Vindt u mij zo truttig? Nou dan!
Alleen de sterken blijven werken
PZC
Dow Benelux wil
aantal milieu-fouten
fors terugdringen
Vergrijzing leidt tot
sluiting basisscholen
Zeeland krijgt fonds
voor zorg en welzijn
zeeum
goud
zeeland
21
zaterdag 21 juni 1997
van onze verslaggever
TERNEUZEN - Gedragsbeïn
vloedingen bevordering van het
milieubewustzijn van de mede
werkers moet het aantal milieu
incidenten bij Dow Benelux in
de toekomst drastisch doen da
len. Onderzoek heeft uitgewe
zen dat meer dan de helft van de
'ongelukjes' die schadelijk zijn
voor het milieu door nalatig of
verkeerd menselijk handelen
worden veroorzaakt.
Dow Benelux is al jaren bezig
om het aantal persoonlijke on
gelukken uit te bannen. De af
gelopen jaren werden verschil
lende keren records gebroken
doordat maandenlang, miljoe
nen werkuren achter elkaar,
werd gewerkt zonder ongeluk
jes. Dow hooptzo'n zelfde effect
te bereiken met programma's
voor het tegengaan van milieu
ongelukjes. Naast het verhogen
van variabele beloningen voor
het personeel van foutloos wer
kende afdelingen is ook een
Dow Temeuzen Milieuprijs in
gesteld.
De resultaten tot nu toe zijn nog
niet om over naar huis te schrij-
ven, meldt het personeelsblad
Around Dow. De wekelijkse
grafieken laten zien dat niet of
nauwelijks vooruitgang wordt
geboekt in vergelijking met vo
rig jaar. Toch hoopt de milieu-
veiligheidscoöi'dinator aan het
eind van het jaar betere resulta
ten te kunnen oveiieggen dan in
'96.
Naast het terugdringen van
menselijke foutjes blijft Dow
ook investeren in technologi
sche verbetex'ingen om de uit
stoot van schadelijke stoffen te
beperken. In oktober wordt, tij
dens een onderhoudsstop van de
kraker LHC 1, een nieuw reac-
torhuiS geplaatst, waardoor
nieuwe i-eductietechnieken
kunnen worden toegepast. Dow
hoopt binnen afzienbare tijd de
uitstoot van zure regen veroor
zakende stikstoffen met tachtig
procent te verminderen. De che-
miegigant heeft 6,8 miljoen gul
den uitgetrokken voor de mi
lieuvriendelijke aanpassing van
de gasturbines van de krakers.
van onze verslaggever
KAPELLE - West-Zeeuws-
Vlaanderen wacht de komende
25 jaar een vergaande ontvol
king en vergrijzing. Veel basis
scholen moeten de deuren slui
ten. In een aantal dorpen zal
geen basisonderwijs meer zijn.
Onderzoeker B. van der Wouw
van stichting VMC Zeeland
schetst dit beeld. Momenteel
telt West-Zeeuws-Vlaandexcn
nog 24.000 inwoners. In 2020 zal
dat aantal tot 20.000 zijn ge
daald.
Vooral het aantal kinderen in de
basisschool-leeftijd zal afne
men. West-Zeeuws-Vlaanderen
heeft vijfhonderd basisscholie
ren minder in 2020. Minstens
tien plattelandsscholen zullen
verdwijnen, aldus Van der
Wouw,
Andere delen van Zeeland ont
komen ook niet aan die ontwik
keling. De VMC-onderzoeker
trekt een vergelijking met
Schouwen-Duiveland. De be
volking neemt daar de komende
25 jaar nog toe van 32.000 naar
35.000 inwoners. Tegelijkertijd
daalt echter het aantal basis
scholieren met zo'n achthon
derd. Van der Wouw waar
schuwde donderdag tijdens de
jaaivergadering van de Vereni
gingvan Zeeuwse Gemeenten in
Kapelle: ..Daarmee vervalt ook
het draagvlak voor middelbaar
onderwijs in zulke gebieden."
Burgemeester C. J. van Liere
van Sluis-Aai'denburg vindt het
verhaal van Van der Wouw te
pessimistisch „Hij heeft geen
rekening gehouden met de soci
aal-economische effecten die de
opening van de Westerschelde-
tunnel heeft. Die effecten zullen
positief zijn voor West-Zeeuws-
Vlaanderen."
