Altijd belust op een avontuurtje
Een gedroomde werkelijkheid
PZC
Structuurschets geef
aanzetten voor beter
leefmilieu in Benelu
Dance en r&b van Dynamic J
verovert snel de muziekwerel
zeeland
1
Historische hardzeildag brengt leven in Veerse toeristenketel
kunst cultuur
dinsdag 8 juli 1997
van onze verslaggever
Wout Bareman
TERNEUZEN - Overvolle we
gen, uitdijende steden en op
rukkende haven- en industrie
gebieden zetten de kwaliteit
van het leefmilieu in de Bene-
lux-landen steeds meer onder
druk. In de Tweede Benelux
Structuurschets pogen onder
zoekers - in opdracht van de
ministers van Ruimtelijke Or
dening van Nederland, Vlaan
deren, Wallonië, Brussel en
Luxemburg - één gezamenlijke
toekomst-visie te formuleren.
Die moet als leidraad dienen
voor een nieuw beleid op lande
lijk, gewestelijk en regionaal ni
veau met de nadruk op de grens
gebieden.
Volgens de onderzoekers valt
niet te ontkomen aan een grens
overschrijdend beleid dat
zoveel mogelijk op elkaar is
afgestemd. Vooral in de grens
streken wordt nauwelijks nog
geaccepteerd dat er - terwijl de
grenzen zouden moeten verva
gen - ondanks alles nog steeds
sprake is van compleet van el
kaar verschillende en vaak te
genstrijdige beleidsvisies op het
gebied van de ruimtelijke orde
ning.
De drie thema's die in de ont-
werp-structuurschets centraal
staan zijn: locatiebeleid (keuzes
voor nieuwe locaties voor wo
nen, werken en voorzieningen,
waarbij het uitgangspunt is de
uit de hand lopende mobiliteit
te beperken), hoofdinfrastruc
tuur (beleidskeuzes ten aanzien
van een samenwerkend netwerk
van hoofdtransportassen, ach
terlandverbindingen en infra
structuur-knooppunten) en
landelijk gebied (grensover
schrijdende aspecten van de re
latie tussen landbouw en leef
milieu). Belangrijkste doel:
duurzaam gebruik van de be
perkte ruimte in de Benelux.
Samenwerking
Secretaris-generaal drs.
B. M. J.Hennekam: „DeTweede
Schets heeft daarnaast als be
langrijke missie het bevorderen
van de concrete samenwerking
op het gebied van ruimtelijke
ordening op de werkvloer. met
name in de grensgebieden.
Daarover moet niet zozeer in
onze respectievelijke hoofdste
den of in het Benelux-hu«
slist worden, maar datniot;
gepakt worden door de me
en. instanties ter plaatse,;
dag opnieuw."
De samenstellers geven in;
lijnen aan hoe in hun ogg
beleid eruit zou moeten:
Nieuwe woningen en econ
sche activiteiten dienen a
concentreren in de stede
gebieden. Dat komt de land:
ke gebieden ten goede. It
gebieden moeten kans
agrarische activiteiten v:,
gestimuleerd, landschapp.;
kwaliteiten worden verst en
toerisme en recreatie word-:
gepast.
Infrastructuur
Volgens de Benelux-plar;
makers moeten de economi
ontwikkelingen plaatsvn
daar waar dat tot nu toe
gebeurde. „In feite vorm-:
mainports Rotterdam en
weipen, aangevuld met
havens, één havencomple
grootste ter wereld." Ha\;
bonden economische acin
ten moeten in dat 'con;
worden geconcentreerd,
versnippering mag g'eensp
zijn. In de schets wordteen;
ge samenwerking tussen c-
vens in de Benelux-Dell:
pleit, zij het met behoud v:
gezonde concurrentie. G
voorkomen dat de infrü
tuur in de havengebiedenc
slibt, moeten zowel voe
personen- als het goedere
voer maatregelen worde:
troffen.
