Aren A scoort ook zonder Ajax
Een hond kopen met garantie
PZC
Yoetbaltempel
en megatheater
reportage
33
zaterdag 21 juni 1997
Amsterdam ArenA, sinds 14
augustus 1996 amusement en
volksvermaak in een gestaald
kader. Voetbaltempel, megatheater
en doorgangshuis, waarvan de
totale bouwkosten 208 miljoen
gulden beliepen. De juichtoon die
volgens het Ajax-clublied tot voor
kort langs de velden van De Meer
daverde, weerklinkt nu aanzienlijk
versterkt in het gestroomlijnde
middelpunt van het betonnen niets
van de Bijlmer. Inmiddels lieten ook
megasterren als Michael Jackson,
Pavarotti en Tina Turner hun
stemmen er al horen. Het tweede
huis van ArenA-directeur Jan
Gaasterland is in trek, ondanks alle
problemen die zich er voordeden.
„Ik rijd hier dagelijks met vlinders
in m'n buik naartoe."
Amsterdam ArenA boert goed. Voor
naam punt daarbij is natuurlijk dat
de huisstijl van de geklofte Amsterdamse
voetbalbranie zich tot ver buiten de
hoofdstad heeft weten te wortelen. Suc
ces maakt overal vrienden. Vandaar dat
de Mokumse tongval vandaag de dag in
het Ajax-milieu verre wordt overstemd
door zachte G's en geknauw van andere
dialecten. Ondernemend Nederland heeft
zich al evenzeer laten meeslepen door het
'bandwagon-effect' van Van Gaals zo ren
dabele teambuilding. De skyboxen zaten
meteen vanaf de opening mudvol antra-
cietgrijze maatpakken en oogverblinden
de Rolexen.
„D'r is een hele wachtlijst", weet direc
teur Jan Gaasterland. „De duurste sky
boxen hebben ooit 250.000 gulden gekost.
Nu wordt daarvoor grif meer dan een mil
joen betaald. Laatst heeft een onderne
mer afstand gedaan van zo'n box. Die is
dus aan een ander verkocht. Maar de rest
wil helemaal niet verkopen. Die blijft zit
ten waar ze zit. Om erbij te zijn. Het is
zelfs zo dat skyboxhouders hier buiten de
evenementen om hun managementmee
tings houden, compleet met lunch."
Maar Amsterdam ArenA scoort ook zon
der Ajax, hoewel Gaasterland eerlijk ge
noeg is om te zeggen dat zijn 'toko' in be
langrijke mate afhankelijk is van de
financiële inbreng van de club. Met
hoofdhuurder Aj ax is een bodemhuursom
van 7 miljoen 'sjaars overeengekomen,
maar dat bedrag wordt nu met zeker 50
procent overschreden vanwege de opti
male stoelbezetting. Dat neemt niet weg
dat ook de activiteiten die volkomen los
van Ajax staan grote volksoplopen naar
Amsterdam-Zuidoost teweeg brengen.
Gezien de hoeveelheid fans van Amster
dam Admirals weet zelfs een hier toch
sektarisch gezelschapspel als American
football de cover van topsport op te hou
den.
Daarnaast lieten mensenmenigten hun
dagelijkse sleutelpositie voor de tv een
avond onbezet om concerten van mega
sterren als Tina Turner, Michael Jackson
en Luciano Pavarotti bij te wonen. Nog
geen jaar na de vorstelijke inhuldiging
van Amsterdam ArenA door koningin
Beatrix telt directeur-voorzitter Jan
Gaasterland zijn zegeningen. „Wij ver
wachten binnenkort, als Celine Dion hier
komt optreden, de 2 miljoenste bezoeker.
Meer dan het dubbele dan begroot voor
het eerste seizoen."
Speeches
Zelf wordt Gaasterland (55) als directeur
van Amsterdam ArenA vandaag de dag
ook veel gevraagd. Hem bereiken zo veel
uitnodigingen om voor willekeurig welk
gehoor te komen spreken dat hij, naar
verluidt, een financiële drempel van 1000
gulden per kwartier heeft opgeworpen.
Gaasterland: „Blijkbaar wil iedereen hét
tegen mezelf zei: 'Je doet bijna niets an
ders meer dan speeches houden'. Toen heb
ik het besluit genomen om minimumta
rieven in te voeren. Dan komen er vanzelf
minder aanvragers, redeneerde ik. Maar
ook dat werkte niet. Kennelijk laat men
zich door geen prijs afschrikken. Nu heb
ik besloten om gedoseerd te speechen,
maximaal drie keer per week. Want op
zich vind ik het leuk om het te doen. Ik ben
heel slecht in speeches oplezen, dus ik be
reid me eigenlijk nooit voor. Ik zie wel wat
ik voor mijn neus heb zitten, wat voor
vlees ik in de kuip hebEn daar ent ik mijn
toespraak dan op."
