Lachen en brullen in de kerk
m
W p
Heer Bommel en de Pikkinring
varia
Boek Vlissingse voorganger Kees Neeteson over religieuze geestvervoering
levensbeschouwing
het weer
sSÏ
'i
■p:r
m,
Alles beter dan 'fiets'
snelheidscontrole
puzzel
recept
dinsdag 8 juli 1997
door Elizabeth de Haan-Roelse
De Vlissingse pinkstervoor
ganger Kees Neeteson
haalt in zijn onlangs verschenen
boek 'Geestvervoering en zins
verrukking' eindeloos veel
voorbeelden aan van vreemde
dingen die mensen zijn overko
men in hun religieuze leven in
bijbelse en na-bijbelse tijden.
Hij wil daarmee aantonen dat
zaken als de 'Toronto-blessing',
die heden ten dage over gelovi
gen in bepaalde samenkomsten
kan komen, echt zo gek nog niet
zijn, want zulke vreemde ver
schijnselen zijn er volgens hem
altijd al geweest.
De Toronto-zegen is bij pink
sterachtige geloofsgemeen
schappen de verzamelnaam ge
worden van verschijnselen als
onbedaarlijk gelach, van ge
jammer en gebrul, van een soort
van flauwvallen (vallen of rus
ten in de Geest genoemd) en an
dere emotionele toestanden die
zich in sommige samenkomsten
kunnen voordoen, volgens velen
allemaal door de werking va n de
Heilige Geest.
Het begon allemaal in 1994 tij
dens samenkomsten in de Cana
dese stad Toronto waar de hele
gemeente in een onbedaarlijk
bevrijdend lachen uitbarstte.
Hierna volgde Londen en toen
dat in Nederland bekend werd
zijn enkele voorgangers de 'ze
gen' ook gaan halen in Toronto,
door daar op bezoek te gaan.
En het werkte ook in Nederland.
Ik weet niet of de uitingen in Ne
derlandse pinkstergroeperin
gen erg anders zijn dan die in
Toronto, wél is duidelijk gewor
den dat de 'zegen' als een twee
snijdend zwaard door de ge
meenten is gegaan. Dat wil
zeggen dat vele gemeenten uit
elkaar zijn gevallen in vóór en
tegenstanders van de 'zegen'.
Velen zijn zo geschokt geworden
door deze 'uitingen des Gees-
tes', dat zij het eerder zijn gaan
zien als uitingen van kwade
geesten of van de menselijke
geest, terwijl anderen er, net.als
Kees Neeteson, heilig van over
tuigd zijn dat deze 'extases,
trances en bijbelse abnormali
teiten' wel degelijk passen bij
het hedendaags geloven. Zelf
heb ik, als hervormd kerkmens,
die wilde toestanden die soms
voorkomen in gemeentesamen
komsten niet meegemaakt,
Het centrum van de stad waaraan de Toronto-zegen zijn naam ontleent.
maar er dus wel van ooggetui
gen over gehoord er erover gele
zen.
Ik was wel meermalen getuige
van het 'rusten in de Geest' zoals
de Oud-Katholieke prof. Par-
mentier dat beschrijft in zijn
boekje onder die titel. Niet in
een gewone kerkdienst, maar op
drukbezochte conventies van de
Charismatische Werkgemeen
schap in Dalfsen. Daar komen
voornamelijk 'kerkmensen' bij
elkaar: Meest gereformeerden
en hervormden, gelardeerd met
oud-katholieken, roomsen,
doopsgezinden, leger des heils
en andere kleine kerkgenoot
schappen. Qp zaterdagavonden
wordt da&r een 'dienst der gene
zing' gehouden na een inleidend
gedeelte, op twee manieren:
men kan voor een persoonlijk
gesprek, voorbede en zegen
naar twee pastores (er zijn zo'n
25 teams die druk bezocht wor
den) en/of men kan een zegen
vragen zonder voorafgaand ge
sprek bij een team van drie men
sen die zich vooraan hebben op
gesteld. Vooral bij dat team
(wisselend van samenstelling)
gebeurt het nogal vaak dat men
sen tijdens de zegen de kracht
uit hun benen verliezen en 'val
len', maar liefdevol worden op
gevangen en neergelegd. Voor
korte of langere tijd ervaren de
meesten een aangename diepe
want vroeger waren er ook rare
en schokkende ervaringen,
waar veel (kerk)mensen moeite
mee hadden en die zelfs officieel
werden afgekeurd.
