Hongkong als tijdbom in China PZC PZC Mexico verdient het verlost te worden van almachtige PRI Openbaar bestuur feiten en meningen 2 Historisch experiment kan communistische partij maken of breken vrijdag 4 juli 1947 vrijdag 4 juli 1997 van onze correspondente in Hongkong Yvonne van der Heijden De laatste Britse vlag is opge borgen in een Hongkongs museum. Op de knopen van de politie-imiformen in Hongkong is geen kroontje meer te beken nen. Aan de poorten van het le- gerhoofdkwatier in het centrum van Hongkong staan militairen van Chinese Volksleger op wacht. Vanaf afgelopen maandagnacht wappert de Chinese rode vlag met vijf sterren over de voorma lige Britse kroonkolonie, maar het hollen-en-draven leven is inmiddels - na vijf vrije dagen - hei-vat, alsof er niets speciaals heeft plaatsgevonden. Het lijkt erop dat de achtduizend journa listen die verslag hebben ge daan van de machtsoverdracht door de plaatselijke bevolking massaal worden uitgelachen. De algemene verwachting is dan ook dat vooralsnog weinig zal veranderen in het welvaren de handelsparadijs. Slechts in de komende jaren zal het pad van zijn verdere ontwikkeling duidelijk worden. 'Kom vol gend jaar om deze tijd nog maar eens kijken', is een veel gehoord advies van Hongkongers. Zij zijn het er in het algemeen over eens dat het 'oude' Hong kong zich zal aanpassen aan de nieuwe Chinese machthebbers, maar niemand weet het ant woord op de vraag: 'hoe dan wel?'. Het zal een geleidelijke verandering zijn die niet nood zakelijkerwijs slecht hoeft uit te pakken voor de zes miljoen in woners van de Aziatische ha venstad zelf. Geprofiteerd Integendeel zelfs. Hongkong heeft zich in de anderhalve eeuw onder Brits bestuur kun nen ontwikkelen van een kale rots tot een internationaal fi nancieel en handelscentrum juist door zich steeds weer aan te passen aan de veranderingen in het kolossale China. In de af gelopen twintig jaar dat de grenzen van de nog steeds com munistisch geregeerde Volksre publiek zijn opengesteld voor buitenlandse investeringen, hebben de Hongkongers het meest geprofiteerd van het enorme Chinese potentieel. Omgekeerd kan worden gezegd Het economische en commerciële hart van Hongkong. dat de Hongkongse zakenlieden veruit de grootste bijdrage heb ben geleverd aan wat ook wel het 'Chinese economische mira kel' wordt genoemd. De terugkeer onder Chinees ge zag zal voor Hongkong beteke nen dat er nog meer mogelijkhe den opdoemen zich te verrijken. De Chinese leiders in Peking hebben de Hongkongers al her haaldelijk opgeroepen te helpen bij het ontwikkelen van de ach tergebleven, centraal gelegen provincies. Peking hoopt in die gebieden het succes te herhalen van de economische experimenten uit de jaren tachtig waarbij Hong kong het voortouw heeft geno men en die China's kustprovin cies welvaart hebben gebracht. Omdat in het Chinese binnen land grond nog steeds goedkoop is en de lonen laag zijn, ruiken de Hongkongers winst en heb ben zij wel oren naar de investe- ringsvoorstellen uit het moe derland. Met het verder ineengevlochten raken van de economieën van China en Hongkong rijst de vraag in hoeverre de twee ver schillende politieke systemen gescheiden zullen kunnen blij ven. Hongkong is beloofd nog vijftig jaar zijn huidige vrije ka pitalistische levenswijze te mo gen voortzetten. Tegen die tijd. in 2047, wenst China zover ont wikkeld te zijn dat het een goede middenmoter is in de ontwik kelde wereld. Volgens de vooruitzichten in Pe king zal de communistische partij - wier gezag binnenslands nu al ver is uitgehold - dan nog steeds regeren. Uiteraard be staan uiteenlopende