SHOP-project is goed geslaagd
Passie voor non-conformisme
PZC
Van zijdeworm tot boekenworm
De Hoop Scheffer
stelt bestrijding
varkenspest voorop
Het Zeeuws Orkest speelt op
Abdijplein en in Brouwershaven
zeeland
14
Delta College stimuleerde en coördineerde handelsonderwijs in Polen
kunst cultuur
Guido Metsers en Hetty van der Linden
dinsdag 10 juni 1997
van onze verslaggeefster
Annemarie Koedam
MIDDELBURG- Van zijdeworm tot boe
kenworm. Onder deze titel houdt de
Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg in
samenwerking met het Grijpskerkse Zij-
deMuseiun een expositie over zijde. Alle
stappen die uitein delijk leiden tot het pro
duceren van zijde komen daar aan bod. De
expositie is te bezichtigen tot en met
12 juli.
In de hal van de bibliotheek bevinden zich
zes vitrines. Een twintigtal opengeslagen
boeken, twee ti jdschriften en wat illustra
ties moeten de bezoekers een beeld geven
van het proces. De voedselplant, de rups
en de toestellen die nodig zijn voor de ver
werking van de zijde passeren de revue.
Eén van de vitrines toont een aantal pagi
na's uit boeken over de plant waarvan de
zijderups leeft, de moerbeiboom. Van deze
plant bestaan twee soorten: de witte en de
zwarte. Al vanaf 1611 is in Nederland ge
probeerd de witte soort te kweken. De
zwarte moerbeiboom zou voor het eerst in
Goes gepland zijn, door Jacoba van Bei
eren. Deze boom heeft het tot in het begin
van deze eeuw volgehouden en stond dan
ook bekend als de Jacoba van Beieren-
boom.
Verder toont de expositie boeken over het
verpoppen van de rups. De cocon moet af
gehaspeld worden tot een lange zijden
draad. Enkele van deze technische aspec
ten worden nader onder de loep genomen,
bijvoorbeeld machines die de zijdedraad
produceren. Daarnaast zijner tekeningen
van de zijdemachine en het spoeltoestel
voor het opspoelen van de zijde te zien.
Van zijde kan niet alleen kleding gemaakt
worden. De expositie laat zien dat de mo
gelijkheden legio zijn. Zo lieten rijke
VOC-kooplieden er bruidsbrieven op
drukken en het de Middelburgse arts Ser-
vaes van de Coppello er in 1779 zijn dis
sertatie opzetten. Ook dit boekwerk is in
de bibliotheek tentoongesteld.
In een ander boekje Worden drie lapjes
met verschillende soorten zijde getoond,
die het verschil laten zien tussen ponge-
zijde, bourettezijde en donpionzijde.
Het tentoongestelde materiaal in de
Zeeuwse Bibliotheek moet een aanzet
vormen tot de zij de-expositie in het Zijde-
Museum van Grijpskerke. Daar wordt het
helè proces van zijderups tot en met het
zijden eindproduct veel uitvoeriger uit de
doeken gedaan. Er draaien ook educatie
ve films.
In het museum kan het publiek zowel le
vende wilde zijdevlinders als opgezette
soorten zien. De tuin rond het museum is
ingericht als voedselbron voor de zijde
rupsen. Verder is er buiten een Moretum,
oftewel Moerbeihof. Hier staan ongeveer
23 soorten bomen.
Van zijdeworm tot boekenworm, in deZeeuiose
Bibliotheek in Middelburg, is te beziehtigentij-
dens openingsuren. Het ZijdeMuseum Grijps-
kerke is geopend van 31 mei t/m 27 september,
op dinsdag t/m zaterdag van 13.30-17.30 uur
van onze verslaggeefster
Pascalle Cappetti
KLOOSTERZANDE - CDA-
i'ractievoorzitter en kandidaat
lijsttrekker J. de Hoop Scheffer
vindt het de eigen verantwoor
delijkheid van gemeenten om
barrières op te loggen tegen de
vestiging van intensieve vee
houderijen. De Hoop Scheffer
vindt dat landelijk eerst alle
aandacht gericht moet zijn op
de bestrijding van 'het drama
van de varkenspest' en dat er
daarna een breed gevoerd debat
moet komen over de toekomst
van de agrarische sector. Of hij
in die discussie een regionaal
spreidingsbeleid voorstaat, laat
hij vooralsnog in het midden.
