As van dierbare in achtertuin PZC Watertoren Axel oogst waardering als locatie in Kunstenaarsroute GS houden vast aan afwijzing herindeling Zeeuws-Vlaanderen Rijke afwisseling op muzikaal kerkepad zeeland 11 kunst cultuur agenda Tahiti is een appèl aan de volle lach Wanneer gaat üw geld profiteren van de beurs? S? §3 94 95 96 maandag 15 september 1997 door Jacques Cats De omgeving betitelt haar gedrag als morbide. Maar de vrouw die in het Info Magazine van de Vereni ging voor Crematie AVVL aan het woord wordt gelaten, vindt er zelf niks engs aan om bij mooi weer de urn met de as van haar man mee te nemen tot achter in de tuin. Daar zet ze de vaas neer op een plek waar haar man zo vaak, verdiept in een boek, te vin den was. „Iemand die dood is, is niet weg", zegt de vrouw. „Die is er nog, in het hart en in je herinneringen. Die urn staat daar min of meer als een symbool." Waar nu nog vreemd tegenaan wordt gekeken, is straks de gewoonste zaak van de wereld. De wetgeving gaat bin nenkort weer een stapje verder. Is het sinds enkele jaren mogelijk dat nabe staanden wat na de crematie van een dierbare resteert in een bus mee naar huis krijgen, straks wordt ook toege staan die as in de eigen tuin uit te strooien. Gaat de eigenaar van de grond ermee akkoord dan kan dat net zo goed gebeuren op een andere plek waaraan persoonlijke herinneringen kleven of die zich vanwege de sfeer van de locatie uitstekend leent om er in gemoedsvolle momenten naartoe te gaan en daar te mijmeren over wat is geweest. Drie kilo Minimaal een maand bewaart het cre matorium de bijna drie kilo gezeefde en gemalen as van een overledene in een hermetisch afgesloten bus. Dan komt het moment dat de nabestaan den voor de beslissing komen te staan: moet de as worden verspreid op een speciaal veld bij een crematorium of begraafplaats, bijgezet of, al dan niet in een urn, worden begraven? In 1991 kwam daar de mogelijkheid bij om de as thuis te bewaren. Er moest dan wel een verklaiing worden getekend dat de as niet mocht worden verstrooid buiten de aangewezen terreinen en de zee. Voorschriften De Tweede Kamer heeft dezer dagen de wettelijke voorschriften verruimd. Als de Eerste Kamer er ook mee ak koord gaat, mogen de nabestaanden de as van een overledene met ingang van volgend jaar in principe overval deponeren. Met de versoepeling van de regels honoreert het kabinet de wensen uit de samenleving. Verzoe ken bijvoorbeeld om de as een laatste rustplaats te geven op een eigen land bouwbedrijf, of om - wat laatst in deze regio als wens werd uitgesproken - de Strooiveld bij het crematorium in Bergen op Zoom: een van de mogelijke asbestemmingen. foto Willem Mieras as van een familielid op de Oesterdam achter te laten. Volgens woordvoerder De Bruijne van begrafenis- en crema- tieondememing De Jonge Uijl in Zierikzee wordt met de bijstelling van de richtlijnen nu gelegaliseerd wat eerder al stiekem werd gedaan. „Na bestaanden kunnen die asbussen nu onder bepaalde voorwaarden thuis bezorgd krijgen, maar er wordt geen controle op uitgeoefend wat ze er ver volgens mee doen. Er zijn er die rond uit zeggen dat ze die as gewoon ergens willen verspreiden. Bijvoorbeeld in een park waar iemand graag wandel de. Of op een sportveld omdat de per soon in kwestie met voetbal te maken had. Wij konden dan alleen maar zeg gen: dat mag niet. Maar dat werd ge negeerd." De Bruijne kan zich niet herinneren of er ooit iemand is be straft omdat-ie de regels aanzijn laars had gelapt. „Dan zou je bij het strooi en gesnapt moeten worden. En dat is een hele kleine mogelijkheid." Het strooiveld van het Bergen op Zoomse