Parmentier is wat nauwgezetter
en trekt onder andere de conclu-
en totale ontspanning. Bij som
migen komen heftige emoties
los, die andere pastorale aan
dacht vergen om verwerkt te
worden.
Niet bijbels
Parmentier heeft in zijn boekje
de vele ervaringen van mensen
samengevat (het komt op de
conventies voor sinds 1980) en
getoetst aan bijbelse gegevens
en verhalen uit de kerkgeschie
denis. Hij komt wel tot andere
conclusies dan Neeteson en
heeft ook meer een 'vergelij
kend warenonderzoek' uitge
voerd. Neeteson zegt eigenlijk:
wat nu raar en schokkend is kan
best van de Heilige Geest zijn,
sie dat wat nü gebeurt niet op
eenzelfde manier voorkwam in
de bijbelse tijd en er dus niet
mee te vergeli j ken is en dat geldt
dan ook voor de meeste verha
len uit de kerkgeschiedenis.
Toch gelooft ook hij dat de Hei
lige Geest, naast, onze eigen
geest, wel degelijk een rol kan
spelen bij verschijnselen als het
'rusten in de Geest', maar dan
omdat hij aanneemt dat de
Geest van God, de Schepper-
Geest, in staat is om ons mensen-
van deze tijd op een bij ons pas
sende wijze aan te raken. Hij
ziet het als een krachtige erva
ring, die mits in goede vormge
ving en onder goede pastorale
begeleiding opgedaan, kan bij
foto Andy Clark/RTR
dragen tot geestelijke groei.
Over een goede omgeving (de
sfeer in de samenkomst: de ge
richtheid op Christus en niet op
ervaringen) en pastorale zorg
ben ik bij Neeteson met betrek
king tot het heden niets tegen
gekomen.
Pastorale zorg en streven naar
genezing komen aan de orde in
het andere boek van Parmen
tier: 'Heil maakt heel', waarin
ook over de Toronto-zegen en
het rusten in de Geest wordt ge
schreven. Het boek vat de ont
wikkeling van de dienst der ge
nezing en het charismatisch
pastoraat samen vanaf de jaren
vijftig tot heden en beschrijft
verder helder alle aspecten van
deze 'dienst' waaronder ook het
omstreden exorcisme (duivel
uitdrijven).
Niet ieder charismatisch geïn
spireerd kerkmens kan zich di
rect vinden in de visie van Par
mentier op religieuze genezing.
Hij heeft het over het 'hagedis
principe': een door God gescha
pen genezende kracht, die door
mensen aan mensen kan worden
doorgegeven. Sommigen den
Elizabeth de Haan studeerde
enige jaren theologie en is ge
specialiseerd in stromingen
en sbkten.
Zeeland: Zon op retour
ken dat hij hiermee het 'magne
tisme' (mesmerisme) goedkeurt,
maar verderop in het boek blijkt
dat hij daar grote bezwaren te
gen heeft omdat een behande
ling door een magnetiseur niet
geschiedt in de Naam van Jezus
Christus en tevens de patiënt
aan de behandelaar bindt.
In 'Heil maakt heel' hoopt Par
mentier op de kerk als een ge
meenschap waarin genezing
van lichamelijke en psychische
problemen bevorderd wordt en
mogelijk zal zijn. Er wordt druk
geoefend op charismatische bij
eenkomsten, maar ook in de
hervormde kerk van Kapelle en
de gereformeerde kerk van
Haamstede, zonder Toronto-ze
gen, dat wel...
