Gerrit Zalm blundert in Brussel
PZC
Algemene beschouwingen
debatten van de armoede
PZC
Problemen op school
Ruzie maken is
zonde van je tijd
feiten en meningen
Hoogleraar kraakt optreden minister bij discussie over EU-bijdrage
zaterdag 20 september 1947
M
zaterdag 20 september 1997
door Paul Koopman
Met gekromde tenen heeft hij
de afgelopen dagen het op
treden van Nederlandse minis
ters in Brussel gadegeslagen.
Volgens professor M. van
Schendelen, hoogleraar inter
nationale politiek aan de Eras-
musuniversiteit te Rotterdam,
gingen met name VVD-minister
Zalm als een blind paard te keer.
De Nederlandse eis tot een ver
laging van de netto-bijdrage
aan de Europese fondsen had
niet op een ongelukkiger manier
naar voren kunnen worden ge
bracht, meent de lobby-deskun
dige. „Ik vrees dat deze zeven
klapper in ons eigen gezicht
gaat ontploffen."
De Rotterdamse hoogleraar
-staat bekend als een kritisch
'Europawatcher' sinds hij een
standaardwerk publiceerde
over de manier waarop diplo
maten over de grens de belangen
van het koninkrijk behartigen.
Aanleiding voor het boek waren
de mislukte lobbies voor Ruding
(als president van de op te rich
ten Europese Centrale Bank),
Lubbers (voorzitter van de Eu
ropese Commissie) en Amster
dam (als zetel van de Europese
Centrale Bank). Nederland
overschat zijn eigen mogelijk
heden. verdiept zich onvoldoen
de in de Brusselse mores en
stemt het beleid van de ministe
ries onvoldoende op elkaar af.
concludeerde hij.
Rebel
Toch is Van Schendelen geen
zwartkijker in wiens ogen de
Haagse elite nooit iets goeds kan
doen. Integendeel: over het lob-
bybeleid van minister Van Mier-
lo is hij zelfs enthousiast. „Bui
tenlandse Zaken opereert veel
handiger dan tijdens de vorige
regeerperiode; het buitenlands
beleid wordt veel beter afge
stemd dan vroeger.
Maar hij voegt er meteen aan
toe: „Daarom heeft het me ook
zo verrast dat met name Zalm
als een onbesuisde rebel is opge
treden. In Luxemburg heeft hij
er zelfs mee gedreigd de uitbrei
ding van de EU te blokkeren als
de Nederlandse netto-positie
niet verbetert! Hoewel hij dat
vervolgens zelf weer genuan
ceerd heeft, moest Van Mierlo
hem een dag later nog terugflui
ten. Dat zegt al veel."
Minister Zalm was vanwege de lof voor de begroting een van de sterren op Prinsjesdag. In Brussel kreeg hij voor zijn optreden weinig han
den op elkaar. foto Rob Keeris/GPD
Reden voor alle heisa is het plan
'Agenda 2000' van de Europese
Commissie, waarin een ingrij
pende hervorming van het land
bouwbeleid alsmede een herzie
ning van de financiële
huishouding van de Unie wordt
bepleit. Volgens het ministerie
van Financiën betekent één en
ander dat de Nederlandse be
lastingbetalers vanaf de eeuw
wisseling netto jaarlijks circa
drie miljard gulden extra kwijt
zijn aan de Europese gedachte,
en dat vindt men in Den Haag
een beetje te veel van het goede.
De vraag is of deze klacht
krachtig naar voren mag wor
den gebracht.
De Rotterdamse hoogleraar
heeft er begrip voor dat het ka
binet een robbexfje wil vechten
om dit gevaar af te wenden.
Maar het is volgens Van Schen
delen verstandiger om met de
sabel te vechten, dan woest met
knotsen te zwaaien. „Het doet
allemaal nogal onbeholpen
aan", vindt hij. „Financiën
heeft in Brussel diagrammen
verspreid die zeer gemakkelijk
onderuit zijn te halen. De minis
ters zijn op pad gegaan met slor
dige boekhoudkundige bereke
ningen die geen rekening
houden met het economische
profijt dat Nederland van Euro
pa trekt. Als je huiswerk niet
klopt, dan ben je kwetsbaar en
dat is precies wat er is gebeurd.
