Natuur op de vierkante meter
Ralf Joosse
natuur
43
puzzelen
postzegels
L
A
A
1
R
E
T
A
M
G
E
F
H
N
R
B
E
H
A
N
G
E
N
E
S
A
T
E
O
V
E
O
K
E
E
O
A
N
A
R
L
E
V
E
R
D
G
R
P
A
E
K
V
E
D
T
S
C
A
H
R
M
R
E
S
G
K
D
K
S
Z
C
E
K
E
1
P
N
N
O
G
D
A
s
T
A
M
R
A
L
A
1
T
N
P
A
A
V
A
B
N
IJ
A
M
L
S
1
A
W
L
H
A
T
M
L
V
R
O
M
D
R
H
W
F
L
T
A
E
F
E
H
1
1
T
U
R
R
A
E
P
G
A
M
C
U
E
A
E
E
N
E
K
K
A
H
M
S
D
L
M
K
G
T
H
C
E
N
K
1
M
K
M
IJ
D
O
O
L
T
O
P
1
T
O
1
P
N
E
R
E
F
F
O
T
S
W
T
S
G
N
1
D
E
L
K
K
R
E
W
zaterdag 31 mei 1997
Naam: Het Sioe
Oppervlak: ca. 1800 hectare
Karakteristiek: Industriegebied met plaatselijk braakliggend terrein
Ligging: Tussen Borsele en Vlissingen langs de Westerschelde
Eigenaar en beheerder: havenschap Vlissingen
Bezoek: Vrij toegankelijk op openbare wegen en paden
Het is op zo'n ochtend dat het elk
moment kan gaan regenen als ik
samen met Ralf Joosse (23) in het
Sloegebied ben. Het is wel ongeveer het
laatste gebied waar je als natuurliefhebber
verwachtingen van hebt.
Fabrieksschoorstenen, terminals en
windmolens. Voorbijrazende
vrachtwagens en een knarsende
goederentrein. Het landschap in het Sloe is
alleen mooi als je het op afstand ziet. Vanaf
een schip op de Westerschelde, of, nog
mooier, vanuit de lucht op niet te grote
hoogte.
Dit is het land waarover natuurlief
hebbers van de oudere generatie met
weemoed praten over de vergane glorie.
De dwergsterns en de grote sterns, die er
in massa's broedden. En de vele bijzonde
re trekvogels die je nu alleen nog tegen
komt in het natuurdagboek van Hans
Warren. Er is niets meer van over.
De natuurbeleving van Ralf Joosse wordt
niet gehinderd door dat soort nostalgi
sche beelden. Hij houdt van het Sloe zoals
het nu is, en weet er boeiend over te vertel
len.
Zijn liefde voor de natuur is Ralf met de
Ondanks het verindustrialiseerde landschap en het drukke verkeer heeft de natuur van hel Sloe grote kwaliteiten.
Ralf Joosse is verrukt over de rijkdom van het Sloe en weet er aanstekelijk over te ver
tellen. foto's Dirk-Jan Gjeltema
paplepel ingegoten. Zijn vader is een fer
vent en aktief vogelaar en ook hier geldt:
zoals de ouden zongen piepten de jongen.
Ralf raakte al op jonge leeftijd zo 'gebio
logeerd' door de natuur dat hij er een
studie aan Internationale Hogeschool La-
rensteïn aan wijdde, om ook beroepsma
tig in de natuur aan de slag te kunnen.
„In het Sloe gaat het vaak om de natuur op
de vierkante meter"aldus Ralf. Tussen de
bedrijventerreinen vinden vogels als de
kluut en de kievit nog een plekje om hun
jongen groot te brengen. Best een veilig
plekje eigenlijk, want bedreigingen zoals
rekreatiedruk en intensieve landbouw
spelen niet in het Sloe.
Wij staan samen in de wegberm, aan de
rand van het Totalplasje. Een bijna ver-
lande plas met brede rietkragen. Ralf
meent dat de bodem nog die van het oor
spronkelijke Sloe is. Niet bedolven onder
een dikke laag opgespoten zand, zoals het
overgrote deel van het vroegere schor- en
sluftergebied. Een oorspronkelijk stukje
Sloe, wat Ralf na aan het hart ligt is ook
het schorretje van Ritthem; het laatste
restje waar nog iets van het oude Sloe te
zien is.
Vogels
In een wilg tussen het riet zingt een schor
re grasmus, terwijl aan drie, vier kanten
tegelijk het ratelende karre-karre-kiet-
kiet-kiet-kiet van ons bekendste rietvo
geltje weerklinkt. Boven ons klinkt de
melancholieke roep van een paar zilver
meeuwen. Ongetwijfeld bewoners van de
grote kolonie die zich -heel riant- op korte
afstand van de vuilstortplaats Midden-
Zeeland heeft gevestigd. Dankzij onze
wegwerpcultuur hebben ze een ruim ge
sorteerde supermarkt vlak om de hoek.
Een groep gezellig kwetterende kneutjes
vliegt langs en buigt af richting kerncen
trale.
