Mooie matrone in sierlijk corset
Hulst neemt deel aan project vestingsteden
bijlage
in deze
reportage
zaterdag 14 juni 1997
fotografie Lex de Meester
Hulst trekt jaarlijks tussen de vier en
vijf miljoen bezoekers, maar van dat
aantal gaat slechts een enkel promille de
wallen op of de vestingsgrachten af. Wet
houder Paul Weemaes (toerisme) mag op
zondag graag een rondje wallen doen.
„Maar ga je de wal op, dan kom je hooguit
honderd mensen tegen. Tachtig Hulstena
ren en pakweg twintig toeristen."'
Het probleem kennen ze in andere steden
ook. De vestingwerken in Maastricht bij
voorbeeld trekken op jaarbasis zo'n
20.000 bezoekers. Een aantal dat schril
afsteekt tegen het totaal van 15 miljoen
toeristen dat jaarlijks Limburgs hoofd
stad aandoet.
De wieg van het vestingstedenproject
stond in de Gooistreek. In Naarden om
precies te zijn. waar de directeur- van de
plaatselijke VW naarstig op zoek was
naar mogelijkheden om zijn stad beter en
nadrukkelijker onder de aandacht te
brengen van de toerist met cultuur-histo
rische belangstelling. Op diverse plaatsen
in het land vond hij gelijkgestemde gees
ten die de basis legden voor het ves-
tingstedenverband. Weemaes: „Alle
vestingsteden werden aangeschreven.
Binnen een mum van tijd was er een
stuurgroep gevormd en via de gemeenten
en VW's geld bijeengesprokkeld om een
gedegen marktonderzoek te laten hou
den. Het Amsterdamse adviesbureau
Marktplan presenteerde in 1995 het rap
port Verbeeldingskracht waarin de moge
lijkheden en onmogelijkheden van de Ne
derlandse vestingsteden in kaart werden
gebracht. De aanbevelingen uit dat plan
werden unaniem aangenomen door der
tien steden en het Ministerie van Econo
mische zaken bleek bereid om het project
met een kwart miljoen gulden te onder
steunen."
Brochures
Vorige week ging het project, dat een duur
van twee jaar heeft, officieel van start met
een vestingstedendag in Geertruiden-
berg. Dat evenement wordt jaarlijks in
een andere stad herhaald, maar Hulst
komt voorlopig niet voor de eeuwwisse
ling aan bod. Het budget van x-uim zes ton
dat voorhanden is, wordt verder gebruikt
voor het maken van gezamenlijke bro
chures, placemats, kaarten en dagtoch
ten. Voorts worden er maquettes
gemaakt, komen er vestingroutes, stads-
gidsen, boeken en informatieborden en is
men van zin om onderwijsarrangementen
en lespakketten te maken. Frank van den
Eijnden, een medewerker van het Bra
bants Toeristisch Bureau is inmiddels
aangetrokken als coördinator van het
project.
„Daarnaast", legt Dagmar Versmoren uit,
,is het aan de deelnemende steden om zelf
ook een aantal activiteiten op te zetten.
We zijn daarmee nu druk bezig in samen
spraak met de VW, de ondernemersver
eniging Hulst Reynaertstad en het Rey-
naertplatform."
Momenteel wordt gewerkt aan een Rey-
naertstrip, aangevuld met een toeristi
sche beeldenroute op de wallen en is het
de bedoeling dat deze zomer door de
stichting Recreatiewerk Zuid-Nederland
in Hulst straatacts worden verzorgd.
Weemaes hoopt zelf Hulst nog te kunnen
verrijken met een zogenaamde actieve
maquette, waarop alle bijzonderheden in
en aan de stad getoond worden. „Verder
wordt er gewerkt aan foldermateriaal,
komen er betere verwijzingsborden naai
de wallen en ziet het er naar uit dat er vol
gend jaar september een Reynaert histo
rische week wordt georganiseerd, com
pleet met Reynaertoptocht, musical en
klank-en lichtspel. Dat grote evenement
zal dan - net als vroeger de Reynaertom-
meganck - om de vier jaar worden gehou
den."
Binding
„Kijk", benadrukt Weemaes, „met dit
project kunnen we de binding met onze
bezoekers versterken. Dat is gewoon no
dig, omdat we er toch rekening meehou-
den dat de dagtoeristen de komende jaren
echt niet meer alleen voor de winkels naar
Hulst komen. In de detailsector zie je een
enorme vervlakking. De winkels in Hulst
vind je ook elders. Je zult mensen dan ook
iets anders, wat meer moeten kunnen
bieden. Hoe je dat gaat doen vergt wat
creativiteit, maar die is binnen de ves-
tingstedengroep, maar ook in Hulst zeker
aanwezig. Een ding heeft het vestingste
denproject al opgeleverd; namelijk dat
het overleg in Hulst tussen VW, onderne
mersvereniging en andere stichtingen een
structureel en uitermate constructief ka
rakter heeft gekregen. Dat was vroeger
wel eens anders."