ArenA-mania alom dus. De kolossale
schepping van de architecten Rob
Schuurmans en Sjoerd Soeters is in het
dagtoerisme inmiddels ook verheven tot
attractie; in het geheel van Nederlandse
bezienswaardigheden neemt het stadion
de 22ste plaats in. Tot dusver lieten meer
dan 110.000 gezelschappen zich gidsen
door de catacomben. Jan Gaasterland
weet zeker dat de animo voor rondleidin
gen alleen maar zal toenemen. „Want tot
dusver wordt er op geen enkele manier re
clame voor gemaakt. Rondleidingen doen
we alleen na telefonische reserveringen.
Het gidsenbestand is nu bijna op een zo
danige sterkte, dat we hier met ingang
van volgend seizoen actief gaan weiwen
voor rondleidingen."
Amsterdam ArenA verkoopt. En ver
koopt zichzelf. Met 'merchandising' als
trefwoord. Een greep uit de santenkraam
van artikelen in de cadeaushop, voorzien
van het huismerk: petten, cd's, stropdas
sen, aanstekers en Herman Brood-litho's.
Uit zijn bureaula diept Gaasterland nog
een attribuut op. „Kijk, een bouwplaat.
Dat is toch leuk voor de mensen, kunnen
ze thuis hun eigen Amsterdam ArenA in-
elkaar zetten. Sommige dingen doen we
samen met Ajax, onze beide beeldmerken
op één t-shirt. We hebben de rechten op de
naam Amsterdam ArenA, dus wordt die
ArenA-directeur Jan Gaasterland: In een gloednieuw huis kan er wel eens een
kraan lekken; de ArenA is ietsje groter, dus zijn de problemen hier wat groter.
foto United Photos De Boer
ook uitgevent. Dat gebeurde trouwens al
toen de directeur van dat gelijknamige
budgethotel hier in de stad nog bezwaar
maakte tegen het voeren van de naam
Amsterdam ArenA Juridisch zijn we in
dat geschil twee keer in het gelijk gesteld,
maar de derde keer mondde het voor ons
uit in een probleem. Dan kun je ruziënd
verder gaan of samen tot een goede af
spraak komen. De gemeente heeft in die
zaak mooi bemiddeld. We hebben de rech
ten afgekocht. Geen mens die er nu nog
iéts tegen heeft dat wij de naam Amster
dam ArenA voeren. En zo is iedereen te
vreden. "Maar niet alles is hosanna in Am
sterdam ArenA Ondanks de massale
toeloop ontkomt ook deze startende on
derneming niet aan een aanloopverlies.
„Ik denk dat we uitkomen op een omzet
van 25 a 30 miljoen, maar in zo'n gebouw
als dit heb je natuurlijk wel te maken met
verschrikkelijk veel kinderziekten en an
dere tegenvallers. Het verlies was geschat
op 2 miljoen, maar ik denk dat we een stuk
hoger uitkomen. Op zich vind ik dat hele
maal geen ramp. De vier kwartalen over
ziende, gaan de kosten spectaculair om-
„In het begin hadden we veel stewards no
dig omdat iedereen z'n weg hier nog moest
vinden. Het stadion is dan wel in augustus
in gebruik genomen, maar was nog lang
niet klaar. Pas op 1 oktober kregen we de
sleutel van de aannemer. In die tussentijd
moest er ongeveer het vijfvoudige aan be
waking worden ingezet van wat nu tij
dens de evenementen dienst doet. Dit al
les overwegende denk ik dat we over
pakweg drie jaar op de nullijn zitten. Op
zichzelf heel apart voor een stadion, want
bij mijn weten wordt alleen in Miami
winst gemaakt."
Als gezicht van Amsterdam ArenA is
Gaasterland in de afgelopen maanden
veelvuldig aangesproken op zaken van
uiteenlopende aard, die zowel gebruikers
als bezoekers onaangenaam troffen.
Zo ontplofte Ajax-coach Louis van Gaal
bijna toen hij met zijn selectie vanuit de
kleedkamer naar de trainingsvelden wil
de opmarcheren en tot driemaal toe de
doortocht zag versperd door een gesloten
poort. „Ik kon zijn woede nog billijken
ook. Maar ja, het pand was nog niet klaar.
Daarnaast was het in het begin ook in
draaien voor Ajax, hè. In De Meer waren
ze gewend alles zelf te doen. Men moest
dus wennen aan de nieuwe entourage.