Het woon-werkverkeer
worden beperkt door vï
houden aan een duidelijk
centratie van wonen en v,-
op bepaalde locaties. Daar
moet collectief vervoer (b
trein) en het gebruik vanc
worden gestimuleerd. Yd
goederenvervoer betreft
toverwoord: multimodal
waarin vervoer over de
over water en per spoon
gecombineerd en het ve
per schip en trein extra:
gestimuleerd. Daarvoor
goede verbindingen ree:
achterland onontbe
Tenslotte moet in het te
stige beleid het instandh:
en ontwikkelen van m
waarden een belangrijk
spelen.
van onze verslaggever
Harmen van der Werf
VEERE - De gezelligheid en het
historische tafereel. Daar draait
het komende zaterdag om, op
het Veerse Meer, tijdens de vijf
de Van Loon-hardzeildag. Een
echte wedstrijd is het niet. En
ISF-directeur
drs. R. Klaassen
overleden
GOES - Vrijdag is in zijn woon
plaats Goes, drs. Rob Klaassen
overleden. Hij was sinds 1990
directeur van de International
Schelde Faculteit (ISF).
Drs. Klaassen begeleidde de op
zet en de ontwikkeling van de
organisatie die onderwijs en be
drijfsleven grensoverschrij
dend bijeen wil brengen. In de
Europese regio's Oost- en West
Vlaanderen en Zeeland werden
kennis en ontwikkeling samen
gebracht om elkaar onderling te
versterken.
Rob Klaassen werd 43 jaar. De
crematieplechtigheid is morgen
(woensdag) in het crematorium
in Middelburg.
Wilko Schuringa
nieuwe directeur
van Cinema
Middelburg
MIDDELBURG - Cinema Mid
delburg heeft een nieuwe direc
teur. Per 1 september zal Jan-
Wilko Schuringa de huidige di
recteur Willem Nijssen opvol
gen.
Schuringa is 29 jaar. Hij woont
op het ogenblik in Amsterdam.
Vanaf 1975 heeft hij een tijdlang
in Middelburg gewoond waar
hij zjjn VWO-diploma behaal
de. Vervolgens vertrok hij naar
Rotterdam om aan de Erasmus
Universiteit Kunst- en Cultuur
wetenschappen te studeren. Hij
deed onder meer onderzoek
naar de vertoningsmogelijkhe-
den van de kleinere Europese
film.
Schuringa kent Cinema Mid
delburg. Sinds 1993 is hij als
vrij williger en staflid betrokken
bij de organisatie van het Film
festival Zeeland.
toch zit er eeix behoorlijk wed
strijdelement in. Organisatoren
Jan Hendriksen en Klaas Ten-
wolde van de Stichting Behoud
Hoogaars kijken al reikhalzend
uit naar de finish voor de Camp-
veerse Toren. Wie komt als eer
ste over de streep? Zal het weer
de vrij jonge stalen hoogaars
Nieuwe Maen zijn? Of één van
de authentieke hoogaarsjach-
ten Jetty of Windroos?
Ze mogen het eigenlijk niet zeg
gen, Maar stilletjes hopen Ten-
wolde en Hendriksen op een nek
aan nek-race tussen de Jetty en
de Windroos. Dat zou pas de tij
den van wéleer doen herleven.
De Jetty, de Windroos en ook de
Ture hebben vaak tegen elkaar
gestreden. In de jaren dertig. Op
de Schelde. Want het zijn Belgi
sche kopieën van de ware
Zeeuwse hoogaars.
Er is nooit mee gevist. Er is al
leen voor het plezier mee geva
ren. „Volg de Jetty", heette het
in zeilkringen, „dan heb je ten
minste kans op de tweede
plaats." Aardappelen gingen
geschild aan boord. Het servies
ging eraf. Dat scheelde gewicht
voor de race.