Bezoekredenen
De tijden dat hotelier Van Oostrom met
een bus in Vlaanderen mosselliefhebbers
ging oppikken om hen in zijn eigen zaak
vruchten van de Zeeuwse wateren te of
freren - zo ging het kooptoerisme in de
Reynaertstad medio 1960 van start - zijn
voorgoed voorbij. De Belgen komen nog
steeds, maar de bezoekredenen van de
dagtoeristen zijn uitermate divers. De
sexshops en bioscopen, de meubelzaak
Morres en de andere winkels zijn trek
kers, maar lang niet zo belangrijk als tot
voor kort werd aangenomen. Het bank
wezen, de gezellige binnenstad met zijn
vele etablissementen, zo bleek vorig jaar
uit een onderzoek, leggen een veel groter
gewicht in de schaal. Het merendeel van
de bezoekers, zo bleek ook, komt echt niet
voor de tachtig Hulster monumenten, de
musea, monumentale basiliek of de onge
schonden vestingswerken.
Juist om de voor Hulst enorm belangrijke
stroom dagtoeristen te laten voortduren is
het volgens Weemaes nodig om de bezoe
kers iets anders te bieden.„We treffen het
nu dat twee hoteliers zijn ingehaakt op
het vestingstedenproject. Ze bieden de
bezoekers fietsarrangementen aan.
Daarmee richten deze mensen zich op
verblijfstoeristen. Iets wat in Hulst nooit
is aangepakt. Komende zomer gaan we
ook via cle VW en in samenwerking met
camping De Pannenschuur in Nieuwvliet
dagarrangementen Hulst per bus aanbie
den. Omdat, zo is onze overtuiging, ook
aan de kust best mensen te pon-en zijn
voor een uitje Hulst."
Restauratie
Als de belangstelling voor de vestingwer
ken aantrekt, dan denkt Weemaes ook
makkelijker overheidsmiddelen te kun
nen vergaren voor de hoognodige restau
ratie van de Keldermanspoort, de 15de
eeuwse waterpoort die achter het Hulster
postkantoor ligt te verpieteren. Aan een
grondige restauratie van het monument
dat in de jaren '50 door werklozen onder
aanvoering van de toenmalige wethouder
P. Brand werd opgegraven is de gemeente
nog niet toegekomen, omdat het geld voor
zo'n project eenvoudigweg ontbreekt. Bo
vendien vergde de restauratie van de Hul
ster basiliek - die belangrijker werd ge
acht - ook de nodige pecunia. Weemaes
heeft voor de opknapbeurt van de poort
en de naaste omgeving ruim 2,2 miljoen
gulden nodig. „De restauratie staat op de
meerjarenplanning voor 1998. Of we
daadwerkelijk aan restaureren toekomen
hangt af van bijdragen van Rijk en Pro
vincie. Wat we willen is duidelijk. De
poort in oude luister herstellen en de om
geving toegankelijker maken, zodat de
poort de toerist daadwerkelijk toegang
biedt tot de overige vestingswerken. De
naaste omgeving enhet gebouw is - na de
opknapbeurt - bovendien prima te ge
bruiken voor allerhande evenementen.
Ook daar denken we aan."
Herstellen, opknappen, toegankelijk ma
ken. Tegenwoordig willen de Hulstenaren
hun wallen, raveleinen en poorten koeste
ren. De fortificaties worden nu ingezet om
meer toeristen naar Hulst te krijgen, ter
wijl de hertog van Parma ze liet verstevi
gen om zoveel mogelijk lieden (Geuzen)
buiten de poorten te houden. Tot twee
keer toe werd er in de stede Hulst over het
ruimen van de vestingswerken gespro
ken. Na de val van Napoleon verloren de
verdedingswerken hun functie en werd er
aan ruimen gedacht. Onderburgemeester
Gallandat stak daar in 1820 een stokje
voor. Laatstelijk, in 1917, riep het Hulster
raadslid Poppe op de wallen te ruimen. De
stad had grond nodig voor woningbouw.
De Bond Heemschut klom in de pen en het
plan verdween in de doofpot. Voorgoed.
Achteraf is er niemand in Hulst die daar
om nog treurt.
Conny van Gremberghe
Bezuinigingen treffen tv-producenten hard
Olietwisten rond de Kaspische Zee
In Iran gloort de hoop op verlichting
Asterdam twee dagen topper in Europa
Terug in de Tijd: zoetwaren in Breskens
Wacht u voor het zomerse dievengilde
Overstapplek Renesse voorbeeldig
Het ziekenfonds heeft zijn langste tijd gehad
V t1
De stede Hulst is als een mooie matrone gevangen in een sierlijk corset. De oude stad mag
zich met haar vrijwel intacte vestingwerken scharen in de zogenaamde A-Klasse van
vestingsteden. Alleen Naarden, Nieuwpoort, Willemstad en Heusden steken de Vossenstad
naar de kroon. Met die steden en een handvol andere is Hulst onlangs toegetreden tot het
samenwerkingsverband Nederlandse Vestingsteden. Een samenwerkingsverband dat is
opgezet met het doel om binnen twee jaar de publieke belangstelling voor het specifiek
cultuur-historisch erfgoed fors te verruimen. De liefhebbers van kerken en kastelen mogen,
zo is de inzet, de komende jaren ook de fortificaties in den lande gaan 'nemen'.
