Ill
S
B
m
Sul koe je om een
boodschap sturen
PZC
reportage
26
996
995
994
993
992
991
990
989
988
987
986
985
984
983
982
981
980
979
978
977
976
975
974
973
972
971
970
969
968
967
966
965
964
963
962
961
960
959
958
957
956
955
954
953
952
zaterdag 21 juni 1997
Zo dichtbij nog, en toch
alweer zo lang geleden.
Bladerend in het foto
archief van de PZC rijst
een beeld op van een
bijna vergeten verleden.
Aan de hand van foto's
uit dat archief laat de ru
briek Terug in de tijd' flit
sen van de recente ge
schiedenis zien.
Vandaag: de laatste
kruier.
oc=a
rtri
Even een vette bougie verhelpen.
Er is veel verloren gegaan
door de auto. Neem nou het
beroep van kruier. Zo'n man die
je behoedt voor gezeul met
gewichtige koffers, een handje
toesteekt als de kinderwagen
uit de trein moet of - als hij zijn
taak wat ruimhartiger neemt -
dat vrachtje ophaalt, dat echt
niet op de fiets kan. Kortom,
zo'n man als H.D. Sul, de
laatste kruier van Middelburg.
geboorte Zwollenaar - belandde in
Zeeland door de mobilisatie van 1914-
1918. Bij bakker Markusse in
Serooskerke op Walcheren werd Sul
ingekwartierd. Daar liep ook een aardig
winkelmeisje rond. En zo bleef hij in de
provincie wonen en werken. Steeds
mobiel: eerst als vis- en fruitleurder, met
een hand- en met een ponywagen. Na de
Tweede Wereldoorlog als kruier Hij
versleet met zijn vrachtjes
achtereenvolgens een damesfiets, een
klein handwagentje, drie bakfietsen en
twee motorbakfietsen. Op zijn
achtenzestigste zit hij op zijn derde. „Ik
zou eigenlijk twintig jaar jonger moeten
zijn. Maar ik ga gewoon door", zegt Sul.
„Zolang mijn benen goed zijn en de
wielen rond, blijf ik karren.
Hij heeft er ook een rijmpje op gemaakt.
's Morgens vroeg of 's avonds laat
Sul zie je op straat
dus mensen sleepje toch niet dood,
gun die man ook een stuk brood,
heb je 'n vrachtje buiten het spoor,
daar zorgt hij ook voor.
Een opvolger heeft Sul nooit gekregen. De
klandizie werd allengs minder. De
marktkooplieden bijvoorbeeld, die Sul
vaak met hun hele santekraam van het
station naar de Markt moest vervoeren,
kochten hun eigen wheels. De kruier is
nog een jaar of drie doorgegaan: met pijn
en moeite, want de bakfiets wilde niet
meer erg. In de Zandstraat, waar de weg
omhoog loopt, moest Sul het amechtige
bakbeest zelf vooruit duwen, terwijl de
motor gierde en piepte als een straaljager.
Tot hij helemaal stilviel en ook kruier Sul,
voorgoed, uit het Middelburgse
straatbeeld verdween.
Ondine van der Vleuten
In 1962 verdient hij er nog een dikke
boterham aan. Sul is: 1. per kilogram
betaald transporteur voor Van Gend en
Loos; 2. ongehonoreerd kruier bij de NS
en 3. eigen baas, door ieder te ontbieden
voor stadsvrachtjes in Middelburg. Aan
het pand Lange Noordstraat 51 in
Middelburg hangt zijn bordje: H.D. Sul -
Kruier N.S. -lx bellen. Hij vervoert zich
per motorcarrier, een gemotoriseerde
bakfiets van degelijke uitvoering. Hij
staat elke dag zeer vroeg op en rangschikt
de infoi'matie in zijn ijzeren geheugen
opdat er op de route voor die dag geen
meter teveel gereden zal worden. Eerst
het snelgoed. Dan het expressegoed.
Vervolgens de vrachtjes die intussen thuis
binnengekomen zijn.
Sul kan je om een boodschap sturen. Hij
werkt zonder agenda, maar desondanks
schiet er niets tussendoor. Of zijn diensten
nu nodig zijn als kruier, om tien uw aan
het station in Middelburg graag, of dat hij
een partij levende paling moet bezorgen
bij een vishandelaar; de klant kan op hem
rekenen. Om half zeven 's ochtends stapt
hij op zijn voertuig om de diverse waren af
te leveren. Het snelgoed het eerst dus,
zoals levende dieren en waren die aan
bederf onderhevig zijn. Nertsen voor de
Oude Vlissingseweg, de poes van
mevrouw De Vries, een nieuwe postduif
voor een melkende liefhebber, een
kanariepietje dat vreugde zal brengen in
een bejaardentehuis, een hond met hok,
een verdwaasde schildpad. Vanaf half
acht is het tijd voor de garages, die zitten
te springen om onderdelen die niet in
voorraad zijn; en in de zomermaanden,
voor de bevoorrading van
toeristen winkeltjes, om de uitverkochte
klompjes en wat dies meer zij aan te
vullen.
