Paria's van de Keniaanse straat Uitschakeling van Pol Pot markeert einde tijdperk PZC PZC Verdragje feiten en meningen Jeugdige daklozen in Nairobi mishandeldverkracht en gehaat Rabbijn schrikt van Pools antisemitisme donderdag 19 juni 1947 donderdag 19 juni 1997 Van onze correspondent in Nairobi Frans van den Houdt Impulsief draai ik m'n raam pjes omhoog en doe de deuren op slot als ik het stoplicht nader. Een paar seconden later duiken ze al voor je auto op. De een vraagt om een shilling, de ander om honderd. Een jongen houdt een fles lijm amechtig in z'n handen geklemd en snuift, een andere begint met een vuil doekje ijverig het stof van de ra men en motorkap te vegen. 'Fuck you, Mzungu' (blanke), schreeuwt hij me toe als hij des ondanks geen geld krijgt en ik hij groen zo snel mogelijk optrek en verdwijn. In het centrum van Nairobi wemelt het tegenwoor dig van de straatkinderen. Het officiële aantal luidt 20.000 (in heel Kenia 40.000), maar het zijn er ongetwijfeld veel meer. Ze duiken voor de raampjes op als je in de auto zit, ze volgen je stratenlang, zeurend om geld of brood of iets anders als je lopend het stadscentrum doorkruist. In vodden, vies. ondervoeden vaak verslaafd aan alles wat hen maar in een roes kan brengen. Hun lot is triest, het schokt je, je bent ermee begaan, maar tege lijkertijd is hun gedrag vaak zo storend dat je ze gaat haten. „Ik ben de afgelopen maanden vier keer slachtoffer geworden van deze kinderen", zegt Mild red (30). „De eerste keer hadden ze alle lampen en de radiator grill van m'n auto gesloopt toen ik even een boodschap ging doen. Dat was op klaarlichte dag. Daarna hebben ze me drie keer rond 7 uur 's avonds te gra zen genomen. De eerste twee keer gristen ze het horloge van mijn pols, de laatste keer gleed een scherp mes over m'n hand in een poging m'n schoudertas te stelen. Dat is ze niet gelukt maar ik zat wel met een diepe snee die over vier vingers liep." Andere kinderen vragen om geld en worden woest als je het weigert te geven. Sommigen hebben een bakje stront bij zich dat ze vervolgens op je kleren smeren. Een enkele keer is ie mand met een gebruikte injec tienaald gestoken (met het ge vaar voor bijvoorbeeld een HIV- besmetting). Vrouwen met hals kettingen, oorbellen of armban den verliezen regelmatig hun juwelen aan jongens die op hen afspringen. Menige dief is ver volgens door het publiek tot bloedens toe (soms overlijden ze zelfs) in elkaar gemept of met stenen bekogeld. Geen keus ,Deze straatkinderen veroorza ken tegenwoordig erg veel over last in Nairobi, maar henzelf is natuurlijk weinig te verwijten", meent sociologe Mary Wambu- gu. „Er zitten wezen onder, maar veel kinderen zijn door hun ouders verstoten of worden dagelijks de straat op gestuurd om te b'edelen of te stelen. Ze hebben geen keus, voor hen is dit de enige manier om te over leven." Volksvertegenwoordiger Ras- hid Mzee van de oppositiepartij Ford-Kenia zei deze week in het parlement de beschreven pro blemen te wijten aan mismana gement van de economie en slechte beleidsvoering door de regering. „Kenianen zijn be wust arm gemaakt door een paar corrupte politici. De naak te kinderen die hongerig in de straten en op stoepen slapen, dienen de regering er voortdu rend aan te herinneren hoe diep de armoede en hulpeloosheid is waarmee de mensen vandaag de dag leven." Agnes is 13 jaar. Nooit naar school geweest. Ze sjouwt de he le dag met een baby op haar rug rond in de buurt van de kathe draal in het hartje van Nairobi. Het kind is haar