visies over de politieke toekomst van het China met daarbij inbegrepen Hongkong. Sinds de val van de Berlijnse Muur in 1989 en het uiteenval len van de Sovjet-Unie durven zelfs de zogenaamde 'deskundi gen' niet meer een halve eeuw vooruit te kijken. Dat gaat eens te meer op voor een vibrerende regio zoals Zuid-Oost-Azië waar veel ontwikkelingen die in Europa een eeuw hebben be slaan in'een decennium hun be slag krijgen. Gangmaker Er bestaat redelijke eensge zindheid dat China zichzelf on herstelbare schade zou berok- foto Jason Reed/RTR kenen als het ingrijpende veranderingen oplegt aan het systeem dat Hongkong succes vol heeft gemaakt. Wezenlijke onderdelen daarvan zijn: de rechtstaat, een onafhankelijke rechtspraak, het naleven van contracten en het respecteren van eigendomsrechten. Als Hongkong de richting in zou gaan van de rechteloze Chinese samenleving dan zal zijn rol als voortdurende gangmaker van de economie in China snel ero deren. Daar komt bij dat China - na twintig jaar van succesvolle economische hervormingen - nog slechts politiek gezien 'communistisch' genoemd kan worden. Voor het overige is een aanmerkeli j k deel van het land - dat net zo groot is als Europa - al behoorlijk kapitalistisch en vrij van partij-invloed. Het gaat dan niet alleen om het zakendoen maar bijvoorbeeld ook om het tempo van het leven, de manier van kleden, de popu laire muziek en het nachtleven in de welvarende steden die alle karaktertrekken van Hongkong krijgen. Aspiraties In de komende jaren wordt het interessant te volgen of ook in China de algemene theorie op gaat dat economische welvaart leidt tot een drang vanuit de be volking betrokken te worden bij de politieke besluitvorming. De Hongkongers hebben in de af gelopen tien jaar in ieder geval politieke aspiraties gekregen die niet meer kunnen worden genegeerd. Gegeven de toenemende be trokkenheid van Hongkong bij de explosieve economische ont wikkeling van het Chinese moe derland en de langzame be wustwording van de ruim een miljard Chinezen die onder communistisch bewind leven, valt een vergelijkbare ontwik keling - met ongetwijfeld Chi nese karaktertrekken - alles be halve uit te sluiten. Het historisch experiment om twee politieke systemen in de Volksrepubliek China toe te la ten, kan derhalve de toekomst van communistische partij ma ken of breken. Sommigen rede neren dat China en zijn alleen regerende partij sterker in hun schoenen komen te staan, om dat Hongkong nieuw leven zal blazen in het stoffige en starre systeem. Bastion Gezien de ondergang van de Eu ropese communistisch regimes ligt dit echter niet zo voor de hand. De terugkeer van kapita listisch Hongkong onder Chi nees gezag lijkt eerder een tijd bom onder het communistisch bastion dan onder de voormali ge kale rots. De Chinese president en partij leider Jiang Zemin kon nog wel eens spijt krijgen van de grote zelfverzekerdheid waarmee hij afgelopen dinsdagochtend de Speciale Administratieve Zone Hongkong in het leven heeft ge roepen. GPD Het conflict tussen de Rotterdamse korpschj Brinkman en korpsbeheerder Peper heeft h{' imago van het openbaar bestuur een flinV: deuk opgeleverd. Minister Dijkstal van Binnenlands Zaken erkent dat. Hij heeft in een poging om de burg inzicht te geven in de ruzie tussen burgemeester Pep en de korpschef een groot aantal vertrouwelijke stut ken openbaar gemaakt. Overigens hadden de beid kemphanen een deel van die vertrouwelijke informatj zelf al aan de media toevertrouwd. De minister geeft in een brief aan de Tweede Kamer; kennen dat hij verre van gelukkig is met de manie waarop Peper en Brinkman met het