De Amsterdamse hoogleraar R.
van Engelsdorp Gastelaars,
dondei'dag ook in Kapelle, ziet
het evenmin somber in. ,,U bent
geen perifei-ie meer. U ligt niet
meer aan de rand van Neder
land."
van onze verslaggever
René Schrier
MIDDELBURG - Provinciale
Staten hebben besloten een zo
genaamd zorg en welzijnsfouds
in te stellen. Weliswaar moeten
Gedeputeerde Staten dat nog
eens bestuderen tijdens hun
voorjaarsconferentie van aan
staande dinsdag, maar nadat de
Staten met zeer grote meerder
heid een motie over dat onder
werp hadden aangenomen is het
fonds nagenoeg zeker.
De motie was een initiatief van
de CDA-fractie. Aanvankelijk
leek het er even op dat het fonds
toegespitst zou worden op het
onderwerp zorg. Gaande de dis
cussie werd vrijdagmiddag in de
Statenvergadering duidelijk
dat vooral de WD en PvdA er
een wat bredere invulling aan
wilden geven. Zo kwam de wat
algemenere term welzijn er bij.
Verder werd duidelijk dat de
staten ook meer aandacht wil
len voor het vrijwilligerswerk in
Zeeland.
Sinterklaas
De Staten leken vrijdag een
beetje in Sinterklaas-stemming
te verkeren. Nude provincie wat
ruimer in de financiële midde
len zit kwamen alle fracties met
wensenlijstjes. De gedeputeer
de van financiën, de PvdA'er
D. J. P. Bruinooge, hoorde het
allemaal aan mpt de blik in zijn
ogen van iemand die al lang niet
meer in Sinterklaas gelooft.
Voorafgaand aan de vergade
ring had hij al laten weten dat
hij alle wensenlijstjes ïrxee zou
nemen naar het voorjaarscon
claaf. Alleen om de zorgmotie
kon hij niet heen.
Een greep uit de aandachtspun
ten van de fracties:
WD: één provinciaal loket voor
het bedrijfsleven, verkeersvei
ligheid. infrastructuur en extra
geld voor het economisch toe
ristisch ontwikkelingsfonds;
CDA: werkgelegenheid, wacht
tijden in algemene ziekenhui
zen in Zeeland, een onderzoek
naar de latente zorgbehoefte
van ouderen en provinciale
voorfinanciering van verbete
ring van de waterkwaliteit van
het Veerse Meer;
PvdA: verbetering van de posi
tie van zwakkeren op de ar
beidsmarkt, extra geld voor het
economisch toeristisch ontwik
kelingsfonds, verkeersveilig
heid en steun van de provincie
bij de aanpak van het Vlissingse
Schel de terrein;
SGP: verlaging van de opcenten
op de motorrijtuigenbelasting;
Delta Anders: instellen van een
fonds dat het mogelijk moet ma
ken risicovolle technologieën te
ontwikkelen;
D66: meer aandacht voor Goe-
ree-Overflakkee en de herinde
ling van Zeeuws-Vlaanderen:
RPF/GPV: meer geld voor res
tauratiesubsidies, werkgele
genheid en de noord-zuidver
binding;
Groen Links: een ondex-zoek
naar de vervoerstromen in Zee
land en een nota duurzame
landbouw;
ZVP: extra geld voor Oost- en
West-Zeeuws-Vlaanderen om
de effecten van het wegvallen
van de veren op te vangen en
centrale huisvesting van de pro
vinciale ambtenaren;
AOV: verkeersveiligheid, land
inrichtingsprojecten in Zeeland
en de toename van het verkeer
op de noord-zuidverbinding.
Roep om front
voor uitbreiding
werkgelegenheid
van onze verslaggever
KAPELLE - Er moet een
Zeeuws front komen voor be
houd en uitbreiding van de
werkgelegenheid, dat steun ver
werft in Den Haag, anders gaat
het economisch de verkeerde
kant uit met Zeeland. Voorzitter
J. C. Th. van der Doef van de
Vereniging van Zeeuwse Ge
meenten (VZG) wil zo'n krach
tenbundeling 'om economisch
te overleven en meer groei van
werkgelegenheid te krijgen'.
Niet één Zeeuwse gemeente is in
staat zelfstandig nieuwe bedrij
vigheid aan te trekken, oordeelt
Van der Doef. Daarom is een
bx-eed front noodzakelijk van
gemeenten, provincie, havens
en Kamer van Koophandel. „En
dan nog", stelt de VZG-voorzit-
ter, „kan onze eigen regio onvol
doende kracht ontwikkelen om
genoeg resultaten te boeken."