broertje, zegt ze. Zeis de afgelopenmaanden4 keer verkracht, een keer door 'n politieman die haar zogenaamd wilde meenemen naar een op vangcentrum. Soms wordt ze door een man seksueel gebruikt en daarvoor betaald. „Mijn moeder zegt dat ik me maar moet aanpassen, gewend moet raken aan het leven op straat. Mijn vader heb ik nooit gezien. Ik ben de oudste thuis en heb nog een zusje en vier broer tjes. Mijn moeder zegt dat ze geen werk kan krijgen en ik als oudste voor het gezin moet zor gen. Nou, dat doe ik dan maar." Bierkaai Lokale hulpverleners, buiten landse instanties, goedwillende burgers, veel mensen houden zich bezig met het lot van straatkinderen in Kenia, zijn vastbesloten om hun leven te verbeteren maar vechten tege lijkertijd tegen een onneembare bierkaai. Diverse malen zijn al le straatkinderen opgepikt, naar een rehabilitatiecentrum gebracht en van kleding en eten voorzien. Slechts een klein aantal slaagt er echter in op een school of op leiding terecht te komen. Het leeuwendeel is binnen de kort ste keren weer terug op straat. Hoewel wat. laat, ziet nu ook de Keniaanse overheid zich ge noodzaakt het vraagstuk van de straatkinderen aan te pakken. Deze week kwam de kwestie uitgebreid aan de orde in het parlement en werd een motie aangenomen waarin de opposi tie er bij de regering op aan drong snel geld beschikbaar te stellen voor het bouwen van re habilitatiecentra voor daklo zen. Op die manier hopen de parlementariërs landloperij en de problemen van straatkinde ren terug te kunnen dringen. Doodgeknuppeld De autoriteiten springen over het algemeen weinig zachtzin nig om met straatkinderen. Vorige week nog werd een 16-j a- rige jongen die ergens in een achteraf straatje lag te slapen, door twee politieagenten dood geknuppeld. „Hij lag te slapen omdat hij onwel was, als gevolg van de klappen die hij de vorige nacht had opgelopen van de po litie. Die kreeg hij omdat hij voorbijgangers om geld had ge vraagd", vertelaarde een maatje van de jongen. Het zijn dit soort veel voorkomende misdragin gen door met name de politie die centraal staan in het vernieti gende rapport van Human Rights Watch, getiteld 'Onge rechtigheid in het Kinderrecht; Misdragingen door de Politie en de Detentie van Straatkinderen in Kenia'. Het rapport meldt dat kinderen regelmatig met bruut geweld worden opgepikt door de politie om geen enkele andere reden dan dat ze toevallig op straat rondlopen. Op het bureau wor den ze vervolgens beschimpt en uitgescholden, mishandeld, ge slagen en in diverse gevallen verkracht. Als ze gearresteerd worden, ver dwijnen ze in overvolle, gorepo- De Keniaanse oproerpolitie arresteert een man in Nairobi. Ook met kinderen gaan de autoriteiten niet zachtzinnig om. foto Enric Marti/AP litiecellen, samen met volwas senen en worden daar soms wel weken vastgehouden zonder dat er een rechtbank aan te pas komt. En als ze uiteindelijk wel voor moeten komen, komen ze bij een gewone rechter terecht, niet bij een speciale kinderrech ter. „Maar zelfs als een zaak wel voor de kinderrechter komt, wordt ze zo snel behandeld dat de kinderen geen enkele, eerlij ke kans krijgen tot verweer," al dus het rapport. Human Rights Watch raadt de Keniaanse rege ring aan het Afrikaanse hoofd stuk te tekenen van de VN- conventie 'De rechten en het welzijn van het kind' en deze vervolgens na te leven. GPD Fractieleider De Hoop-Scheffer van het CDA in cle Tweede Kamer komt met de kwalificatie 'ver dragje' dicht in de buurt van een goede omschrij- ving voor het woensdagochtend