Ralf is verrukt over de rijkdom van het
Sloe en weet er aanstekelij k over te vertel
len. Niet alleen alledaagse soorten, maar
ook wat meer zeldzame broedvogels als de
blauwborst en een wintergast als dè veld-
uil weten het gebied te vinden. Maar het
zijn niet alleen de vogels. Joosse junior
heeft zijn interesse geleidelijk uitgebreid
naar planten, vlinders, zweefvliegen, en
naar alles wat er verder leeft en groeit.
„Anders loop je maar al te makkelijk het
risico dat je een zeldzame orchidee ver
trapt, terwijl je een bijzondere vogel staat
te bekijken. Bovendien vind ik juist de sa
menhang tussen de verschillende onder
delen van de levensgemeenschap zo boei
end."
Wereldvreemd
Evengoed is hij geen wereldvreemde
freak, die alleen maar voor de natuur
leeft. Een beetje plagend vraag ik of hij
niet iets beters had kunnen doen, bijvoor
beeld een medicijnenstudie of één van de
vele andere studierichtingen die een aar
dige maatschappelijke carrière kunnen
opleveren. „Wie daar zijn hart heeft lig
gen moet dt vooral doen. Maar ik wil in
deze branche verdergaan." Dat laatste
klinkt heel zelfverzekerd.
Natuurbeschermers maken zich vrijwel
al tij d zorgen om het gebied dat hun na aan
het hart ligt. De natuur is altijd in ontwik
keling, en wat nog meer zorgen baart: de
mens geeft nogal eens richting en extra
snelheid aan die ontwikkeling. Ralf
vormt op diè regel geen uitzondering. Hij
ziet met lede ogen het snelle tempo waar
mee het Sloe wordt volgebouwd. Ook de
aanleg van een nieuwe haven slokt weer
ruimte op, op een plek waar tot vorig jaar
nog volop kluten broedden.
Ik probeer nog even. Als het broedgebied
van de kluut en de tureluur wordt volge
bouwd krijgen vogels als de zwarte rood
staart en de kuifleeuwerik toch nieuwe
kansen? Maar dat wil er duidelijk niet in
bij Ralf. En terecht, want ondanks het ve
rindustrialiseerde landschap enhet druk
ke verkeer heeft de natuur van het Sloe
grote kwaliteiten.
Chiel Jacobusse
Woordzoeker
AFVAL
BEHANGEN
DREVEL
DUIMSTOK
HAAKS
HAKKEN
KLAUWHAMER
KNECHT
LEIDING
LIJMTANG
MATERIAAL
NAGEL
OMSCHOLING
POTLOOD
SCHROEF
SPANT
STOFFEREN
TIMMERFABRIEK
TIMMERMAN
TRAP
VAKMAN
VLOER
WATERPAS
WERKKLEDING
in deze mengelmoes van letters zijn al de ge
noemde woorden verstopt. Ze zijn te lezen
van links naar rechts, van rechts naar links,
van boven naar beneden of omgekeerd of
schuin.
Sommige letters worden dubbel gebruikt.
Streep alle woorden door. De resterende let
ters vormen dan regel voor regel van boven
naar beneden nog een woord.
Stuur dit woord uitsluitend op een briefkaart
naar:
Puzzelredactie PZC
Postbus 466
4380 AL VLISSINGEN
Uw briefkaart moet uiterlijk woensdagmorgen
in ons bezit zijn.
Vermeldt uw naam, adres en woonplaats.
De PZC stelt de volgende prijzen beschikbaar:
eerste prijs een VVV-bon van ƒ50,Tweede,
derde en vierde prijs een VVV-bon van ƒ25,
De oplossing en de namen van de prijswin
naars vindt u in de PZC-bijlage 'Vrije Tijd' van
volgende week.
De prijswinnaars van het cryptogram van af
gelopen zaterdag zijn: R. Elderkamp, Singel
straat 70, Middelburg (VVV-bon 50,-); De
VVV-bonnen van 25,- gaan naar: J.N. Ver-
kooijen, Middelburgsestraat 17, Goes; N.
Hengst, 't Hout 1, Westkapelle; A. Paauwe,
Nieukerckestraat 109, Krabbendijke.
De prijzen worden zo spoedig mogelijk toege
zonden.
Oplossing
zaterdag:
-wb-
-achterwerk
-a-e-e-e-a-o-
indrukwekkend
-g-s-l-r-e-t-k-
vertrokken-stuk
-z-e-o-1t-r-
tillen-invoeren
-e-bn-e-m-n-
onaangekleed
-a-e-e-v--
vrijdenkers
-rr-e
aangever
-g-l-o-v-
repareren
-n-d-r-t-
Steeds meer landen vinden el
kaar bij de uitgifte van zegel
meerlingen. Op 23 april waren het
al Duitsland, Polen. Tsjechië,
Hongarije en Vaticaan, die met een
identieke zegel uitkwamen ter ge
legenheid van de 1000e sterfdag
van Sint Adelbert (een vij fling
dus, in Europa vrij zeldzaam) en
op 9 mei is alweer een tweeling
verschenen. (NB. Vorig jaar wer
den dertien tweelingen, twee drie
lingen en één vijfling uitgegeven.)