Zeeland staat niet op de kaart in
Den Haag, als het om werkgele
genheidsbeleid gaat. Dat moet
veranderen, aldus Van der Doef.
want de ontwikkeling van de
bedrijvigheid 'stemt weinig vro
lijk'. „Natuurlijk, er zijn kansen
- zie het perspectief van de
Zeeuwse havens - maar voorals
nog is dat niet meer dan een
wenkend perspectief."
Van der Doef wil zo spoedig ko
men tot de oprichting van een
werkgroep van gemeenten, pro
vincie, Kamer van Koophandel
en havens om gezamenlijk actie
te ondernemen, onder meer
lichting Den Haag.
door Willem van Dam
Over tegenslagen weten ze mee
te praten in de schelpdiersector.
Maar of het nu gaat om schade
lijke parasieten die het zeeban
ket bederven of visbeperkingen
die de overheid oplegt; de mos
selenkokkels en oesters laten
zich goed smaken. Het Zeeuwse
product is tot ver over de lands
grenzen bekend. De toekomst
moet uitwijzen hoe stevig die
positie is. Een serie in vier afle
veringen brengt kansen en be
perkingen in kaart. Vandaag het
laatste verhaal: op de bres voor
betere arbeidsvoorwaarden.
door Marten de Jongh
Veel productiemedewerkers gun
den zich nauwelijks de tijd een
folder aan te nemen. In de haast hun
boterham te verorberen fietsten ze
snel voorbij. Anderen weigerden te
stoppen uit angst te worden gezien
door hun werkgever. Het was vorig
jaar voor de industrie- en voedings
bond CNV geen makkie om zich te
presenteren in Yerseke. De bond ijvert
voor de invoering van één collectieve
arbeidsovereenkomst (CAO) in de
schelpdiersector. Want het loonzakje
mag doorgaans goed gevuld zijn, de
arbeidsvoorwaarden laten nogal eens
te wensen over. De industrie telt enke
le honderden arbeidskrachten die een
vast dienstverband ontberen. CNV-
vakgroepbestuurder vlees en vis A
Bezemer: „De sector is er alleen voor
de sterken in deze samenleving. Wie
niet meer zo hard kan lopen valt ver
terug."
Wat te denken van werknemers die in
het hoogseizoen soms dagen van twin
tig uur moeten maken. Van de eeuwige
geruchten over zwart werken. Of van
De arbeidsomstandigheden in de schelpdiersector, zoals de oesterhandel, zijn de CNV een doorn in het oog.
trouwe seizoenskrachten die negen
maanden per jaar in touw zijn maar
geen vaste arbeidsplaats hebben.
Voor hen is het elk seizoen opnieuw
afwachten of ze terug mogen komen.
Wie ziek wordt hoeft nergens op te re
kenen. In de schelpdiersector komt
het voor.
Het is de CNV een doorn in het oog.
Bezemer: „Er worden veel te veel xiren
gemaakt. Mensen met seizoenscon
tracten bouwen geen rechten op." De
vakgroepbestuurder stelt dat de
schelpdierindustrie een van de weini
ge bedx-ijf ssectoren is met dermate po
vere arbeidsvoorwaarden. Alleen in
Urk zou de situatie nog slechter zijn.
Daar moeten werknemers soms ge
noegen nemen met stukloon. De oor
zaak? Bezemer heeft wel een idee.
„Vissersdorpjes zijn toch vaak beslo
ten gemeenschappen. Veel mensen
zijn familie van elkaar. Ze vormen een
hechte groep waar je moeilijk tussen
komt. Ze zijn gewend hun eigen zaak
jes op te knappen."
Voorzitter S. Zoeteweij van de vereni
ging van mosselhandelaren laat een
heel ander geluid hoi-en. Slechte ar
beidsvoorwaarden? „Onzin", zegt hij
Veel bedrijven werken met een eigen
bovenminimale regeling. Daarin is al
les keurig geregeld." Zoeteweij ont
kent ten stelligste dat er veel zwart
wordt gewerkt. En wat overwerk be
treft: hij geeft grif toe dat het voor
komt. „Als het vrij dagmiddag half zes
is en elke klant bestelt vijftien procent
meer dan normaal, ja, dan moet je een
keer tot half acht doorgaan." Volgens
de voorzitter komen mensen speciaal
in de mosselsector werken omdat ze
wat extra's willen verdienen. „Ieder-
een heeft wel een auto voor de deur of
een verbouwinkje dat er aan zit te ko
men. Natuurlijk, zeventig uurwerken
is te veel. Maar iemand weigeren die
zich 55 uur per week wil inzetten, dat
kunnen wij niet."