Dwaas
In vi nd het positief dat Neeteson
in de kerkgeschiedenis is gedo
ken en daarmee aangeeft dat
tussen de bijbelse tijd en het he
den er niet een groot niets was,
maai- een doorgaande lijn, dat
de Kerk van Christus van alle
tijden is. Maar op het eind van
zijn werk spreekt hij over
'dwaas te durven zijn om Chris
tus' wil' en over 'Indien de we
reld u haat, weet dan dat zij Mij
eerder dan u gehaat heeft.' Jam
mer, vind ik, want uit de manier
waarop hij deze teksten ge
bruikt (misbruikt?) blijkt mijns
inziens dat Neetesons boek
vooral een verdedigingsge
schrift is tegen hen die niet zo
weg zijn van de uitingen van de
Toronto-zegen. Dat zijn de
broeders en zusters die zich
meenden te moeten afscheiden
van zijn gemeente, maar onder
tussen geeft hij ook de 'traditio
nele kerken' er behoorlijk van
langs. Niet altijd geheel onte
recht, maar de scherpte van de
kritiek gaat voor mij hier en
daar te ver.
Geestvervoering en zinsverrukking
door Kees Neeteson, 171 pag., uitg.
CCZM, ISBN90-75226-06-3
Rusten in de Geest door M. F. G.
Parmentier, 56 pag., uitg. St. Vuur,
ISBN 90-71571-24-6
Heil maakt heel door Marden Par
mentier, 162 pag., uitg. Meinenma,
ISBN 90-211-3661-9
1 20°
N 3
|lbu
hi Zierikzee 5
ifaa
Antwerps,
Eindelijk gaat een hogedrukgebied, Door: Vladimir de,
dat langzaam nadert vanuit het zuid
westen, nu dan toch zijn invloed uitoefenen op het weer inZs
land. Dat gaat echter langzaam want vandaag is er nog spray
enkele wolkenvelden. De kans dat daaruit nog een bui valtwc
echter steeds kleiner en als de zon even schijnt, kan de temp;
tuur in het oosten van de regio tot 21 graden oplopen. Op pis
waar de bewolking hardnekkig is, blijft het circa 19 graden.D,
neemt verder af en is slechts nog matig, 3 Bft, uit het noords-
ven open water. Woensdag trekt het hogedrukgebied naard-
se Bocht boven de Wadden en de wind draait dan verder na?
noordoosten. Daardoor kan de temperatuur opnieuw een of:
graden stijgen en op donderdag geldt hetzelfde. De temper?,
loopt dan bij een matige oostelijke wind in de regio mogelijk
naar waarden rond 25 graden en als dat gebeurt is ervoorfe
sinds een maand weer sprake van een zomerse dag in de rep'
was namelijk op 7 juni dat de
temperatuur in Vlissingen
voor het laatst boven de 25
graden uit steeg. Volgens de
meerjarige gemiddelden
zouden er in de maand juli 3
dagen moeten zijn in Vlissin
gen met een temperatuur bo
ven 25 graden. Of het war
mere weer voor langere tijd
aanhoudt, is echter de vraag.
Een depressie ontwikkelt zich
donderdag boven het westen
van Frankrijk en de eerste be
wolking bereikt al in de loop
van vrijdag vermoedelijk
Zeeland. In het weekeinde
trekt de storing naar het
noorden maar de kans is
groot dat er ook dan nog en
kele buien gaan vallen.
Af en toe zon
i -
[f221
*7
Vooruitzichten
woensdag
donderdac
vrijdag
zaterdag
weer
max.
22=
23*
25°
23*
min.