Eigen verantwoordelijkheid.
De Hoop Scheffer het de woor
den maandagavond tijdens een
massaal bezochte bijeenkomst
in Kloosterzande, georgani
seerd door het CDA Hontenisse,
vaak vallen. De varkensinvasie,
de ontpoldering, de herindeling,
het behoud van werkgelegen
heid in de regio, de aanpak van
de infrastructuur: de lijsttrek
ker in de dop had voor elk wat
wils meegebracht, maar moest
ook zeggen: 'sorry, hier weet ik
te weinig vanaf. Ik neem het mee
naar de specialist in de fractie'.
De varkensinvasie vraagt vol
gens hem om een 'behoorlijke
discussie'. Maar daarop voor
uitlopen, deed hij maandag niet.
,,Ik weet niet of het zo is dat ge
meenten met de rug tegen de
mum- staan. Maar als dat niet zo
is, zou mijn advies zijn: houdt de
varkens zo lang mogelijk tegen
totdat wij het over de toekomst
hebben gehad. Ik ben er van
ovei*tuigd dat als een gemeente
ze absoluut niet wil, zij ze tegen
kan houden."
Goede afloop
In zijn ogen getuigt het afblazen
van de herindeling in Zeeuws-
Vlaanderen in ieder geval van
een 'goede afloop'. ,,Wij zijn met
z'n allen, en dan moet ik de hand
mede in eigen boezem steken, te
ver doorgeschoten in het streven
naar schaalvergroting. Dat
geldt voor de basisscholen,
maar ook voor herindelingen
van gemeenten. Het CDA is niet
tegen herindeling, wel tegen
willekeurige grootschaligheid.
De leefbaarheid van het platte
land staat of valt volgens hem
niet met de vraag of er één, dt
of meer Zeeuws-Vlaamse g
meenten zijn, maar met de ii
frastructuur en werkgelegej
heid en daarbij past het nieto:
het begrip mobiliteit in Zeelar,
op dezelfde manier te benadi
ren als in de randstad. „De dl
cussie over rekeningrijden
vooral een randstaddiscussf
Hier gaat het om een Westa
schelde, een WOV, een tunni
Terneuzen-Gent." Later dj
avond zou hij dit corrigeren i
'de tunnel-Huub Ëversdijk'.
Dat niet alle regio's waarondi
Zeeuws-Vlaanderen meeproii
teren van het feit dat het Nedei
land economisch voor de wi»
gaat, is hem bekend. „Maarht
is een illusie dat er vanuit De
Haag duizenden banen gecre
eerd kunnen worden. De plan
nen om banen te scheppen, heb
ben niet altijd opgeleverd wi|
we ervan verwachten. De)
klopt. Ik zou zeggen: neem initi
atieven. Het CDA kunt u er oj
aanspreken. Al hoeft u niet!
verwachten dat we zeggen: w
komen met een zak geld nar
Zeeuws-Vlaanderen.
Studenten
Speciaal gericht tegen de jonge,
ren in de zaal zei hij dat de 01
studentenjaarkaart in zijn hui.
digevorm moet blijven: geen ge
knabbel aan de verplichte reis
tijden, geen verplichting va
een week-, danwel weekend
kaart voor respectievelijk
thuis- en uitwonenden. Di
Hoop Scheffer toonde begri[
voor studenten die uren moeter
reizen om weer thuis te komen
maar zei er tegelijk bij dat jou.
geren op vrijdagmiddag na.
tuurlijk wel hun colleges moe
ten bhj ven volgen.