De Jetty, gebouwd in 1913, is ge
red door Wijnand van Gessel,
directeur van het Vlissingse
scheepvaartbedrijf Oceanwide.
De Windroos uit 1926 behoort
tegenwoordig toe aan Rinus
Platschorre, van de Kombinatie
Middelplaat, de Westerschelde-
tunnel-bouwer
Helaas kan de Turc niet naar de
hardzeildag komen", zegt Ten-
wolde. „Wij hadden dan de be
roemdste hoogaarsjachten uit
de jaren dertig bij elkaar gehad.
In 1998 misschien."
Wind
Of het spannend wordt tussen
de Jetty, de Windroos en de
Nieuwe Maen, zal vooral van
het weer afhangen. Tot op heden
had de Stichting Behoud Hoog
aars daar weinig geluk mee.
Hendriksen: „Wij hebbensteeds
te licht weer gehad. Voor een
hardzeildag is dat vervelend.
Wij willen de schepen toch in
volle vaart tonen." Hij kijkt
naar buiten, waar de regen ge
staag naar beneden valt. „Wie
weet wordt het nu beter."
Tijdens de Van Loon-hardzeil
dag is het eigenlijk alleen in
1928 echt goed zeilweer ge
weest, toen voor het eerst deze
race voor Veere is gehouden.
Daaraan ontleent het huidige
evenement ook zijn bestaan. De
Stichting Behoud Hoogaars
heeft in 1994 de draad opge
pakt, waar die in 1928 was blij
ven liggen.
Eerbetoon
Hendrik Willem van Loon staat
te boek als de man achter de race
van 1928. Vandaar ook de naam
'Van Loon-hardzeildag', als
eerbetoon van de Stichting Be-
hóud Hoogaars aan de bonvi-
vant die van 1927 tot 1932 in
Veere woonde.
Van Loon, geboren in Rotter
dam en beroemd geworden als
geschiedschrijver in Amerika,
leefde in zijn Veerse jaren aan de
kaai. Tegenover zijn woning lag
het vol met Arnemuidse hoog
aarzen. Hij zag iets wat de vis-
sers nog niet ondeikenden: dat
het weieens snel afgelopen zou
kunnen zijn met die bootjes.
Avontuurtje
Modem als hij was, en belust op
een avontuurtje, zette Van Loon
een hoogaars-wedstrijd op
touw. Als toeristische attractie.
Hij schreef er zelfs over in De
Kampioen, toen ook al het blad
van de ANWB. 'Een wedstrijd
scheen het beste plan om eens
een beetje leven in die garnalen-
ketel te brouwen'.
De Arnemuidenaars deden mee,
hoewel zij in tegenstelling tot de
Belgische jachthoogaars-bezit-
ters niets met wedstrijden op
hadden. Ze hadden waarschijn
lijk des te meer op met het prij
zengeld, dat opliep tot veertig'
gulden voor de winnaar. Een
visreis was minder lucratief.
Frits Philips, een vriend van Van
Loon, was één van de vexiichte
sponsors.
Tweeëntwintig hoogaarzen ver
schenen de vierde augustus van
1928 aan de start. Aanstaande
zaterdag zullen evenveel histo
rische schepen van staxt gaan;
omstreeks half elf 's ochtends op
het Veerse Meex-, voor de Camp-
veerse Toren. De hardzeildag
duurt tot half vijf 's middags. De
prijsuitreiking vindt een uur la
ter plaats. Afhankelijk van de
wind zal de vloot twee of drie
keer Veere passeren.
Stoomsleper
De zeilmanifestatie begint fei
telijk al een dag eerder-, op vrij
dag 11 juli, met een aanbreng-
tocht van Zierikzee naar Veere.
Speciale attractie is de authen
tieke Schiedamse stoomsleper-
Hercules uit 1915. De Hercules
begeleidt de vloot vrijdag naar
Veere, waar de aankomst is
voorzien tussen vijf en zes uxu- 's
middags. De stoomsleper doet
op de hardzeildag dienst als
start- en finishschip.
