Alleen de sterken blijven werken
Vindt u mij zo truttig? Nou dan!
PZC
Dow Benelux wil
aantal milieu-fouten
fors terugdringen
Vergrijzing leidt tot
sluiting basisscholen
Zeeland krijgt fonds
voor zorg en welzijn
zeeuws
goud
zeeland
21
zaterdag 21 juni 1997
van onze verslaggever
TERNEUZEN - Gedragsbeïn
vloeding en bevordering van het
milieubewustzijn van de mede
werkers moet het aantal milieu
incidenten bij Dow Benelux in
de toekomst drastisch doen da
len. Onderzoek heeft uitgewe
zen dat meer dan de helft van de
'ongelukjes' die schadelijk zijn
voor het milieu door nalatig of
verkeerd menselijk handelen
worden veroorzaakt.
Dow Benelux is al jaren bezig
om het aantal persoonlijke on
gelukken uit te bannen. De af
gelopen jaren werden verschil
lende keren records gebroken
doordat maandenlang, miljoe
nen werkuren achter elkaar,
werd gewerkt zonder ongeluk
jes. Dow hoopt zo'n zelfde effect
te bereiken met programma's
voor het tegengaan van milieu
ongelukjes. Naast het verhogen
van variabele beloningen voor
het personeel van foutloos wer
kende afdelingen is ook een
Dow Terneuzen Milieuprijs in
gesteld.
De resultaten tot nu toe zijn nog
niet om over naar huis te schrij
ven. meldt het personeelsblad
Around Dow. De wekelijkse
grafieken laten zien dat niet of
nauwelijks vooruitgang wordt
geboekt in vergelijking met vo
rig jaar. Toch hoopt de milieu
veiligheidscoördinator aan het
eind van het jaar betere resulta
ten te kunnen overleggen dan in
'96.
Naast het terugdringen van
menselijke foutjes blijft Dow
ook investeren in technologi
sche verbeteringen om de uit
stoot van schadelijke stoffen te
beperken. In oktober wordt, tij
dens een onderhoudsstop van de
kraker LHC 1, een nieuw reac
torhuis geplaatst, waardoor
nieuwe reductietechnieken
kunnen worden toegepast. Dow
hoopt binnen afzienbare tijd de
uitstoot van zure regen veroor
zakende stikstoffen met tachtig
procent te verminderen. De che-
miegigant heeft 6,8 miljoen gul
den uitgetrokken voor de mi
lieuvriendelijke aanpassing van
de gasturbines van de krakers.
van onze verslaggever
KAPELLE - West-Zeeuws-
Vlaanderen wacht de komende
25 jaar een vergaande ontvol
king en vergrijzing. Veel basis
scholen moeten de deuren slui
ten. In een aantal dorpen zal
geen basisonderwijs meer zijn.
Onderzoeker B. van der Wouw
van stichting VMC Zeeland
schetst dit beeld. Momenteel
telt West-Zeeuws-Vlaanderen
nog24.000 inwoners. In 2020 zal
dat aantal tot 20.000 zijn ge
daald.
Vooral het aantal kinderen in de
basisschool-leeftijd zal afne
men. West-Zeeuws-Vlaanderen
heeft vijfhonderd basisscholie
ren minder in 2020. Minstens
tien plattelandsscholen zullen
verdwijnen, aldus Van der
Wouw.
Andere delen van Zeeland ont
komen ook niet aan die ontwik
keling. De VMC-onderzoeker
trekt een vergelijking met
Schouwen-Duiveland. De be
volking neemt daar de komende
25 jaar nog toe van 32.000 naar
35.000 inwoners. Tegelijkertijd
daalt echter het aantal basis
scholieren met zo'n achthon
derd. Van der Wouw waar
schuwde donderdag tijdens de
jaarvergadering van de Vereni
ging van Zeeuwse Gemeenten in
Kapelle: „Daarmee vervalt ook
het draagvlak voor middelbaar
onderwijs in zulke gebieden."
Burgemeester C. J. van Liere
van Sluis-Aardenburg vindt het
verhaal van Van der Wouw te
pessimistisch. „Hij heeft geen
rekening gehouden met de soci
aal-economische effecten die de
opening van de Westerschelde-
tunnel heeft. Die effecten zullen
positief zijn voor West-Zeeuws-
Vlaanderen."