conflict zijn oma gaan. Hij veroordeelt de moddersmijterij waaraan be de partijen zich schuldig hebben gemaakt. Daarmee is de kous echter niet af. De minister blijft zi; ten met een groot probleem. Korpschef Brinkman sta; inmiddels op straat. Hij vecht zijn ontslag aan, maart: rugkeren naar het korps is onmogelijk. De minister vt Binnenlandse Zaken heeft terecht geconstateerd dat; een te groot verschil van inzicht tussen de korpsbehee der en de korpschef bestaat over de manier waarop lt ding aan het korps moet worden gegeven. Of zoals dj in de officiële berichten luidt: onverenigbaarheid va karakters. De korpschef kon, met de wet in de hand, worden on: slagen-. Maar gevolgen voor burgemeester en korpsbj heerder Peper zijn er vooralsnog niet. Hij hoeft gee verantwoording over zijn gedrag af te leggen. Op c korpsbeheerder is bijna geen democratische contra mogelijk. Van de gemeenteraad hoeft hij zich als korp beheerder niets aan te trekken. Ook is het niet nod: verantwoording af te leggen aan de minister van Bit nenlandse Zaken. Slechts het regionaal college -bt staande uit burgemeesters - kan de korpsbeheerder 1; verantwoording roepen. In het Rotterdamse conflict: dat echter niet gebeurd. De bewindsman heeft geleerd van de affaire in Rotte dam. Nog deze kabinetsperiode komt hij met voorste len die meer helderheid moeten verschaffen over de o: derlinge verantwoording tussen korpsbeheerde regionaal college en politieministers. Overigens ontspringt Peper de dans niet helemas Dijkstal heeft aangekondigd een gesprek met de Bc terdamse korpsbeheerder te willen hebben. Een et onderzoek naar Peper instellen, acht Dijkstal niet zi; taak. De Politiewet geeft hem daartoe te weinig mog lijkheden. Maar de minister van Binnenlandse ^Zaken liet vj doorschemeren dat een onderzoek naar de rol van Pi' per niet is uitgesloten. Hij speelde daarmee de Tweec Kamer een balletje toe. Zolang het democratische g in de Politiewet niet is gedicht, kan de Tweede Kam helderheid verschaffen. Een parlementair onderzot dat ook de positie van de korpsbeheerder kritisch b licht, kan het vertrouwen van de burger in het openbai bestuur wellicht weer herstellen. van onze correspondente in Mexico-Stad Katrien Gottlieb Uitgerekend nu de verkiezingen zondag de gemoederen in Mexico al zo in beweging brengen, is de vul kaan Popocatepètl weer actief gewor den. Een grijze plakkerige laag is op de stad neergedaald. Kinderen en be jaarden wordt geadviseerd binnen te blijven. Niet voor niets is in Mexico de mystiek een belangrijk onderdeel van het da gelijks leven. Wie kan het op handen zijnde verlies van de oppermachtige Partij van de Geïnstitutionaliseerde Revolutie (PRI) los zien van de grom mende en spuwende vulkaan? Mar keert 6 juli inderdaad het einde van de PRI? Alles wijst in die richting, zelfs de toch nog plotselinge dood van vakbonds leider Fidel Velfzquez (97), steunpi laar van de PRI, afgelopen week. Al jaren verwachtte men het overlijdens bericht van Velczquez, die de laatste tijd de massale bijeenkomsten sla pend bijwoonde. Dat hij net aan de vooravond van de verkiezingen zijn laatste adem uitblies wordt door zijn gedemoraliseerde partij gezien als veelzeggend voorteken. Voor het eerst sinds 1929 dreigt de partij iets van haar macht te verliezen aan generaalszoon Cuauhtemoc Car- dénas, kandidaat van de linkse oppo sitiepartij PRD voor het burgemees terschap in Mexico-Stad. Een sleutelpost, waarvoor men voorheen traditioneel werd aangewezen door de president, vaak als een van de hoogste bonussen ter beloning van hardwerkende, toegewijde PRI-le- den. Van nog groter belang is