Vrouwen bloot, handel soms dood
Oude schoolgebouwen centraal
PZC
Chemische industrie
houdt zich goed aan
milieuregels overheid
zeeland
10
lezers schrijven
kunst cultuur
exposities
Boeren en
tuinders
danken voor
de oogst
vrijdag 22 augustus 1997
Op de plaats waar 's winters schaatsliefhebbers zich uitleven, de Grote Gatkreek bij Oostburg, zoeken nu de koeien verkoeling in het
water. foto Peter Nicolai
Koks hebben het deze dagen extra zwaar: de temperaturen boven
de bakplaten lopen vaak op tot boven de 35 graden Celsius.
foto Lex de Meester
door René Schrier
Het is prachtig weer, behalve als je
moet werken. „Alleen de direc
teuren hebben hier airconditioning en
een tropenrooster kan ook al niet,
want de prikklokken werken pas van
af zeven uur 's morgens," moppert een
medewerker van Rijkswaterstaat di
rectie Zeeland. Hij is jaloers op colle
ga's van een van de buitendiensten die
ondertussen wel volgens een tropen
rooster kunnen werken.
Zeeland zucht. Links en rechts klinkt
gemopper over de erg zomerse tempe
raturen. Vooral de mensen die moeten
werken of zich noodgedwongen in een
auto zonder klimaatbeheersing moe
ten verplaatsen, verlangen naar koel
te. En ook al duurt deze voor Neder
land vrij lange warme periode nog
maar amper drie weken; het lijkt alsof
iedereen de zes weken regen die er aan
voorafgingen al lang weer is vergeten.
Het is ook niet snel goed.
Vrouwen bloothandel dood.zegt S
Steutel sr. van de gelijknamige heren
modezaak in Goes. Inderdaad kan hij
goed merken dat het warm is. Minder
mehsen op straat en in de winkels.
Aan de andere kant heeft hij er ook
weer niet zo veel last van omdat hij he
renmode verkoopt. „Dames kunnen al
maanden van te voren bezig zijn met
een winterjurk. Bij mannen ligt dat
anders. Een man koopt niet vlug.
Maar het is natuurlijk wel zo dat je bij
normale temperaturen meer ver
koopt."
Er zijn natuurlijk ook branches die
het wel prima vinden zo. Bij verschil
lende strandtenten heeft men
nauwelijks tijd om de telefoon te be
antwoorden. Het aanvankelijk treu
rig begonnen seizoen lijkt in één klap
goedgemaakt. Ook in de ijscobranche
draait het prima. Maar bijvoorbeeld
de bouwmarkten merken goed dat het
warm is. De ventilatoren vliegen de
toonbank over en ook een enkele tuin
slang en kinderbadjes doet het goed.
Maar het is duidelijk te warm om gro
te klussen aan te pakken. En dat mer
ken ze.
Laboratorium
In het laboratorium van het Zweedse
Rode Kruisziekenhuis te Zierikzee
merken ze het ook. Enkele medewer
kers zijn al naar huis gegaan omdat ze
onwel werden. Witte lakens voor de
ramen hielpen niet. C. Bouwens,
hoofd van het laboratorium, legt uit
dat de apparatuur weigerde omdat de
temperatuur te hoog was opgelopen.
Op zeker moment kon zelfs een spoed-
analyse niet worden uitgevoerd. Voor
het Zierikzeese ziekenhuis zijn in
middels voorzieningen en een ver
nieuwbouw aangekondigd.
Dieren
Directeur T. van Driel van verzor
gingshuis Bachten Dieke in Terneu-
zen legt uit dat in het algemeen de
temperaturen in verzorgingshuizen al
wat hoger zijn. Toch merken de men
sen het wel. Vooral de mensen die
moeten werken. In het verzorgings
huis wordt wat vaker rondgereden
met een karretje met frisdranken.
Problemen in de vorm van ziektes of
mensen die onwel worden, doen zich
niet voor, voegt hij er aan toe.
Bij de samenwerkende dierenartsen-
pi'aktijken op Zuid-Beveland is het
niet extra druk, meldt waarnemend
dierenarts R. Jonker. Wel komen er
dieren op het spreekuur met klachten
die duidelijk met de warmte te maken
hebben. Extra vlooien bij honden en
katten, diarree bij dieren die gezwom
men hebben in water dat warmer is
dan anders en daardoor meer bacteri
ën kan bevatten. Verder worden de
dierenartsen geconfronteerd met zon
nebrand bij koeien en schapen, won
den die zweren en darmontstekingen.