Een CAO ziet Zoeteweij niet zitten.
Belangrijkste bezwaar noemt hij 'de
verplichting tot het niet mogen wer-
ken.' Ook de diversiteit in activiteiten
zou het ondoenlijk maken één collec
tieve arbeidsovereenkomst af te slui
ten voor de hele sector. Vissen op een
kotter verschilt nu eenmaal wezenlijk
van werken in een mosselschonerij.
En als Zoeteweij heel eerlijk is: een
recht op uitbetaling bij ziekte voor
werkelijk iedereen, daar heeft hij zo
zijn twijfels over. „Want wie zich za
terdag en zondag laat vollopen of een
luwe sport beoefent maakt ook aan
spraak. Terwijl zo iemand solliciteert
naar afwezigheid op zijn werk."
Louche bedrijfjes
Bezemer van de CNV beaamt dat en
kele grote bedrijven hun best doen om
goede regelingen te treffen voor hun
personeel.,Maar ze doen dat allemaal
apax't en ze kunnen de afspraken zo
bijstellen. Probleem is ook dat die on
dernemingen gestraft worden voor
hun inspanningen. Kleine louche be
drijfjes die contant meer betalen trek
ken werknemers bij hen weg. Dat
kunnen ze doen door bijvoorbeeld
geen premies af te dragen."
Het wegkopen van personeel is vol-
foto Willem Mieras
gens Bezemer een van de redenen
waarom een aantal grote bedrijven
best wil nadenken over de invoering
van een CAO. Wat de diversiteit van
de sector betreft, daarin ziet de vak
bondsvrouw geen handicap. „Vakan
tiedagen. uitbetaling bij ziekte, pensi
oen en bedxijfsspaaxTegelingen kun je
voor de hele groep regelen Wat ons
betreft ligt daar de prioriteit."
De CNV geeft niet op. Dat de bond een
voetje tussen de deur kxijgt blijkt uit
de ledenaanwas. Enkele jaren terug
telde de CNV niet meer dan acht leden
in de schelpdiersectorl; nu zijn het er
naar schatting een stuk of zeventig.
Nog niet veel, maar het gaat vooruit.
Onder het motto 'Vis, niet voor de
poes' komt de bond over enkele we
ken, aan de vooravond van het nieuwe
mosselseizoen, opnieuw naar Yerseke
om te praten over de inhoud van een
mogelijke CAO. Bezemer: „We heb
ben niet de illusie dat we in een hand
omdraai zaken kunnen doen. Er is een
cultuuromslag nodig. Het zal drup
pelsgewijs gaan."
Roelrne vanLeeuwen-Lmdenberg: „We hebben heel veel aan emancipatie gedaan."
Ongewenste Zwangerschap en
van de Stichting Marie Word
Wijzer die ijverde voor rol
doorbreking in het basisonder
wijs. „Onze vereniging", weet
gewestelijk presidente Roehne
van Leeuwen zeker, „heeft een
belangrijke bijdrage geleverd
aan de emancipatie van de
vrouw."
Cursussen
Gelijke rechten voor man en
vrouw; die doelstelling heeft de
vereniging ook nu nog fier
overeind staan. En hoe geeft de
NWH anno 1997 daaraan in
vulling? Via educatie èn vertier.
De dames van de NWH bezoe
ken lezingen en volgen cursus
sen over allerhande sociale en
medische ondeiwexpen, ze
hebben hun eigen boeken-,
museum-, handvaardigheid-.
fiets- en wandelclubjes. Ze
spelen graag jeu de boules,
bi'idge en sci'abble. En soms
maken ze gezamenlijk een reis
je naar een tentoonstelling.
Heel leerzaam en gezelhg alle
maal. En daarbij worden de
dagelijkse vraagstukken
waarmee de moderne huis
vrouw wordt geconfronteerd,
niet uit de weg gegaan. Lees het
aprilnummer van Denken en
Doen, het ledenblad van de
NYVH. Daarin staan artikelen
als Zijn Nederlanders eigenlijk
wel zo hygiënisch? en Een
tweede leven voor kleding
waar we genoeg van hebben.
Daarin staan ook ingezonden
brieven over de kwaliteit van
de stofzuigerslang, de moeilij
ke verkrijgbaarheid van een
omslag voor het telefoonboek
en over de bacteriologische ge
varen die schuilgaan in een
leeg melkpak op het aam-echt.