crematorium ligt dichtbij de doorgaande route van rijksweg 58. Het ruisen van wind door de bomen op het voor het ritueel benutte bosper ceel overheerst, maar op de achter grond is daar het geluid van het langs- zoevend verkeer als onmiskenbaar teken dat het leven doorgaat. „Fami lieleden gaan tegenwoordig na een crematie bewuster om met de defini tieve asbestemming", signaleert be heerder Hommel. Daarom komt het steeds minder voor dat het crematori um wordt belast met de verstrooiing en dat daar verder niemand bij is. In het laatste geval markeert het crema- toriumbeheer op een plattegrond waar dat heeft plaats gehad. Zijn er wel nabestaanden bij aanwezig dan wordt alleen het gebied in de admini stratie verwerkt, „want de familie weet veel beter bij welke boom het is gebeurd dan wij Een medewerker van het crematori um begeleidt de korte plechtigheid, maar nabestaanden mogen zelf de verstrooiing uitvoeren. Daarvoor wordt een soort groot zoutvat ge bruikt, een bus met allemaal gaatjes, waardoor de as gelijkmatig verspreid wordt. In sommige gevallen wordt de handeling afgesloten met het uitspre ken van een gebed of een tekst, ande ren geven er de voorkeur om na het leggen van een bloemstukje in stilte bij de plek te blijven, waarbij ieder zich overgeeft aan de eigen gedachten „Nadien bieden wij nog een kopje koffie aan zegt Hommel, die veel posi tieve reacties krijgt. „Het roept best wel wat emoties op, maar men heeft het gevoel dat men op die dag iets voltooit." Ter herinne ring kunnen nabe staanden het identifi catiesteentje dat het li chaam in de oven bege leidde meekrijgen. Hommel vindt het goed voor de gevoels waarde, dat de ver strooiingsmogelijkhe den worden verruimd en men een eigen plek je kan kiezen. ..Mensen kunnen altijd in een bepaalde plaats heb ben gewoond. Zo krijg je het gevoel dat pa of ma weer terug naar huis komt". De nieuwe regels maken het ook mogelijk dat nabe staanden een kleine hoeveelheid as van de overledene met zich meedragen, bijvoor beeld in een medaillon. Beheerder M. Jilleba van het Middelburgse crematorium plaatst daar een kanttekening bij: „Straks overlijdt er een beroemdheid en worden er vijf honderd medaillons met as verkocht. Is dat wel zo wenselijk?" Volgens Jilleba en A van de Pas van de afdeling Groenbeheer van de gemeen te Middelburg zal ook na ingang van de nieuwe regeling een strooiveld of de mogelijkheid van bijzetting een be paalde status blijven houden. „Men sen vinden het misschien eng om die as in hun tuin te hebben". Het is op dit moment nog niet bekend of het vragen van toestemming voor verstrooiing buiten het eigen particu liere terrein aan de crematoria of aan de nabestaanden wordt overgelaten Van de Pas verwacht dat de Vereni ging van Nederlandse Gemeenten al gemene richtlijnen zal opstellen, waarbij wordt aangegeven waar er geen bezwaar tegen verstrooiing be staat. „Die regeling is nodig om te voorkomen dat er bij wijze van spre ken iemand komt die zegt: ik wil de as op de donderdagse weekmarkt ver strooien tussen de groentekramen." t i HULST; HEIKANT, TERHOLE Muzikaal Kerkepad met Theodora Geraets, viool; Regina Albrink, pia- no en Pieter Gouderjaan, hoorn, met werken van Hindemith, Szymanow- ski en Brahms; Henneman Strijk- I kwartet met composities van Hen- i neman en het Utrecht String Quar tet met werken van Vaughan Wil liams, Sallinen, Sculthorpe en Tsjai- kovski. Festival van Zeeuwsch- Vlaanderen. doorJos Verpoorten Wie had gedacht dat de ne derigste locatie van het muzikale kerkepad - deze keer door het Festival van Zeeuwsch-Vlaanderen in het oosten van de regio gesitueerd, te weten het aandoenlijk