gesloten Verdrag van Amsterdam. Hoewel alle regeringsleiders zich na af loop van de top in Amsterdam tevreden toonden, valt er wel wat af te dingen op de resultaten. Ook premier Kok liet doorschemeren dat hij meer had willen regelen. Hij had graag een pact gesloten dat hel Verdrag van Maastricht kon evenaren. Maar de ver schillen tussen de vijftien landen zijn nog te groot om grote passen voorwaarts te zetten. De grote wens van het Nederlands voorzitterschap om te komen tot een duidelijker buitenlands en justitieel beleid en stroom lijning van de besluitvorming binnen de EU ging niet in vervulling. Voorafgaand aan de Eurotop had het Nederlands voor zitterschap te kampen met grote problemen. Vooral de uitslagen van de verkiezingen in Engeland en Frank rijk - beide landen maakten een zwaai naar links - zorg den voor grote onzekerheid bij Kok en de zijnen. Het bleef tot enkele dagen voor de top spannend of Frank rijk en Engeland wel' mee wilden werken aan de con ceptteksten. Uiteindelijk bleek niet het grootste pro bleem bij deze landen te liggen. Een minder coöperatieve geest trof Kok aan bij de Bel gische premier Dehaene. De Belg gaf na afloop aan dal het Verdrag van Amsterdam niet heeft gebracht wat hij ervan had gehoopt, maar wel wat hij er vooraf van ver wachtte. Een realistische constatering. Vooral de dis cussie over de verdeling van de stemmen binnen de EU- ministerraden zinde Dehaene niet. Hij wil dat zijn land meer invloed krijgt in de ministerraden. De Duitse bondskanselier Kohl kwam met een compromisUitstel was ook bij deze paragraaf in het verdrag het tover woord. Pas als begin volgende eeuw landen uit Midden- en Oost-Europa toetreden tot de Europese Unie zal de stemverhouding worden herzien. Ook op het punt van het aantal Euro-commissarissen bleek uitstel het maximaal haalbare. Op het moment dat de Unie wordt uitgebreid, leveren de grote landen een commissaris in, zodat alle landen een vertegen woordiger hebben. Tot zeker na de eeuwwisseling blijft de invloed van de kleine landen dus beperkt. Kok en het Nederlandse voorzitterschap werden na af loop van de top uitgebreid geprezen door de regerings leiders. Zo hoort dat in het diplomatieke verkeer. Hiei en daar klonk een zachte kritische noot, maar de toon moest toch vooral optimistisch blijven. De nationele parlementen krijgennunog de gelegenheid hun zeg jete doen. Maar ook daar is niet veel vuurwerk van te ver wachten. Alle landen zijn zich bewust van de taaie ma terie en het weinig opzienbarende karakter vanhet ver drag. Toch kan de conclusie worden getrokken dat het Ver drag van Amsterdam een stapje in de goede richting is, Al is het pact wat minder ambitieus dan aanvankelijk de bedoeling was; een zeperd heeft Kok niet gehaald. door Lodewijk Born Verbijsterd denkt de Am sterdamse rabbijn Lody van de Kamp terug aan zijn recente bezoek aan het voor malig getto van Warschau. „Opeens komt er een man op ons af, die sist: 'jood!'. Daar bovenop maakte hij nog een beweging langs zijn keel." Van de Kamp is tijdens zijn eerste bezoek aan Polen ge weldig geschrokken van het nog steeds aanwezige antise mitisme. Hij was met een groep Nederlandse joden in het land waar de nazi's drie miljoen joden hebben ver moord. De rabbijn, wiens vader Auschwitz overleefde, was al gewaarschuwd door de Ne derlandse gids die de groep begeleidde. „Zorg ervoor dat jullie altijd met een groepje de straat op gaan." Daarmee doelde hij op anti-joodse ui tingen. Van de Kamp heeft door de antisemitische stemming in het land