14*
14°
15°
16°
wind
0N0 3
03
0Z0 3
ZZW 3
Zon et
Maan
op5.3i
Onder:
op 9.2:
Onderi
Nautisch bericht
Wind: noord, 3 Beaufort. Zicht: goed. Temperatuur kustwats
graden. Maximum golfhoogte monding Scheldes: 0,5 melei
door Louis Burgers
Ooit is hij omschreven als
een 'trappelwagen', een
'steekpeerd' of zelfs een
'zwijntje'. In de eerste jaren
na de introductie krijgt de
nederige fiets ook wel namen
als 'snelvoertuig', 'spotter-
wiel' of 'brik'. 'Stalen ros' is
ook zo'n term, maar die be
staat nog. Nu de Tour de
France van start is gegaan
zullen heel wat renners op
hun 'stalen' ros moeten af
zien tijdens de beklimmin
gen van de Alpe d'Huez of
Tourmalet.
Nederland raakte in 1869 in
de ban van wat hier later de
fiets is gaan heten. De véloci-
pède, of loopfiets, was al eer
der uitgevonden, maar bleek
geen succes. Pas rond 1860
ontwikkelden vader en zoon
Michaux uit het Franse Bar-
le-Duc een ijzeren gevaarte
met trappers aan de as van
het voorwiel. Deze vélocipè-
de werd de voorvader van on
ze fiets, en al direct na de in
trede daarvan vlogen talloze
taalkundigen elkaar in de
haren over een goed Neder
lands woord.
Aan de vooravond van de af
gelopen zaterdag begonnen
Tour '97 publiceerde de his
toricus en journalist Ewoud
Sanders een hilarisch verslag
van de zoektocht naar de
aanduidingen van onze fiets
en naar de herkomst van die
woorden. Want 'vélocipède'
was wel een erg moeilijk
woord en vooral erg Frans en
dat viel ook in de vorige eeuw
vooral in Vlaanderen geheel
verkeerd. Sanders vond in
totaal zo'n zeventig verschil
lende omschrijvingen.
Alles mocht, als het maar niet
'fiets' werd, bedacht eind vo
rige eeuw de Utrechtse let
terkundige Alfred Buijs. De
ze vriend van de schrijver
Multatuli kwam op de prop
pen met rij-wiel, analoog aan
het al ingeburgerde 'rij-tuig,
schrijft Sanders. Zijn vondst
werd gestolen door de Leidse
hoogleraar Matthias de
Vries, die in zijn eigen Woor
denboek der Nederlandsche
Taal zichzelf als bedenker
opwierp.
Niets mocht echter baten.
Een kwart eeuw na de intro
ductie van de vélo waarde het
verfoeide woord 'fiets' rond.
Waarom verfoeid? Omdat het
woord niet was ontstaan in
de studeerkamers van de ge
leerden, maar werd uitge
vonden door het gewone
volk. De redactie van De
Kampioen omschreef het
woord dan ook als 'geniepig'.
„Het woord fiets piept, alsof
de ie-klank tusschen de drie
scherpste letters van ons al
phabet in de klem zat. (Het
doet ons denken) aan een
halfsleetje dat piepend om
olie door een gevoelloozen
fietsbarbaar met ruwe bon
kige trappen al maar voort
gedreven wordt," schrijft de
redactie in antwoord op een
brief van een 'dame' uit Nij
megen.
Fiets mocht dus niet. In de
ogen van het bestuur van wat
later de Algemene Neder
landsche Wielrijdersbond
(ANWB) zou worden, gold
het woord fiets als bargoens,
een vulgair woord.
Ewoud Sanders' zoektocht
naar het ontstaan van 'fiets'
brengt ons onder meer tot de
constatering'dat Zuid-Hol
landers de benaming 'viets'
introduceerden als verbaste-
ring van het Franse woord Vi
tesse. In Gelderland daaren
tegen verwijst men naar de
Wageningse bondsrijwiel-
hersteller le klas, Elie Cor
nells Viets. Ook de Apel-
doomse inktf abri kant Dirk
Christiaan Lucas Neelmeijer
wordt genoemd als bedenker
van de uiteindelijke fiets.