De Amsterdamse hoogleraar R.
van Engelsdorp Gastelaars,
donderdag ook in Kapelle, ziet
het evenmin somber in. „U bent
geen periferie meer. U ligt niet
meer aan de rand van Neder
land."
van onze verslaggever
René Schrier
MIDDELBURG - Provinciale
Staten hebben besloten een zo
genaamd zorg en welzijnsfonds
in te stellen. Weliswaar moeten
Gedeputeerde Staten dat nog
eens bestuderen tijdens hun
voorjaarsconferentie van aan
staande dinsdag, maar nadat de
Staten met zeer grote meerder
heid een motie over dat onder
werp hadden aangenomen is het
fonds nagenoeg zeker.
De motie was een initiatief van
de CD A-fractie. Aanvankelijk
leek het er even op dat het fonds
toegespitst zou worden op het
ondeiAverp zorg. Gaande de dis
cussie werd vrijdagmiddag in de
Statenvergadering duidelijk
dat vooral de WD en PvdA er
een wat bredex-e invulling aan
wilden geven. Zo kwam de wat
algemenere term welzijn er bij.
Verder werd duidelijk dat de
staten ook meer aandacht wil
len voor het vrij willigerswerk in
Zeeland.
Sinterklaas
De Staten leken vrijdag een
beetje in Sinterklaas-stemming
teverkeren.Nudeprovinciewat
ruimer in de financiële midde
len zit kwamen alle fracties met
wensenlijstjes. De gedeputeer
de van financiën, de PvdA'er
D. J. P. Bx'uinooge, hoorde het
allemaal aan met de blik in zijn
ogen van iemand aie al lang niet
meer in Sinterklaas gelooft.
Voorafgaand aan de vergade
ring had hij al laten weten dat
hij alle wensenlijstjes mee zou
nemen naar het voox-j aarscon
claaf. Alleen om de zorgmotie
kon hij niet heen.
Een greep uit de aandachtspun
ten van de fx-acties:
WD: één provinciaal loket voor
het bedrijfsleven, vex-keersvei-
ligheid, infrastroctuur en exti*a
geld voor het economisch toe
ristisch ontwikkelingsfonds;
CDA: werkgelegenheid, wacht
tijden in algemene ziekenhui
zen in Zeeland, een onderzoek
naar de latente zox-gbehoefte
van ouderen en provinciale
voorfinanciering van verbete
ring van de waterkwaliteit van
het Veeree Meer;
PvdA: verbetering van de posi
tie van zwakkeren op de ar
beidsmarkt, extra geld voor het
economisch toeristisch ontwik
kelingsfonds, verkeersveilig
heid en steun van de provincie
bij de aanpak van het Vlissingse
Scheldeterrein;
SGP: verlaging van de opcenten
op de motoirijtuigenbelasting;
Delta Anders: instellen van een
fonds dat het mogelijk moet ma
ken risicovolle technologieën te
ontwikkelen;
D66: meer aandacht voor Goe-
ree-Overflakkee en de hexinde-
ling van Zeeuws-Vlaanderen;
RPF/GPV: meer geld voor res
tauratiesubsidies, werkgele
genheid en de noord-zuidver
binding;
GroenLinks: een ondereoek
naar de vervoerstx-omen in Zee
land en een nota duurzame
landbouw;
ZVP: extra geld voor Oost- en
West-Zeeuws-Vlaanderen om
de effecten van het wegvallen
van de veren op te vangen en
centrale huisvesting van de pro
vinciale ambtenaren;
AOV: vei'keersveiligheid, land
inrichtingsprojecten in Zeeland
en de toename van het verkeer
op de noord-zuidverbinding.
Roep om front
voor uitbreiding
werkgelegenheid
van onze verslaggever
KAPELLE - Er moet een
Zeeuws front komen voor be
houd en uitbreiding van de
werkgelegenheid, dat steun ver
werft in Den Haag, anders gaat
het economisch de verkeerde
kant uit met Zeeland. Voorzitter
J. C. Th. van der Docf van de
Vereniging van Zeeuwse Ge
meenten (VZG) wil zo'n krach
tenbundeling 'om economisch
te overleven en meer groei van
werkgelegenheid te krijgen'.
Niet één Zeeuwse gemeente is in
staat zelfstandig nieuwe bedrij
vigheid aan te tx-ekken, oordeelt
Van der Doef. Daarom is een
breed front noodzakelijk van
gemeenten, provincie, havens
en Kamer van Koophandel. „En
dan nog", stelt de VZG-voorzit-
ter, „kan onze eigen regio onvol
doende kracht ontwikkelen om
genoeg resultaten te boeken."