Het valt wel mee met de gevallen van
oververhitting, meent Jonker. Dieren
weten meestal ook wel dat het in de
schaduw iets koeler is. Mensen kun
nen ook voorzorgsmaatregelen ne
men. Dat wil dus zeggen dat de kana
rie nu niet voor het raam in de zon
moet staan. En als de hond het niet erg
vindt kan er best even de tuinslang
overeen. Het kan ook zinvol zijn om
honden op dit moment goed te trim
men, raadt Jonker aan.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd beloopt uiter-
lijk 7 dagen.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
Toerfietsers
Vliegveldpolitiek
Het dodelijk ongeval met een
toerfietser te Breskens (PZC 19-
8) geeft ons aanleiding tot deze
reactie.
In België mogen grote groepen
fietsers, indien aan bepaalde
voorwaarden wordt voldaan,
wel op de weg rijden, ook al ligt
er een fietspad. Onze organisa
tie heeft pogingen ondernomen
dit ook in Nederland mogelijk te
maken, doch de politiek was
niet bereid hieraan gehoor te ge
ven.
Veel Belgische fietsers denken
dat in Nederland dezelfde regels
gelden, daarom ziet men regel
matig groepen Belgische fiet
sers die geen gebruik maken van
de verplichte fietspaden.
Toertochten voor grote groepen
fietsers worden nauwelijks
meer georgansieerd; ook in het
fietsen is er, tot onze spijt, spra
ke van een toenemend individu
alisering.
Het imago van de toerfietsers
baart zorgen. De reactie van de
voorzitter van TC Breskens be
vestigt dit helaas nogmaals.
Ook toerfietsers moeten zich ge
woon aan de verkeersregels
houden.
Het feit dat fietspaden niet
breed genoeg zouden zijn, heeft
hiermee niets te maken. Van an
ticiperend gedrag in het verkeer
heeft men kennelijk nooit ge
hoord.
In de zomer is het beter om als
groep toerfietsers de kust te mij
den en te kiezen voor de veel
rustiger wegen landinwaarts.
De soms slechte onderhouds-
toestand van fietspaden (met
name bij tegelverharding) is een
probleem waardoor gevaarlijke
situaties kunnen ontstaan. Ove
rigens wijzen wij wegbeheer-
ders op dit punt regelmatig op
hun verantwoordelijkheid ter
zake.
In het najaar start onze organi
satie een discussie om tot een
verbetering van het imago van
de toerfietser te komen.
Elk (dodelijk) ongeval is er één
te veel; laten we er de juiste les
sen uit trekken.
NTFU district Zeeland
L. M. Klaasse
Hanzestraat 12
Gefundeerde klachten van be
woners van de Oranjeplaat ij
Arnemuiden - dat grenst aan
Zeeland Airport - over geluids
overlast en roekeloos vliegen
worden in de PZC van 16-8 doo:
eerstverantwoordelijke gede
puteerde Dek met schijnargu-
menten en halve leugens afge
daan, en passeert hij de door
minister Jorritsma speciaal
voor klachtbehandeling van be
doeld vliegveld ingestelde Com
missie 28 waarvan Dek nota be
ne voorzitter is.
De meerderheid van de Commi-
sie 21 adviseerde in 1994 de mi
nister terzake de geluidszone
ring 40.000 vliegbewegingea
Dek liegt dus als hij stelt dat 'we
op 60.000 zijn uitgekomen'. Dal
aantal was de inbreng van GS.
Verder gaat hij voorbij aan de
'motie Stellingwerfmet grote
Kamermeerderheid op 15-4
aangenomen, die heropening
vraagt van het bestuurlijk over
leg. En Dek vergeet gemakshal
ve zijn belofte van 24 augustus
1994: 'dat hij altijd zal blijven
strijden voor terugdringing var.
de geluidsoverlast van vliegtui
gen in het algemeen' (notulen
Cie 21 d.d. 21-9-94). Dat hij dai
achterwegelaat, blijkt uit dt
vier dagen durende geluidsel
lende van enkele weken gele
den, veroorzaakt door een luid
ruchtig parachutistenvliegtuig
een evenement dat een jaar eer
der bijna zestig geregistx-eerde
klachten opleverde.