Dat gold ook voor de fans. Ik heb iemand
eens horen zeggen: 'Ik mis de pislucht van
De Meer'. Tja, toen kon ik alleen maar
zeggen: 'Dan moet je een fles urine meene
men. want wij zijn niet van plan die geur
hier binnen te brengen. Wij zetten juist
twee toiletjuffrouwen bij elke wc om de
boel schoon te houden."
Dan is er ook veelvuldig gesakkerd over
het gehannes met de 'ArenA's' als lokaal
betaalmiddel. Gaasterland pareert de
kritiek met de opmerking dat het z'n tijd
nodig heeft om met iets nieuws te leren
omgaan. „Zie het voordeel van dit sys
teem boven al het geklooi met geld. In de
pauze van een voetbalwedstrijd kunnen
er twee keer zo veel mensen aan een
drankje en een hapje worden geholpen.
Het is typisch Nederlands om te zeggen:
'Ik ken het met, ik weet het niet, dus is het
eng'. Zo is het ook met de chipknip. Geen
mens die er nu iets van moet hebben, maar
over twee jaar loopt niemand nog met een
cent op zak,"
Pavarotti
Nóg hoort Gaasterland de echo van het
Pavarotti-concert, dat de geschiedenis is
ingegaan als de ontluistering van een me
gaster in een megastadion. „Ten eerste
deed het allemaal heel routinematig aan,
alsof hij even z'n miljoentje kwam opha
len. Daarbij kwam dat de mensen op de
duurste plaatsen Pavarotti twee keer
hoorden. Ik durf te zeggen dat het niet aan
de akoestiek lag. Vraag het maar aan de
90.000 man die onlangs bij het concert
van Michael Jackson waren. Nee, de ge
luidsinstallatie die de Pavarotti-organi-
satie hier binnenbracht, was gewoon heel
slecht. De mensen van Mojo Conceits, die
namens Philips het concert hier organi
seerden, hebben daar van tevoren voor
gewaarschuwd. Maar ze wei-den gecon
fronteerd met drie producers. En de een
zei dit, de ander dat en de derde riep weer
wat anders. Die organisatie van Pavarotti
is een van de lastigste die je in huis kunt
halen."
„Gelukkig kent elk nadeel ook z'n voor
deel. Voor ons is ook dit een leerproces ge
weest. Bij een eventuele volgende gele
genheid zullen we in onze
leveringsvooiwaarden opnemen dat aan
bepaalde kwalificaties moet worden vol
daan. Een goede geluidsinstallatie, bij
voorbeeld."
Amper tien maanden in bedrij f is Amster
dam ArenA al toe aan de vierde grasmat.
Die voldoet nu eindelijk wél, maar de
jammerklachten over de voorgaande drie
speelvelden waren niet van de lucht.
Vooral het zogeheten PAT-systeem dat
hem in januari 1996 van harte was aanbe
volen in de VS, zit in het geheugen van
Gaasterland opgeslagen als een pijnlijke
herinnering. „Het leek zo mooi. Verwar
ming, alles erop en eraan. Enfin, gras in
gezaaid en wat bleek toen drie weken voor
de opening? Dat het niet aansloeg. Het
was opgekomen, maar dan wel helemaal
los van de ondergrond. Je kon het als een
Heugafelt-tapijt optillen."
De Heemstedenaar bleef er opmerkelijk
koel onder. Zelfs op het moment dat de
wakkerste krant van Nederland meldde
dat hij als directeur ter discussie stond,
bleef Gaasterland zichzelf. „Dat was ook
je reinste onzin. Afgezien daarvan: ik had
natuurlijk wel kunnen meehuilen met alle
kritiek, maar ik ben daar te stressbesten
dig voor. Ik heb hier gezegd: 'Jongens, ge
woon een bord voor je kop houden, recht
door gaan en de problemen oplossen.
Kijk, in een gloednieuw huis kan er ook
wel eens een kraan lekken of een deur
klemmen. Nou goed, dit gebouw is ietsje
groter dan een eengezinswoning. Dus zijn
de problemen hier wat groter.
Amsterdam ArenA staat nu in feite cen
traal in het betonnen niets van de Bijlmer.