De CDA'er haalde op eigeniniti
atief ook nog even het in d(
streek omstreden onderweg
van de ontpoldering aan, ook ie
relatie met de agrarische werk
gelegenheid. „Het CDA zet niet
in op ontpoldering." Maai
haastte hij zich te zeggen. „Da!
betekent niet dat er niet gecom
penseerd moet worden." H«
dat moest gebeuren, zei hij e
niet bij. Het is aan de regio oit
met voorstellen voor natuur
compensatie te komen. Hof
hard het standpunt niet ontpol
deren was? „Zo hard als de di-
reet verantwoordelijken in hel
gebied dat nodig vinden."
Een bezoeker bekijkt met interesse één van de vitrines over de zijderups in de Zeeuwse Bibliotheek.
foto Lex de Meester
van onze medewerker
Lukas Fransen
MIDDELBURG - Het Delta
College in Middelburg heeft
maandag een bijzonder project
afgesloten: het SHOP-project,
dat staat voor Stimulering Han
delsonderwijs Polen. Coördina
tor Ernst de Vries, docent com
merciële vorming aan het Delta
College noemt het initiatief
'buitengewoon geslaagd'. Acht
directrices van Poolse economi
sche beroepsscholen waren
maandag aanwezig bij de af
sluiting in het Delta College. Elf
Poolse scholen hebben in het
kader van het project een mar
ketingplan opgesteld waarbij
een Nederlands bedrijf als voor
beeld werd genomen. In het Del
ta College werd een collage van
deze plannen gepresenteerd.
Het SHOP-project is vier jaar
geleden, op initiatief van de Ne
derlandse ambassade in Polen,
opgezet om het handelsonder
wijs in Polen te stimuleren. Bo
vendien had het tot doel de Po
len meer ervaring op te laten
doen met de werking van het
marktmechanisme. De coördi
natie van het projeet was in han
den van het Delta College. Die
hebben ook het materiaal aan
geleverd voor Poolse studieboe
ken op het gebied van marke
ting, reclame, materiaalkennis
en management. Als voorbeeld
bedrijf fungeerde Dragon Plas
tics b.v., een kunststof-rotatie
gieterij uit Sint Maartensdijk.
Dit bedrijf stelde belangeloos
allerlei gegevens beschikbaar
die als studiemateriaal werden
gebruikt.
De scholen in het oude Oost
blokland dienden zogenaamd
Bever-doe-dag
van scouting
MIDDELBURG - Scouting
Walcheren houdt zaterdag 14
juni op het scoutcentrum in Vee-
re de jaarlijkse Bever-Doe-Dag,
een spelmiddag voor de bevers
(jongens en meisjes in de leeftijd
van 5-7 jaar).
Er worden allerlei spelletjes be
sproken die vervolgens in
groepjes worden gespeeld. Er
zullen zo'n 70 bevers van de par
tij zijn. Het evenement begint 's
middags om half twee en duurt
tot vier uur.
met een product van Dragon
Plastics de Poolse markt op te
gaan. Als voorbeeld werd een
kunststof sceptictank genomen.
Dat is een soort waterzuive
ringsapparaat dat dient ter ver
vanging van riolering. Aan de
hand van de verstrekte gege
vens moest een marketingplan
worden opgesteld en een fictie
ve afzet worden onderzocht. De
ervaringen en resultaten zijn
door de Poolse docenten omge
zet in lesmateriaal, wat nu op
veel scholen in Polen wordt ge
bruikt.
Op maat
Coördinator Ernst de Vries:
„Het was de bedoeling de kennis
die in ons land aanwezig is, voor
zover nodig, naar Polen over te
hevelen. De leerkrachten in Po
len moesten daar dan zelf mee
aan de slag. Dat is juist het bij
zondere van het hele project.