ook dubbele gevoe lens bij het bezoek van paus Johannes Paulüs II aan Po len. De Rooms-Katholieke Kerk, in de Middeleeuwen mede-aanstichter van het antisemitisme, zou haar gro te invloed in Polen moeten aanwenden. „Een half mil joen Polen bij een toespraak van de paus zijn voor mij nu een half miljoen antisemie ten. Als de paus werkelijk zo veel, invloed heeft, moet hij die ook gebruiken." De passieve houding die de Poolse Rooms-Katholieke Kerk inneemt, is laakbaar, meent de rabbijn. Ook com mercieel worden joden inPo- len uitgebuit. Op een grote markt in Warschau werden poppetjes verkocht, verge lijkbaar met de poppen in Volendamse klederdracht. Hier waren het echter joodse karikaturen met een gemene grijns en een grote neus, zoals joden in de Middeleeuwen werden afgebeeld. „Jodenals verzamelobject op een plek waar praktisch geen jood meer leeft. Bizar." Geschiedenis Naar zijn mening doet de Poolse bevolking niets met de geschiedenis. In Duits^ land kwam een proces op gang waarbij over het verle den wordt gepraat. In Polen is dat niet aan de orde. Dat komt mede doordat de over gebleven joodse gemeen schap er erg klein is, Slechts 6,000 joden overleefden de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. „Po len heeft geen geweten meer dat kan laten zien wat voor vreselijke gevolgen antise mitisme kan hebben." Verder wijst de rabbijn op het lijdzaam toekijken van de overheid. Wanneer in Neder land het Auschwitz-monu ment wordt beklad, dan wordt dat de volgende.dag- schoongemaakt en spreekt de bevolking er schande over. In Polen haalt men de schou ders op. Van de Kamp zag het met eigen ogen op een joodse begraafplaats in Chelm. Een grafmonument was ontsierd door een hakenkruis met daaronder de tekst 'Juden Raus'. Volgens de beheerder van de begraafplaats komt er niemand om de tekst te ver wijderen, In zijn recente autobiografie zegt Ignatz Bubis, voorzitter van de overkoepelende raad van Duitse joden, dat in Po len in de eerste maanden na debevrijdi ng de gruwelijkste misdaden uit de na-oorlogse periode jegens de joden zijn geschied. „De haat van veel Polen tegen de joden was'met. het terugtrekken van de Duitse troepen niet vermin derd", aldus Bubis. Ondanks de schokkende er varingen beschouwt hij de reis als een heel waardevolle ervaring. „Je moet het één keer in je leven hebben ge zien om het t.e kunnen bevat ten. Wanneer je echter de vitrines ziet met haar, met kinderschoentjes, met dui zenden brillen, de karretjes om de lijken te vervoeren, de asladen..." De groep met wie de rabbijn reisde bestond uit joden van wie de ouders in Polen heb ben gewoond of die familie leden in Auschwitz en Sobi- bor verloren. Veel verhalen kwamen boven. Alsmede een grote innerlijke kracht en cy nisme. „Ik liep met een me vrouw van 83 over het perron van vernietigingskamp Auschwitz II-Birkenau. Tot het kamp was het een flink eind lopen. „Lukt dat u al leen?", vroeg ik. Ze ant woordde: „Vijftig jaar gele den moesten ze toch ook gewoon lopen. Die mensen werd niets gevraagd.ANP Belgen door Erik Beijen Pol Pot, de schimmige leider van de Rode Khmer, regeer de bijna vier jaar lang over Cambodja. Zijn boerenrevolu- tie in 1975 kostte aan minstens één, mogelijk drie miljoen, men sen het leven. Tussen een kwart en eenderde van de bevolking kwam om. De naam Pol Pot, zijn echte naam was Saloth Sar, zal voor altijd verbonden blijven aan de 'killing fields', een van de vreselijkste massamoorden in de geschiedenis. Pol Pot kwam aan de macht, na dat zijn Rode Khmers de Cam