de nieu we samenstelling van het landelijk bestuur. Kiest het Mexicaanse volk zondag ook voor een linkse meerder heid in het Congres, dan zal de PRI na 68 jaar aanzienlijk minder invloed kunnen uitoefenen op de nationale politiek en wetgeving. Voorsprong De laatste opiniepeilingen wezen op een voorsprong van de PRD. Op het campagnebureau heerst een opge wonden stemming. Iedereen wordt geduldig te woord gestaan. Ook de vrouw die al de hele ochtend een stoel bezet houdt en klaagt over de demon straties in de stad. ,,Ik ken Cuauht emoc nog van school", roept ze tegen wie het horen wil. „Men heeft schoon genoeg van de cor ruptie, de loze beloften en de onveilig heid", zegt Armando Machorro, pers chef van Cuauhtemoc Cardénas. Iedereen ziet volgens Machorro dat een verandering mogelijk en boven dien noodzakelijk is. Maar welke ver andering? En kan Cardénas met zijn PRD dat in drie jaar tijd waarmaken? Als de PRD wint, dan breekt pas echt de chaos uit, denken dezelfde Mexica nen die hun stem toch aan de oppositie zullen geven. De PRI, zeggen zij, zal de macht niet ongestraft overgeven aan de vijand. Reken maar dat ze alles zullen doen Meer dan honderdduizend aanhangers van Cuauhtemoc Cardénas verzamelden zich op 28 juni in Mexico-Stad bij de af sluiting van de verkiezingscampagne van hun kandidaat. foto Gregory Bull/AP om de PRD in diskrediet te brengen. Het is een kleine moeite om belangrij ke archieven te verdonkeremanen, geld te verduisteren of andere onge makkelijke 'startmogelijkheden' te verzinnen. Als de beste stuurlui aan wal, kunnen ze dan wijzen; 'zie je nou wel, ze kunnen het niet'. Bovendien heeft de PRI nog altijd een oude rekening te vereffenen met Car dénas. Hij is meer een man van het verleden dan iemand van de toe komst. Als kind leefde hij in het presi dentiële paleis Los Pinos met zijn va der Lazaro Cardénas, een van de populairste presidenten uit de ge schiedenis van Mexico, vooral bekend omdat hij in de jaren dertig 's lands olie nationaliseerde. Cuauhtemoc trad in de voetsporen van zijn vader toen de macht van de PRI absoluut was. Korte historie Zijn eigen partij (PRD) heeft een be trekkelijk korte historie. Midden ja ren tachtig ontstond in de linkerflank van de PRI een dissidente fractie die zich verzette tegen de ondemocrati sche structuur van de partij. In 1987, de verkiezingen waren in aantocht, kwam het tot een openlijke breuk. Cardénas had net zijn termijn beëin digd als gouverneur van de deelstaat Michoacan. Zijn kritiek op de zogenaamde 'de- dazo', het feit dat een president zijn opvolger zelf aanwijst, gaf hem het predikaat 'verrader' waarop hij de PRI, zoals hij zelf zegt, uit eigen wil verliet. Hij kreeg het destijds voor el kaar alle kleine, oppositionele partij en achter zich te verzamelen onder de naam Nationaal Democratisch Front en stelde zich vervolgens kandidaat voor de presidentsverkiezingen. Een gedegen politiek programma ont brak, maar over drie punten bestond een consensus; men was tegen de PRI, tegen de door het Internationaal Mo netair Fonds opgelegde economische modemiseringspolitiek en uiteraard voor Cuauhtemoc Cardénas. Miljoenen Mexicanen steunden het neo-Cardénisme maar vonden hun stem nauwelijks terug in de fraudu leuze verkiezingsuitslag van 1988. Pas acht dagen na de stemming werd de uitslag bekendgemaakt. De cen trale computer van de Electorale Commissie had het begeven, gaf de PRI als reden voor de vertraging. De uiteindelijke verdacht kleine marge waarmee Carlos Salinas de Gortari de absolute meerderheid had behaald, bevestigde de verkiezingsfraude. Veel mensen hebben het Cardénas kwalijk