peking); K.Gottlieb (Mexico-stad)
REDACTIEKANTOREN
Vlissingen: Oostsouburgseweg 10, Postbus 18,
4380 AA Vlissingen. Tel: (0118) 484000. Fax: (0118)470102.
Goes: Voorstad 22,
4461 KN Goes. Tel (0113) 273000. Fax: (0113)273010.
Terneuzen: Axelsestraat 16,
4537 AK Terneuzen. Tel: (0115) 694457. Fax: (0115)620951
Zierikzee: Oude Haven 41,
4301 JK Zierikzee. Tel: (0111)415380. Fax: (0111)414126
De redactie van de Provinciale Zeeuwse Courant maakt naast
de eigen nieuwsgaring gebruik van de volgende bronnen: Ge
associeerde Pers Diensten (GPD), Algemeen Nederlands
Persbureau (ANP), Associated Press (AP). United Press Inter
national (UPI), Deutsche Presse Agentur (DPA), Agence
France Press (AFP), Reuters (RTR), Belga en European
Pressphoto Agency (EPA)
Een van de leeuwen van het Nationaal Monument in Ibachs droogkamer, waar het zo'n 72 graden Celsius is. foto Koen Suyk/AN P
door Aad Luymes
Het herstel van de beeldengroep van
het door vocht aangetaste Nationaal
Monument baart de Duitse restaurateur
Ibach soms kopzorgen, zoals hij zelf zegt.
Maar toch heeft hij goede hoop dat het
karwei volgend voorjaar geklaard is. Dat
moet ook, want het oorlogsmonument
moet bij de Dodenherdenking op 4 mei op
de Dam in volle glorie zijn hersteld.
Eind 1995 vielen enkele brokstukken van
het monument. Het poreuze kalksteen
travertin, waaruit het gedenkteken is op
getrokken, bleek ernstig aangetast dooi
water en vorst. Alleen het Duitse bedrijf
Ibach nabij Bamberg, niet ver van Neu
renberg waar de oorlogsmisdadigers wer
den berecht, heeft als enige restauratiebe-
drijf ervaring met impregneertechnieken
om de beelden voor de toekomst te vrijwa
ren van vocht en vorst. De 22 meter lange
pyloon en andere plaatwerken worden in
Maarssen behandeld.
De gemeente Amsterdam had drie opties:
het monument langzaam laten vervallen,
waardoor de tastbare herinnering aan de
oorlog zou verdwijnen, een kopie van het
monument of restauratie. De keus viel op
de laatste optie. Wrang was dat uitgere
kend een Duits bedrijf als enige het oor
logsmonument van een wisse ondergang
kon redden. Na overleg met organisaties
als Stichting 1940-45 besloot de gemeente
met Ibach in zee te gaan. De stichting en
andere groepen zeiden geen bezwaar te
hebben zolang de restauratie niet werd
gedaan als een soort Wiedergutmachung.
Tand des tijds
Ibach heeft veel ervaring met het impreg
neren van poreus steen, maar de behande
ling van travetin had hij nooit eerder bij
de hand. In het veel drogere Italië bestaan
veel bouwwerken uit dit materiaal, zoals
het eeuwenoude Colloseum in Rome. Het
feit dat deze steensoort de tand des tijds
doorstond was in 1956 voor architect Oud
en beeldhouwer Radecker ongetwijfeld
de reden de witte pyloon en beeldengroe
pen uit dit materiaal op te trekken. Maar
de poreuze steensoort uit Toscane bleek in
landen ten noorden van de Alpen niet be
stand tegen de vele regen.
Voordat Ibach kan impregneren, moet hij
de 34 beelden en reliëfs eerst droog ma
ken. In de duidelijk zichtbare holtes en
poriën bevindt zich regenwater, 's Winters
bevriest het water, waardoor het uitzet en
er scheurtjes ontstaan, waarin ook water
komt. Ibachs eerste zorg is daarom het
vocht uit de beelden te halen. De droogka-
mers, met een temperatuur van 7 0 graden,
zijn niet afdoende.