Het initiatief lag veelal bij de
Poolse scholen. Zij moesten zelf
vertellen welke informatie ze
wilden hebben. Het was een
project op maat."
Ook de coördinatrice van het
project in Polen, Barbara Ante-
zak, kijkt tevreden terug op het
SHOP-project. Zij is directeur
van een van de economische
scholen die aan de onderneming
deelnamen. Vooral de kennis
making met het Nederlandse
beroepsonderwijs is volgens
haar erg nuttig geweest. Maar
ook van excursies naar bedrij
ven in Nederland hebben de Po
len veel geleerd. Ze hoopt dat
het project zal leiden tot een sti
mulans voor het onderwijs in
voor Polen nieuwe beroepsvak
ken, zoals marketing en recla
me.
Sceptisch
De directeur van Dragon Plas
tics b.v., Cor van Gils, keek door
eerdere ervaringen met Polen
aanvankelijk wat sceptisch te
gen het project aan. „Ik was
daarvoor al verschillende keren
in Polen geweest voor zaken en
dat is allemaal een beetje naar
verlopen. Toen Ernst de Vries
contact met ons opnam, had ik
dan ook mijn twijfels. Ik ben in
het project gestapt met het idee
van 'ik zie wel waar het schip
strandt'. Het resultaat is echter
geweldig. Daarnaast heb ik nu
ook een soort handboek van de
Poolse markt in handen. En
daar ga ik zeker wat mee doen.
van onze verslaggever
Kees Cysouw
VLISSINGEN - Het Zeeuws Or
kest heeft voor de twee traditio
nele zomerconcerten deze
maand afwijkende concert
ruimtes gekozen. Het speelt, in
de sfeer van het seizoen, één
keer in de openlucht. Het Ab
dijplein in Middelburg is zater
dag 28 juni het decor, nu die
avond in de gebruikelijke zo-
merconcertzaal, de Grote Kerk
van Veere, het festival Nieuwe
Muziek woedt. Ook het
Schouwse concert wordt geken-
merkt door een uitwijkmanoeu
vre: inplaats van in Zierikzee
vindt donderdag 26 juni het
Schouwse optreden plaats in de
multifunctionele Grote Kerk
van Brouwershaven.
Opvallend is de keuze van de di
rigent: de internationaal opere
rende, uit Rusland afkomstige
Lev Markiz. Zijn naam. is de af
gelopen tien jaar nauw verbon
den geweest aan die van Nieuw
Sinfonietta, waarvan hij sinds
1988 tot aan het eind van deze
zomer dirigent is. Met dit en-
sembl e maakte hij verschillende
toernees naar de VS, Rusland,
Duitsland, Frankrijk en Italië.
Hij voerde tal van premières uit,
ook van twintigste eeuwse Rus
sische componisten. Lev Mar
kiz, leerling van onder meer Ki-
rill Kondrashin, woont sinds
1981 in Nederland.
Sofist tijdens beide concerten is
- niet voor de eerste keer - de
fluittist Jacques Zoon. Hij was
jarenlang solo-fluittist van het
Concertgebouworkest voor hij
in 1994 naar de VS vertrok,
waar hij nu doceert en als fluit
tist zijn sofistencarrière ver
volgt. Nu speelt hij nog in het
Chamber Orchestre of Europe.
Achterstevoren
Zoon speelt het fluitconcei't
opus 283 dat Carl Reinecke
(1824-1910) in 1909 aan het eind
van zijn leven schreef. Het is de
muziek van een componist,
wiens werk 'achterstevoren in
de tijd' staat. Levendige, wel
luidende muziek die recht
streeks uit de Romantiek van
Schumann lijkt voort te komen.
Dat is opmerkelijk, omdat in de
periode van de romantiek de
fluit wel vaak een dragende rol
in het orkest had, maar er vrij
wel geen solo-concerten voor
fluit in werden geschreven. Rei
necke brengt met zijn fluitcon
certen de balans, zij het achter
stallig, een beetje in evenwicht.