lelijke kerkje van Terhole - beter zou voldoen dan de luisterrijke am biance van de Hulster Basiliek. Toch is dit niet zo verwonder lijk, daar in beide kerken ka mermuziek werd uitgevoerd; en dan blijkt toch de rijke akoes tiek van de trots der Hulstena ren, ook al is het gebouw in ver band met de restauratie slechts gedeeltelijk in gebruik, voor de ze muziekvorm niet geschikt. I Eerlijkheid gebiedt te zeggen dat pianiste Regina Albrink, die zich in Zeeuws-Vlaanderen ook best eens solistisch mag komen presenteren, op knappe wijze, middels toucher en subtiel pe- daalgebruik, de meeste valkui len die de akoestiek met name J voor pianisten in petto heeft wist te omzeilen. Haar spel maakte van de drie uitvoerden- den misschien nog wel de mees- I te indruk. Het was in ieder geval bijzonder muzikaal, technisch j onberispelijk en in hoge mate geëngageerd. Zij werd op deze punten overi gens op de voet gevolgd door violiste Theodora Geraets, al had deze in Szymanovski's La fontaine d'Aréthuse aanzienlijk minder affiniteit met de impres sionistische sfeer dan haar be geleidster. Haar benadering was nogal fors en nadrukkelijk ro mantisch, iets dat de componist (althans volgens de program matoelichting) afwees. Een overakoestische ruimte is voor een aan boventonen rijk instru ment als de viool meestal niet zo nadelig. Anders ligt dit voor de moderne, wijdgemensureerde koperen blaasinstrumenten en zeker voor de ronde (boven- 1 toonarme) toon van de hoorn. Hoornist Pieter Gouderjaan, voor wiens techniek en toon- kwaliteit beslist niets dan lof, I kwam van het drietal dan ook het minst uit de verf. Hij liep re gelmatig in de valkuil van een, door de galm uitgelokte, iets te hoge intonatie. Voorts was zijn houding - zeker ten opzichte van zijn gedreven kompanen - in Brahms Trio te laconiek, waardoor de indruk ontstond, ook al door de van nature trage re aanspraak van zijn instru ment, dat hij door de anderen op sleeptouw werd genomen. De royale nagalm van de Rooms-Katholieke Kerk in Hei kant was daarentegen een kolfj e naar de hand van Ig Henneman en haar kwartet. Sterker nog, zij had zich in haar composities, die overigens veel ruimte laten voor improvisatie, volledig la ten leiden door de architectuur van het gebouw. De onder ande re op kerkmuziek uit de Middel eeuwen geënte maar naar onze tijd getransporteerde stukken lieten, ook door de vaak ruimte lijke opstelling en de juist dan haast voelbare interactie tussen de musici, een diepe indruk ach ter. Het optreden van het Utrecht String Quartet in Terhole was, als afsluiting van dit aan afwis seling zo rijke kerkepad, en aan gename verrassing. Een wel haast perfect samenspel, ver zorgde frasering en dynamiek en een eensgezind hoewel tame lijk 'dun' timbre zijn de kwali teiten van het integer musice rende ensemble. Stoort bij veel strijkkwartetten de soms over dreven ronkende toonvorming, bij deze bescheiden musici zou een wat uitbundiger, minder te rughoudende speelwijze niet misstaan. Na een groot deel van de middag en avond te hebben doorgebracht op 'stoelen' en een 'bank' die zo duidelijk niet op comfortabel zitten zijn bere kend, was het een genoegen op te mogen staan voor een alles zins verdiend applaus. GOES, Prins van Oranje 'Tahiti', nonsense-theater van Wur- re Wurre, met Tom Roos en Philippe De Martelaere. Regie van Jos Hou- ben. doorWillem Nijssen Het Nazomerfestival Zee land uit de Kast omvat dit jaar ook voorstellingen die in één of ander opzicht verwant zijn aan waar het drie jaar gele den allemaal mee begonnen is: poppentheater. Voorstellingen die even woordenloos of even beeldend kunnen zijn