Zeeland staat niet op de kaart in
Den Haag, als-het om wei'kgele-
genheidsbeleid gaat. Dat moet
veranderen, aldus Van der Doef,
want de ontwikkeling van de
bedrij vigheid 'stemt weinig vro-
lijk' „Natuurlijk, er zijn kansen
- zie het perspectief van de
Zeeuwse havens - maar voorals
nog is dat niet meer dan een
wenkend perspectief."
Van der Doef wil zo spoedig ko
men tot de oprichting van een
werkgroep van gemeenten, pro
vincie. Kamer van Koophandel
en havens om gezamenlijk actie
te ondernemen, onder meer
richting Den Haag.
Over tegenslagen weten ze mee
te praten in de schelpdiersector
Maar of het nu gaal om schade
lijke parasieten die het zeeban
ket bederven of visbeperkingen
die de overheid oplegt; de mos
selen, kokkels en oesters laten
zich goed smaken. Het Zeeuwse
product is tot ver over de lands
grenzen bekend. De toekomst
moet uitwijzen hoe stevig die
positie is. Een serie in vier afle
veringen brengt kansen en be
perkingen in kaart. Vandaag het
laatste verhaal: op de bres voor
betere arbeidsvoorwaarden.
De arbeidsomstandigheden in de schelpdiersector, zoals de oesterhandel, zijn de CNV een doorn in het oog.
trouwe seizoenskrachten die negen
maanden per jaar in touw zijn maar
geen vaste arbeidsplaats hebben.
Voor hen is het elk seizoen opnieuw
afwachten of ze tenxg mogen komen.
Wie ziek wordt hoeft nergens op te re
kenen. In de schelpdiersector komt
het voor.
Het is de CNV een doorn in het oog.
Bezemer: „Er worden veel te veel uren
gemaakt. Mensen met seizoenscon
tracten bouwen geen rechten op." De
vakgroepbestuurder stelt dat de
schelpdieiindustrie een van de weini
ge bedrij fssectoren is met dermate po
vere arbeidsvoorwaarden. Alleen in
Urk zou de situatie nog slechter zijn.
Daar moeten werkhemei'S soms ge
noegen nemen met stukloon. De oor
zaak? Bezemer heeft wel een idee.
„Vissersdorpjes zijn toch vaak beslo
ten gemeenschappen. Veel mensen
zijn familie van elkaar. Ze vormen een
hechte groep waar je moeilijk tussen
komt. Ze zijn gewend hun eigen zaak
jes op te knappen."
Voorzitter S. Zoeteweij van de vereni
ging van mosselhandelax-en laat een
heel ander geluid horen. Slechte ar-
beidsvpoxwaarden? „Onzin", zegt hij
„Veelbedxijven wei-ken met een eigen,
boveriminimale regeling. Daarin is al
les kexirig geregeld." Zoeteweij ont
kent ten stelligste dat er veel zwart
wordt gewerkt. En wat ovenverk be-
tx-eft: hij geeft grif toe dat het voor
komt. „Als het vrijdagmiddag half zes
is en elke klant bestelt vijftien procent
meer dan normaal, ja, dan moet je een
keer tot half acht doorgaan." Volgens
de vooi'zitter komen mensen speciaal
in de mosselsector wei-ken omdat ze
wat extra's willen verdienen. „Ieder
een heeft wel een auto voor de deur of
een verbouwinkje dat er aan zit te ko
men. Natuurlijk, zeventig uur wei-ken
is te veel. Maar iemand weigei'en die
zich 55 uur per week wil inzetten, dat
kunnen wij niet."
Een CAO ziet Zoeteweij niet zitten.
Belangrijkste bezwaar noemt hij 'de
verplichting tot het niet mogen wer
ken. Ook de diversiteit in activiteiten
zou het ondoenlijk maken één collec
tieve arbeidsovereenkomst af te slui
ten voor de hele sector. Vissen op een
kotter verschilt nu eenmaal wezenlijk
van werken in een mosselschonerij.
En als Zoeteweij heel eerlijk is: een
recht op uitbetaling bij ziekte voor
wex-kelijk iedereen, daar heeft hij zo
zijn twijfels over „Want wie zich za
terdag en zondag laat vollopen of een
ruwe sport beoefent maakt ook aan
spraak. Terwijl zo iemand solliciteert
naar afwezigheid op zijn werk."