Het gaat zaterdag, behalve om
de gezelligheid, ook om de eer-.
En niet zoals in 1928 om bege
renswaardige centen. De eer
voor de snelste hoogaars of
hengst bestaat uit een zilveren
miniatuur hoogaars, waarvoor
(toeval of niet) de jachthoogaars
Jetty symbool heeft gestaan.
De ARM 4 van J. Siereveld en de ARM 34 van A Theune passeren de Campveerse Toren. Zij eindigden
respectievelijk op tweede en zesde plaats, goed voor 35 en 15 gulden.
De Arnemuidse hoogaarsvloot bijna zeventig jaar geleden.
door Nico Out
Arjen de Jonge schildert
Schouwen zoals niemand
het ooit zag. Ilona Schmit ver
beeldt in haar landschappen
een droomwereld. Magisch
realisme is het etiket dat De
Jonge krijgt opgeplakt, terwijl
Schmit onder de noemer 'naïe
ve kunst' wordt onderge
bracht. Beiden schilderen een
wereld die alleen in de verbeel
ding bestaat. Waarbij De Jon
ge vooral een weemoedige ver
vreemding etaleert en Schmit
voorziet in het verlangen naar
sprookjes.
Kleine paneeltjes zijnhet die in
de Bewaerschole hangen. Ze
ventien stuks, niet groter dan
een A4-tje. Elke vierkante mil
limeter is met zorg gebx-uikt.
Wat niet betekent dat De Jonge
alles volschildert. Zijn dorps
gezichten, soms is ook een en
kel huis voldoende, worden
juist bepaald door de leegte.
Het kei-kje van Noordwelle
staat moederziel alleen op een
weidse vlakte. Een kale boom
en enkele palen benadrukken
de eenzaamheid van het kerk
gebouw. Mensen komen maar
af en toe in beeld en dan nog
klein.-Als figuranten in een de
cor dat zelf het verhaal vertelt.
Wat voor verhaal is dat dan?
Door de gebouwen die hij
schildert te isoleren wordt hun
aanwezigheid sterker voel
baar Ze zijn getuigen van het
komen en gaan van mensen:
bewoners, gebruikers, passan
ten. In de schildex-ijen van De
Jonge bestaan ze nog als ande
re bouwsels al verdwenen zijn
en bestonden ze al voordat la
tere panden verschenen. In fei
te vertelt De Jonge het verhaal
van de tijd die alles oplost. Op
den duur zelfs de bouwsels die
zijn schilderijen bevolken.
Dat idee krijgt reliëf door het
gebruik van licht. Door, zoals
op bijgaande reproduktie, de
gevels tegen een donkere lucht
te plaatsen en ze fel te verlich
ten, krijg je de indruk dat er in
de diepgrijze wolken even een
venster wordt geopend, waar
door het eeuwige licht kan
ontsnappen om dat stille
dorpsgezicht aan te raken. Ti j-
delijkheid voor een moment
verlicht. In feite is dat een me
tafoor voor leven. Dat kan
soms lang duren, maar is niet
meer dan een flintertje van de
eeuwigheid.
Omdat de Jonge goed schil
dert, kan ik als toeschouwer in
zijn beelden meegaan. Hij weet
verfijnd te nuanceren en on
danks de afwezigheid van een
duidelijk handschrift zijn de
vlakken niet doods. Als je goed
kijkt zie je verschillen in de
manier waarop hij bijvoor-
beeld een muur of een stuk
grasland suggereert. Zacht en
vloeiend lopen de tinten van de
aarde in elkaar over-. En met
een even andei-e toets streelt
De Jonge een muur tot leven.