Zo omstreeks negen uur worden de
nieuwe bestellingen opgenomen,
nauwkeurig genoteerd door mevrouw
Sul, te huis in JVliddelburg. De kruier - van
Sul op zijn derde, en laatste, motorcarrier.
Prins op het
witte paard
valt voor vrouw
met lang haar
Mannen zijn gek op uitda
gingen, daarom doen ze
aan sport, voeren oorlogen en
nemen bedrijven over. Vrou
wen die zelf mannen bellen
voor een avondje uit, ontne
men hen de lol van de uitda
ging en zijn zo dom hun eer
zucht en dierlijke instinct te
negeren. Wee de vrouw die
toch de telefoon grijpt, want
volgens de Amerikaanse da
mes Ellen Fein en Sherrie
Schneider zal zij nooit en te
nimmer haar prins op het wit
te paard ontmoeten! Nog een
tip: een vrouw moet lang haar
hebben omdat mannen dol
zijn op haren waar ze door
heen kunnen woelen.
Fein en Schneider hebben zelf
'geweldige echtgenoten en
fantastische kinderen' en ora
kelden een boekje bij elkaar
met regels voor intelligente,
aardig en leuk uitziende vrou
wen die het aardse huwelijks
paradijs nog niet bereikten.
In zo'n walhalla hangt de voor
eeuwig trouwe echtgenoot
liefdesgedichtjes of gedicht
jes op de deur van de koelkast,
neemt vaak kleine cadeau
tjes, sieraden of bloemen mee,
zendt rozen als hij met zijn
wouw naar bed is geweest en
fluit altijd waarderend als zij
halfnaakt door het huis loopt.
De dames mochten hun zegje
doen bij Oprah Winfrey en het
effect was voorspelbaar. Tal
van Amerikaanse vrouwen
togen met de snelheid van het
licht naar de boekwinkel om
'The Rules' van de schappen
te rukken en schreven zich in
voor 'Rules-workshops' en
'Rules-steungroepen'.
In de workshops nemen vrou
wen de (vierendertig) regels
samen door voor ze gesterkt
een nieuwe poging wagen. En
geraken ze daarbij in zak en
as dan doen ze een beroep op
de steungroepen met ge
trouwde vriendinnen die net
hun zoveelste bos rozen in een
vaas hebben gezet.
Wereldwijd
Filmster Marijke Jongbloed
maakte in ons land over dit
onderwerp al de nodige dis
cussies los met haar vierdelige
documentaire 'Fatal Reac
tion'. Daarin liet ze zien dat
het probleem van hoogopge
leide alleenstaande vrouwen
die dolgraag willen trouwen
zelfs wereldwijd speelt. Uit
geverij Luitingh-Sijthoff ver
moedde daarom dat er met
een vertaling van 'The Rules'
geld te verdienen valt en zond
een folder mee waarin
Mardou Stikker alvast aan
kondigt dat ze voor 245 gul
den (inclusief boek, koffie,
thee en een uitgebreide lunch)
ook voor Nederlandse vrou
wen zo'n verlossende work
shop organiseert.
Achterin de vertaling staat
dat Fein is afgestudeerd aan
New York University, maar in
welk vak wordt niet vermeld
en dat Schneider voor een
aantal niet nader vermelde
tijdschriften schrijft. Alleen
al deze summiere kwalifica
ties maken duidelijk waarom
de inhoud van het boek niet de
indruk geeft dat het hier om
intelligente vrouwen met een
scherp analytisch vermogen
gaat.
Simplisme
Vooral het simplisme waar
mee ze 'de' man analyseren is
■verbluffend dom. In hun visie
wil hij in een relatie altijd de
leiding nemen omdat hij bio
logisch gezien nu eenmaal de
agressor is. Sloddervossen
moeten beseffen dat mannen
alleen houden van vrouwen
die netjes en schoon zijn. Zul
ke vrouwen zijn in hun ogen
ook betere moeders, omdat ze
hun kinderen niet snel kwijt
raken op het strand. Mannen
willen vrouwen gracieus en
sexy en daar moet een vrouw
zelfs aan denken als ze op
haar horloge kijkt of zich ex
cuseert om even naar de wc te
gaan. Bij een afspraak moet
ze bovendien nooit cynisch of
depressief zijn, want daar kan
een man niet tegen! Hij wil
een vrouw die kleine slokjes
van haar drankje neemt en
ziet graag dat zij haar hoofd
achterover gooit en haar haar
in een vloeiende ^beweging
met de vingers naar achteren
kamt.
Het Amerikaanse succes van
dit onbenullige boekje doet
helaas vermoeden dat het fe
minisme alleen onder een se
lecte groep stevig wortel heeft
geschoten. Want leerde het fe
minisme vrouwen juist niet
hoe zinloos het is als nagel bij
tend wrak te verlangen naar
een niet bestaand walhalla
met alleen bezigheden achter
het aanrecht en de wastobbe?
Fein en Schneider propage
ren een utopie en dat daar zo
veel vrouwen intuinen stemt
treurig.
Francoise Ledeboer
Ellen Fein en Sherrie Schneider:
De Regels. De beproefde manier
om de man van je dromen te krij
gen - uitgeverij Luitingh-Sijthoff,
158 pag., f 19,90.