Maar binnen afzienbare tijd is het stadion
het middelpunt van een compleet amuse
mentskwartier. Bij nader inzien zag Joop
van den Ende ervan af zich er te vestigen,
maar er komen volgens Gaasterland ge
noeg andere uitgaansgelegenheden. „Als
je praat over die boulevard, dan komt
daar in elk geval Pathé in een groot com
plex met 17 bioscopen. Daarnaast is de
evenementenhal van Mojo Concerts voor
zien met een capaciteit voor 5.000 bezoe
kers. En in het gebied waar Van den Ende
zou komen, zullen ongetwijfeld andere
attracties hun bestemming krijgen. Een
van de mogelijkheden is dat het Cirque du
Soleil hier een vaste locatie krijgt, waar
het elf maanden per jaar gaat draaien. Er
komen ook horecavoorzieningen en
grootschalige detailhandel zoals een
meubelboulevard.
Ik denk dat als dat er allemaal is, het hier
helemaal één grote succesformule
wordt."
Gerard van Putten
Per jaar worden in Nederland meer dan zestig
duizend rashonden verhandeld. Met de regel
maat van de klok dient zich een topper aan. 'Las
sie' is zo'n voorbeeld. Ook de Weimaraner, de
viervoeter van de Amerikaanse president Dvvight
Eisenhower, heeft lang in de belangstelling ge
staan. Momenteel is de golden retriever zeer in
trek. evenals 'Commissaris Rex', de Duitse her
der. Ook de dalmatiër staat in de schijnwerpers.
Als rassen populair zijn, zien fokkers die het
niet zo nauw met de regels nemen hun kans
schoon. Een pup met stamboom is duur, dus kie
zen veel mensen voor een hondje dat erop lijkt en
veel minder kost. Wanneer een op deze manier
aangeschafte viervoeter later problemen ople
vert, is het voor zijn baas moeilijk verhaal te ha
len. Bovendien kan zoiets flink in de papieren lo
pen.
Hondenliefhebber en jurist Jur Deckers uit het
Friese Langweer houdt zich bezig met de rechten
en plichten van rashondenfokkers. Hij is voor
stander van een schriftelijke koopovereenkomst,
getekend door de fokker en de koper van een pup.
Daarnaast pleit hij voor een keurmerk dat kan
worden ingetrokken, wanneer een fokker in ge
breke blijft..
Deckers heeft zijn bedenkingen tegen het aan
schaffen van zo maar een hond, omdat het achter
halen van typische kenmerken bij een kruising
behoorlijk moeilijk is. „Een zuiver gefokte ras
pup is voorspelbaar, in die zin dat je in de regel
weet hoe het dier er uit zal zien als het volwassen
is en wat zijn rasspecifieke kenmerken zijn. Aan
de hand van de uiterlijke kenmerken en de ge-
dragskenmerken is een goed profiel te maken.
Door een rasgids te raadplegen krijg je een aardi
ge indicatie van de eigenschappen."
Problemen
In het asiel zitten nogal eens 'probleemhonden'.
„De nieuwe bezitter moet stevig in de schoenen
staan om de problemen - vaak niet de schuld van
de hond, maar van een verkeerde opvoeding - de
baas te kunnen", aldus Deckers. De Raad van Be
heer op Kynologisch Gebied in Nederland advi
seert mensen voor het kopen van een hond contact
op te nemen met de betrokken rasvereniging.
„Een rashond maakt acht tot tien jaar deel uit van
je leven, dus dien je je zorgvuldig te oriënteren op
wat je koopt."
Sinds kort is er ook een cd-rom van uitgeverij Het
Spectrum op de markt. Deze kan als aanvullende
informatie dienen. Deckers: „Je voert je keuzes en
wensen in, drukt op de knop en krijgt zo de ge
schikte en minder geschikte rassen op het scherm.
Natuurlijk werkt zo'n systeem nog niet helemaal
feilloos, maar je komt al een eind in de goede rich
ting."
Al die voorlichting is een stuk reëler dan het: beeld
dat in films en reclamespots van rashonden wordt
gegeven. „Heel veel honden zijn daarvan het
slachtoffer omdat mensen vaak een viervoeter
kiezen op basis van het uiterlijk.Deckers pleit er
met klem voor dat niet te doen. Een labrador bij
voorbeeld heeft veel beweging nodig en heeft een
geweldige 'will to please'. Daar geen rekening
mee houden is vragen om problemen. „Actieve
honden worden namelijk heel vervelend als hun
die actie wordt onthouden."
Wetboek
Met het in 1992 ingevoerde Nieuw Burgerlijk
Wetboek is de bescherming van de consument te
gen malafide handelaren verbeterd. De bekende
term 'verborgen gebreken' komt in het wetboek
niet meer voor, wel het begrip 'conformiteit': de
fokker moet niet alleen instaan voor verborgen
gebreken, maar moet er ook voor zorgen dat de
hond die hij levert de eigenschappen heeft die de
koper van zo'n hond mag venvachten.