Als de ovex'last niet vei-minder-
de, riep Dek uit, 'was het afgelo
pen met dat evenement.' De!
overlast bleek absoluut niet af-J
genomen... „Maar er zijn min
der klachten", zal Dek wel zeg
gen. Inderdaad, als klachten
geen enkele uitwerking blijken
te hebben, geeft de burger de
moed op.
Is Deks besturen onbehoorlijker
dan dat van z'n collega's - neen
Maar de doorzichtige, onbehol
pen wijze waarop hij z'n desin-
tegriteit doorlopend toont, is
bijna een beetje ontroerend.
Tony van Mm
MarklW
Elfde Open Monumentendag
doorRichard Hoving
VLISSINGEN - School als mo-
nument, monument als school.
De eifde Open Monumentendag
die zaterdag 13 september
wordt gehouden, staat in het te
ken van oude schoolgebouwen
met leslokalen uit grootmoeders
tijd, griffels, leitjes, inktpotjes
en antieke schoolplaten. De
Zeeuwse gemeenten geven over
het algemeen een eigen invul
ling aan het dubbele thema.
Het onderwerp van het grootste
eendaagse culturele evenement
in Nederland is niet toevallig
gekozen. Dit jaar worden name
lijk alle schoolgebouwen dooi
de rijksoverheid overgedragen
aan lagere overheden en school-
besturen. Daarnaast komen
monumenten, volgens de orga
nisatie, nog altijd niet of nauwe
lijks voor op de lesroosters van
het basis- en middelbaar onder-
wijs. „Ten onrechte, want een
oud gebouw kan de kapstok zijn
waaraan een school moeiteloos
allerlei vakken kan ophangen."
Zeeland telt weinig monumen
tale schoolgebouwen. Het me
rendeel van de zeventien ge
meenten laat dit jaar het thema
van de Open Monumentendag
dan ook aan zich voorbijgaan.
Vlissingen, Tholen en Terneu-
zen geven wel inhoud aan
School als monument, monu
ment als school.
In de Scheldestad kan een be
zoek worden gebracht aan de
Technische en mai-itieme facul
teit De Ruyter van de Hoge
school Zeeland aan Boulevax'd
Bankert en de voormalige Rijks
HBS in het huidige diensten
centrum Theo van Doesburg
aan de Brouwenaarstraat. In
Advertentie
Het schoolmuseum Schooltijd Terneuzen is een bezoekje waard tijdens de Open Monumentendag.
het gemeenteai-chief van Vlis
singen is een tentoonstelling te
zien van oude schoolplaten.
Fietstocht
In Tholen wordt onder meer een
fietstocht langs oude boerderij
en en schoolgebouwen gehou
den. In Terneuzen staat, het
schoolmuseum Schooltijd cen
traal en wordt een historische
rondleiding in de kern Biervliet
gehouden.
De gemeenten Sluis-Aarden-
burg. Axel, Kapelle, Noord-Be
veland en Oostburg geven met
een eigen thema invulling aan
de Open Monumentendag. Het
organiserende comité in Sluis-
Aardenburg heeft een groot
aantal plaatselijke en regionale
dichters, voordrachtkunste-
naars, ensembles en musici be
reid gevonden de dag muzikaal
en poëtisch op te luistex-en. Het
thema luidt dan ook: Neem eens
een mo(nu)ment voor monu
menten poëzie.
In Axel ligt de nadruk op kle
derdrachten en boerderijen. In
het museum Het Land van Axel
wordt een ï-ondleiding gegeven.
Een wandeling langs verdedi
gingswerken en een bezoek aan
de watertoren behoort ook tot
de mogelijkheden. In Wemel-
dinge, gemeente Kapelle, wordt
de sfeer en stijl van de jaren der
tig uit de mottenballen gehaald
In het beschermde dorpsgezicht
knipt en scheert een barbier,
achteraf wordt de was nog ou
derwets met de hand gedaan en
de brandweer rukt met enige re
gelmaat uit met een antieke
spuitwagen. Monumentendag,
omgedoopt tot Wemeldinge(n)
dag, wordt afgesloten met een
vesperdienst in de kerk en een
boerenbal.