genomen dat hij de fraude niet feller heeft aangevochten. In plaats daarvan koos hij voor rustiger vaarwater, sommigen zeggen uit angst voor een burgeroorlog, en richt te in mei 1989 een nieuwe partij op; de Partij van de Democratische Revolu tie (PRD) met Muuaz Ledo als de nieu we partijvoorzitter. Zelf stelde hij zich nogmaals kandidaat voor de presi dentsverkiezingen in 1994. Het succes van 1988 herhaalde zich niet meer. De verkiezingsuitslag in 1994 ten faveure van de PRI was, me de dankzij hemzelf, een waterig af treksel van zes jaar terug. Cardénas bleef actief lid van de PRD en richtte samen met onder anderen zijn zonen Lazaro en Cuauhtemoc, een civiele organisatie op; La Fundacion para el Debate y la Democracia (Stichting voor het Debat en de Democratie). „Mij interesseert vooral het vooruit helpen van een democratisch proces. Ik heb verder geen enkel persoonlijk belang", zei hij destijds. Of hij zich nogmaals verkiesbaar zou stellen het hij diplomatiek in het midden. De meningen zijn verdeeld, maar vol gens Cardénas zelf heeft hij niets van het politieke vuur verloren. Wat hem ongetwijfeld parten speelt, is de con sequente manier waarop de PRI zijn imago probeert te verbrijzelen. Maar Cuauhtemoc is terug. Cuauhtemoc de nieuwe. Want hij lacht! Waardigheid Eveneens nieuw is zijn onmiddellijke en gedegen antwoord op de felle aan vallen op hem door de PRI en de Na tionale Actie Partij (PAN). Nog altijd maakt hij nooit een opmerking die zijn waardigheid geweld aandoet. Bij de geringste poging iets over zijn per soonlijke leven te weten te komen, trekt hij zich hoffelijk terug en zwijgt. Hij doet de deuren wijd open als het gaat om de politicus Cardénas en sluit ze glimlachend voor wie zoekt naar de man Cardénas. Het lukt hem merk waardig genoeg om bij elk antwoord uit te komen op zijn stokpaardje; de democratie. Na tien jaar ziet het ernaar uit dat hij eindelijk beloond wordt door het Mexicaanse volk in wat tot nog toe 'redelijk schone' verkiezingen lijken. De PRI koopt de boerenbevolking nog wel om, maar het doorzettingsvermo gen van Cardénas lijkt het ditmaal te winnen van de gratis melkpoeder. Respect dwong hij af door nooi t mee te rijden met de karavaan van voormalig president Carlos Salinas de Gortari, tegenwoordig dè schuldige van alles wat in Mexico is fout gegaan. Sterk als zijn 'comeback' mag zijn, staat hij voor een moeilijke, zo niet onmogelijke taak. Er wonen 8.5 mil joen mensen in het Federaal District en nog eens elf miljoen in de buiten wijken. De stad genereert veertig pro cent van het Nationaal Product. Ver hoog de prijs van een metrokaartje en de inflatie slaat overal toe. Bovendien heeft de regering het laat ste woord over het stedelijk budget van 5 miljard dollar en wijst de presi dent onveranderlijk het hoofd van po litie aan. Cardénas zit met handen en voeten gebonden aan twee van de grootste zorgen in Mexico-stad; vei ligheid en de economie malaise. Voeg daar de luchtvervuiling, het waterte kort en de dagelijkse, alles in de war schoppende protestdemonstraties aan toe, en zie het recept voor een 'mission impossible' ligt klaar. Meer dan de absolute favoriet van het volk, is Cardénas de alles-behalve- PRI kandidaat. Afgelopen lente kreeg PAN-kandidaat Carlos Castillo Pe- raza nog een hoop kiezers op zijn hand, maar verloor deze weer door slechte grappen en rare regels over bijvoorbeeld het verbod op minirok jes en commentaar op de volgens hem 'milieu-onvriendelijke' condooms. Kleurloos Ook de kleurloze PRI-kandidaat Al fredo del Mazo raakte snel achterop in de campagnes. Niet in de laatste plaats, zo wordt gezegd, omdat