Schelpdiersector zit in keurslijf
Wolken boven
Elsta-centrale
PZC
zeeuws
goud
Ontwikkeling van
windenergie stokt
Ministers alleen nog
welkom als ze kostei
politie-inzet betalen
Gechipt huisdier
kan met tatoeage
nog wel in pension
zeeland
BEWEZEN KWALITEIT
DELTA verrassend veelzijdig
geslaagd
BEWEZEN KWALITEIT
DELTA verrassend veelzijdig
donderdag 19 juni 1997
Over tegenslagen weten ze mee
te praten in de schelpdiersector.
Maar of het nu gaat om schade
lijke parasieten die het zeeban
ket bederven of visbeperkingen
die de overheid oplegtde mos
selen, kokkels en oesters laten
zich-goed smaken. Het Zeeuwse
product is tot ver over de lands
grenzen bekend. De toekomst
moet uitwijzen hoe stevig 'die
positie is. Een serie in vier afle
veringen brengt kansen en be
perkingen in kaart. Vandaag in
deel 2 de grenzen aan de groei.
door Marten de Jongh
Oude loodsen en oesterputten wek
ken de indruk alsof de tijd stil
staat in Yerseke. Ze bieden een prach
tig doorkijkje op de Oosterschelde.
Een herinnering aan een trots verle
den. Wie denkt dat het vissersdorpje
daarin is blijven steken heeft het mis.
Elders in Yerseke, aan de Korringa-
weg, tonen moderne fabrieken de
vooruitgang. In relatief korte tijd ver
rees er een waar industriepark. Of de
groei in hoog tempo doorgaat, is ech
ter twijfelachtig. De omzet van de be
drijven stagneert al enkele jaren.
Groei in werkgelegenheid blijft uit.
De schelpdierverwerking is divers.
Mosselschonerijen maken van de
nieuwe aanvoer een toonbaar pro
duct. Inleggerijen produceren zure
mosselen in glas. Elders rollen volcon-
serven van kokkels van de lopende
band, worden oesters verpakt en
schelpdierproducten ingevroren.
Maar gegratineerd of voorgekookt, er
zijn grenzen aan hoe je een mossel
kunt opdienen. Zoals ook andere fac-
De mosseloogsten stemmen tot tevredenheid, maar de omstandigheden in de kraamkamer van de schelpdieren baart de
kwekers zorgen. foto Willem Mieras
toren een ongebreidelde groei van de
sector verhinderen.
Een paar daarvan op een rijtje: een
kwijnend bestaan van de oesterk-
week, slechte resultaten in de kokkel
sector. Beperkingen die de overheid de
kokkel- en mosselvisserij oplegt. Ho
ge milieulasten voor de bedrijven. He
vige onderlinge prijsconcurrentie.
.Concurrentie van andere landen.
Grenzen aan de afzetmogelijkheden
voor mosselen. Schaarse ruimte voor
bedrijf suitbreiding in Yerseke.
Ziekte
De ziekte Bonamia Ostrea nekte nage
noeg de ooit winstgevende handel in
platte Zeeuwse oesters. De creuse, een
van oorsprong Japanse oestersoort,
gedijt wel goed maar brengt weinig
op. „Er zijn 28 huurders van oester
percelen. Dat is te veel", zegt voorzit
ter S. Zoete wei j van de vereniging van
mosselhandelaren. „Breng het aantal
terug naar tien en er is een normale
handel van te maken. Nu gaat alles op
aan onkosten. De verkoopprijzen zijn
te laag."
Kokkels
Aanhoudend somber zijn ook de voor
uitzichten voor de kokkelsector. De
vissers becijferden een schade van
naar schatting 45 miljoen gulden over
de afgelopen vier jaar. Strenge win
ters decimeerden het broed. De kok-
kelvloot is.in de loop der jaren ge
krompen van 37 naar 22 schepen. Dat
de rampspoed geen hausse aan faillis
sementen veroorzaakt valt eenvoudig
te verklaren. Het aantal zelfstandige
bedrijvenin de kokkelsector is gering.