Iedereen is over die Nederland
se berekeningen gevallen. Een
typisch staaltje van Hollands
rekenwerk, vond de Ierse minis
ter van Financiën."
Voltaire
Van Schendelen wijst er op dat
Nederlanders al sinds de acht
tiende eeuw worden gewan
trouwd als het om objectief re
kenen gaat. „De Franse filosoof
Voltaire schamperde in zijn tijd
al over de Hollandse reken
kunst. Daarmee bedoelde hij
dan dat Hollanders heel goed
naar zichzelf toe konden reke
nen. Dit sentiment, dat echt
breed leeft onder hoger opgelei
de diplomaten, is nu weer wak
ker geroepen. Want de overige
lidstaten weten heel goed dat
ons land tussen 1957 en 1991
steeds een grote netto-ontvan
ger van Europees geld is ge
weest. We kunnen nog tientallen
jaren miljarden betalen voordat
we quitte spelen."
De timing van de operatie 'wij
willen ons geld terug' is volgens
de hoogleraar bovendien onge
lukkig. „We hebben de Europe
se voorzittershamer nog maar
net neergelegd - en meteen slaan
we alarm. Dat maakt een
vreemde indruk en roept weer
standen op. Het is ook veel te
prematuur om zo hoog van de
toren te blazen. Voor de discus
sie over de financiering van Eu
ropa is twee jaar uitgetrokken.
Het is niet slim om al zo vroeg in
je kaarten te laten kijken."
Het was effectiever geweest
achter de schermen coalities te
smeden en geleidelijk bij andere
netto-betalers (Duitsland voor
op) begrip te kweken, meent de
hoogleraar. „Een professionele
belangenbehartiger sondeert
eerst in de andere hoofdsteden:
hoe liggen de kaarten daar? Er
wordt steun verworven, er
wordt afgetast op welke punten
belangen tegen elkaar kunnen
worden ingeruild. Het is echt
een gemiste kans dat niet is ge
tracht op een discrete manier
steun te krijgen van Bondskan
selier Kohl, die in hetzelfde
schuitje zit. De Duitsers pakken
het beter aan: door rustig te blij
ven en de netto-betalingen aan
Europa te koppelen aan de in
voering van de eenheidsmunt.
Kijk, zo creëer je een positie
waarin je kunt onderhandelen.
Op de Duitsers is ook minder af
wijzend gereageex'd."
Brokkenpiloot
Met name VVD-minister Zalm
is volgens Van Schendelen de
brokkenpiloot. „Ik vermoed dat
Zalm te veel wordt opgejaagd
door zijn Euro-kritische partij
leider Bolkestein, die in Brussel
al is begonnen met zijn Neder
landse verkiezingscampagne.
Dat soort amateuristische ac
ties zijn misschien goed voor
binnenlandse consumptie,
maar in Brussel wordt het niët
gewaardeerd."
Van Schendelen heeft tot slot
nog wel een tip: „Het grote geld
zit in Brussel niet in de subsidies
en structuurfondsen, maar in de
regelgeving. Als je de regels
voor de interne markt op een
voor jou gunstige manier kunt
beïnvloeden, ben je pas echt een
spekkoper. Ik zou zeggen: vecht
de komende twee jaar over de
spelregels. Maar over de uit
komst mag je nooit zaniken."
GPD
Basisscholieren hebben steeds vaker psycho-so-
ciale problemen. Ouders en leerkrachten ontbe
ren soms de kennis en de mogelijkheden deze
kinderen een helpende hand te bieden. De Gemeen
schappelijke Gezondheidsdienst (GGD) in Zeeland
deed op een groot aantal basisscholen onderzoek. Hier
uit wordt duidelijk dat het probleem toeneemt en ei
maatregelen moeten worden genomen. De GGD werkt
nu aan het opzetten van een schoolgezondheidsbeleid
De medewerkers van de gezondheidsdienst zuller.
trachten ouders bewust te maken van de risico's die j on-
ge kinderen lopen.
