Zelfs het kruipend moerasscherm rukt op
PZC
De Vogelkreek
Peter
Maas
natuur
37
puzzelen
postzegels
zaterdag 23 augustus 1997
Naam: De Vogelkreek
Oppervlak: 50 hectare
Ligging: Oost-Zeeuws-Vlaanderen, tussen Hengstdijk en Lamswaarde
Beheerder: Waterbeheer Waterschap Hulster Ambacht, oeverlandjes Stichting Landschapsbe
heer Zeeland en particulieren
Karakteristiek: Oudste kreek van Zeeuws-Vlaanderen (in 12e eeuw al ingedijkt). Zoet tot brak wa
ter, plaatselijk flinke rietvelden, met nog enkele botanisch zeer waardevolle oeverlandjes
Bezoek: De kreek is vanaf de omliggende dijken (Oostdijk en Vogeldijk) goed te zien
Eerst zorgde menselijk ingrijpen dat de meeste plantjes op de graslanden langs de Vogelkreek in Oost-Zeeuws-Vlaanderen verdwenen. De laatste jaren hebben natuurbeheerders
gezorgd dat de plantenrijkdom weer toenam. foto's Charles Strijd
Zeeuws-Vlaanderen. Land van polders
en populieren, van uitgestrekte
schorren en snelgroeiende steden, van de
DOW en andere zware industrie. Maar ook
een landje dat voor natuurbeschermers nog
maar enkele decennia terug nauwelijks op
de kaart stond. Toegegeven, er waren wat
losse gegevens van lieden van boven de
Westerschelde, en een wel zeer bescheiden
stapeltje info van de eerste natuurvorsers
van eigen bodem. Anno 1997 is sprake van
een geheel andere situatie: de natuur van de
streek behoort tot de best onderzochte van
Nederland! Bovendien weten we dankzij al
dat veldwerk dat Zeeuws-Vlaanderen
beschikt over een uiterst rijk planten- en
dierenleven, dat het beschermen meer dan
waard is. Iemand die daar meer van weet is
Peter Maas, eens een noeste vogelteller, nu
vooral een plantenman.
Maas werd 38 jaar geleden geboren in
Zeeuws-Vlaanderen en is daar - tot
volle tevredenheid - op wat korte uitstap
jes na blijven wonen. Zijn jeugd bracht hij
goeddeels door in Terneuzen. De eerste
contacten met zoiets als 'natuur en land
schap' kwamen tot stand in de ouderlijke
automobiel. Tijdens uitstapjes op het
platteland werd de wagen geregeld stilge
zet, waarna de raampjes opengingen en
pa Maas zijn kroost - zes stuks - opmerk
zaam maakte op een op merkwaardig ge
luid, namelijk... stilte! Hoewel, helemaal
stil bleek het niet te zijn. Het ruisen van de
populieren, het zingen van de leeuwerik,
dat waren geluiden die de jonge Maas
vanuit de volle auto voor het eerst bewust
hoorde. De belangstelling was gewekt.
Een volgende stap was het op pad gaan
met vriendjes die natuur ook wel span
nend vonden. Maas vertelt: „Vanuit Ter-
neuzen,fietsten we richting Braakman of
nog verder. Vooral de vogels hadden onze
belangstelling. Lucien Calle, de meest fa
natieke van ons clubje, had een mooi oud
vogelboekje, 'Wat vliegt daar'. Nu zou je
de plaatjes in dat boek eerder als vogel
karikaturen beschouwen, maar wij kwa
men er toch een heel eind mee. Trouwens,
Lucien overhoorde ons geregeld na afloop
van een tocht: hij liet het plaatj e zien, dek
te de tekst af, en wij moesten zeggen wat
het was. Leerzaam!"
Wat Maas zich echter vooral herinnert
van die begintijd was 'het avontuur van
een nieuwe soort ontdekken'. Hij weet
nog precies waar en hoe hij voor het eerst
'gewone' vogels als een kneu of een regen
wulp zag. „Dat maakte steeds een gewel
dige indruk op me", vertelt Peter, „jam
mer alleen dat je dat gevoel bij latere
waarnemingen nooit meer helemaal te
rugkrijgt.