De meeste ondernemingen zijn geïn
tegreerd met handel en verwerking en
hebben belangen in bijvoorbeeld
mosselen. Met de winsten daaruit valt
wel wat tegenslag te verwerken.
Kraamkamer
De mosseloogsten stemmen tot tevre
denheid. Maar de omstandigheden in
de Waddenzee, kraamkamer van de
schelpdiertjes, baren de kwekers zor
gen. Natuurbeschermers blijven aan
dringen op sluiting van meervisareaal
in de Waddenzee. In 1993 werd al ruim
een kwart van de gronden gesloten.
Een maatregel om visserijactiviteiten
en natuurbelangen met elkaar in
evenwicht te brengen. Binnenkort
volgt een evaluatie. Waddenvereni
ging en vogelbescherming pleiten
voor sluiting van alle droogvallende
platen. In de diepe geulen ligt genoeg
mosselzaad, redeneren zij. Voorzitter
J. D. de Voogd van de Zeeuwse vis
sersvereniging Zevibel betwijfelt dat.
„We kunnen niet van te voren zeggen
waar het zaad valt. We mijden de pla
ten als er voldoende ligt in het diepe.
Maar als we daar tekort komen moe
ten we kunnen uitwijken."
Vraag is hoe de situatie zou zijn als
kwekers onbeperkt hun gang moch
ten gaan, de natuur hen meer dan rij
kelijk van mosselen zou voorzien. Nu
wordt gestreefd naar een jaarlijkse
productie van honderd miljoen kilo.
De sector komt regelmatig aardig in
de buurt. Voor een afzet van tweehon
derd miljoen kilo zouden echter on
voldoende liefhebbers te vinden zijn.
Daarvoor is de markt te klein.
Consumptie
De export naar het buitenland mag
mooie resultaten opleveren, de con
sumptie in eigen land blijft achter.
Dure reclamecampagnes moeten
daarin verandering brengen. Probe
ren Nederlanders ervan te overtuigen
dat een maaltje mosselen niet valt te
versmaden. „De resultaten zijn moei
lijk meetbaar", zegt directeur L. Lu
cas van het mosselkantoor te Yerseke.
„Zeker, de consumptie neemt toe.
Maar dat is ook een gevolg van zoiets
als de gekke-koeienziekte. Is er wei
nig vertrouwen in het rundvlees dan
wijken mensen uit naar andere pro
ducten." Lucas denkt dat een afzet
van honderdvijftig miljoen kilo op
termijn mogelijk moet zijn. Maar dan
komt het plafond in zicht.
Nieuwe fusies van bedrijven zouden
weinig uitzicht bieden op winstver
groting. Het spreiden van de verko
pen, het promoten van mosselcon
sumptie in moeilijke maanden als
januari en februari, daarin schuilt een
groeimogelijkheid. Een veelgehoorde
term in de schelpdiersector is ook
kwaliteitsbeheersing. Nieuwe pro
ducten bieden soelaas op bescheiden
schaal. De visserij op spisula's bij
voorbeeld. Veel heil verwacht de sec
tor echter niet van nieuwe vissoorten.
Want de natuur mag rijk zijn aan
schelpdieren, niet alle beestjes zijn
een lekkernij.
Morgen in deel drie: gevaarlijk impor
teren, tijdbom onder de sector.
Examens
achter de rug.
DELTA is
geslaagd
voor het
ISO 9002-
certificaatü!
"Voelbaar vakmanschap", oordeelde een onafhankelijke commissie over ons
kwaliteitssysteem. DELTA levert, zoals u weet, elektriciteit, gas, water eri
kabelsignaal. Al deze diensten voldoen aan vastgestelde normen.
Betrouwbare, continue levering is naast kwaliteit en klanttevredenheid
een belangrijke pijler onder een kwaliteitssysteem.
Komt zo'n certificering zo maar uit de lucht vallen?
Neen, neem nu bijvoorbeeld elektriciteit.
Een modern netwerk van transport- en distributienetten (zo'n 223 kilometer lijnen
i in de lucht en 8.000 kilometer kabel in de grond en 3500 transformatorstations)
brengt ongemerkt en op een veilige manier elektriciteit bij u thuis.