Gevreesd moet worden dat
de geleerden het er nooit
meer over eens zul 1 en worden
wie wanneer welke term
heeft bedacht. Uit het ge
schrift van Sanders wordt in
ieder geval duidelijk dat
'fiets'het uiteindelijk gewor
den is. Het doet er eigenlijk
niet meer toe of dat een ver
bastering is van de naam
'Viets' of van het volksbegrip
(uit de 19e eeuw!) 'vietsen'
snel bewegen. Belangrijk is
wel dat onze jongens in
Frankrijk de pedalen snel ge
noeg ronddraaien. GPD
Ewoud Sanders, Fiets! De ge
schiedenis van een vulgair jon
genswoord. SDU Uitgevers.
ISBN 90 75566 38 7. Prijs f 19,90
De politie kondigt voor vandaag de volgende snelheidscontroles aan:
A2 - tussen Amsterdam-Utrecht-Den Bosch vice versa
A10 - ringweg Amsterdam
A4 - ter hoogte van Leidschendam
Waterstanden
Toonder Studio's DINSDAG Hoogwater
Heer Bommel stond naast Joost op de stoep en keek bekommerd de
politieboot na.
„Wat een vreselijke toestand voor een heer van mijn stand', klaagde
hij.
„Mijn gazon is geruïneerd en mijn huis is overwoekerd door water,
als je begrijpt wat ik bedoel. En ik krijg de schuld. De commissaris
gaat me voor de rechter dagen omdat de markies hem tegen mij
heeft opgezet. Ach, waar heb ik dit alles aan verdiend?"
„De markies is een astrant persoon, als ik mij zo mag uitdrukken",
zei Joost. „Hij heeft mij met de omelet laten staan. Maar deze stroom
is zeer betreurenswaardig, heer Olivier. U had dit niet moeten doen,
met uw permissie."
„Ik heb dit niet gedaan!", riep heer Bommel stampvoetend uit.
„Hoe kan ik? Waarom zou ik?"
Op dat moment werd hij gestoord door een zwaar eind touwwerk,
dat hem vanaf het grasveld werd toegeworpen.
„Ahoy!", riep een rauwe stem. „Maak eens vast, maat!"
Heer Ollie verstomde. Hij draaide zich onthutst om en stond nu oog
in oog met de schipper van een aanleggend vaartuig.
„W-wat betekent dit?", vroeg hij met bleke lippen. „Is het nog niet
genoeg, dat ik door mijn eigen personeel in twijfel wordt getrokken?
Het water spoelt door mijn kelders en de politie schrijft me op en jij
gooit met touw."
„Ja", zei de schipper verveeld. „Leg eens vast, maat!"
„Ik ben je maat nietriep heer Ollie met overslaande stem. „Ik ben
heer Olivier B. Bommel en dit is Bommelstein; een heerlijkheid
De varensgezel opende de ogen wat verder en keek verrast rond.
„O", zei hij, „is dit het Blauwhoedenveem niet?"
In sommige vakjes staat een getal dat correspondeert met een getal in de balk onderaan. De letters die
ingevuld worden in de vakjes met een getal, kunnen ook op de balk worden ingevuld. Verticaal vormen
de letters in de eerste en derde kolom ook een woord. Hoe luidt het sleutelwoord?
1Rad met inkepingen; 2. vogel; 3. hoes; 4. zacht spreken; 5. springstof; 6. aanhangwagen; 7. anoniem; 8.
aanstoot.
8
4
9
6
7
2
6
7
4
2
2
5
6
7
7
6
3
7
6
6
8
3
10
7
3
9
2
6
1
1
6
7
8
2
2
10
6
7
1
6
7
8
9
10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Oplossing maandag 7 juli
ster-kast
t-gelid-e
op-kap-nr
ore-k-per
meer-noga
-m-uni-a-
ring-sate
een-n-fit
br-nel-et
u-kaper-e
stop-kaar
_Janny van der Lee_
Aardappelsoufflé
met walnoten
Old Amsterdam is een pikante kaas
die los aan het stuk te koop is, maar
ook kant en klaar geraspt in zakjes. In
plaats van deze kaas kunt u uiteraard el
ke andere pittige kaas nemen die uw
voorkeur heeft.