Louche bedrijfjes
Bezemer van de CNV beaamt dat en
kele grote bedrijven hun best doen om
goede regelingen te treffen voor hun
personeel„Maar ze doen dat allemaal
apax*t en ze kunnen de afspraken zo
bijstellen. Probleem is ook dat die on
dernemingen gestraft worden voor
hun inspanningen. Kleine louche be-
dx-ijfjes die contant meer betalen trek
ken wex-knemers bij hen weg. Dat
kunnen ze doen door bijvoorbeeld
geen premies af te dragen."
Het wegkopen van personeel is vol-
foto Willem Mieras
gens Bezemer een van de i-edenen
waarom een aantal grote bedrijven
best wil nadenken over de invoering
van een CAO. Wat de diversiteit van
de sector betreft, daarin ziet de vak
bondswouw geen handicap. „Vakan
tiedagen, uitbetaling bij ziekte, pensi
oen en bedi-ijfsspaarregelingen kun je
voor de hele groep regelen. Wat ons
betreft ligt daar de prioriteit."
De CNV geeft niet op. Dat de bond een
voetje tussen de deur krijgt blijkt uit
de ledenaanwas. Enkele jaren terug
telde de CNV niet meer dan acht leden
in de schelpdiersectorl; nu zijn het er
naar schatting een stuk of zeventig.
Nog niet veel, maar het gaat vooruit.
Onder het motto 'Vis, niet voor de
poes' komt de bond over enkele we
ken, aan de vooravond van het nieuwe
mosselseizoen, opnieuw naar Yerseke
om te praten over de inhoud van een
mogelijke CAO. Bezemer: „We heb
ben niet de illusie dat we in een hand
omdraai zaken kunnen doen. Er is een
cultuui-omslag nodig. Het zal drup
pelsgewijs gaan."
Veel productiemedewerkers gun
den zich nauwelijks de tijd een
folder aan te nemen. In de haast hun
boterham te verorberen fietsten ze
snel voorbij. Anderen weigerden te
stoppen uit angst te worden gezien
door hun werkgever. Het was vorig
jaar voor de industrie- en voedings
bond CNV geen makkie om zich te
presenteren in Yerseke. De bond ijvert
voor de invoering van één collectieve
arbeidsovereenkomst (CAO) in de
schelpdiersector. Want het loonzakje
mag doorgaans goed gevuld zijn, de
arbeidsvoonvaarden laten nogal eens
te wensen over. De industrie telt enke
le honderden arbeidskrachten die een
vast dienstverband ontberen. CNV-
vakgroepbestuurder vlees en vis A
Bezemer: „De sector is er alleen voor
de sterken in deze samenleving. Wie
niet meer zo hard kan lopen valt ver
terug."
Wat te denken van werknemers die in
het hoogseizoen soms dagen van twin
tig uur moeten maken. Van de eeuwige
geruchten over zwart werken. Of van
door Marten de Jonqh
door Willem van Dam
De Nederlandse Vereniging
van Huisvrouwen - ach
gut, bestaat die nog? „Jazeker,
of die er nog is. En hóe." Ooit
opgericht als een clubje dames
dat zich bekommerd toonde
over het gebrek aan vakbe
kwaamheid onder de dienstbo
des, ontwikkelde de NWH
zich tot 'een kritische vrou
wen- en consumentenorgani
satie die opkomt voor de belan
gen van vrouwen in de
maatschappij'. De vereniging
viert dit jaar het 85-jarig be
staan. Presidente (55, Wemel-
dinge) van het gewest Zeeland
van de NWH: „En wij staan
nog altijd met beide benen in
de maatschappij."
Enige vorm van strijdbaarheid
viel de mejuffrouwen Anna Po
lak en Marie Hei nen niet te ont
zeggen, toen zij in 1912 op een
gure najaarsavond te Den
Haag besloten tot de oprich
ting van de NWH.
Het was de tijd waarin de ge
trouwde vrouw vooral werd
beschouwd als 'een vriendin
van haar man en opvoedster
der kinderen'. De Nederlandse
Roeline van Leeuwen-Lindenberg: „We hebben heel veel aan emancipatie gedaan."