Hij heeft nu een speciale vacuum droog-
ketel laten bouwen die tot ruim 80 graden
Celsius kan worden opgestookt. Heter
mag niet om te voorkomen dat het water
gaat koken en de beelden uit elkaar spat
ten. Sinds de oven drie weken geleden
werd geïnstalleerd liggen er twee beelden
in, waaruit al 175 liter water is onttrok
ken. De beelden wegen samen 11.000 kilo.
Er moet nog zeker dertig liter uit voordat
ze kunnen worden geïmpregneerd.
Witter
In de gewone droogovens liggen momen
teel onder meer de vrouw met kind en de
twee verzetshelden. Voor de behandeling
zijn de beelden grondig gereinigd, zodat
ze er een stuk witter uitzien dan voorheen.
Het is de verwachting dat ze, eenmaal ge
ïmpregneerd, deze kleur behouden. De
kunsthars die in de steen wordt gespoten,
vormt een harde laag waarop mossen en
algen geen vat meer hebben. De eerste
beelden moeten eind oktober klaar zijn
als met de wederopbouw van het monu
ment wordt begonnen. De laatste zijn als
het goed gaat eind maart klaar.
Nadat de vloeibare kunsthars is ingespo
ten, krimpt deze substantie tot een soort
plexiglas, waardoor het gesteente stabili
teit verkrijgt en het steengruis bij elkaar
wordt gehouden. De verwachting is dan
ook dat de pyloon tot ver in de 21e eeuw
overeind blijft. ANP
Kapitein Wal Rus klom op de aanlegsteiger, waar hij door de eiland
bewoner Kobbema begroet werd.
„Welkom op Raap, o vreemdelingen!", riep deze uit. „Jullie treffen
het wel; want mijn leermeester, de tijwisselaar, heeft juist het eiland
opgefrist met een regenbui!"
„Huh?", gromde de zeerob onthutst. Hij boog zich naar de ander
over en fronste wantrouwig de wenkbrauwen.
„Wat is dat voor koek?', informeerde hij.
„Geen koek, o vreemde!'", hernam Kobbe haastig. „Een regenbui,
geschoten uit een vederwolk, door Oene Horletoet. Ik ben zijn leer
ling."
„Zo", snauwde Wal Rus dreigend. „Overgehaald landrottengeklets
tegen een eerlijk zeeman, huh? Maar ik laat me door jou niet door de
pekel halen, maatje!"
„O, maar dat zou ik ook niet willen!", riep Kobbe Kobbema uit.
Cryptogram
Horizontaal: 1. Zitplaats in het slot
(6); 4. Laat ze maar schuiven in deze
gelegenheid! (8); 6. Het zit niet tegen
met deze drank (3); 7. Groenland (3);
9. Aanduiding van het nagerecht?
(7); 11. Ze zijn als de dood voor veel
honden (5).
Verticaal: 1Dat gebouw is het einde
(4); 2. Duitse dichter die een meisje
aanspreekt (5);3. Familieleden in een
militair vaartuig (4); 5. Te mooi om
waartezijn (6); 6. Beestje dat voor re
gen zorgt (3); 8. Volgens Jaap is het
een flinke (4); 10. Moeder van niets in
de familie (3).
bonjouren
roerlings
ordeieaap
udenester
werkvolku
eliteeest
regerpeen
snapfatje
havermout
analoogwe
vontzriel
edchileen
neesgaflu
oplossing
doorloper
vrijdag
Zeeland: Zonnige perioden
Door: Phil van Haren
Komende dagen krijgen we te maken
met rustig en zonnig nazomerweer.
Er zijn flinke zonnige perioden en het blijft overal droog. Na het
weekeinde stijgt de temperatuur weer richting de 20 graden. Na
een frisse start overheerst vandaag in het hele land de zon. De
meeste bewolking bevindt zich in het noorden van het land maar
de zon zal zich ook daar regelmatig laten zien. Het blijft overal
droog en bij een temperatuur van omstreeks 17 graden. Dit lijkt vrij
fris, maar het is een normale temperatuur voor de tijd van het jaar.