Inleiding
De monumentendag in Noord-
Beveland begint in het driehon
derd jaar oude pand waarin het
i'estaurant Graaf van Buren in
Kox-tgene is gevestigd. Na een
inleiding over de geschiedenis
van het gebouw volgt een rond
leiding langs diverse monumen
ten in het dorp. In alle openge
stelde monumenten in Oostburg
wordt een muzikaal en literair
foto Charles Strijd
programma gepresenteerd. Het
visserij museum in Breskens, het
streekmuseum in IJzendijke, de
molen in Schoondijke, kerken
in Groede, Cadzand en Nieuw-
vliet zijn in de Zeeuws-Vlaamse
gemeente present.
Sas van Gent, Schouwen-Dui-
veland, Hontenisse, Middel
burg, Box-sele. Hulst. Goes,
Reimers1waal, Veere volstaan
tijdens de elfde Open Monu
mentendag met het openen van
de deuren van de verschillende
oude gebouwen en andere histo-
i'ische bezienswaardigheden.
Middelburg probeert samen met
Vlissingen nog wat extra cachet
aan het evenement te geven
door een antieke bus tussen bei
de plaatsen te laten rijden.
Nieuwe aanwinsten van de
Kunstuitleen Middelburg zijn
tot en met 13 september te zien
in Metro S aan de Kuipei-spoort
in Middelburg. De aankoop
commissie selecteerde deze
werken, die straks geleend kun
nen worden. Het beti'eft foto
grafie, schil derij en en aquarel-
len. Open: di t/mza 13-17 uur.
In de Grote Kerk in Veere
opent mevrouw M. Kers van
middag (vrijdag) om 17.00 uur
de fototentoonstelling Land
schappen van Martin Kei*s. Uit
de reisreportages die Kers
(1944) de laatste vijf jaar maak
te, zijn 66 beelden geselecteerd.
Zijn foto's vertellen van onaan
getaste plaatsen op de wereld.
Kers begon zijn loopbaan als il
lustrator bij vex'schillende uit
geverijen en reclamebureau's.
Eind jaren zeventig vestigde hij
zich als freelance fotograaf. Ge
opend: ma t/m za 10-17 uur, zo
13-17 uur.
Edwina Wardle en René Stolk
exposeren tot en met 30 augus
tus in de hervormde kerk in Ca
dzand. Wardle is afkomstig uit
Groot-Brittannië, maar volgde
haar opleiding in Rouen en Den
Haag. Zij maakt tekeningen,
aquarellen, grafieken en por-
tretten. Stolk, die in Den Haag
werd opgeleid, toont onder
meer zeefdrukken, aquai'ellen
en olieverfschildei'ijen. Ge
opend: dagelijks 14-17 uur.
Galerie Rattenfanger in Hulst
heeft tot en met 11 oktober werk
in huis van de in Kats geboren
kunstenares Lydia Klop-Steen-
dijk. Het zijn aquarellen, olie-
verf schilderij en en pastels.
Haar voorkeur gaat uit naar
surrealistisch impressionisme.
Geopend: do, vr en za 13.30-17
uur, zo 14-17 uur.
Onder de titel Aquarelle expo
seert galerie 't Huis Tijdverdrijf
in Tholen tot eind oktober werk
van de Wit-Russische kunste
naar Alexander Vachrameev.
Zijn aquarellen vertonen een
niet aflatende drang tot experi
menteren met stijl, materiaal en
onderwerp. Geopend: do, vr en
za 10-16 uur.
Zaterdagmiddag wordt de
nieuwe expositie, die tot 5 okto
ber loopt, geopend in galerie De
Praktijk in Wissenkerke. Het
betreft olieverfschilderijen van
Yvonne Schmidt uit Amster
dam, aquarellen van Rit Cree-
mers uit België en bronzen beel
den van Marian Kievits uit
Rotterdam. Geopend: vr en za
13-18 uur.
Theo Voorzaat exposeert van
donderdag 28 tot en met zondag
31 augustus zijn schilderijen in
de Noordhavenpoort in Zierik
zee. Burgemeester J. J. P. M. As-
selbergs van Schouwen-Duive-
land opent de tentoonstelling
woensdagavond om 19.30 uur.
Te zien: dagelijks 11-17.30 uur.
Het overzicht van de lopende
exposities staat op pagina 13.
door Wout Bareman
TERNEUZEN - De chemische
industrie in Zeeland houdt zich
goed aan de afspraken die met
de landelijke, provinciale en lo
kale overheidsinstanties zijn
gemaakt over naleving van de
milieuregels. „We zijn hard be
zig over en weer een vertrou
wensrelatie op te bouwen,
waarbij de bedrijven zich steeds
meer bewust zijn van hun ver
antwoordelijkheden", zegt H.