Het gaat dit maal om een uitgifte
van Zweden en China waarover
fazanten lopen. Op de Zweedse ze
gels een gewone fazant (Phasi-
usnus colchicus) en een prachtig
gekleurde Lady Amherstfazant
(Chrysolophus amherstiae) en op
de Chinese de Lady Amherst. De
wereldberoemde Czeslaw Slania
graveerde beide zegels. Dat is
uniek, want nog nooit eerder gaf
China aan een buitenlander op
dracht een zegel te graveren. De
beide Zweedse zegels hebben een
waarde van 2 kr. (die van de Chine
se is nog niet bekend) en zitten om
en om in rollen.
Bij deze twee zegels heeft Zweden
het 9 mei overigens niet gelaten.
Om te beginnen verschenen vijf
portoloze zegels (waarop tuin-
bloemen (Tradgardblommer) van
de hand van de natuurschilder Bo
Mossberg: de Siberische lis (Iris si-
birica), de wilde kampferfoelie
(Lonicera periclymenum), de wil
de akelei (Aquilegia vulgaris), de
daglelie (Hemerocallis flava) en de
pensee (Viola wittrockania). De
zegels (2 x 5) zitten in een boekje
(50 kr.).
Dan kwam Zweden 9 mei met de
Europa-zegels 'Sprookjes en sa
gen'. Drie 7 kr.-waarden in een
boekje (2 x 3; prijs 42 kr.). Voor de
motieven heeft Zweden het ge
zocht in trollen en kabouters die
altijd een belangrijke rol hebben
gespeeld in het Zweedse volksge
loof. Hoe je je deze wezens dient
voor te stellen is vooral te zien in
de volksverhalenbundel Het trol-
lenbos dat onder meer is geïllus
treerd door John Bauer (1882-
1918). De zegels tonen plaatjes bij
drie bekende sprookjes uit deze
bundel.
Tot slot gaf Zweden 9 mei ter gele
genheid van de opening van het
Marinemuseum in Karlskrona
drie zegels uit gewijd aan de mari
tieme wereld. Op de tweezijdige
getande rolzegels: 6 kr., het
boegbeeld van het 18e eeuwse li
nieschip Carl Xm, 7 kr., een kom
pasroos ontleend aan in 1568 in
Venetië gebundelde kaarten en 8
kr., een 16e eeuwse kompasroos
met daaromheen de Stockholmse
Sandhamn scheren.
EXPOSITION PHILRTELIQUe MONDIALE
LUXEMBOURG 80
Zwitserland begon vorig jaar on
der de titel 'cultureel erfgoed en
landschappen' een nieuwe vierde
lige Pro-Patriareeks. Deel II, die
13 mei werd uitgegeven en die tot
het eind van het jaar te koop zal
zijn, is zo nodig nog mooier dan de
eerste serie. Afgebeeld worden
achtereenvolgens. 70 35 rp„ de
Eglise de Soubey (JU); 70 35 rp„
de Kulturmühle Lützelflüh (BE);
90 40 rp„ de Kartause in Ittingen
(TG) van de Kaï-tauserorde en 110
50 rp., de Casa Patriziale Russo
(TI).
Luxemburg heeft 12 mei deel II
(zeven zegels) van het jaarpro
gramma '97 gerealiseerd. Daaron
der de Europazegels; twee stuks.
Een 16 fr.-zegel toont een beeld
ontleend aan het verhaal 'Melusi-
na van Luxemburg', de nimf van
de Alzette en op een 25 fr.-zegel
'De jager van Hollenfels' met zijn
drie witte honden, die een verbond
met de duivel sloot.
Volgend jaar juni wordt de we-
reldpostzegeltentoonstelling Ju-
valux 98 gehouden. Twee zegels
vragen daarvoor ï'eeds aandacht: r
op een 16 fr.-zegel een grafische
voorstelling (jeugdfilatelie) en een
detail van een aquarel getiteld
Postgeschiedenis van de Luxem
burgse kunstenaar Michel Engels
(1851-1901) siert een zegel van 80
franc.
Blijft over een herdenkingsserie
van drie 16 fr.-zegels: 200 jaar
Gendarmerie (logo. historische
attributen en een silhouet van de
vesting Luxemburg; 75 jaar lan
delijke fokkersbond van pluimvee
en konijnen Gogo) en 150 jaar
thermale baden in Bad Mondorf
(beeld van een kuur uit het begin
van deze eeuw).
PRO PATRI A 1997
Zwitserland heeft het dit jaar bij
de Europa-emissie maar bij één
zegel gehouden. Een zegel van 90
rappen met als titel 'Teufelsbrüc-
ke'. Op de zegel 'Teufel und Zie-
genbock', een vijf meter groot
olieverfschilderij dat Heinrich
Danioth (1896-1953) in 1950 op de
rotswand van de Schöllenensch-
lucht maakte.
Ook werden 13 mei'twee bonden
postaal geëerd die beide honderd
jaar bestaan Hetgaat om de Zwit
serse Boerenbond (70 rp., diverse
landbouwgebieden) en het Zwit
serse Verbond van Steden (90 rp..
een stratenplan).
Hero Wit