hij in de steek werd gelaten door zijn eigen partijleden. Wint Cardénas deze ver kiezingen dan zal hij zeker een gooi doen naar het presidentschap in het jaar 2000. Zijn politieke programma is weinig opwindend, zijn beloften aan de verwachtingsvolle, arme be volking in Mexico moeilijk haalbaar. De verkiezingsuitslag kan in die zin beter geïnterpreteerd worden als een nekslag voor de PRI dan als een over winning van de PRD. Van de drie kandidaten verdient Car dénas het burgemeester te worden. Zoals Mexico het verdient verlost te worden van de almachtige PRI. GPD Indonesisch kabinet In Djocja is een nieuw kabinet gevormd voor de republiek In donesia. De formatie was een moeizaam proces. Uiteinde lijk bereikten de nationalisti sche partij NPI en de linkervleugelpartij en over eenstemming. Premier wordt Amir Sjarifoeddin. De groot ste islamitische partij viel bui ten de boot. KLM en Walcheren De KLM heeft haar nieuwe Lockheed Constellation 'Wal cheren' gedoopt 'opdat de taaie volharding der Zeeuwen over de hele wereld een nog grotere bewondering zal op wekken'. In het vliegtuig ligt (in de Engelse en de Neder landse taal) een fraaie folde over Walcheren. Geen katten meer! Vlissingen doet een beroep op de Nederlandse bevolking cut geen katten meer te schenken Sinds een Amerikaanse damt de stad in haar herstel wild; helpen door enkele poezen te schenken, worden overal is ons land katten ingezameld voor Walcheren. Op een vandt departementen hopen de poe zen voor Vlissingen zich op, Dat vervult de Vlissingers, on danks waardering voor het medeleven, met enige zorg. Df burgemeester roept de bevol king daarom op haar gulheid in dit opzicht te staken. Uitgever: W F. dePagter Hoofdredactie: A. L. Oosthoek M. van Zuilen (adjunct) Centrale redactie: Postbus 18. 4380 AA Vlissingen, Tel. (0118) 484000, Redactiefax: (0118) 470102. 's avonds op zondag t/m vrijdag: vanaf 19.00 uur. in het weekeinde: verwijzing via de telefonische boodschap op de kantoren. Vlissingen: Oostsouburgseweg 10, Postbus 18, 4380 AA Vlissingen. Tel. (0118) 484000 Middelburg: Markt 51 4331 LK Middelburg Tel. (0118) 681000. Goes: Voorstad 22. 4461 KN Goes. Tel. (0113) 273000. Terneuzen: Axelsestraat 16, 4537 AK Terneuzen Tel. (0115) 694457 Axel: Nassaustraat 15, 4571 BK Axel Tel, (0115)568000, Zierikzee: Oude Haven 41 4301 JK Zierikzee. Tel (0111)415380 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Openingstijd Middelburg van 08.00 tot 16.30 uur Openingstijd Zierikzee 8,30-17,00 uur. Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur. Bezorgklachten: maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 14.00 uur: op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen. Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22.00 uur en zondagavond van 20,00 tot 22.00 uur: Tel. (0118) 484000 Fax (0118) 470100. Abonnementsprijzen: per kwartaal 92,85. franco per post 122,00; per maand 34,00 per jaar 356,50, franco per post 471,50 bij automatische afschrijving per termijn 1,50 korting losse nummers maandag t/m vrijdag 1,75. zaterdag 2,50 p st (alle bedragen inclusief 6 pet btw). Postrek nr. 3754316 t.n v PZC ab.rek. Vlissingen. Advertentietarieven: 180 cent per mm, minimumprijs per advertentie 27,-; ingezonden mededelingen 2,5 x tarief. Voor brieven bureau van dit blad 7.-meer Volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet. btw). Giro: 35 93 00, Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B.V. I Vlissingen Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV aHUHIBm»! ■3»ni»Kf mm

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1997 | | pagina 2