Morelissen, hoofd Milieuhygië
ne van de provincie. „Van ge
sjoemel bij de rapportage van
hun 'milieucijfers' is voor zover
wij weten geen sprake. Althans
in Zeeland niet. Of dat landelijk
ook zo is, kan ik niet beoorde
len."
Morelissen vindt wel dat de ver
schillende overheidsinstanties,
die zich met het verstrekken van
vergunningen en de controle
daarop bezighouden, meer
moeite zouden moeten doen om
het beleid op elkaar af te stem
men. „Wij merken in bijvoor
beeld het Interprovinciaal
Overleg dat het kennelijk nog
moeilijk is om de instanties op
één lijn te krijgen."
Uit onderzoek van de Inspectie
Milieuhygiëne van het ministe
rie van VROM blijkt dat de che
mische industrie haar afspra
ken, die in '93 met de overheid
werden gemaakt, goed nakomt.
Steekproefsgewijs werden zo'n
45 van de 126 chemische bedrij
ven in ons land onder de loep ge
nomen. Ze werken stuk voor
stuk met een Bedrijfs Milieu
Plan (BMP), dat aangeeft, op
welke manier ze hun bedrijfs
voering willen aanpassen aan
de landelijk afgesproken mi
lieuregels. Jaarlijks leveren ze
bij de overheid ook een 'tussen
balans' in in de voxm van een
jaarx-apportage. De Milieu-in
spectie vindt overigens dat die
voor verbetering vatbaar zijn.
De huidige plannen zijn nog te
veel gericht op het snel oplossen
van problemen, terwijl het de
bedoeling is een visie voor de
langere termijn te geven. De in
spectie vindt ook dat de bedrij
ven in hun jaarrapport meer
aandacht moeten besteden aan
de omvang van lozingen. „De
inspectie heeft twijfels over de
accux-atesse daaivan", meldt het
onderzoeksrapport.
Controle
Een woordvoerster van VROM:
„Aan de hand van de metingen
die het bedrijf zelf levert, moet
de overheid nagaan of de bedrij
ven zich aan de regels houder:
De ondernemingen geven ech
ter vaak schattingen van hut
uitstoot van verontreinigende
stoffen. Die cijfers zijn vaak niet
gebaseerd op daadwerkelijke
metingen of berekeningen.An
derzijds is ook de controle doo:
de overheid voor vei-beterinj
vatbaar. Volgens de inspectie
moeten de verstrekte onder
zoeksresultaten beter worden
gecontroleerd. Om de deskun
digheid op dat gebied te vergro
ten zijn er cursussen op komst
Provinciaal milieu-ambtenaai
Morelissen: „Natüürlijk blijven
wij zelf ook controles uitvoeren
Maar naarmate de vertrou
wensrelatie met de chemisch
bedrijven groeit, wordt dat wel
minder. Door de jaren heen heb
ben we de zaak redelijk goed in
beeld gekregen. Je weet waa:
men serieus bezig is met het mi
lieu en waar niet. Daar hou jt
met je controles uiteraard reke
ning mee."
De Zeeuwse Milieu Federatie
(ZMF) kan niet reageren op de
bevindingen van de Milieu-in
spectie. De specialist op dat ge
bied is met vakantie.
KWADENDAMME - Boeren ei
tuinders in het werkgebied vac
de Noord-Brabantse Christelij
ke Boerenbond (NCB) vieren ic
augustus en september hui
oogstdankfeesten. In elke NCB-
kring komen ze samen om hue
dank uit te spreken voor d'
oogst van dit jaar. Dat gebeurt
in een eucharistieviering.
In Zeeland houdt de NCB dru
bijeenkomsten. De subkritf
Zuid-Beveland verzamelt zid
zondag 7 september om 10.4:
uur in Kwadendamme.
Een week later is er een bijeen
komst van de subkring Oos'-
Zeeuws-Vlaanderen in West
dorpe (aanvang: 10.30 uur). D*
subkring West-Zeeuws-Vlaar.-
dei-en komt zondag 21 septem
ber om 10.30 uur samen in
kerk in Eede.
Het thema luidt telkens 'Ver-
bondheid, solidariteit'.
