Vroeger moest
ik alleen
het mooie
poppetje zijn
Ons pap stinkt niet meer naar varkens
PZC
Mariska Veres,
Shocking Blue
reportage zaterdag 23 augustus 1997 27
Mariska Veres (opnieuw Shocking Blue) wordt 50 jaar. De tijd gaat
snel. Dertig jaar jaar geleden had ik Mariska - verpakt in leer,
met dat prachtige Hongaars-Franse gezicht - nog in postervorm boven
m'n bureau hangen. Nu sprak ik met een levenswijze vrouw, die a la
Brigitte Bardot opkomt voor de belangen der dieren.
Ze heeft een favoriet: Pistolen Paultje.
Laatst werd er op televisie een ge
filmd pox-tret van die man uitgezonden en
toen hoorde ik hem zeggen: als ik word ge
tipt over een vent die dieren mishandelt,
bel ik een paar vrienden en dan krijgt hij
bezoek. Ik dacht: eindelijk iemand die het
recht in eigen handen neemt. Ik kon die
man wel omarmen.
Als ik op de rijksweg in de verte een vee
auto zie met varkens die him dood tege
moet rijden, dan draait m'n maag om. Ik
kan daar absoluut niet tegen. Als ze op het
journaal voor de driehonderdste keer die
beelden laten zien van die beesten die met
een grijper een destx-uctiewagen ingesme
ten worden, dan zou ik voor één dag wel
nieuwslezer willen zijn en pi-ecies zeggen
hoe ik erover denk.
Janken
Ik ga heel ver in die dingen. Een paar
maanden tex-ug waren we met Shocking
Blue op een festival in Freiburg, Duits
land. Vlak voor het optreden zie ik een
verwaarloosd mager katje, dat sterft van
de honger. Ik zeg tegen André, m'n vriend:
die nemen we mee. Op zo'n moment gaan
er bij mij een paar knoppen om en dan heb
ik ze niet meer op een rijtje. Ik zag dat
beest en moest ook gelijk janken. Even la
ter stond ik met zo'n x'ooie neus op het to
neel, wat geen gezicht was natuurlijk,
maar dan kan die hele zaal me gestolen
worden.
Ik heb dus ook nog maar één droom en dat
is een boerderij, een paar beesten om me
heen en de hele dag een beetje aanrotzooi-
en. Die rast en die landelijkheid. We zien
dat wel eens als we op vakantie zijn in
Zuid-Engeland. Alles gaat daar op z'n
elfendertigst. Aai'dige boerenmensen,
met veel humor-, en toch die brave Britse
moraal. De bouw van die huizen ook, en
dat glooiende landschap en dan in de win
ter de vrieskou en met grote laarzen dooi
de sneeuw. Dat zou mijn leven zijn, 't liefst
in Friesland en dan nóóit meer die grote
stad.
Alleen, ik weet dat het niet te betalen is,
want je koopt geen boerderijtje meer voor
een ton en zelfs die ton heb ik niet. Dus het
zal altijd wel bij dagdromen blijven of er
moet een wonder gebeuren. Maar ik wil er
maar mee zeggen, dat ik met uitzondering
van mijn familie en wat goeie vrienden
aan weinig mensen meer behoefte heb. Ik
heb veel liever diex-en om me heen. Van de
meeste mensen word je doodziek; al die
schijnheiligheid en dat geroddel. Het is
Mariska Veres: Zoals je ziet ben ik wat dikker geworden, maar ik hoef ook geen maatje 36 meer.
een keiharde wereld en het lijkt wel of het
met de dag erger wordt. Alles draait om
geld.
We zijn in dertig jaar tijd ook vreselijk
achteruit gehold in nonnen en waarden
en ook met sympathie. Toen we in 19 7 0 als
eerste Nedexiandse groep nummer één
stonden in Amerika, werd er een munt van
ons geslagen. We werden benoemd tot ere
burgers van Den Haag. Dat zouden ze nu
allemaal niet meer doen. Succes is ook in
de muziek heel gewoon geworden, maai
de handel eromheen veel en veel commer
ciëler, onvei-gelijkbaar met vroeger.