DELTA beheert ruim 180.000 aansluitingen. DELTA zorgt met goed opgeleid
personeel voor nieuwe betrouwbare aansluitingen waarbij de veilige toepassing
voor de klant centraal staat.
Dat willen we graag zo houden
en daar werken we hard aan.
Postbus 5048 4330 KA Middelburg tel. (0118) 69 21 11 e-mail: info@delta-zfd.nl
van onze verslaggever
VLISSINGEN - De ontwikke
lingvan windenergie in Zeeland
is het afgelopen jaar gestag
neerd. In 1996 is slechts 1,4 me
gawatt aan de windenergieca
paciteit toegevoegd. Eind vorig
jaar stonden in Zeeland 126
windturbines opgesteld met een
gezamenlijke capaciteit van
bijna 37 megawatt. Dat bete
kent dat nog een lange weg te
gaan is om de streefcapaciteit
van 250 megawatt in het jaar
2000 te halen.
Volgens de jaarlijkse rapporta
ge windenergie is de geringe
toename van het geplaatste ver
mogen mogelijk te wijten aan de
nieuwe, minder gunstige finan
ciële regeling voor windmolens.
Daarbij komt. dat de gemeenten
enigszins een pas op de plaats
hebben gemaakt met plannen
voor nieuwe turbines, in ver
band met een milïeu-effectrap-
port over plekken voor groot
schalige windenergieparken in
Zeeland. Uit. onderzoek in het
kader van dat rapport is geble
ken dat Zeeland veel verspreide
bebouwing kent, waardoor de
aanleg van grootschalige wind
energieparken lijkt te worden
bemoeilijkt. Andere knelpun
ten zijn: geluidsoverlast, land
schapsvervuiling en hinder voor
vogels. Het milieu-effectrap
port wordt dit jaar afgerond.
Interesse
Eind vorig jaar waren 65 wind
turbines met een totaal vermo
gen van.ongeveer 40 megawatt
in meer of minder ver gevorder
de stadia van voorbereiding. De
rapportage windenergie con
stateert dat de algemene inte
resse voor de aanleg van een
windenergiepark toeneemt.
Ook de houding van de land
bouw tegenover windenergie
verandert. Vanuit die hoek ko
men steeds meer vragen over de
mogelijkheden voor windener
gie.
H. Bruynzeel uit Oudelande is
geslaagd voor het doctoraal
examen bedrijfseconomie aan
de Katholieke Universiteit Bra
bant in Tilburg.
van onze verslaggever
René Schrier
MIDDELBURG - Als het kabi
net in de toekomst nog eens in
ternationale top verga deringen
in Zeeland wil houden, moeten
de ministers wel zelf opdraaien
voor de politiekosten die daar
mee gepaard gaan. Anders zijn
ze niet meer welkom in deze
provincie. De burgemeester van
Schouwen-Duiveland, mr.
J. J. P. M. Asselbergs, bracht dat
woensdagmiddag naar voren in
een vergadering van Zeeuwse
burgemeesters die gezamenlijk
de politie besturen. Hij kreeg
steun van zijn collega van de ge
meente Goes.
De Zeeuwse politie moet name
lijk nog maar zien dat ze de kos
ten die zijn gemaakt tijdens de
Europese landbouwtop, die in
mei in deze provincie werd ge
houden, terugkrijgt van Den
Haag. Al in een vroegtijdig sta
dium is daarover bij de ministe
ries van Binnenlandse Zaken en
Landbouw aan de bel getrok
ken, maar dat heeft nog niet ge
leid tot duidelijke afspraken die
erop neerkomen dat Zeeland de
kosten kan declareren. Gespro
ken wordt over een bedrag van
drie tot vier ton. Ook de extra
kosten die de Zeeuwse politie
vorig jaar maakte bij de uitrei
king van de Four Freedoms
Awards in Middelburg moest ze
grotendeels uit eigen zak op
hoesten.