4 personen
1 kilo (kruimige) aardappels
zout
1 zakje geraspte Old Amsterdam (85
gram)
75 gram walnoten
25 gram boter of margarine
1,5-2 dl melk
peper, nootmuskaat
2 eierenboter of margarine om in te vet
ten.
Schil en kook de aardappels als gebrui
kelijk.
Verbrokkel de walnoten. Giet de aard
appels af en stamp ze fijn. Meng boter
en melk door de aardappelen, zodat een
smeuig geheel ontstaat. Breng op
smaak met peper, zouten nootmuskaat.
Splits de eieren. Meng eerst de eidooi
ers en dan iets meer dan de helft van de
geraspte kaas en ongeveer 2/3 deel van
de noten door de aardappelmassa. Klop
de eiwitten stijf en spatel ze door de
aardappelmassa. Doe het geheel over
in een ingevette souffléschaal en be
strooi met de rest van de kaas en de no
ten. Bak de aardappelsoufflé in 25-30
minuten goudbruin en mooi hoog.
Open de ovendeur niet tussentijds.
8 JULI
Vlissingen
Terneuzen
Bath
Roompot Buiten
Zierikzee
Wemeldinge
Philipsdam West
uur cm uur
05.08 229 17.29
05.27 255 17.45
06.26 298 18.45
05.10 172 17.25
06.50 166 19.00
06.50 18919.05
07.15 176 19.20
Laag water
uur cm ui
11.22 17523.!
11.48 183
00.45 23512.5!
11.20 12123/
00.35 156123
00.40 17012/
00.30 16412/
Een hogedrukgebied gaat langzamerhand meer en meerit
in het westen van Europa bepalen. Hierdoor krijgt de zonvï
grotendeels het heft in handen boven de Britse eilanden,
lux, Frankrijk, Spanje en Portugal. Vooral rond de Noordz#
echter ook wel diverse wolkenvelden de zon nog even kum
sluieren. Het blijft wel droog bij maxima tussen 20 en 25gj?
het binnenland van Spanje stijgt het kwik echter gemakken
boven de 30 graden. Het hogedrukgebied is echter geen Is'
ven beschoren en al op donderdag is op de weerkaarten dl
vrijwel niet meer terug te vinden. Een depressie boven het'
den van Finland zorgt voor veel bewolking en diverse buie'
het midden en noorden van Scandinavië. Ook is er een dep'
actief boven de Oekraïne. Deze depressie levert veel onw#
en op boven het oosten van Polen, Tsjechië, Rusland en R«
menië. Met name boven het zuiden van Polen wordt veeltf
verwacht bovenop al het hemelwater dat de afgelopen da?
gevallen is. Ook de Alpen en het voorrrtalig Joegoslavië V;
vandaag wat regen te verwerken. Veel zonniger is en blijft11
vakantielanden rond de Middellandse Zee. Bij middagtemP
ren tussen de 25 en 30 graden is het daar volop zomer.
Europa: Doortrekhoog
WOENSDAG
9 JULI
Vlissingen
Terneuzen
Bath
Roompot Buiten
Zierikzee
Wemeldinge
Philipsdam West
Hoog water
uur cm uur cm
05.46 219 18.05 206
06.07 245 18.25 232
07.06 288 19.22 270
05.45 164 18.05 150
07.25 160 19.30 149
07.30 182 19.35 170
07.40 170 19.40 158
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied
zware sneeuw
llchl bewolkl
lichle regen
matige regen
zwaarbewolkt zware regen
Laag wa'.
uur
11.56
00.20
01.20
12.05
01.15
01.15
01.10
cm
167
210
231
117
156
169
165