Culuurschok
Het heeft dus een krankzinnige vlucht ge
nomen, met commercials, eigen kappers,
eigen vrachtwagens, een commercieel
manager, een max-keting manager, iemand
voor de pi-, eigen kleedsters.Terwijl m'n
leren pakken nog gemaakt werden door
mijn moeder en toch was ik de eerste die
zo gekleed ging. Een heel klein beetje
bloot. Maar voor die tijd was dat al bijna
een cultuui'schok.
Gek eigenlijk, want er zat gewoon een bh
onder En ik stond er ook helemaal niet bij
stil dat het sexy was. Het was alleen an
ders, onderscheidend, niet meer dan dat.
Oké, oké, ik had best een aardig figuurtje,
dank, maar ik dacht: er zijn er zoveel. Bo
vendien, zo waar als ik hier zit, ik heb me
nóóit kunnen voorstellen dat iemand me
op grond daarvan leuk vond. Later hooi--
de ik dat half Nederland verkering met
me wilde, maar toen onze groep in het
middelpunt van de belangstelling stond,
zat ik gewoon thuis bij m'n ouders. Laatst
zei er iemand: als ik dat geweten had! Dat
vond ik wel weer humor.
Verkering
Ik kreeg pas verkering aan het einde van
Shocking Blue en die jongen was de allert
eerste en hij is 't vervolgens ook acht jaar
foto Harry Verkuylen
gebleven. Ik ben heel monogaam. Je
moest me, toen ik twintig was en vrijgezel,
zelfs niet met één ringer aanraken, zo ver
stond ik van het succes af. Bovendien wa
ren de mannelijke fans in die tijd ook al
lesbehalve opdringerig en als ze wel
opdringerig waren, werden ze bij me weg
gehouden. Dus eigenlijk ging die belang
stelling helemaal langs me heen.
Pas later hoorde ik dat ik bij jongens bo
ven hun bedden hing of in kantoor-loka
len. Maar toen, toen was ik nog gewoon
een kind en een heilige Maxia. Als ik foto's
van mezelf zag in de kranten, keek ik er
naar alsof het een ander was. En tegen die
paar jongens die wel tot me doordrongen,
en dat waren dan voornamelijk Hage
naars die bij me in buurt woonden, zei ik:
bel m'n moeder maar. Zo'n tut was ik.
Toen Cees van Leeuwen, de manager van
Shocking Blue, mij ontdekte zong ik bij
een groep in de Funtus Hoeve in Loos-
dx-echt. Heb je interesse, zei hij? Ja, ant
woordde ik. Maar ik wil niet naar het bui
tenland. Kun je nagaan hoe klein ik toen
dacht. Toen was ik een jaar of achttien.
Shocking Blue, althans de eerste groep, is
in 1974 uit elkaar gegaan. Het was op. Ik
ben toen een jaar of twee op de solotoer
gegaan met een orkestband. Maar dat
vond ik een dooie boel. Pas toen merkte ik
dat ik een gezelschapsmens was en ge
wend om met jongens te werken. Aan de
ene kant was het wel makkelijk solo. Je
had altijd een goed geluid. Je kon een paar
optredens per avond maken en per saldo
verdiende ik meer dan met de groep. Maar
daar heb je het weer. als ik het niet naar
mijn zin heb. en zeker als ik het niet naar
m'n zin heb in de muziek, dan stop ik.
Ik ben van Shocking Blue ook niet rijk ge
worden. Wel de platenmaatschappij en
ook Robbie van Leeuwen natuurlijk, als
componist. Die woont al sinds jaar en dag
in Luxemburg, met een tweede huis in
Wassenaax-. Maar er is nooit meer een reü
nie geweest. De contacten zijn vervaagd.
Omdat we ook nooit vrienden zijn ge
weest. Het was een heel zakelijk groepje.
We kwamen alleen bij elkaar als we moes
ten optx-eden.
Dikker
Nu met de nieuwe formatie is het gelukkig
veel relaxter en ook gezelliger. Maar
waax-schijnlijk ook omdat je inmiddels
andex-s tegen het leven aankijkt. Ik ben
zelf ook veel vrijer geworden. Bovendien
moest ik vx-oeger alleen maar het mooie
poppetje zijn. Nu word ik vooi-namelijk
beoordeeld op wat ik zing en dat is veel
meer waard. En zoals je ziet ben ik wat
dikker geworden, maar ik hoef ook geen
maatje 36 meer.