Asselbergs: „Ik heb nog nooit zo
veel politie op Schouwen-Dui
veland gezien als met die land
bouwtop. Wie betaalt dat? I
kunnen wij dat als Zeeuwse
gio voor opdraaien als we t(
al een structureel tekort b
ben? Dat kunnen we toch i,
maken. Als Den Haag het r
betaalt moeten we i n het verv
maar zeggen: sorry ministei
houdt uw vergaderingen mi
elders in het land."
Geleerd
Plaatsvervangend hoofdoffic
van justitie mi-. D. Veurinkj
aan dat de politie juist had;
leerd van de ervaringen met
uitreiking van de Four Fri
doms Awards en het feit dat
Zeeuwse politie de extra kost
die rond die dag zijn gemaj
niet terug heeft geinregen. Da
zijn zowel met het ministe
van Binnenlandse Zaken i
met de. stichting die de uitn
king organiseerde contact
over geweest. Uitsluitsel is
nog niet over, of zoals Veuri,
het aangaf: „Daar wordt n
steeds over gesoebat." Met c
ervaring in het achterhoofd is
met het oog op de landbouwti
al in een vroegtijdig stadiu
contact geweest met het mini
terie van Landbouw. Veronde
stelcl werd dat de kosten vam
extra politie-inzet op een of a:
dere manier te verhalen zoudi
zijn. Daar is echter nog steei
geen duidelijkheid over.
De Vlissingse burgemeesti
J. C. Th. van der Doef kwam m
een suggestie: „We moeten g
woon besluiten dat wij de vo
gende Eurotop niet willen org;
van onze verslaggever
Hans Heijt
TERNEUZEN - De Stichting
Registratie Gezelschapsdieren
Nederland (SRGN)bestrijdt dat
het aanbrengen van een chip bij
hond of kat tot gevolg heeft dat
de huisdieren niet meer in een
dierenpension kunnen worden
opgenomen. Volgens de SRGN
kunnen honden met een chip
ook een tatoeage laten aanbren
gen. Die tatoeage is de enige
mogelijkheid om een roze die-
renpaspoort te krijgen. Dat legi
timatiebewijs is noodzakelijk
voor toelating in dierenpen-
sions.
Dierenartsencentrum West in
West-Zeeuws-Vlaanderen stel
de een brief op om de klanten te
wijzen op de gevolgen van het
elektronisch laten identificeren
van huisdieren door middel van
een chip. In de brief verklaarde
het dierenartsencentrum dat ta
toeage nog steeds het enige mid
del is om het noodzakelijke roze
paspoort voor het huisdier te
krijgen.
Volgens dierenarts G. de Bruijc-
kere kan een huisdier met een
chip niet ook nog een tatoeage
krijgen, omdat er wettelijk
slechts één identifactienummer
mag worden verstrekt. Volgens
De Bruijckere en andere
Zeeuwse dierenartsen lopen
huisdieren met een chip dus het
risico niet te worden toegelaten
in een pension.
Registratie
A Ribbink, chef de bureau van
de SRGN, bevestigt dat de chip
in Nederland nog niet wordt er
kend als wettelijk registratie
middel voor honden. Met een
chip kan daarom geen roze pas
poort worden verkregen. „Maar
dat betekent niet dat honden
met een chip niet in het dieren
pension kunnen worden opge
nomen. Ze kunnen, als ze een
chip hebben, nog altijd de tatoe
age laten aanbrengen die wt
recht geeft op het roze pas
poort."
Volgens Ribbink geldt voor kat
ten een andere regeling. Het die
renpaspoort is beschikbaa
voor katten met een penning
tatoeage of chip.
Dierenarts E. van Bruinessen
Kapsenberg van Dierenartsen
centrum West beschikt over de
zelfde informatie over het chip
pen van katten als Ribbink
Maar over het registeren vai
honden heeft Van Bruinessei
heel andere informatie dan di
SRGN-vertegenwoordiger. „Ii
een artikel voor dierenartsei
heeft toch gestaan dat honden
niet twee keer geregisteerd mo
gen worden", aldus Van Brui
nessen.
CNV naar
visindustrie
YERSEKE - De CNV Industrie-
en Voedingsbond houdt deze
maand een campagne vooi
werknemers in de visverwer-
kende industrie. De vakbond
doet maandag 30 juni de mos
selindustrie in Yerseke aan.