Dankzij de sterke zon voelt het warmer aan en kan het weerbeeld
toch bijzonder vriendelijk genoemd worden. Vanavond neemt de
bewolking langzaam toe, maar dit leidt niet tot een gesloten wol
kendek. Door deze dunne wolkendeken wordt het komende nacht
iets minder koud. Bij weinig wind zakt het kwik naar ongeveer 10
graden. In het oosten van de regio en in het binnenland liggen de
minima rond de 6 graden. Tevens kan zich hier een enkele mist
bank vormen. Morgen veran
dert er weinig aan het weer
beeld. Het is zonnig en bij
een matige oostenwind
wordt het ongeveer 18 gra
den. Ook in de rest van het
land overheerst de zon. Al
leen in het noorden wordt dit
weerbeeld afgewisseld met
enkele wolkenvelden. Na
zondag houdt het overwe
gend zonnige weer aan. Het
blijft droog en de tempera
tuur knabbelt er enkele gra
den bij om op woensdag tot
omstreeks de 20 graden uit te
komen. Plaatselijk kan in het
oosten zelfs de 23 graden ge
haald worden.
Vooruitzichten
zondag
maandag
dinsdag
woensdag
weer
ab
fit,
max.
18
19°
19°
20°
min.
9°
10°
11°
12°
wind
ONO 3
ONO 3
03
03
Zon
op 7.29
onder 19.46
Maan
op 22.35
onder 13.07
Nautisch bericht
Matige oostenwind kracht 3 tot 4 Beaufort. Het zicht is over het al
gemeen goed. De zeewatertemperatuur is circa 19 graden.
Waterstanden
Toonder Studio's
„Ik vind het veel te leuk, dat er vreemdelingen op Raap komen. Hier
gebeurt nooit iets."
„Dat heb ik gemerkt", gaf de gezagvoerder toe. „Jullie hebben hier
niet eens vloed! Heb je vaker last van zulk laag water als vandaag?"
„Nee, dat niet", zei de leerling-tijwisselaar. „Dit heb ik gedaan. Ik
heb de vloed tegengehouden, want ik had zin in een verzetje."
Nu verloor de kapitein zijn geduld.
„Hier heb je een verzetje!", loeide hij, terwijl hij zijn schoen zo
krachtig voorwaarts bewoog dat de ander uit het gezicht verdween.
Nu werd hj echter berispend op de schouder getikt door zijn passa
gier, die inmiddels ook op het plankier geraakt was.
„Foei, heer Rus", sprak heer Ollie, „het vent je maakte toch maar een
grapje! In mijn boek staat, dat op deze breedte dikwijls laag water
voorkomt. Dat had u. als zeevaartkundige, toch kunnen weten. U
moet wat meer lezen, werkelijk!"
ZATERDAG
Hoog water
_aag water
20 SEPTEMBER
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
04.57
27417.18
269
11.27
195 23.56
222
Terneuzen
05.15
298 17.37
294
11.57
207
Bath
06.21
345 18.41
337
00.50
269 13.04
230
Roompot Buiten
04.50
209 17.10
204
11.05
127 23.35
154
Zierikzee
07.00
180 19.05
177
00.25
151 12.35
119
Wemeldinge
06.50
207 19.00
207
00.25
167 12.40
137
Philipsdam West
07.30
195 19.40
188
00.25
161 12.40
129
ZONDAG
Hoog water
Laag water
21 SEPTEMBER
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
05.43
255 18.05
254
12.10
188 -----
Terneuzen
06.03
278 18.26
278
00.23
23412.38
199
Bath
07.06
324 19.28
320
01.31
258 13.43
223
Roompot Buiten
05.35
192 18.00
193
11.55
125 -----
Zierikzee
07.40
172 19.50
175
01.10
147 13.20
122
Wemeldinge
07.30
198 19.50
202
01.15
163 13.25
138
Philipsdam West
08.10
185 20.20
183
01.05
157 13.25
131
MAANDAG
Hoog water
Laag water
22 SEPTEMBER
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
06.36
230 18.52
231
00.38
20612.56
177
Terneuzen
06.52
25319.16
254
01.06
21613.22
188
Bath
07.55
297 20.15
295
02.10
241 14.25
213
Roompot Buiten
06.25
172 18.50
176
00.25
145 12.50
124
Zierikzee
08.15
161 20.30
169
01.55
143 14.05
124
Wemeldinge
08.15
186 20.35
192
01.55
158 14.15
139
Philipsdam West
08.45
171 20.55
175
01.55
152 14.05
133
Europa: Voet bij stuk
De politie kondigt voor vandaag en morgen de volgende snelheidscontroles aan:
A2 tussen Amsterdam - Utrecht - Den Bosch vice versa; A9 tussen Alkmaar - Diemen vice versa; A10 ring
weg Amsterdam; N201 tussen Uithoorn - Aalsmeer; A2 randweg Eindhoven (allleen zaterdag); N50 omge
ving Rosmalen (alleen zondag); A58 Vlissingen - Roosendaal vice versa-wegwerkzaamheden (alleen zon
dag)
(6 personen)
Dit recept is een vereenvoudiging van
een klassiek recept. Vroeger moest pap-
rijst lang koken. Door de komst van kortko-
kende dessertrijst zijn deze klassieke toetjes
niet alleen veel snellerte bereiden maar ook
een stuk eenvoudiger (minder kans op aan
branden).