Zes jaar geleden kwam het er ineens bij.
Vraag niet hoe, want het is een raadsel. Ik
zou liegen als ik het leuk vond, maar ik
kan het ook niet verhelpen. Eén keer heb
ik een kuur van de Weight Watchers ge
volgd en dat was vechten. Er ging tien kilo
af, maar als ik boodschappen ging doen in
een supermarkt ki-eeg ik bij wijze van
spreken ontwenningsverschijnselen. En
dat schoot niet op natuurlijk. Dus dacht
ik: als je dan zó streng moet lijnen dat het
leven bijna onaangenaam wordtnou, dan
maar een paar kilo meer.
Ik wil geen druk meer op mijn leven. Die
tijd heb ik achter me gelaten. Vroeger
moest je mooi zijn en hits maken. Als je
niet binnen een half jaar in de top rijf
stond, wist je dat het nieuwe nummer nxet
meetelde. Nu ben je al dolblij als je bij de
gratie gods binnenkomt in de top veertig.
Sinds de heroprichting van onze groep
heb ik nu ook zoiets over me van: 't is leuk
zolang het duurt. We treden vooi-namelijk
op tijdens grote festivals in Duitsland en
België. Laatst heb ik in Spanje 'Venus'
nog opgenomen met een Spaanse groep
voor een verzamelelpee met Middle of the
Road en de Fortunes. Dat vind ik leuke
dingen. Maar du moment dat i k dat album
opneem, rinkelt voor Robbie in Luxem
burg de kassa.
Ouders
Wat dat betreft ga ik dus ook steeds meer
op m'n ouders lijken: twee mensen die ik
nog dagelijks mis. Sinds hun dood zit ik
nu ook ineens met tal van onbeantwoorde
vragen en het verwijt dat ik mezelf maak,
is dat ik ze niet op tijd gesteld heb. Die
mensen hebben een grote cultuur achter
gelaten, maar ik ken hun basis niet. M'n
vader was Hongaar. M'n moeder xs in
Duitsland geboren uit een Duitse moeder
en een Russische vader, terwijl mijn
grootmoeder weer een fran^aise was. Ik
heb dus zelf wel een Hollands paspoox-t,
maar geen Hollands bloed en nu ik op een
leeftijd ben dat ik best 'ns graag hun roots
zou willen bezoeken, ken ik de weg niet.
Het enige wat ik uit de overlevex-ing weet
is dat mijn vader in 1937 als dirigent van
zijn Hongaax-se orkest naar Nederland is
gekomen en nooit meer weg is gegaan. Hij
heeft m'n moeder ontmoet en ze zijn ge
trouwd. Ik ben in een heel vertrouwde si
tuatie opgevoed, wel vrijheid blijheid,
maar vanaf het moment dat ik op mezelf
ging wonen, is het - hoe leuk ik het ook heb
- nooit meer geweest zoals vroeger. Je ei
gen kamer, het geluid van je zusjes en het
geroezemoes in de woonkamer Dat gemis
wordt met de dag erger."
Jan D. Swart
Manders via zijn voerlevei'ancier nu al
fokzeugen besteld in België. Over twee
maanden zijn de zeugen rijp voor insemi
natie. Als Manders ze laat insemineren
heeft hij vier maanden later biggen. Vraag
is, of die dan al zijn stallen in mogen. Zo
niet, dan worden de dieren in België ver
kocht of naar de slacht gebracht. „Maal
ais de overheid met een goed sociaal plan
komt, dan stop ik er net zo lief mee en zoek
ik ander werk."
Zure vakantie
Alle varkensboeren zonder d ieren hadden
deze zomer de gelegenheid om (soms voor
het eerst van hun leven) op vakantie te
gaan. De meeste boeren hebben dat ook
gedaan, zo zeggen ze. „Wij zijn twee da
gen naar Texel geweest", zegt een boex-in.