Daarom is het jammer dat hij
een enkele keer alle steentjes
en dakpannen van een pandje
weergeeft. De achter-kant van
het voormalige gemeentehuis
je van Sint Anna ter Muiden is
doodgeschilderd. Juist het
plaatsen van gedetailleerde
partijen naast ongebroken
vlakken is één van de elemen
ten die zijn paneeltjes het aan
zien waard maakt.
Paradijsjes
De Schotse Huizen in Veere
zijn weer open. Hopelijk valt
het doek ook na dit seizoen
niet. Ik vind het een van de aar
digste musea van Zeeland,
waar historie en beeldende
kunst evenwichtig samenko
men. Een financiële impuls,
een uitnodigender ingang en
een fris presentatie- en promo
tiebeleid zouden toch perspec
tief moeten bieden. Hoewel het
erfgoed niet snel winst zal op
leveren. Maar die wordt elders
in het stadje toch ruimschoots
behaald?
Ilona Schmit schildert sinds
1973 haar dromerige land
schappen en nam er dertig mee
naar Veere. Naast het Ideine
formaat zijn er ook enkele doe
ken die meer dan manshoog
zijn. Allemaal zijn ze vervuld
van de liefde voor de georden
de natuur, zoals die in Zeeland
en in haar eigen tuin vorm
kreeg.
Het naïeve slaat op het vlakke
van haar taferelen. Hoewel zij
perspectief gebruikt en vaak
doorkijkjes en diepte suggere
rende elementen schildert,
staat haar werkwijze ver af
van een naturalistische aan
pak. De verftoetsen waar-mee
zij blaadjes van bomen of bloe
men aanduidt blijven verftoet
sen. Pas op een afstand komt
de voorstelling tot leven.
De composities zijn steevast
symmetrisch opgebouwd en
daardoor rustgevend. Ook de
cirkel als teken van perfecte
harmonie en eeuwigheid komt
vaak terug. Als een kring van
bomen of bolbloeiende bloem
potten. als een gouden opening
in een haag waarin een cirkel
vormige tuin een plaats kreeg.
Elk landschap is een lusthof in
de degelijke zin van het woord.
Een ouder echtpaar zit onder
een boom of blikt genoeglijk de
verte in. Een braaf en onbe
zorgd paradijs waar de erf
zonde is opgelost in engelenge
zang. Want die duiken vlinder
achtig op om het groen met lin
ten te versieren. Het is een druk
ingerichte wereld, waarin alle
tijd wordt besteed aan het
knippen van hagen en snoeien
van struiken. Ontwikkelingen
lijken niet te bestaan. Altijd
blijft de cyclus die uitmondt in
een bloeiende natuur.
Ilona Schmit munt niet uit in
geraffineerd verfgebruik. Zij
suggereert droog en uitputtend
elk blaadj e en elke vrucht. Om
dat het geheel meer is dan de
som der delen oogt haar werk
toch overtuigend. De taferelen
zijn doortrokken van een op
recht gevoel van blijdschap en
verwondering. Op een van de
grote doeken lees ik een spreuk
die dat helder illustreert: Zo
lang ik een muze en een tuin
heb, zolang heb ik een toe
komst. Voor beide zal ik zo
goed als ik kan zorgen.
Arjen de Jonge. Bewaerschole,
Burgh-Haamstede. Tot en met 26
juli. Ilona Schmit. Schotse Huizen,
Veere. Tot en met 3 augustus.
Arjen de Jonge: 'Noordgouwe'. foto Pieter Honhoff
Dynamic Joy
van onze verslaggever
Ernstjan Rozendaal
MIDDELBURG - Ze sparen
kosten noch moeite om de top te
bereiken. De Middelburgse mu-
ziekformatie Dynamic Joy wil
de Nederlandse muziekwereld
veroveren met commerciële
dance en r&b. Er zijn al tiendui
zenden guldens geïnvesteerd in
een eigen studio waarin muziek
direct op een master-cd kan
worden gezet. Op het ogenblik
wordt een dansgroep gefor
meerd die de studiogroep tij
dens optredens een gezicht moet
geven. Een eerste optreden
volgt pas wanneer alles tot in de
perfectie is geregeld, zegt op
richter Ernesto Koch. „We wil
len met kop en schouders boven
de gemiddelde muziekgroep
uitsteken. Dynamic Joy moet
als een bom inslaan."