De actie is opgezet, omdat vol
gens de CNV-bond de arbeids
voorwaarden in de visverwer-
kende industrie veel te wensen
overlaten. De meeste werkne
mers vallen niet onder een col
lectieve arbeidsovereenkomst
(cao), maar hebben een indivi
dueel contract.
In Yerseke bezoeken de CNV'ers
in de ochtend de bedrijven. Van
af 19.00 uur is er een bijeen
komst in gebouw De Haven aan
de Dreef in Yerseke. Thema is
'Wel of geen cao in de visWerk
nemers kunnen ook hun loon-
strookjes laten controleren en
andere informatie over arbeids
voorwaarden krijgen.
van onze verslaggever
HOEK - Zonaanbidders moeten
even niet in de buurt van de El-
sta-warmtekrachtcentrale bij
Hoek komen. De nieuwe fabriek
is begonnen met het schoonbla-
zen van de stoomleidingen. Dik
ke, wit-grijze pluimen water
damp stijgen op naar de blauwe
hemel en lijken voor een plaat
selijk wolkendek te zorgen. De
extra kans op een lokaal regen
buitje valt volgens directeur R.
Pieper evenwel te verwaarlo
zen. „Zo'n gigantische hoeveel
heid is het nu ook weer niet."
De stoomuitstoot - honderdvijf
tig ton per uur, het etmaal rond -
is van tijdelijke aard. „Dat blijft
een paar dagen zo. Wanneer de
leidingen schoon zijn, stoppen
we ermee. Deze procedure is al-
Hondcrdvijftigton stoom sist de
warmtekrachtcentrale per uur
de lucht in, om bij het opstarten
de leidingen schoon te blazen,
foto Charles Strijd
leen noodzakelijk bij het op
starten van de units. Wanneer de
fabriek draait, zie je bijna niks."
Problemen
Het opstarten van de eerste een
heid ging gepaard met techni
sche problemen. Aanvankelijk
was het de bedoeling om daar
eind mei al mee te beginnen. De
ketel bleek echter niet naar be
horen te functioneren. Inmid
dels zijn de nodige aanpassin
gen uitgevoerd. De installatie
voldoet nu volledig aan de ver
wachtingen, constateert Pieper
tevreden. „De eerste eenheid
draait nu als een zonnetje." Ook
de geluidsoverlast valt volgens
de constante metingen binnen
de norm.
Inhaalslag
De fabrieksdirecteur gaat ervan
uit dat de opgelopen vertraging
kan worden ingehaald. De dag
dienst is opgesplitst in twee
ploegen, zodat tot elf uur 's a-
vonds wordt doorgewerkt. Het
streven blijft de fabriek 30 sep
tember in gebruik te nemen.
Examens
achter de rug.
ELTA is
id
or het
9002-
ificaatü!
"Voelbaar vakmanschap", oordeelde een onafhankelijke commissie over ons
kwaliteitssysteem. DELTA levert, zoals u weet, elektriciteit, gas, water en
kabelsignaal. Al deze diensten voldoen aan vastgestelde normen.
Betrouwbare, continue levering is naast kwaliteit en klanttevredenheid
een belangrijke pijler onder een kwaliteitssysteem.
Komt zo'n certificering zo maar uit de lucht vallen?
Neen, neem nu bijvoorbeeld water.
Een netwerk van pompstations en leidingen zorgt ervoor dat ruim 200.000 klanten
kwalitatief goed drinkwater krijgen. Bij de winning en zuivering van water worden daarom
hoge eisen gesteld. De kwaliteit wordt ook continu bewaakt door ons laboratorium.
Dit verrichtte in 1996 alleen al zo'n 16.000 analyses voor het bij u thuis geleverde
drinkwater. De resultaten hiervan voldeden ruimschoots aan de strenge wettelijke eisen.
Dat willen we graag zo houden
en daar werken we hard aan.
Postbus 5048 4330 KA Middelburg tel. (0118) 69 21 11 e-mail: info@delta-zld.nl