Twee, drie, hooguit vijf dagen hebben
varkensboeren het erf verlaten. „Wij gaan
er nooit een paar weken tussenuit. Als we
dat nu wel zouden doen, dan is het omdat
de varkens weg zijn. Dat zou een zure va
kantie zijn", meent Mandei-s.
Bovendien kost vakantie geld en willen de
boeren in deze onzekere tijd zoveel moge
lijk x-eserveren voor het opsta rten van hun
bedrijf. Jan Beerkens heeft deze zomer
zijn oude vak weer opgepakt als timmer
man en vrachtrijder van bouwmateria
len. Vanwege het geld, maar ook om weg
te zijn van zijn levenloze bedrijf waar hij
met hax-t en ziel aan verbonden was. „Ze
ven dagen in de week waren we met de
zeugen en biggen in de weer. Met deze
temperaturen durfde Jan niet eens te gaan
zwemmen uit angst voor uitval van het
ventilatiesysteem. En nu houdt niets hem
meer hiei\ Hij moest echt uit deze omge
ving want hij kon het geestelijk niet meer
aan", vertelt zijn vrouw Zij sluit niet uit
dat haar man permanent voor het aanne
mingsbedrijf blijft werken als de 25 pro
cent korting van Van Aartsen doorgaat.
„Een van ons zal er een baan bij moeten
nemen, vrees ik."
Monique de Knegt
Bijna alle door de pest getroffen boeren zijn aan het werk. Op het land, in de bouw
of anderszins. Werk is geld en vooral afleiding. Weg van het levenloze erf en het
gepieker rond de keukentafel over de „lafhartige plannen" van minister Van
Aartsen. Een rondgang langs Brabantse varkenshouders.
Boei-en gaan niet op vakantie. De rust
op het Brabantse platteland is niet
pluis. Geen vertegenwoox-digers, vx-acht-
wagens of dierenartsen op het erf. Geen
geknor en gekrijs meer als de staldeur van
het slot gaat. Geen blauwe overalls aan de
waslijn, geen laar-zen voor de staldeur,
geen sti'ontvliegen of bandensporen van
modder en mest. Het is de stilte van dood
en verderf. Willy van Hees kan er niet te
gen. Hij is dakpannen leggen met z'n zwa
ger. Thuis wordt-ie gek.
Het is nu ruim twee maanden geleden dat
zijn duizend mestvarkens werden ge
ruimd. De weken erna was hij dx*uk met
het ontsmetten van de stallen en kleine
herstelwerkzaamheden. Ambtenai'en
met vragen en informatie liepen af en aan.
Nu de nasleep voorbij is, resteert een ter
gende x-ust. af en toe doox-broken door
kwettex-ende kinderstemmetjes. „Ons pap
stinkt niet meer", roepen drie dochtertjes
in koor
Chagrijnig
Moeder Ine van Hees lacht zuur. Ze mist
het 'boer zijn'. „We worden er chagrijnig
van"zegt ze buiten op het terras. „De pest
was al een drama en dan nu ook nog die
onzalige plannen van Van Aartsen. Hij wil
dat we een kwart van de varkens inleve
ren... Puh, wat mankeert die vent? Kan
best dat er teveel varkens zijn in Neder
land, maar dat heeft de overheid zelf in de
hand gewerkt. In de jax-en '7 0 kon iedex-een
een stal bouwen en varkens nemen. Daar
na werden de varkenshouderijen door de
overheid en banken gestimuleerd om
grootschaliger en intensiever te gaan
werken. Hebben we allemaal gedaan.
Want wie niet meedeed, kon het hoo fd niet
boven water houden. En dan moeten we
nu allemaal kleiner-? We kunnen niet plot
seling van een kwart minder rond komen.
Dan is mijn man echt genoodzaakt een
bijbaantje te zoeken als loonwerker op
het land."
