I
Kerncentrale geblokkeerd
PZC
reportage
26
□c
rol
Ol
996
995
994
993
992
991
990
989
988
987
986
985
984
983
982
981
980
979
978
977
976
975
974
973
972
971
970
969
968
967
966
965
964
963
962
961
960
959
958
957
956
955
954
953
952
Stadsfiets
op proef in
Rotterdam
zaterdag 20 september 1997
Zo dichtbij nog, en toch
alweer zo lang geleden.
Bladerend in het foto
archief van de PZC rijst
een beeld op van een
bijna vergeten verleden.
Aan de hand van foto's uit
dat archief laat de rubriek
Terug in de tijd' flitsen van
de recente geschiedenis
zien. Vandaag: De
blokkade van de
kerncentrale in Borssele.
CZJ
Actievoerders zijn vrijdag bezig met het opslaan van hun tenten.
Bij de blokkade dreigde een confrontatie tussen autonomen en ME'ers.
De ramp in april 1986 in
Tsjernobyl deed een extra
schepje bovenop de geladen
sfeer rondom kerncentrales in
die tijd. Exact een jaar na de
catastrofale gebeurtenis sprak
een kleine meerderheid van 53
procent van de Nederlanders
zich in een enquête uit voor
sluiting van 'Dodewaard' en
'Borssele'. Hetzelfde jaar als
waarin een blokkade-actie
plaatsvond bij de centrale op
Zuid-Beveland.
Vrijwel iedere paar maanden is het tij
dens de jaren tachtig wel een keer
prijs bij Zeelands beroemdste attractie.
Op 13 januari 1987 meldt de PZC dat de
NV Provinciale Zeeuwse Energie-Maat
schappij (PZEM) de veiligheidsmaatre
gelen op en om het terrein van de kerncen
trale heeft versterkt, met name rond de
buitenomheining. Aanleiding voor die
extra maatregelen isonder meer een actie
die eind december bij de kerncentrale
werd gevoerd en waarbij actievoerders op
het terrein van de inlaatwerken binnen
drongen.
Een paar dagen tevoren is bekend gewor
den dat de veiligheid van de centrale te
wensen over laat. Uit een onderzoek van
het Internationale Atoomagentschap
(IAEA) dat donderdag 8 januari door de
staatssecretaris van Sociale Zaken werd
vrijgegeven, staat ondermeer 'Noodfaci-
liteiten en apparatuur zijn in te geringe
mate voorhanden, of ontbreken geheel'.
Niet vreedzaam
Niemand kijkt onder deze omstandighe
den dan ook echt op als de actiegroep
'Nooit meer Tsjernobyl/Borssele dicht'
een blokkade van de centrale aankondigt.
Op 16 januari komt naar buiten dat de
burgemeester van Borsele de geplande
versperring op 24, 25 en 26 april niet zal
toestaan. Dit heeft hij gezegd in een ge
sprek met de actiegroep. Volgens het be
richt zei hij een blokkade 'in alle gevallen
te beschouwen als een niet vreedzaam ac
tiemiddel omdat personeel van de PZEM
in de vrijheid zal worden belemmerd.Te
gen een demonstratie en manifestatie bij
de centrale heeftde burgervader geen be
zwaar.
De gemeente en de rijkspolitie nodigen de
actievoerders opnieuw uit voor overleg.
Na afloop daarvan, op vrijdag 3 april, ver
klaren alle partijen dat 'de bedoelingen
meer dan ooit op één lijn zijn gebracht.'
Burgemeester Van den Heuvel is omge
gaan: „We moeten een blokkade als een
feitelijk gegeven accepteren. We zullen
met de politie en de actievoerders al hef
mogelijke doen om niets uit de hand te la
ten lopen", verklaart hij. Het programma
voor het actie-weekend is intussen vast
gesteld: vrijdag 24 april opbouw van het
actiekamp, zaterdag 25 april om 10.00
uur beginnen met de blokkade die zal du
ren tot 14.00 uur de volgende dag, en
daarnaast zondag nog een demonstratie
in Borssele met daarna in het basiskamp
een manifestatie.