De GGD richt zich op zaken als voeding, verzorging er.
de emotionele zorg voor het kind. Taken, die zowel bi;
ouders als leraren op een basisschool thuishoren. Waai
ouders falen, dient een onder-wijzer in te springen. De
juf of meester in het basisonderwijs heeft dagelijks met
de kinderen te maken. Zij voeden mede op. Het moet
hen opvallen als een kind opmerkelijk onverzorgc
rondloopt of problemen op psychisch of lichamelijk
vlak heeft. Blijkbaar komt de basisschoolleraar daar
niet aan toe.
De ontwikkelingen in het basisonderwijs van de laatste
jaren hebben veel scholen en schoolleidingen murw ge-;
maakt. Fusies, nieuwe financieringsmethoden, te grote!
klassen en een tekort aan gekwalificeerde leerkrachten!
hebben afbreuk gedaan aan de zorg voor het kind. Waai
de ouders bij de opvoeding falen, kan de school door al-;
le andere beslommeringen niet inspringen om een kindj
voldoende te begeleiden.
Staatssecretaris Netelenbos van Onderwijs wil de
schaalvergroting nu weer overboord gooien. De klassen
in het basisonderwijs worden kleiner. Die maatregel
moet tot betere prestaties en meer aandacht voor het
kind leiden. Minister Ritzen van Onderwijs legt nu op
ongelukkige wijze het laatste stukje van de puzzel van
het basisschoolplan. Hij wil op experimentele basis
academici inzetten om het lerarentekort te bestrijden.
Het inzetten van academici is een noodsprong, die wei
nig houvast biedt voor het oplossen van de problemen.
Academici zijn veel meer dan studenten van de Pabo
gericht op kennisoverdracht. De leerkrachten, die van
de Pabo komen, brengen een flinke bagage aan pedago
gische kennis mee. Daaraan is juist op dit moment be
hoefte in het basisonderwijs dat ook geborgenheid
moet bieden. De overheid heeft aan zichzelf te wijten
dat het aantal leerlingen van de Pabo's is teruggelopen.
Het enthousiasme van jongeren om voor de klas te gaan!
staan, is flink afgenomen door de schrikbeelden van de;
grote klassen, de fusiegolf en de dreigende werkloos-'
heid.
De pijnlijke situatie die de GGD onder de aandacht
heeft gebracht, is voor een deel op te lossen door de!
klassen te verkleinen. Maar het inzetten van academici,
die een stoomcursus 'onderwijzen' hebben gekregen,
schept niet de basis die nodig is om de basisscholen
weer optimaal te laten functioneren.
Johan Maasbach.
foto Cees Zorn/GPD
door Ans Bouwmans en
Maurice Wilbrink
Is Paars-2 nu al een dogma?
De wens van de politieke
door Paul van Velthoven
Ruzie maken is zonde van je
tijd, was één van Johan
Maasbachs favoriete zegswij
zen als hij met de buitenwacht
of met interne medewerkers van
zijn evangelisatie-imperium
weer eens in de problemen zat.
Toch kwam de gisteren op 78-ja-
rige leeftijd overleden oprichter
van het op Amerikaanse leest
geschoeide evangelisatiecon
cern - het woord is niet te veel -
nooit meer
echt heen
over de klap
die het ver
trek begin ja
ren negentig
van zes van
zijn voorgangers veroorzaakte.
In het in 1995 naar buiten ge
brachte zwartboek van ex-me-
dewerkers over de handel en
wandel van Maasbach - de be
schuldigingen varieerden van
financiële malversaties tot sek
sueel misbruik - zag justitie
geen aanleiding tot vervolging.
Maar het incasseringsvermogen
van Maasbach had er duidelijk
onder geleden. De inkomsten
uit de contributies van de naar
schatting tienduizend aanhan
gers daalden fors.