Zomerserie
Hoofdmoot tijdens de optredens
is een werk, dat niet alleen een
klassieker in de synfonische li
teratuur is, maar ook naadloos
past in een zomerserie van welk
orkest dan ook: Beethovens
Pastorale, zijn zesde symfonie.
Geen schildering in klanken
van natuur en landleven, maar
de in muziek gevatte indrukken
van de ervaring op het land. De
koekoek, het murmelend'? beek
je en het onweer als onderdeel
van een muzikaal betoog. Het
orkest opent de concerten mei
de fanfare uit het ballet La Périe
van Paul Dukas, uitgevoerd
door de koperblazers. Het stuk
werd door Dukas gebruikt om
de kleppende Fransen onmid
dellijk bij het begin van het bal
let stil te krijgen. De concerten
beginnen, zowel in Brouwers
haven als Middelburg, om 20.30
qur.
door Nico Out
Op de tentoonstellingen die
ik deze week zag, werd ik
geconfronteerd met exposanten
die zich uitdrukken in een be
proefde grammatica. Hun werk
loopt stilistisch sterk uiteen. Er
is echter ook een overeenkomst.
Hun passie voor non-confor
misme.
Guido Metsers (1940) heeft een
grenzeloze fantasie. Hij onder
bouwde zijn schildersoog met
degelijk kunstonderwijs in
Gent en Antwerpen. Daar leer
de hij ook beeldhouwen en an
dere plastische technieken,
waarvan de uiteenlopend gesti
leerde vruchten her en der in
Zeeland zijn te zien. Maar Met
sers begon als schilder. Een arti
kel in deze krant van 3 juli 1962
citeert twee bezoeksters naar
aanleiding van een schilderij
met een gedeformeerde naakte
man: „Wat moet de schilder van
dat schilderij een vies manneke
zijn." Curieus is het dat ook nu
nog mensen geshockeerd zijn
wanneer er een met liefde ge
penseeld mannelijk of vrouwe
lijk geslachtsdeel in beeld komt.
Metsers bekommert er zich niet
om: „Ik schilder toch ook geen
bloemen met een jasje aan!"
Dankzij die onbekommerdheid
is er op zijn expositie heel wat te
beleven.
Associatief
Wie Jeroen Bosch als een inspi
ratiebron ziet heeft voor een
deel gelijk. Maar vooral het le
ven zelf, inclusief de droom, is
de bron voor de voorstellingen
die voortkomen uit Metsers' as
sociaties. Surrealistisch zou je
ze kunnen noemen, ook in hun
soms wat bedreigend effect, ter
wijl ze eigenlijk meer een, soms
ironische, ode aan leven en
schoonheid zijn.
In het afgebeelde 'Gevoelig
doelwit' plaatst Metsers tere
groenen naast een scala aan
vleeskleuren, doorbroken door
crème pleisters en dieprode
bloeddruppels. Opvallend is het
enigszins rulle verf oppervlak.
Het geeft de voorstelling adem.
Het contrast tussen het lichaam
en de bedekte verwondingen be
nadrukt zowel de schoonheid
als de kwetsbaarheid van de
vrouw. Als beschouwer heb je de
vrijheid te interpreteren, hoe
wel Metsers zelf 'verhalen'
schijnt te schuwen. Daarvan
hoef ik mij niets aan te trekken,
zodat ik bijvoorbeeld kan oppe
ren dat degene die gekwetst
heeft, pleisters op de wonde
verdiende de kost met uiteenlo
pende werkzaamheden om zich
uiteindelijk in Spanje te vesti
gen. Daar bezocht zij de acade
mie van Toledo om een droom te
vervullen die haar ouders haar
eerder niet gunden. Sinds het
begin van de jaren '90 komt ze
met haar schilderijen naar bui
ten.