Er wox-dt wat afgepiekex-d en gemoppei'd
in huize Van Hees. Vooral als collega-boe-
i-en over de vloer zijn, dan zijn 'verdorn-
menissen' niet van de lucht. Aan familie
hebben ze weinig. „Dat zijn veelal bur
gers. Die snappen er niets van. Ze horen
de bedragen die zijn uitgekeerd en beden
ken wat voor leuke dingen je daar alle
maal voor kunt doen. We hebben goed ge
beurd voor de varkens, maar dat geld
hebben we natuurlijk hard nodig om
straks weer biggen te kopen. Zolang we de
stallen niet vol mogen leggen, tei-en we in.
Zo'n tweeduizend gulden per maand.
Misbruik
Om het verlies enigszins binnen te perken
te houden is Marcel Nabuurs (29) deze zo
mer gaan werken bij een nex-tsenfokkerij.
Hij teert maandelijks ruim achtduizend
gulden in. Nabuurs heeft zijn bedx-ijf (250
zeugen, 70 opfokgeiten en 164 mestvar
kens) zeven j aar geleden inde dure tij d ge
kocht en afgelopen jaar nog uitgebreid
met een nieuwe stal van een half miljoen
gulden. Zijn bankschuld is enorm. Een
kwart minder vai'kens zou de doodslag
voor zijn bedx-ijf zijn.,Van Aartsen maakt
misbruik van de situatie. Ter bescher
ming van het milieu heeft hij dx-ie jaar ge
leden een reductie van 30 procent fosfaat
afgekondigd. Dat is ons gelukt met het
zelfde aantal varkens. Dat had Van
Aartsen nooit verwacht. En dus moeten
we nu nog een kwart van de varkens inle
veren. Complete waanzin!"
Het kan en mag niet doorgaan. „En an
dex-s gaan we allemaal de weg op", voor
spelt Nabuurs. Normaal zou hij zeugen
inseminex-en, biggen castreren en varkens
verplaatsen, maar nu wachten de nertsen.
Lege varkensstallen: de rust op het Brabantse platteland is niet pluis.
foto Roland de Bruin
Hij vindt er niet veel aan, maar het geld is
nodig en „je moet toch wat om handen
hebben. Als je thuis blijft, zit je alleen
maar te prakkiseren en daar word je kai-
gek van."
Stoppen
Een inkrimping van de varkensstapel met.
een kwax-t, kost tenminste vij f tien procent
van de vai-kensboeren de kop, verwacht
Noud van Vught, voorzitter van de
Noox-dbx-abantse Christelijke Boeren
bond (NCB) in het gebied Peel en Maas.
„Met driekwart van de varkensstapel van
een bedrijf worden de vaste lasten be
taald. Een kwart is inkomen. En dat nu
wil Van Aartsen afromen." De boeren met
kleine bedrijven zullen volgens Van Vugh?
moeten stoppen, evenals de boeren die pas
zijn begonnen of veel hebben geïnves
teerd en dus maandelijks flink wat schuld
moeten aflossen. Een derde groep afha
kers bestaat uit oudei'e boeren die geen
opvolger hebben en niet van plan zijn
voor de laatste werkzame jax-en nieuwe
investeringen te doen.
Jo Manders (48) behoort met 130 zeugen
en 700 mestvarkens tot de kleinere bedrij
ven. Hij spreekt van een regeh-ech te ramp.
„Sinds mei zijn de varkens weg. Toen heb
ik eei-st zes weken moeten wachten of ik
gekort zou worden wegens niet tijdig mel
den. Knettergek werd ik ervan. Eenmaal
uit die onzekerheid, komt Van Aartsen
met z'n plannen. Als ze doorgaan, moet ik
sluiten." Manders is eigenlijk bouwvak
ker. Een hernia bracht hem van de steiger
tussen de varkens. De eerste jaren vond
hij het boeren machtig mooi, „maar nu is
er niks meer aan. Je wordt gek van alle re
gels die ook nog steeds veranderen. Ge
lukkig is geen van mijn kinderen de var
kenshouderij ingegaan, dan hadden we
daar ook nog zorgen van."
In één van de stallen achter het huis zitten
tijdelijk 8200 kippen „omdat de schoor
steen moet blijven roken.Om zich zo snel
mogelijk te ver-zekeren van varkens als
het fokvex-bod wox-dt opgeheven, heeft
Shocking Blue, circa 1970, met Mariska Veres en (links) Robbie van Leeuwen.