Het einde van Maasbach was
triest. Doelloos reed hij de laat
ste maanden door de straten van
Den Haag in zijn Amerikaanse
limousine, totdat de politie hem
van de weg haalde. Hij werd in
het ziekenhuis opgenomen,
maar de opname baatte niet: hij
wilde niet meer leven. Donder
dagavond werd zijn overlijden
door zijn zonen David en John
Maasbach naar buiten ge
bracht.
Maasbach introduceerde aan
het einde van de jaren vijftig in
Nederland met tomeloze ener
gie een vorm van warmbloedig
christendom waarmee hij veel
succes boekte. Voor de oorlog
had de Goudse kosterszoon die
als koksjongen op een Ameri
kaans schip had aangemonsterd
de Amerikaanse Pinksterker
ken leren
kennen. Daar
werd met
zang en dans
een blijde,
verlossende
boodschap
overgebracht die in het theolo-
genland Holland wat argwa
nend werd bekeken.
Het echte succes kwam nadat
hij als tolk was opgetreden van
de Amerikaanse evangelist T.
Osborne op het Haagse Malie
veld. Kort daarop werd de Jo
han 'Maasbach Wereldzending
opgericht. Het geld stroomde
toe, het imperium breidde zich
aldoor uit, maar al spoedig be
gonnen geruchten de kop op te
steken dat hier uiterst lucratie
ve handel werd bedreven onder
het mom van een religieus saus
je. De Amerikaanse stijl van
evangeliseren riep wantrouwen
op. Nog voordat de dubbelzin
nigheid van zijn Amerikaanse
voorbeelden openlijk aan de
kaak was gesteld, was Maas
bachs afbladdering begonnen.
GPD
D66 om na deze kabinetspe
riode samen verder te regeren,
drukt als een loden last op po
litiek Den Haag. Van algemene
beschouwingen, acht maan
den voor de verkiezingen van
een nieuwe Tweede Kamer,
mag je verwachten dat ze uit
monden in een partijpolitiek
feest. De partijen moeten zich
profileren, piketpaaltjes slaan
zoals dat in Haagse taal heet.
Maar wat een gezapig partijtje
werd het. Beleefd wisselden de
vele heren en één dame (Jet
Nijpels van Senioren 2000)
hun standpunten. Plichtsge
trouw wei'den de uren in de
vergaderzaal gevuld en een
slaapverwekkende paarse
harmonie overviel geleidelijk
de ene aanwezige na de ande-
re.
De reden: de coalitie van PvdA
D66 en WD heeft zichzelf
lxiidkeels tot inzet van de ver
kiezingen gemaakt en alle mo
gelijke politieke tegenstellin
gen worden nu teruggebracht
tot licht verteerbaar gekibbel.
Hoe harder Paax-s onderling
vecht, hoe minder geloofwaar
dig ze voor de kiezer wordt. De
heren (want hier is Jet Nijpels
niet van belang) zetten dus
vooxtdurend de rem op het de
bat. Voor de kiezer is dit de
dood in de pot.
Omhaal
Het debatje over het mini
mumloon is daax-van een mooi
voorbeeld. PvdA-fractievoor-
zitter Wallage legt een op zich
explosief onderwexp met een
ideologisch karakter op tafel:
de hoogte van het minimum
loon en het daaraan gekoppel
de sociaal minimum. Wallage
suggereert met veel omhaal
van woorden dat het mini
mumloon omhoog zou kun
nen. Maarniet nu, niet volgend
jaar, pas als er een positief
SER-advies ligt, en bij aan
houdende flinke economische
groei. Daarnaast moet er ook
nog eens een extra fiscale
maatregel worden genomen,
die weerstand wekt bij in ieder
geval de WD.