Hoge productie
In de Grote Kerk van Veere zijn
een kleine vijftig recente wer
ken te zien. Dat wijst op een ho
ge productie, die samenhangt
met haar directe manier van
schilderen. Je zou haar werk als
zuidelijk expressionistisch
kunnen karakteriseren. De
vlekken vormen zich al schilde
rend tot menselijke figuren, die
meestal door enkele stevige
zwarte fijnen hun definitieve
gestalte en uitdrukking krijgen.
In plaats van ingehouden passie
is hier sprake van zinderende
beweeglijkheid. Warme gelen,
okers en roden worden mensen
die elkaar koesteren. Felle ro
den, blauwen en gelen verande
ren door enkele fijnen in een
danszaal. Ik zag mensen aan het
strand, spelende kinderen, kof
fiedrinkende dames, dromen,
Casanova en zelfs Kruiswegsta
ties. Nooit is het werk zoetig,
eerder brutaal en soms sardo
nisch. Van der Linden heeft haar
taferelen geladen met een agres
sieve vitaliteit. De gestalten
worstelen zich vrij om ongebon
den hun leven te leiden. Maar
ook daarin kunnen af en toe
angst en pijn verschijnen.
Spetters en druppels
In sommige werken volstaan
kleurvlekken om de voorstel
ling op te roepen. In die catego
rie zijn dan weer twee typen
werk te onderscheiden. Er zijn
doeken waarin de verf dun is op
gebracht. Het oppervlak be
staat dan uit in elkaar vloeiende
vormen, gelardeerd met spet
ters en druppels. De contouren
zijn zo dik dat ze meer als vlak
ken werken. In het andere geval
plaatst Van der Linden de verf-
vleklten vol tegen elkaar.
Overzie ik het geheel, dan ko
men de kwaliteiten die mij tref
fen lang niet in alle aparte wer
ken naar voren. Het totaalbeeld
zou sterker zijn als de expositie
bestond uit bijvoorbeeld de
helft van de nu getoonde schil
derijen.
Guido Metsers, Galerie Hannelore
Meyaard, Vlissingen. Hetty van der
Linden, Grote Kerk, Veere. Beide
exposities tot en met 29 juni.
Fli
heeft geplakt. Waarbij het de
vraag is of de littekens daarmee
ook zullen verdwijnen. Daar
naast betreft de voorstelling een
lijf, dat wat mij betreft ook sym
bool kan staan voor de gehele
persoon, in dit geval een vrouw.
Je zou de idee die in het schilde
rij zichtbaar wordt trouwens
ook kunnen doortrekken naar
mensen in het algemeen.
In het werk van Metsers komt
het menselijk lichaam vaak
naar voren. 'Tête a tête' toont
een vrouwentors en een onder
lijf van eenman, met elkaar ver
bonden door een rood koord. De
intimiteit van een ontmoeting,
teruggebracht tot zijn gepassio
neerde essentie? Op 'U hebt een
mooie hoed, mevrouw' is een ge
deeltelijk geharnaste vrouw te
zien, of eigenlijk meer een klas
siek beeld van een vrouw, die als
een soort helm een verzameling
kronkelige mannenlijven op
haar hoofd heeft. Haar verove
ringen?
Door de subtiele, maar niet piet
luttige schildex-trant valt er,
vooral op het kleine formaat,
veel te genieten. De kleuren en
het handschrift in sommige gro
tere werken vind ik minder
sterk. Zo mist het drieluik 'Mat
ses voor koef oen' met name in de
roden en blauwen de gevoelig
heid die in veel van de lijven die
Metsers schildert, zo evenwich
tig is gedoseerd.
Hetty van der Linden (1946)
zwierf jaren over de wereld en
'Gevoelig doelwit', Guido Metsers.
ittist Jacques Zoon is solist in de beide zomerconcerten van het Zeeuws Orkest.
foto Fotostudio Govert de Roos,