als dat poppentheater rekenen de orga nisatoren nu ook tot hun do mein. En Tahiti (een titel die al nergens op slaat) van Wurre Wurre past daar voortreffelijk in. Gegroeid vanuit het straat theater zijn Tom Roos en Philip pe De Martelaere in de schouw burg beland. En ze zijn daar op hun plaats. Want hun program ma zit zo doortrapt in elkaar, dat geconcentreerd toezien een voorwaarde is. Niet dat de voorstelling op zich moeilijk is. Het verhaal vertelt zichzelf: twee mannen van zwerver-achtig uiterlijk ont moeten elkaar op een bankje in het park. En tussen hen beiden komen dwaze en komische voorvallen op gang. Waarbij ook het kleine meetelt: een enkel gebaartje, een verbaasde trek in het gezicht, een miniem geluid. En in de zaal komt dat beter tot zijn recht dan op straat. Wat gebleven is, is het direct werkzame amusementsgehalte. Na een voorzichtige opbouw wordt vooral geappelleerd aan de volle lach. Vanuit verrassen de wendingen, absurde inval len. Terwijl de één de benen eens strekt en zijn rug soepel buigt, drinkt de ander water uit een plastic fles, die hij daarna op- frommelt. En dat knetter-kra kende geluid valt dan precies samen met het buigen van die rug. Met dat soort scherp getimede 'toevalligheden' is iedereen te vermurwen. En zo gaat Wurre Wurre van de ene inval naar de andere en buiten ze de mogelijk heden van het spel zo ver moge lijk uit. Zoeken daarin het ab surde. Altijd is de nonsense aansteke lijk en origineel. Gebracht met een onderkoeld vakmanschap. Nauwelijks te beschrijven, maar verfrissend om te onder gaan. Met weinig middelen veel zeggen maakt steeds opnieuw indruk. En als daar dan ook nog zo ontspannen bij gelachen kan worden, is het helemaal een ca deautje. door René Schrier MIDDELBURG - Zolang dit college van Gedeputeerde Sta ten zitting heeft, in principe de komende twee jaar, hoeft Zeeuws-Vlaanderen niet op een gemeentelijke herindeling te re kenen. Zo reageert gedeputeer de drs. G.L. C.M. de Kok (PvdA, bestuurlijke organisatie) op de instemming van de Twee de Kamer met een wetsvoorstel om de spelregels voor het wijzi gen van gemeente- en provin ciegrenzen te veranderen. Wat GS betreft is er niets veranderd aan de argumenten om niet met een fusievoorstel te komen. Die argumenten zijn: in Zeeuws-Vlaanderen zijn geen knelpunten die een herindeling nodig maken; het Rijk draagt niet voldoende bij aan de kosten van een herindeling en een herindeling is veel meer een ver antwoordelijkheid van de staatssecretaris geworden. Nu die verantwoordelijkheden zo liggen, moet de staatssecretaris ook maar het initiatief nemen om tot een herindeling te ko men, vindt De Kok. En dan mag ze meteen de kosten voor haar rekening nemen. De rol van de provincies in de hele procedure van henndeling wordt kleineren de sturende rol van de rijksoverheid groter. Dit moet vooral de periode van be sluitvorming verkorten. In de BERGEN OP ZOOM - Roxy, 20 uur: Absolute Power; Anaconda; Cinemactueel, 20 uur: Face/Off; Conspiracy Theory; 20.30 uur: The Pillow Box; GOES - Grand, 20 uur: Face/Off; HULST - De Koning van Engeland, 20 uur: Face/Off; Bean; Nothing to Lose; Mimic; Absolute Power; Con spiracy Theory; MIDDELBURG - Cinema, 20.30 uur: Nelly et Mr. Arnaud; VLISSINGEN - Alhambra, 19 uur: Men in Black; Bean; Mimic; 19 en 21.30 uur: Nothing to Lose; 21.30 uur: Face/Off; Conspiracy Theory; Absolute Power; TENTOONSTELLINGEN AARDENBURG - Archeologisch Museum, 13-17.30 uur: '{in de) Kaart kijken', Het verleden in het West-Zeeuws-Vlaamse landschap van heden, (t/m 30/9); Galerichel, 13-18 uur: Beeldentuin met werk 21 kunstenaars (t/m sept.); SINT ANNA TER MUIDEN - v.m. Ge meentehuis, 11-17 uur: Karen v.d. Kerkhove, olieverfschilderijen en Digna Blaauw, keramische objec ten (t/m sept.); BROUWERSHAVEN v.m. Stad huis, 9-13 uur Marianne E. Klap wijk, schilderijen, tekeningen en et sen (t/m 3/10); GOES - Stadskantoor, 9-17 uur: Fo to expositie 'Lens op Azië' van Wil lem Rijn, Carolien Cappon en Rode- ric Apes (t/m 25/9); HEINKENSZAND - Gemeentehuis, 8.30-12.30 uur: Nelly van Nieuwen- huijzen, 'Zeeland heeft een hori zon', acrylschilderijen en aquarel len (t/m 16/10); HULST - Galerie Rattenfanger, 13.30-17 uur: Lydia Klop-Steendijk, aquarellen, olieverf, potlood en pastelkrijt (t/m 11/10); KAPELLE - Gemeentehuis, 8.30-12 en 13-16 uur: Foto's werkgroepen van de Koninklijke Ned. Matuurhis- torische Vereniging (t/m 3/10); MIDDELBURG - Zeeuws Museum, 11-17 uur: 'Nehalennia 350 jaar' (t/m 1/3/98); Roosevelt Study Center, 11-12.30 en 13.30-16.30 uur: Leendert van der Pool, tekeningen (t/m 31/10); NEELTJE JANS - Waterland, 10- 17.30 uur: 'Waterwereld, leven in de delta van Bangladesh' (t/m 30/9); OOSTKAPELLE - Zeeuws Biolo gisch Museum, 12-17 uur: Expositie jaren tachtig kon het nog acht tot tien jaar duren voor een her- indelingsknoop daadwerkelijk werd doorgehakt. Nieuwe wet geving in 1990 blijkt dat te heb ben teruggebracht tot gemid deld bijna tweeënhalf jaar. Maar dat is nog altijd veel te lang, gezien de onzekerheid die bestaat in tal van gemeentehui zen. Advies De Tweede Kamer had er daar om vorige week donderdag wei nig moeite mee dat het niet lan ger aan de provincies is om een soort ontwerpregeling te maken voor een herindeling, maar dat hun rol beperkt wordt tot een advies. De regeringspartijen wijzigden samen met het CDA het wetsvoorstel zodanig dat met kan worden volstaan met een advies van Gedeputeerde Staten, maar dat het moet gaan om een advies van Provinciale Staten. Het wetsvoorstel voorziet ook in een aanscherping van het finan ciële toezicht op gemeenten die opheffing in het vooruitzicht hebben. In praktijk blijken ge meenten dan over te gaan tot 'potverteren'. Ze doen uitgaven die ze normaliter niet zouden doen, zoals geld uitgeven aan zwembaden, sporthallen, straatverlichting, het gemeen tehuis en salarisverhoging voor ambtenaren. van botten van fossiele zoogdieren; De Flora voltooid (t/m 28/9); SLUIS - De Raadskelder, 14-17 uur: YvesVelter, schilderijen (t/m 12/10); ST. LAURENS - Boerderijgalerie 'De Osseberg', 14-17 uur: Leny Sander- see.a. (t/m 27/9); TERNEUZEN - Bibliotheek, 12-20.30 uur: Tentoonstelling over het Cari- bisch gebied (t/m 15/9); VEERE - Stadhuis, 12-17 uur: Vond sten in Veere (t/m sept.); De Schotse Huizen, 12-17 uur: Werk llona Schmit (t/m 30/9); Grote Kerk, 10-17 uur: 'Landschap pen' van Martin Kers, foto's (t/m 17/9); VLISSINGEN Stedelijk Museum, 10-17 uur: 'Van Zeeuwse Admirali teittot marine in Zeeland' (t/m 28/9); Atrium Hoge School Zeeland, 9-21 uur: Wido Blokland en Henrie Bor sten, sculptuur en David Claerbout, video (t/m 27/9); HULPCENTRA Alarmnummer voor geheel Zeeland: tel. 112. Centraal Meldpunt Milieuklachten Zeeland, tel. 0118 412323. SOS Telefonische Hulpdienst Zee land, tel. 0118 615551 (dag en nacht bereikbaar). Chr. Hulpdienst Zeeland voor men sen in nood, tel. 0118 625414. Stichting Blijf van m'n lijf Zeeland, tel. 0118 469869 (dag en nacht be reikbaar). Kindertelefoon Zeeland, tel. 0800 0432 (gratis), dag. van 14.00-20.00 uur. Bureau Vertrouwensarts Kinder mishandeling, tel. 0118 628800. Aids Infolijn, tel. 0118 638384. De politie houdt vandaag snel heidscontroles op de Vrouwenpol- derseweg bij Vrouwenpolder, op Rijksweg N61 in Zeeuws-Vlaande ren en op de