Beetje eng
Inmiddels hadden Maas en zijn vrienden
gehoord van het bestaan van een regiona
le natuurvereniging. Daar moesten ze na
tuurlijk meer van weten! „Maar", zegt
Peter, „een beetje eng vonden we dat wel;
al die grote mannen, zouden die dat jonge
grut wel zien zitten?" Nou, dat bleek zeker
het geval te zijn. Bovendien waren de
meeste van die 'grote mannen' zelf ook
nog niet zolang bezig. In ieder geval wa
ren ze blij met de aanwas, en handelden
daar ook naar. Maas: „Iemand als Gerard
Ottens was heel belangrijk voor ons. Hij
ving ons op, nam ons naar buiten en
maakte ons vertrouwd met wilgen knot
ten en andere vormen van landschapson-
derhoud. Van twee andere heren, George
Sponselee en Mare Buise, leerden we
vooral het belang van het goed vastleggen
dien", vult Peter aan, „is het ook in Euro
pa een grote zeldzaamheid; veel zeld
zamer dan een zeehond of de meeste kust-
vogels!"
Hooibeheer
Na de spectaculaire ontdekkingen aan de
oevers van de Vogelkreek keerde de rust
hier snel weer terug. Maas werd in beslag
genomen door zijn vele drukke werk
zaamheden en keerde pas begin jaren ne
gentig op 'zijn' oeverlandje terug. Peter:
„Dat was wel even schrikken, zeg! De
koeien waren verdwenen, het landje was
totaal verruigd en alle typische planten
waren verdwenen." Inmiddels werkte
Maas echter bij de Stichting Landschaps
beheer Zeeland, een organisatie die aller
lei kleinschalige natuurgebieden onder
houdt. Maas regelde een en ander met de
eigenaar van het landje en trommelde
vervolgens een ploeg vrijwilligers op, die
het landje met zeis en andere instrumen
ten van zijn overtollige vegetatie ontdeed.
.Dankzij het werk van deze mensen"ver
telt Peter Maas, „begint het landje weer
steeds meer van zijn botanische glorie te
rug te krijgen. Zelfs het kruipend moeras-
scherm is inmiddels weer gesignaleerd;
het gaat duidelijk de goede kant op!'.'
Maas probeert zelf ook steeds bij de werk
zaamheden aanwezig te zijn „Het is nog
steeds een heerlijk plekje", zegt hij, „de
karekieten, blauwborsten en bruine kie
kendieven vliegen je om de oren, en regel
matig klinkt uit het riet de schrille kreet
van de waterral. Tel daar al die vlinders en
libellen bij op, en je hebt het recept voor
een heerlijk dagje buiten!
Dat is Peter Maas ten voeten uit. Een ech
te natuurman die het belang van het vast
leggen van gegevens kent, die volop bezig
is met daadwerkelijk beschermen van ge
bieden, maar die daarnaast niet vergeet
om gewoon te genieten van die rijke
Zeeuwse planten en dierenwereld. Een
idee, dat zeker navolging verdient!
Jan-Willem Vergeer
van waarnemingen. Wij vonden het na
tuurlijk prachtig te merken dat die men
sen ook belang stelden in ónze waarne
mingen. Dat was zeer stimulerend!"
Peter Maas is na deze prima leerschool
doorgegaan in de natuumchting. Na een
aantal jaren waarin bijna elke mus trouw
genoteerd werd, kreeg hij echter tabak
van al dat vogelschrijfwerk. „Ik kreeg het
gevoel", zo zegt hij nu, „dat alles al
zo'n beetje was vastgelegd. Kijk maar in
de Zeeuws-Vlaamse avifauna van Buise
en Tombeur, daar staat zo ontzettend
veel in!" Maas zocht een nieuwe uitda
ging en vond die in de plantenwereld. Na
dat hij zichzelf de basisprincipes van het
planten determineren had aangeleerd
kon hij in 1983 en 1984 meedraaien in het
grootscheepse Provinciale planten-in-
ventarisatiewerk. Maas: „Een prachtige
tijd was dat. Van echte kenners als Chiel
Jacobusse en Roel Mooij leerde ik de
kneepjes van het vak. Bovendien viel er
aan het voorkomen van planten nog een
hoop nieuws te ontdekken; er was in ver
gelijking met de vogels veel minder over
bekend."
Op een van de vele planten-excursies voor
de provincie kwam Peter Maas terecht
aan de oevers van de Vogelkreek, een van
de vele kreken in het Zeeuws-Vlaamse
land. Hoewel Maas voordien al geregeld
bij deze kreek vertoefde, ontdekte hij nu
een nog niet eerder opgemerkt graslandje
aan de kreekoever. Dit lage, drassige, nog
geen halve hectare grote landje met enke
le koeien erop bleek een waar plantenpa-
radijs! Maas vond er zeldzaamheden als
het zilt torkruid en het pijptorkruid, bei
de typische planten voor dit soort drassi
ge weilandjes, waarvan er vroeger veel
meer aan de oevers van de Zeeuws-
Vlaamse kreken gelegen moeten hebben.