Van zo'n stellingname wordt
niemand koud of warm in poli
tiek Den Haag. Het is altijd ge-
makkelijk maatregelen te be
denken die pas ver in de
volgende kabinetsperiode van
kracht kunnen worden. De
dappexre strijdex's tegen het
vermaledijde minimumloon -
de WD-politici - raken er dan
ook niet echt opgewonden van.
WD-leider Bolkestein sput
tert wat over de negatieve
werkgelegenheidseffecten en
kondigt aan er later nog wel
eens op terug te komen. Dan is
het de beurt aan premier Kok
om het potentieel interessant
poütiek debatje verder dood te
knijpen. „Verhoging van het
minimumloon is een zaak voor
een volgend kabinet." Daar
gaat Paars-1 niet over. Kwes
tie gesloten.
Een ander 'hoogtepunt' tij
dens de algemene beschou
wingen - het WD-voox'stel om
de geluidsovertredingen van
Schiphol te gedogen. Feitelijk
nodigen de libex'alen minister
Jorritsma uit zich maar even
niet aan de wet te houden. De
PvdA zet een kx-achteloze aan
val in, maar iedereen weet al:
de sociaal-democraten heb
ben zelf in de afgelopen week
al laten weten dat ze vanwege
de grote belangen van Schip
hol bereid zijn voor een perio
de van dx-ie maanden een ande
re kant op te kijken. Opnieuw
premier Kok haalt de strijk
bout over het debatje. Vooi'dat
er sprake is van gedogen, moet
eerst alle inventiviteit worden
aangespx'oken, zegt de minis-
ter-px'esident droog. Weer een
ondex-werp keurig onder de
paarse vloermat geveegd.
Schaduw
Het CDA de gx-ootste opposi
tiepartij, nestelt zich intussen
in de schaduw van Paars. De
nieuwe partijleider De Hoop
Scheffer is vastbesloten met
zijn standpunten zo dicht bij
de coalitie te blijven, dat hij
sti'aks door iedereen wordt ge
zien als regeerklaar. Op 300
miljard overheidsuitgaven,
besteed door het kabinet Kok,
wil de oppositieleider één mil
jard anders verdelen. Van zijn
dik aangezette kritiek dat mi
nister Zalm de staatsuitgaven
onvoldoende drukt, bleef wei
nig over toen het CDA met cij-
feitjes kwam. De Hoop Schef
fer wil de staatsschuld,
volgend jaar 431 miljard, met
een half miljai'd verder verla
gen.
Voor de aime kiezer begint het
er inderdaad op te lijken dat
Paars het eind inluidt van de
politiek. De omzichtigheid,
waarmee de fractieleiders de
afgelopen dagen om elkaar en
om de hete politieke bx-ei heen
liepen, doet vermoeden dat we
de meest ondoorzichtige,
minst uitgesproken verkie
zingscampagne naderen sinds
mensenheugenis. Dat zal de
enige vex-klaxdng mogen zijn
voor een lage opkomst op 6 mei
aanstaande.
Of maakt een van de partijen
zich alsnog los uit de zelfver-
kozen gijzeling? Het CDA niet.
Onder De Hoop Scheffer lijkt
de vooruitstrevende vleugel in
de chx-istendemocratie het
pleit te hebben verloren, waar
door de weg naar een bijzon
dere coalitie met de PvdA en
Gx'oenLinks bij voox'baat is
uitgesloten. D66 dan? On-
waai'schijnlijk, de Democra
ten zien zich als de hoeder van
de paarse vrede.
De PvdA moet doen wat Kok
zegt, èn Kok is inmiddels de
verpersoonlijking van Paars
geworden. Van Bolkesteins
WD tenslotte is ook niet veel
te venvachten. De WD krijgt
sinds Paars almaar goede pei
lingen, en zal zelfverzekerd de
vex-kiezingsbuit binnenhalen.
De harde politieke gevechten -
want die moeten natuurlijk
gevoerd worden over zaken als
minimumloon en luchthavens
- vinden dan pas plaats tijdens
de formatie. Achter gesloten
deuren. Daar komt geen kiezer-
meer aan te pas. GPD
Voedselschaarste
De voedselsituatie in de we
reld is:er sinds het einde van de
Tweede Wereldoorlog niet op
vooruitgegaan. In Frankrijk
bijvoorbeeld is de oogst dit
jaar slechts veertig.tot vijftig
procent van de opbrengst in de
vooroorlogse jaren.