Koch komt uit een muzikaal ge
slacht. Zijn vader is directeur-
van de muziekschool Brabant
en ook zijn moeder geeft daar
les. Tot voor kort maakte hij in
Tilburg deel uit van een dance-
formatie. Nu hij in Zeeland
woont, is hij opnieuw begonnen.
Met Erwin Trankotta compo
neert en registreert hij muziek in
zijn eigen studio die met de mo
dernste apparatuur is ingericht.
Tot Dynamic Joy behoren ver
der de twee zangeressen Petra
Tahaparv en Martha Tapilaha,
choreografe Sarah Massey en
een heuse pr-man, JerrelBiswa-
ne. Dynamic Joy werkt met een
aantal danseressen op proef.
Twee audities moeten de ko
mende weken een definitieve
groep van zes tot acht danseres
sen opleveren.
Over de muziek die Dynamic
Joy wil maken doet Koch niet
geheimzinnig. „Commerciële
dance, r&b en soul. Echt muziek
voor een breed publiek. Wij zijn
de enige band in Zeeland die de
ze muziek goed en professioneel
kan maken. Het project is zeer
commercieel van opzet, Wij zijn
geen groep die in kroegjes
speelt. We zijn in oktober be
gonnen en het gaat keihard. On
ze site op Internet levert veel
reacties op uit binnen- en bui
tenland, onze muziek is regel
matig op de radio en binnenkort
hopen we met een platenmaat
schappij in zee te gaan."
De composities van Dynamic
Joy worden met computer, se-
quenzer en sampler in elkaar
gezet. Muziekinstrumenten ko
men er niet aan te pas. „Deze
manier van muziekmaken is in
Nederland sterk in opkomst",
aldus Koch. „Hiphop, house,
dance, het komt allemaal op die
manier tot stand. Zeifs bij Whit
ney Houston denk je dat je een
heel orkest hoort, maar het zijn
allemaal computers. Er zijn
geen mensen voor nodig en de
kwaliteit is top. Een drummer-
heeft nou eenmaal niet meer dan
twee armen en twee benen,
maar een drumcomputer heeft
wel duizend armen en benen. De
investering is duur-, maar uitein
delijk werkt dit goedkoper want
één iemand kan alle apparatuur
bedienen."
„Ik-ben meer programmeur dan
muzikant. Het
het enige wat telt
moest je alles noot
kunnen inspelen, nu
computer het muziekstil!
voor stap op. We
muziekstijl die
goed in de markt ligt.
bijvoorbeeld dance of
basis pakken we een
een beat van een
mer en daarmee ga£
menteren. Een van
sen maakt de
natuurlijk geen
een hit, maar j e kunt je we
ren op nummers die nu
trek zijn. Die kopiëren
maar we maken wel geto
het tempo of vanbepaalö
ken."
Randstad
Dynamic Joy richt zicht
de eerste plaats op Z<
Koch: „Hier zijn geengfl
cotheken. Daarvoor raoi
naar de Randstad. Het
niet uit waar je de i
maakt, het gaat erom w
terecht komt. Toch zoe
onze danseressen het I
Zeeland, want dat wet
makkelijkst bij de repeti
verder is het natuurlijk
om de eerste groep in Zefl
zijn met zo'n concept 0
muziek."
Woe 9 juli vindt - vanaf -
auditie van Dynamic Joy
sportschool Projf Gym 's
gen. Info: 06-52830921 I»
0118-612301 (Ernesto)
biternet-adres Dynamic J<
Hwwiv.yjor ldaccess.nl/-c'F