Als klap op de vuurpijl ontdekte Maas
vervolgens een aantal exemplaren van het
kruipend moerasscherm, een plantje
waarvan werd aangenomen, dat dat in
Nederland was uitgestorven. „Boven
Peter Maas: De
Vogelkreek is
een heerlijk
plekje, waar je
voldoende
natuur vindt
voor een lekker
dagje buiten.
K
L
R
E
G
G
E
L
R
E
D
N
O
O
E
E
R
A
A
B
K
1
U
R
B
G
R
K
D
D
N
A
R
N
1
U
D
N
A
L
1
L
D
A
L
B
A
L
s
O
L
E
E
E
0
P
E
R
G
B
G
p
R
L
J
P
O
F
S
A
E
N
1
M
E
A
B
D
E
E
N
A
S
D
1
A
D
A
R
N
O
O
T
K
D
T
E
K
A
H
O
R
IJ
O
H
L
N
W
E
N
R
R
O
E
A
L
R
R
E
M
E
N
R
E
D
N
O
A
E
B
L
E
K
N
E
V
W
K
1
D
L
G
M
E
D
E
V
N
A
N
E
E
M
E
G
A
N
E
T
E
G
R
E
V
R
T
G
A
S
N
G
K
E
G
A
G
A
B
P
N
L
E
U
E
N
R
E
Z
E
1
L
R
E
V
S
T
R
E
M
A
H
T
O
O
R
H
c
S
BAGAGE
HENGELAAR
SLABLAD
BROODWAGEN
HOEPELROK
TEGENWERKING
BRUIKBAAR
INBRAAK
TEKENTAFEL
DRAAIBANK
KAMPONG
TEKENVERHAAL
DRESSOIR
NEDERLAAG
TUNNEL
DUINRAND
ONDERLEGGER
VENKEL
EIKEL
ONDERNEMER
VERGETEN
FOLDER
ONDERWERP
VERLIEZER
GARAGE
SCHROOTHAMER
VERRADER
GEDEELTE
SESAMBROODJE
VLAGGELIJN
GEMEEN
In deze mengelmoes van letters zijn al de
genoemde woorden verstopt. Ze zijn te
lezen van links naar rechts, van rechts
naar links, van boven naar beneden of
omgekeerd of schuin.Sommige letters
worden dubbel gebruikt. Streep alle
woorden door. De resterende letters vor
men dan regel voor regel van boven naar
beneden nog een woord.
Stuur dit woord uitsluitend op een brief
kaart naar:
Puzzelredactie PZC
Postbus 466
4380 ALVLISSINGEN
Uw briefkaart moet uiterlijk woensdag
morgen in ons bezit zijn.Vermeldt uw
naam, adres en woonplaats.
De PZC steltde volgende prijzen beschik
baar: eerste prijs een VVV-bon van f
50,Tweede, derde en vierde prijs een
VVV-bon van f25,
De oplossing en de namen van de prijs
winnaars vindt u in de PZC-bijlage 'Vrije
Tijd' van volgende week.
OPLOSSING:
De prijswinnaars van het cryptogram
van afgelopen zaterdag zijn: J. van den
Berge-Priester, Oude Singel 114 te Goes
(VVV-bon van
50,=); de
VVV-bonnen
van 25,=
gaan naar R.
Verstraete,
Koninginne
straat 11 te
Westdorpe;
A.C. Ris-
seeuw-Boi-
din, Blekes-
traat 15 te
Groede; Dr
M.E. Nord-
lohne. Const.
Huygenslaan
12 te Vlissin-
gen.
De prijzen
- -u-k
brilledoos
-o-t-o-a-1-
rondborstig
-s-r-s--e-v
-druktemaker
-o-k-e-i-o-ij-j -
lekker-leesbaar
-n-i-m-l-k-l-w-
eentonig-wijzer
r-g-p-m-t-v-1-
-poedelen-
-e-t-l-n--
sneeuw-dok
-r-e--o-
Het is nog slechts een miniscuul
twijgje aan de Boom der Ver
zamelingen: de postzegel met ho
logram. En of het ooit tot een
twijg, laat staan een volwaardige
tak, zal uitgroeien is zeer de vraag.
Feit is echter wel dat de Filatelie-
van-de-derde-dimensie vooral
verzamelaars die er een kleine en
overzichtelijke collectie bij wil
len, evenals high-tech fans, bij
zonder aanspreekt.
De eerste pogingen om driedimen
sionale zegels uit te geven dateren
uit de jaren vijftig. Het was de tijd
dat ook in de film met stereopro
jecten werd geëxperimenteerd.
Italië kwam bijvoorbeeld op 29
december 1956, ter gelegenheid
van de toetreding tot de Verenigde
Naties, met twee zegels waarop
een 'gelaagde' aardbol. Latere po
gingen kwamen van onder meer
Bhutan en Noord-Korea.