provinciale weg N252 bij Terneuzen. Barbara van der Wiel had in de Axelse Watertoren een stilleven van druppende waterzakjes, potten, pannen en sponzen gecreëerd. foto Charles Strijd door Manon Kotvis AXEL - Het geluid van stro mend water, druppende wa terzakjes met daaronder pot ten en pannen, maar ook moderne schilderijen, beelden en gedichten. Al deze kunst werken hingen, stonden of wa ren geschreven in de waterto ren in Axel die afgelopen weekeinde voor de derde maal als één van de locaties voor de vierde Kunstenaarsroute was ingericht. De watertoren kon zeker de bijzonderste van de in totaal zeven expositielocaties wor den genoemd, omdat het jonge monument zelf al een beziens waardigheid is. De kunste naars waren het hier roerend mee eens. Dichter André van de Veeke: „We vinden de ruim te heel mooi, omdat het een in dustriële, strenge en impone rende ruimte is." Ook de be zoekers waren enthousiast. Ruim driehonderd mensen kwamen zaterdag en zondag een kijkje in de toren nemen. Van de Veeke en de vijf andere kunstenaars hadden zich min of meer gericht op het thema 'water'. Zo had Lysandre Be gijn, studente aan de Kunst academie te Gent, een geluids installatie geïnstalleerd waar uit het geluid van stromend en druppelend water te horen was, toonde kunstschilder Ben Huisman schilderijen waarop bewegend water centraal staat en had Dennis Bastiaansen houtsnedes van drie-dimen sionale afbeeldingen van wa tertorens opgehangen. Bert Begijn exposeerde met zeven doeken van gelijk formaat, die allemaal met water te maken hebben en enkele van Fred Huismans metalen werken, drie knotwilgen, stonden bij de ingang van de toren. De druppende waterzakjes, met daaronder potten, pannen en sponzen waren een productie van Barbara van der Wiel. Met dit werk wil zij haar fascinatie uiten voor alledaagse dingen, zoals toevallige gebeurtenis sen en gewone processen uit de keuken. Kunstbos Deelnemers aan de Kunste naarsroute in Axel konden dit weekeinde behalve in de wa tertoren, ook in cultureel cen trum De Halle, het stadhuis, het streekmuseum Het land van Axel, Hotel Café Restau rant De Graanbeurs en auto center Snoodijk terecht. In Koewacht exposeerden vier kunstenaars. Ook Kunstuit leen Terneuzen was daai-bij aanwezig. Maar de Kunste naarsroute was dit jaar méér dan alleen exposities op ver schillende locaties. Bij de rou te werden onder andere het 'kunstbos' Smitschorre en beelden, monumenten en ker ken in Zuiddorpe en Axel be trokken. Aan de Kunstenaars route deden circa 25 kunste naars mee. Organisator H. A Hendriks- Tak spreekt van een zeer ge slaagd evenement. De combi natie van Kunstenaarsroute met het mooie weer en de Open Monumentendag bracht veel mensen op de been. Honderd vijftig personen legden de ge- hele.route af. Zij kwamen zon dagavond tijdens een feest avond in De Halle in aanmer king voor één van de door de kunstenaars afgestane kunst werken. (Advertentie) itunsi'DfX VSB BeursprofijtSparen: wèl het rendement, niet het risico. Het mooie van VSB BeursprofijtSparen is, dat u de voordelen combineert van sparen en beleggen. Niet alleen krijgt u uw inleg altijd gegarandeerd terug, maar u profiteert ook van de positieve ontwikkelingen van de beurs. Geïnteresseerd in deze spaarbeleggingsvorm, waarbij u geen enkel risico loopt? Wacht dan niet te lang. Slechts een beperkt aantal deelnemers kan zich inschrijven. Kom dus snel langs. Of bel gratis met de adviseurs van VSB Bank: 0800:8182, 24 uur per dag, 7 dagen in de week. VSB'BANK VSB. Daar kom je verder mee. Imemer wwwvïb.r.1 «n f/ortil

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1997 | | pagina 31