Ingrediënten:
1 liter melk
200 g kortkokende dessertrijst
4 blaadjes gelatine
1 zakje vanillesuiker
75 g suiker
1/41 (250 ml) slagroom
Bereiding:
Melk en rijst samen aan de kook brengen,
warmtebron laag draaien en rijst 2 minuten
zachtjes koken.
Gelatineblaadjes in ruim water weken.
Rijst van hetfornuis nemen en vanillesuiker
en 3/4 van de gewone suiker erdoor men
gen.
Gelatineblaadjes knijpen en door de warme
rijst roeren. Af laten koelen.
Als de rijst is afgekoeld de slagroom stijfs-
laan met de rest van de suiker. Slagroom en
rijst dooreenspatelen en bij voorkeur in een
met koud water omgespoelde grote rij-
string of tulbandvorm scheppen.
Rijstring afgedekt 3 - 4 uur in de koelkast op
laten stijven.
Voor het serveren op een grote schaal stor
ten.
Serveer hierbij een vruchtensaus van verse
aardbeien, bramen of frambozen.
Ondereen hogedrukgebied wat zich vandaag boven de Noordzee
bevindt, wordt het in West-Europa zonnig met enkele mooiweer-
wolken. Gisteren passeerde een zwakke storing ons land. Daar
achter stroomt koelere lucht vandaag verder het continent in, met
een noord-westelijke achtergrondstroming. Het wordt vandaag
ook in het midden en zuiden van Europa zonnig met enkele wol
kenvelden. Hoewel het hogedrukgebied vanaf morgen aan weers
zijden enigszins in de verdrukking komt, houdt het de komende
dagen voet bij stuk. Daardoor blijft het in het grootste deel van Eu
ropa morgen en de eerste dagen van de week mooi najaarsweer.
De temperaturen schommelen daarbij in het midden en westen
van Europa tussen 15 en 18 graden. In de ochtend kan het in opkla
ringen plaatselijk afkoelen tot onder 5 graden. In het zuiden van
Europa wordt het geleidelijk ook iets koeler, maar het is er nog al
tijd zomers warm met maxima tussen 24 tot 29 graden. De eilan
den in de Middellandse Zee, moeten echter wel met rekening hou
den met enkele pittige onweersbuien. Helemaal in het noorden
van Europa, trekt een ware trein van depressies richting Rusland.
Daardoor blijft het in Scandinavië en West-Rusland vandaag en
morgen regenen, met krachtige tot harde westenwinden.
BESTRIJD DE SPIERZIEKTEN!
DEZE WEEK COLLECTEWEEK.
Maak het ook zonnig
voor 200.000 spierzieken
en doe wat in de
collectebus voor het
Prinses Beatrix Fonds.
Gireren mag ook:
giro 969
fMs Prinses
Beatrix
Fonds
VERWACHTING VOOR ZATERDAGMIDDAG 20 SEPTEMBER 1997