Het was evenwel Oostenrijk dat de
eerste hologramzegel van de we
reld uitgaf. Deze filatelistische
primeur verscheen 18 oktober
1988; een 8 schilling-zegel met
aandacht voor de Oosterijkse ex
port. De zegel zit in een velletje
van acht stuks; oplage: 380.000
stuks. Binnen enkele dagen was er
destijds geen velletje meer te krij
gen, waardoor de prijs zich snel
verdubbelde. Maar ondanks dat
moet voor liefhebbers aankoop
nog geen noemenswaardige finan
ciële belasting zijn: velletje 35
Dm. en losse zegel 4 Dmark.
Een jaar later volgden Brazilië (14
oktober, 20e Int. Kunst-Biennale
in Sao Paulo) en de VS (3 decem
ber, ruimtestation, brief/post-
waarde) het Oostenrijkse voor
beeld. Op 19 januari 1990 was
Finland, naar aanleiding van de
privatisering van de PTT, het
tweede West-Europese land met
een hologram-emissie. Inmiddels
loopt het aantal hologram-uitgif
ten tegen de twintig, onder meer
van Hongarije, Polen, Canada,
San Marino, Mongolië, Eiland
Man en Nieuw-Zeeland.
Aland heeft zich op 9 juni bij de rij
aangesloten. Met een velletje,
waarin een 20,00 Fm-hologram-
zegel, werd 75 jaar autonomie ge
vierd. Op het velletje (oplage
300.000 stuks) het beeld Havets
Folk (De mensen van de zee) met
op de achtergrond de ruige zee.
paar dat in de schemering van een
zomeravond de tango danst.
Eveneens 19 mei werd een boekje
(oplage 1 miljoen) uitgegeven met
daarin zes zegels waarop zeilsche
pen.
GRIEKENLAND heeft uiteraard
ruim aandacht geschonken aan de
zesde wereldkampioenschappen
atletiek die van 1 tot en met 10 au
gustus in Athene werden gehou
den. Vijf zegels met onder andere
lopers, een hoogspringer en een
hordenloper. Waarden 20, 100,
140,170 en 500 drachmen.
Verder gaf Griekenland op 24
april een fraaie serie uit met brug
gen in Macedonië (80, 120, 150 en
350 dl-.) en 19 mei, twee Europa
zegels (sagen en legenden) van 120
en 430 drachmen.
FINLAND heeft 25 april de per
manente reeks Nationale Parken
met een vijfde zegel uitgebreid. De
eerste zegel (0,70 m.) verscheen 12
januari 1981 met daarop het
Kauhaneva-moeras in het Natio
nale Park Kauhaneva-Pohjan-
kangas. Verder: 8 februari 1982,
1,60 m„ het Multiharjuwoud in
het park Seitseminen; 10 februari,
1,80 m„ alken (Alca torda) in het
oostelijk merengebied en 20 janu
ari 1988, 2,40 m„ vijf jaar Urho-
Kekkonen-Park met het Saarisel-
ka-gebergte. Op 25 april dus de
vijfde parken-zegel: 4,30 m„ de
zuidwestelijke archipel.
Een bijzonder romantische Finse
zegel verscheen 19 mei: 2,80 m.
(oplage 10 miljoen), een ouder
Finland vierde 23 juni postaal 80
jaar onafhankelijkheid met de uit
gifte van een boekje (lmiljoen)
waarin vier 280 m-zegels (blad in
zomer-, herfst- en wintertooi en
een wolkenlucht). Ook op 23 juni
werd de 60e verjaardag van Fin-
lands president Martti Ahtisaari
gevierd met een 2,80 m.-portretze-
gel (4 miljoen).
Tot slot: 19 augustus, velletje
(700.000 stuks) met 4 x 2,80 m.-ze-
gels, kraanvogels en 5 september
een boekje om de filatelie te pro
moten (Pro Filatelia) waarin drie
2,80 0,60 m.-zegels die de Aino-
sage in beeld brengen (oplage
600.000 stuks).
STEMPELNIEUWS - Naar aan
leiding van vier bloemenjubilea
wordt in de eerste week van sep
tember een groot bloemenfestijn
georganiseerd. Ter gelegenheid
daarvan wordt een bijzonder
stempel gebruikt. Wie alleen het
stempel wil kan tot 20 september
bij de PTT Post Verzamelservice
(Postbus 30051, 9700 RN Gronin
gen) terecht, wie een fraaie enve
lop en/of ansicht wil kan zich
wenden tot de Postzegelvereni
ging Aalsmeer, Postbus 249, 1430
AA Aalsmeer; giro: 516273. Een
envelop kost 4,-, een kaart 2,50.
Hero Wit