Samen met mr. Carolien van Diemen heeft de
Langweerder enkele jaren geleden een model
koopovereenkomst opgesteld, waarin de rechten,
plichten en risico's over de koper en verkoper zijn
verdeeld. De jurist houdt veel lezingen over dit
ondenverp. Hij adviseert fokkers altijd een
schriftelijke koopovereenkomst af te sluiten met
hun klanten.
„De wet maakt als het om conformiteit gaat na
melijk geen onderscheid tussen de verkoop van
bijvoorbeeld wasmachines en levende dieren. Als
de motor van de wasmachine niet goed draait
door een fabricagefout, is de verkoper verplicht
tot schadevergoeding. Als een hond niet gezond is
en het gebrek is (mede) erfelijk bepaald, dan ziet
Aankoop van een jonge hond vergt sluitende afspraken tussen fokker en koper.
fotoEeleFierstra
de rechter dat eveneens als een fabricagefout. De
koper van een wasmachine mag verwachten dat
het apparaat werkt, de koper van een hond mag
verwachten dat het dier gezond is. zeker als juist
op dat punt geen nadere afspraken zijn vastge
legd in een overeenkomst."
Heupziekte
Het aantal uitspraken van rechters waarbij de
fokker/verkoper aansprakelijk is gesteld voor het
leveren van een hond met erfelijke of aangeboren
gebreken is de a fgelopen jaren dan ook behoorlijk
toegenomen. Zelfs bonafide fokkers kunnen tot
een schadevergoeding veroordeeld worden.
Een voorbeeld: Een fokker verkoopt een hondje
dat later blijkt te lijden aan de erfelijke ge
wrichtsafwijking heupdysplasie (hd). Koper en
verkoper komen er in overleg niet uit en de koper
loopt naar de rechter. Deze moet zonder schrifte
lijke overeenkomst met afspraken over hd, wel te
rugvallen op het wetboek. Zijn oordeel is dan in
de meeste gevallen dat de koper een gezonde hond
mocht verwachten. Deckers. „Maar met levend
materiaal is niet alles te voorspellen en is nooit
voor honderd procent te garanderen dat een hond
vrij van alle afwijkingen zal zijn. Toch gaat zo'n
fokker de boot in, ook als hij zorgvuldig de vader
en moederhond heeft laten onderzoeken op hd."
De jurist pleit dan ook voor „waarborgen naar
beide partijen toe". Hij wij ster op dat mondelinge
afspraken - hoewel ze bindend zij n - niet voldoen
de zijn. „Als koper en verkoper ruzie hebben, is
dat namelijk lastig te bewijzen."
Hd is moeilijk door selectie uit te bannen. „Als je
met gezonde, hd-vrije honden fokt, zullen de na
komelingen in de regel ook gezond zijn. Maar de
ziekte slaat ook wel eens een a twee generaties
over. Een goede fokker van een ras waarbinnen hd
als erfelijke afwijking voorkomt, fokt alleen met
ouderdieren die op dit punt gezond zijn."
Foto's
Als een hond wordt onderzocht op de afwijking,
gebeurt dit aan de hand van röntgenfoto's van
beide heupen. Die foto's worden beoordeeld dooi
de W.K. Hirschfeld Stichting. Een hond die de af
wijking blijkt te hebben, behoeft overigens daar
van nog niet altijd last te hebben, in die zin dat het
dier daarvan merkbaar pijn ondervindt.
In de koopovereenkomst die Van Diemen en Dec
kers hebben opgesteld, worden drie mogelijkhe
den geschetst. Ten eerste: de pup is gezond. Dan
zijn er geen problemen. Ten tweede: de pup is het
eerste jaar gezond doch blijkt nadien, gezien de
ter beoordeling ingezonden foto's, toch hd te heb
ben. Als gefokt is met hd-vrije ouderdieren, is dat
het risico van de koper. Ten derde kan het ook zo
zijn dat een hond bijvoorbeeld na een maand of
acht moeilijk uit de mand komt en overduidelijk
pijn heeft aan zijn heupgewrichten. Als dan blijkt
dat het dier slechte heupen heeft, moet de verko
per schadevergoeding betalen.
Volgens Deckers is zo'n schriftelijke koopover
eenkomst een must. „Met zo'n papier in de hand
kun je terugvallen op een duidelijke afspraak.
Dan voorkom je veel ellende en kosten.1'
Jeanette Stuurop
Voor informatie over rashonden en rasverenigingen: de
Raad van Beheer op Kynologisch Gebied in Nederland,
Emmalaan 16-18, postbus 75701,1070 AX Amsterdam.