Prikkeldraad
Meer dan achthonderd demonstranten
hebben zich in het weekend vex'zameld bij
de kerncentrale, waar zich op de eerste
actiedag één incident voordoet. Een de
monstrant die zich heeft opgesteld tussen
het prikkeldraad en het hek van de cen
trale wordt ingerekend. „Een provocatie
en eenzijdige afwijking door de politie",
zeggen de actievoerders. „Vernieling",
zegt de politie.
Er hangt een dreigende sfeer in de lucht,
die veroorzaakt wordt, door ongeveer
honderd autonomen die zich onder de ac
tievoerders bevinden. Zij kiezen voor een
agressieve opstelling, en geven de eerste
dag al een verklaring uit: „Als de smeris
ons weg wil slepen, duwen we terug; als de
smeris ons weg wil meppen, meppen we
terug. Helmen baten goed tegen koppijn.
Zaterdagmiddag - als de massa bezig is
met de blokkade van de kerncentrale- be
zetten de autonomen de ingang van Pe-
chiney, de grootste afnemer van Borsselse
stroom. Volgens de krant 'blijkt uit de ver
klaring die wordt gegeven dat het hier om
een geplande actie gaat.' En verder: „De
politie reageert volgens het draaiboek.
Eerst probeert een handvol politiemensen
van de surveillancedienst de poort ge
opend te krijgen, vervolgens doen ze met
hun dertigen een nieuwe poging. De eer
ste klappen vallen. De komst van de ME is
de volgende stap. Stenen, stukken
hout en kluiten vliegen door de lucht. Een
meisje houdt aan de schermutselingen
een gekneusde pols over."
Drukte
De van tevoren geplande bezetting van de
kerncentrale, die heel wat vreedzemer
verloopt, groeit volgens de krant in de
loop van de dag uit tot 'een attx-actie van
Zaterdagmiddag vindt een demonstratie plaats in Borssele.
Met een mars langs de kerncentrale wordt zondagmiddag de demonstratie afgesloten.
fox-maat.' De politie heeft de weg onder-
langs de Westerscheldedijk moeten
afsluiten, omdat het daar te druk is ge
worden met automobilisten die de actie
voerders van dichtbij willen zien. Alleen
bij de poox-t die leidt naar het vliegas-op-
slagterrein blijft niemand lang staan,
stelt de verslaggever vast. 'Jongeren met
een woest uiterlijk' zitten daai-voox-, al
roffelend op pauken. De poort is men dan
ook al de 'autonomenpoort' gaan noemen.
's Nachts escaleert de bezetting -alweer
door autonomen- van de zijpooxt van de
kemcentirale. Volgens de krant valt tij
dens die actie het grootste deel van de zes
tig gewonden die het weekend oplevert.
Zondagochtend is goed te zien waar het
strijdtoneel is geweest: de poort is 'totaal
vernield' en de straat 'bezaaid met kraai-
epoten, stenen en glas.' Die laatste dag
vinden nog wat opstootjes plaats; maar
uiteindelijk weet de politie de actievoer-
dei-s met een afleidingsmanoeuvre om de
tuin te leiden.
De conclusie in de krant luidt: „De auto
nomen hebben met hun optreden, dat veel
leek op voetbalrellén, de voorstanders
van kernenergie een dienst bewezen. Ze
hebben de tegenstanders van een zo groot
mogelijke vrijheid van demonstratie in de
kaart gespeeld."
Richard Sandee
Een gi-atis abonnement,
daar is de zuinige Hol
lander dol op. Toch liep
Rotterdam niet warm voor
deelname aan het Stadsfiet-
senplan. Een gemeentelijk
experiment waarbij op drie
plaatsen in de stad (Blaak,
Meent en metrostation
Coolhaven) met behulp van
een chipkaax-t een fiets kan
worden geleend. Na enig
uitstel ging het experiment
eind vorige week van start.
De benodigde chipkaart kon
en kan na legitimatie en te
gen betaling van een borg
som van vijftig gulden wor
den afgehaald bij de VW.
Zolang de voorraad strekt
want meer dan tweehonderd
worden er niet uitgegeven.