Dat alles wekt niet echt de in
druk dat hier de Bevri j ding van
de Vrouw wordt bevochten.
Thema
Dat moet de verslaggever toch
ietsje andei's zien. Wat is er,
zegt de px-esidente, mis mee om
de leden te wijzen op het ge
brek aan hygiëne in het huis
houden; waarom zou de NWH
er met op attenderen dat een
pak melk dat geopend op tafel
staat krioelt van de bacteriën?
„Dat heeft allemaal met consu-
mentenvooi-lichting te maken
en niks met truttigheid." En
met emancipatie? „Nou kijk,
daar doen wij ook héél veel
aan. Wij hebben de verande
ring van normen en waarden
als thema gekozen voor ons ju
bileumjaar. Daarover wordt
uitgebx-eid gediscussieerd.
Want er zijn zoveel dingen die
op ons afkomen: de Europese
eenwording, de Euro, de digi
tale snelweg; in dat soort zaken
verdiepen wij ons intensief."
Aerobic
Ook in Zeeland worden in het
kader van het 85-jarig bestaan
van de NWH enige activitei
ten georganiseerd. Dit najaar
wordt in Goes een gewestelijke
fiets- en wandeldag gehouden,
er staat een bxïdgedrive op het
programma en er gaat een bus
naar de landelijke manifesta
tie in de Beurs van Berlage.
Roeline van Leeuwen-Linden-
burg verheugt zich daar zeer
op. Maar toch is reden tot enige
bedruktheid. De NWH heeft
het niet gemakkelijk. Het aan-
foto Dirk-Jan Gjeltema
tal leden (40.000; 1100 in Zee
land loopt enigszins terug.
Jonge vrouwen van nu gaan
liever naai* aqua fitness en ae-
i-obic Van Leeuwen: „Ik neem
ze dat niet kwalijk, hoor") dan
dat zij een lezing over de pro
blemen in de ouderenzorg bij
wonen of een educatief getint
reisje naar Parijs maken. En
dan is er het imago - dat eeuwi
ge. schier onuitwisbare imago
dat de NWH met zich mee
draagt; dat van een gezellig
heidsclubje van welgestelde,
gi-ijzende dames.
Over de NWH kan geen kran
tenartikeltje verschijnen, of
ergens in de tekst valt - vrijwel
onvermijdelijk - het woordje
'tiuttigheid'. De presidente,
met een allerbeminnelijkste
glimlach: „Vindt u mfj zo trut-
tig?Nou dan!"
De Nederlandse Vereniging
van Huisvrouwen - ach
gut, bestaét die nog? „Jazeker,
öf die er nog is. En hóe." Ooit
opgericht als een clubje dames
dat zich bekommerd toonde
over het gebrek aan vakbe
kwaamheid onder de dienstbo
des, ontwikkelde de NWH
zich tot 'een kritische vrou
wen- en consumentenorgani
satie die opkomt voor de belan
gen van vrouwen in de
maatschappij'. De vereniging
viert dit jaar het 85-jarig be
staan. Presidente (55, Wemel-
dinge) van het gewest Zeeland
van de NWH: „En wij staan
nog altijd met beide benen in
de maatschappij."
Enige vorm van strijdbaarheid
viel de mejuff rouwen Anna Po
lak en Marie Heinen niet te ont
zeggen, toen zij in 1912 op een
gure najaarsavond te Den
Haag besloten tot de oprich
ting van de NWH.
Het was de tijd waarin de ge
trouwde vrouw vooral werd
beschouwd als 'een vriendin
van haar man en opvoedster
der kinderen'. De Nederlandse
Vereniging van Huisvrouwen
stelde zich tot taak 'voor den
arbeid der huisvrouw als zood
anig meer eerbied te verwer
ven'. De NWH wierp zich op
als een heuse vakox-ganisatie
voor huisvrouwen. Ze zag er op
toe, dal huishoudelijke appa
ratuur werd verbeterd, richtte
de eerste consumentenorgani
satie in Nederland op; een
strijkijzer dat geen groen keur
merk 'Goedgekeurd door de
Nederlandse Vereniging van
Huisvrouwen' droeg, kon een
voudigweg niet deugen. De
NWH deed meer Zij voerde
actie voor het verlagen van de
prijzen van de eerste levensbe
hoeften voor gezinnen, stimu
leerde het vakonderwijs, had
een sturende hand bij de stich
ting van huishoudscholen,,
vvei'kte mee aan de oprichting
van de Stichting ter Voorko
ming van en Hulpverlening bij