bodjaanse hoofdstad Phnom Penh waren binnengetrokken en de door de Verenigde Staten gesteunde republiek van Lon Nol opzij hadden schoven. Het Jaar Nul ging van start. Onmid dellijk begon 'Bx-oeder Nummer Een', zoals Pol Pot zich liet noe men, zijn rampzalige experi ment met het absolute commu nisme. Cambodja moest het land wor den van 'de nieuwe mens'. Geld werd afgeschaft en de hoofd stad gewapenderhand ontvolkt. Vele bej aarden, vrouwen en kin- deren overleefden de lange voettocht naar het platteland en het harde leven in de 'collectieve boerengemeenschappen', een eufemisme voor werkkampen, niet. Om de nieuwe mens te maken, wilde Pol Pot de bevolking ont doen van alle corrumperende, veelal buitenlandse invloeden. De jacht werd ingezet op intel lectuelen, Iedereen die een an dere taal sprak - en dat waren er velen in de voormalige Franse kolonie - of die zelfs maar een bril droeg, moest eraan geloven, Anders dan Mao Tse Tung in China en Kim U-sung in Noord- Korea cultiveerde Pol Pot geen persoonlijkheidscultus. Weinig Cambodjanen wisten wie hij was. Zij kenden hem alleen als Broeder of Oom Nummer 1. Ook noemde hij zichzelf de Authen tieke Cambodjaan. Het leger van de Rode Khmer duidde hem aan met een code: 87. Monnik Aanvankelijk bestond er in sommige linkse kringen in Eu ropa nog bewondering voor het geldloze en gelijkheid nastre vende Cambodjaanse experi ment. De Britse film The Killing Fields uit 1984 hielp de sympa thisanten voorgoed uit de droom. PolPöt werd in 1928 ineenrede lijk welvarend boerengezin in Kompong Th om geboren. In zijn jeugd was hij een tijd leerling- monnik. Hij werkte in een pago de in Phnom Penh, waar fami lieleden deel uitmaakten van het huishouden van de konink lijke familie. Op een beurs van het koloniale bestuur studeerde hij korte tijd in Frankrijk, waar hij zich aansloot bij studenten die de marxistische revolutie bestudeerden. Aanvallen Toen hij in 1953 in Cambodja te rugkeerde werd hij lid van de communistische partij aldaar. Nadat de autoriteiten de jacht op hem hadden geopend, vluchtte hij in 1963 de jungle in en dook hij onder bij de primi tieve stammen van de Khmer. Hier moeten zijn ideeën over een ideale boerensamenleving zijn ontstaan. In zijn grootheidswaanzin voer de de Cambodjaanse Nummer Een aanvallen uit op Vietnam. Hij was ervan o vertuigd dat zijn 'krijgers' het buurland gemak kelijk konden verslaan. Eind 1978 had de Vietnamese rege ring in Hanoi er genoeg van en viel het leger Cambodja binnen. Pol Pot werd uit de hoofdstad verdreven. Hij moest zich met zijn guerrillastrijders terug trekken in het oosten van Cam bodja. Nog even verscheen hij in de openbaarheid, waarbij hij ont leende dat hij misdaden tegen de menselijkheid had begaan. Sléchts enkele duizenden men sen zouden zijn omgekomen als gevolg 'van enkele fouten' bij de uitvoering van zijn beleid. Het was de laatste maal dat de bui tenwereld hem zag. Zowel China als de Verenigde Staten, bevreesd voor de Viet namese expansiedrift, bleef Pol Pot lang steunen. Met hun steun wist hij zich jarenlang in het Vlissmgen trekt weer vreem delingen! Elke zondag tussen twaalf en een uur loopt een grote plezierboot de haven binnen en zet de gasten, zo'n Vijfhonderd 'plezante Belgen', aan wal. De douane helpt vlot en nog geen twintig minuten later zitten de Belgen al in de bussen die hen naar de stad brengen, waar ze tot vier uur rondzwerven of aan het strand liggen. De plaatselijke mid denstand zou van deze gasten genoegen kunnen beleven, want unaniem klagen de Bel