Althans het komende half
jaar. Wat er daarna gebeux-t
hangt af van het verloop van
het experiment. Elders zijn
proeven met fietsen die voor
iedereen beschikbaar zijn -
in navolging van de witte
fietsen van de provo's in
Amsterdam - mislukt. De
controle was steeds zo mini
maal dat de fietsen werden
gestolen of vernield.
Rotterdam heeft daar lering
uitgetrokken, en daarom be-
hoorlijk geïnvesteerd in mo
derne elektronica, waarmee
een pittige controle op het
gebruik van de 25 fietsen
kan worden uitgeoefend.
Het experiment kost dan
ook zo'n twee ton.
Chipkaart
In de chipkaart die nodig is
om een fiets te kunnen pak
ken, staan naam en adres
van de gebruiker opgesla
gen. De drie fietsenstallin
gen waar de fietsen af te ha
len zijn, zijn bewaakt. De
fietsen zijn bovendien ver
grendeld. Met het pasje kan
een fiets worden ontgren
deld. Het systeem registreert
dan wie welke fiets in ge
bruik neemt.
Bij het tex'ugbrengen van de
fiets naar een van de drie
stallingen, moet wederom
het pasje in een gleuf wor
den worden geduwd. Het
systeem ontgrendelt dan een
stallingsplaats, en regi
streert dan dat de gebruiker
de fiets op juist die plek
heeft teruggezet. Dat is ook
in het belang van de gebx-ui-
kei'. Want de onverschillige
gebruiker die de fiets zo
maar ergens achterlaat,
blijft gex-egistreerd als de ge
bruiker; en kan dus persoon
lijk worden aangesproken
op het verdwijnen van de
fiets.
Schade aan de fiets kan met
behulp van een toetsenbord-
je aan het systeem worden
doorgegeven, wat ervoor
zorgt dat de fiets niet op
nieuw wordt uitgeleend.
'Vermijdbare' schade is voor
rekening van de gebruiker.
De contx'ole is in handen van
Gi'eenwheels, dat via een
centrale computer zicht
heeft op het gebruik, schade,
en de vex'deling van de 25
fietsen over de stallingen.
Zodat ingegx'epen kan wor
den als in een stalling geeix
fiets meer te kx-ijgen is, ter
wijl een andere volstaat.
Omdat de computer regi
streert wie welke fiets in ge
bruik heeft, hoopt de ge
meente slonzig gebruik en
diefstal zoveel mogelijk te
ontmoedigen. Helemaal wa
terdicht lijkt het systeem
echter niet.
Een kwaadwillende gebx'ui-
ker kan de fiets achterhou
den, en vei'volgens zeggen
dat een onbekende hem
heeft gestolen. Degebi'uiker
hoeft dan volgens de voorlo
pige spelregels alleen de ver-
zekexïngspremie voor de
fiets te betalen. Dat kan lo
nend zijn, want de fiets is
meer waard dan die premie.
Een bewaker van de fietsen
stalling bij NS-station
Blaak - „zelf ben ik goudeer-
lijk natuurlijk"- denkt dat
er nog een mogelijkheid tot
diefstal is. „Je leent een
fiets, en laat een kopie van
het fietssleuteltje maken.
Kom je die fiets dan later
eens ex'gens in de stad tegen,
dan kun je er zo op wegrij-
den."
Knalgeel
Om deze en mogelijke ande-
re diefstalmethoden zo on
aantrekkelijk mogelijk te
maken heeft de gemeente
naast de elektronica geko
zen voor opvallende, knal
gele fietsen. Bovendien is de
stadsfiets voox'zien van een
grote en opvallende genum
merde plaat, die stevig aan
het fi-ame is gelast. Wie de
fiets onherkenbaar wil ma
ken, moet dan ook niet al
leen een poos met de verf
kwast. in de weer, maar
tevens met een professionele
slijptol.
Gevoeligheid voor diefstal
en schade aan fietsen zijn
factoren die het komende
half jaar in belangrijke mate
zullen bepalen of het Stads-
fietsenplan wordt uitge
breid of stopgezet. GPD
»E»; «1.1 Aü.i;
I 'a I. V. MIIU.I
ui A huw Aim: m
RjyiAR \i'i \.|ii I