Vereniging van Huisvrouwen
stelde zich tot taak 'voor den
arbeid der huisvrouw als zood
anig meer eerbied te verwer
ven'. De NWH wiex-p zich op
als een heuse vakox-ganisatie
voor huisvrouwen. Ze zag er op
toe, dat huishoudelijke appa
ratuur werd verbeterd, richtte
de eerste consumentenorgani
satie in Nederland op; een
strijkijzer dat geen groen keur
merk 'Goedgekeurd door de
Nederlandse Vereniging van
Huisvrouwen' droeg, kon een
voudigweg niet deugen. De
NWH deed meer. Zij voerde
actie voor het verlagen van de
prijzen van de eerste levensbe
hoeften voor gezinnen, stimu
leerde het vakondeiwijs, had
een sturende hand bij de stich
ting van huishoudscholen,
werkte mee aan de oprichting
van de Stichting ter Voorko
ming van en Hulpverlening bij
Ongewenste Zwangerschap en
van de Stichting Marie Word
Wijzer die ijverde voor rol
doorbreking in het basisonder
wijs. „Onze vereniging", weet
gewestelijk presidente Roeline
van Leeuwen zekei", „heeft een
belangrijke bijdrage geleverd
aan de emancipatie van de
vrouw."
Cursussen
Gelijke rechten voor man en
vrouw; die doelstelling heeft de
vereniging ook nu nog fier
overeind staan. En hoe geeft de
NWH anno 1997 daaraan in
vulling? Via educatie èn vertier.
De dames van de NWH bezoe
ken lezingen en volgen cursus
sen over allerhande sociale en
medische onderwexpen, ze
hebben hun eigen boeken-,
museum-, handvaardigheid-,
fiets- en wandelclubjes. Ze
spelen gi-aag jeu de boules,
bridge en scrabble. En soms
maken ze gezamenlijk een reis
je naar een tentoonstelling.
Heel leerzaam en gezellig alle
maal. En daarbij worden de
dagelijkse vraagstukken
waarmee de moderne huis
vrouw woi'dt geconfronteerd
met uit de weg gegaan. Lees het
aprilnummer van Denken en
Doen, het ledenblad van de
NWH. Daarin staan axdikelen
als Zijn Nederlanders eigenlijk
ivel zo hygiënischen Een
tweede leven voor kleding
waar we genoeg van hebben.
Daarin staan ook ingezonden
blieven over de kwaliteit van
de stofzuigerslang, de moeilij
ke verkrijgbaarheid van een
omslag voor het telefoonboek
en over de bacteriologische ge
varen die schuilgaan in een
leeg melkpak op het aanrecht.
Dat alles wekt niet echt de in
druk dat hier de Bevrijding van
de Vrouw wordt bevochten.
Thema
Dat moet de verslaggever toch
ietsje anders zien. Wat is ex;
zegt de presidente, mis mee om
de leden te wijzen op het ge
brek aan hygiëne in het huis
houden; waarom zou de NWH
er niet op attenderen dat een
pak melk dat geopend op tafel
staat krioelt van de bacteriën?
„Dat heeft allemaal met consu
mentenvoorlichting te maken
en niks met tioittigheid." En
met emancipatie? „Nou kijk,
daar doen wij ook héél veel
aan. Wij hebben de verande
ring van nonnen en waarden
als thema gekozen voor ons ju
bileumjaar. Daarover wordt
uitgebloeid gediscussieerd.
Want er zijn zoveel dingen die
op ons afkomen: de Europese
eenwording, de Euro, de digi
tale snelweg; in dat soort zaken
verdiepen wij ons intensief.
Aerobic
Ook in Zeeland worden in het
kader van het 85-jarig bestaan
van de NWH enige activitei
ten geoi-ganiseerd. Dit najaar
wordt in Goes een gewestelijke
fiets- en wandeldag gehouden,
er staat een bridgedrive op het
programma en er gaat een bus
naar de landelijke manifesta
tie in de Beurs van Berlage.
Roeline van Leeuwen-Linden-
burg verheugt zich daar zeer
op. Maar toch is reden tot enige
bedruktheid. De NWH heeft
het niet gemakkelijk. Het aan-
foto Dirk-Jan Gjeltema
tal leden (40.000; 1100 in Zee
land loopt enigszins tei'ug.
Jonge vrouwen van nu gaan
liever naar aquafitness en ae-
robic (Van Leeuwen: „Ik neem
ze dat niet kwalijkhoor") dan
dat zij een lezing over de pro
blemen in de ouderenzoi-g bij
wonen of een educatief getint
reisje naar Parijs maken. En
dan is er het imago - dat eeuwi
ge, schier onuitwisbare imago
dat de NWH met zich mee
draagt; dat van een gezellig
heidsclubje van welgestelde,
grijzende dames.
Over de NWH kan geen kran
tenartikeltje verschijnen, of
ergens in de tekst valt - vrijwel
onvermijdelijk - het woordje
'truttigheid'. De presidente,
met een allerbeminnelijkste
glimlach: „Vindt u mij zo trut
tig? Nou dan!"