gen erover dat 's zondags de winkels gesloten zijn. Ze heb ben trouwens nóg een - onge- makkelijk - bezwaar: Vlissm gen heeft te weinig openbare privaten en urinoirs. Moordenaar Een ziekenhuismbordenaaf houdt het Franse stadje Macon in zijn greep. De maniak heeft de afgelopen drie jaar zeven tien vrouwelijke patiënten vermoord in het plaatselijke ziekenhuis. De dader zou gifstoffen héb ben toegevoegd aan de bij ope raties gebruikte medicamen ten/ Marshallplan De Nederlandse regering heeft met zeer grote belangstélling en waardering kennis geno men van de verklaring van d Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Marshall dat er een speciaal plan komt om Europa economisch weer gezond te maken. Toenmalig Rode-Khmerleider Pol Pot verscheen op een persconferentie met Japanse journalisten in een junglekamp vlakbij de Thais-Cambodjaanse grens in december 1979. foto Kyodo/AP oerwoud staande te houden. Vanuit de jungle bleef de Rode Khmer de regering in Phnom Penh bestoken. Zelfs na de te rugtrekking' van Vietnam en de door de VN georganiseerde ver kiezingen in 1993, waar de be weging op het laatste moment niet aan meedeed, bleven de 'boerenstrijders' een angstaan jagende tegenstander. Steun Maar langzaam maar zeker kalfde de interne steun voor Pol Pot af. Steeds meer Rode Kh mer-leiders liepen met duizen den strijders over naar de rege ring. Daarbij schoven zij de schuld voor de genocide stee vast in de schoenen van Broeder Nummer 1. De Cambodjaanse regering ver klaarde bereid te zijn zich met alle Rode Khmers te willen ver zoenen, behalve Pol Pot en Ta Mok, zijn eenbenige opperbe velhebber. ANP Uitgever: W. F. de Pagter Hoofdredactie: A. L. Oosthoek M. van Zuilen (adjunct) Centrale redactie: Postbus 18, 4380 AAVIissingen, Tel, (0118) 484000; Redactiefax: (0118) 470102. 's avonds op zondag t/m vrijdag: vanaf 19.00 uur. in het weekeinde: verwijzing via de telefonische boodschap op de kantoren. Vlissingen: Oostsouburgseweg 10, Postbus 18, 4380 AAVIissingen Tel. (0118) 484000. Middelburg: Markt 51 4331 LK Middelburg. Tel. (0118) 681000. Goes: Voorstad 22, 4461 KN Goes, Tel. (0113) 273000. Terneuzen: Axelsestraat 16, 4537 AK Terneuzen. Tel. (0115)694457. Axel: Nassaustraat 15, 4571 BK Axel Tel (0115)568000. Zierikzee: Oude Haven 41 4301 JK Zierikzee. Tel. (0111) 415380. Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur. Openingstijd Middelburg van 08.00 tot 16.30 uur. Openingstijd Zierikzee 8 30-17.00 uur. Zaterdags in Vlissingen van 8 00 tot 10 30 uur Bezorgklachten: maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 14,00 uur: op de kantoren door de klacht in te spreken op de band «of de verwijzing op te volgen. Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22.00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur- Tel. (0118)484000 Fax (0118)470100. Abonnementsprijzen: per kwartaal 92,85, franco per post 122,00; per maand 34,00 per jaar 356,50, franco per post 471,50 bij automatische afschrijving per termijn 1,50 korting losse nummers maaqdag t/m vrijdag 1,75, zaterdag 2,50 p st (alle bedragen inclusief 6 pet. btw). Postrek.nr3754316 t.n.v. PZC ab.rek. Vlissingen. Advertentietarieven: 180 cent per mm; minimumprijs per advertentie 27,-; ingezonden mededelingen 2,5 x tarief. Voor brieven bureau van dit blad 7 - meer. Volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pcf. btw). Giro: 35 93 00, Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B.V. Vlissingen Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1997 | | pagina 2