Het graan dat al geoogst
wordt, gebruiken de boeren in
het buitenland dikwijls als
voer voor varkens en kippen
omdat er op de (zwarte) markt
hoge prijzen worden betaald
voor vlees en eieren.
Dankzij de strakke regulering
van graan-.en vleesprijzen ko
men dergelijke px-aktijken in
Nederland veel minder vooxx
Tel. (0118)484000
Birma soeverein
De Britse regering hoopt nog
voor Kerstmis de wet op de on
afhankelijkheid van Birma te
kunnen afkondigen.
Als alles volgens plan verloopt
kunnen de Bircnanen tegen
Nieuwjaar hun souvereiniteit
vieren.
Coloradokevers
Langs de Walchex'se kust zijn:
opnieuw coloradokevers aan
gespoeld. De jeugd van Zoute-
lande heeft inmiddels enkele
duizenden exemplaren op het
strand gevonden en ingele
verd. Ook in Vlissingen zijn
coloradokevers aangetroffen.
De kevei's vormen een bedrei
ging voor de aardappelteelt.
per maand 34,00
Middelburg: Markt 51
4331 LK Middelburg
Tel. (0118)681000.
Goes: Voorstad 22.
4461 KN Goes
Tel. (0113) 273000.
Terneuzen: Axelsestraat 16,
4537 AK Terneuzen.
Tel (0115) 694457.
Axel: Nassaustraat 15,
4571 BK Axel
Tel. (0115) 568000.
Zierikzee: Oude Haven 41
4301 JK Zierikzee.
Tel. (0111)415380.
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur.
Openingstijd Middelburg
van 08 00 tot 16.30 uur.
Openingstijd Zierikzee
8 30-17 00 uur.
Zaterdags in Vlissingen
van 8 00 tot 10.30 uur.
per jaar 356,50,
franco per post 471.50
bij automatische afschrijving
per termijn 1,50 korting
losse nummers
maandag t/m vrijdag 1.75,
zaterdag 2,50 p st. (alle
bedragen inclusief 6 pet. btw).
Postrek.nr.: 3754316
t.n.v PZC ab.rek. Vlissingen.
Advertentietarieven:
180 cent per mm: minimumprijs
per advertentie 27.-:
ingezonden mededelingen
2.5 x tarief.
Voor brieven bureau van dit blad
7,- meer.
Volledige tarieven met
contractprijzen op aanvraag
(alle advertentieprijzen
exclusief 17,5 pet btw).
Giro: 35 93 00, Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant B V.
Vlissingen
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV
Wegener Arcade NV
Johan Maasbach
1918-1997
Alleen de sprekers van de kleinere partijen, zoals Jan Marijnissen van de SP (r), legden premier
Wim Kok (1) het vuur aan de schenen bij de algemene beschouwingen. foto Rob Keeris/GPD
Uitgever:
W. F de Pagter
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
M. van Zuilen (adjunct)
Centrale redactie:
Postbus 18,
4380 AA Vlissingen,
Tel. (0118) 484000;
Redactiefax (0118) 470102
"s avonds op zondag t/m
vrijdag: vanaf 19.00 uur.
in het weekeinde:
verwijzing via de
telefonische boodschap
op de kantoren.
Vlissingen:
Oostsouburgseweg 10.
Postbus 18.
4380 AA Vlissingen.
Bezorgklachten: maandag
t/m vrijdag, op de kantoren
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 14.00 uur:
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen.
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
l/m vrijdagavond van 20.30
tot 22 00 uur en zondagavond
van 20.00 tot 22.00 uur:
Tel (0118)484000
Fax(0118)470100
Abonnementsprijzen:
per kwartaal 92,85,
franco per post 122,00;
