Het edele oude
ambacht blijft
Jeans voor op de motor
PZC
Daewoo stopt
met stuntwerk
Rolls-Royce
de trots
van Crewe
Fietsexamen op school
auto motorfiets
41
zaterdag 31 mei 1997
In het Engelse stadje Crewe in de
buurt van Manchester zijn de
statige Rolls-Royces en Bentleys
bepaald geen zeldzame
verschijningen. Geen wonder, want
de fabriek van Rolls-Royce is de
trots van Crewe, Van heel Groot-
Brittannië trouwens. De Britten
koesteren het edele, in de historie
diep gewortelde ambachtelijke
handwerk. Want alleen daarmee
kun je de mooiste dingen voorzien
van een ziel.
Maar toch is er wat veranderd
bij Rolls-Royce en Bentley.
De moderne techniek heeft wat
meer greep op het oude ambacht
gekregen. Maar niemand denkt er
aan om de roemruchte erfenis te
verloochenen. We namen een kijk
je in een beroemde fabriek die ba
lanceert tussen de twee werelden
van historisch besef en de nieuwe
tijd.
Veertig miljoen Pond Sterling
wordt op dit moment in fasen ge-
investeerd in de klassieke onder
neming, ooit gegrondvest door
C.S. Rolls (1877-1910), Sir Frede
rick Henry Royce (1863-1933) en
W.O. Bentley'(1888-1971). Hun
verstilde borstbeelden hebben een
plaatsje gekregen in de sober aan
doende receptie-ruimte van de fa
briek. Maar hun unieke prestige
krijgt bij elke Rolls-Royce en elke
Bentley die de fabriek verlaat een
nieuw en lang leven.
,,Wie een Rolls of een Bentley
koopt, rijdt nooit in een oude au
to", zegt directeur Henk Rens van
de Nederlandse Rolls-Royce en
Bentley-importeur Hessing in De
Bilt. „Van alle auto's, die sinds het
prille begin van de Rolls-Royce-
historiezijngebouwdrijdt- tachtig
procent nog rond".
Goedkoop
Je kunt welhaast zeggen dat je een
Rolls of een Bentley voor het leven
koopt. „Zo beschouwd zijn ze dus
goedkoop", vindt Rens met een
tikkeltje overdrijving. „En als je
ziet hoe zo'n auto wordt gemaakt,
dan zou hij eigenlijk meer moeten
kosten dan waarvoor hij nu wordt
verkocht. Ik hoor dat ook vaak van
klanten, die ik voor een fabrieks
bezoek meeneem naar Crewe".
Die klanten moeten we zoeken in
de wereld van de zeer welgestel-
den. Dat zijn topindustriëlen,
Arabische oliesjeiks, vorsten,
staatslieden enzovoort. Voor hen
worden letterlijk unieke exempla
ren gemaakt met interieurs die
speciaal naar de wensen van de
koper worden ontworpen. Dat ge
beurt in de speciale afdeling, die
wordt aangeduid met de Mulliner
and Park Ward coachbuilding di-
vision.De prospects die hier ko
men shoppen zijn vaak op zoek
naar veiligheid. Hun maatschap
pelijke positie en hun daaraan ge
relateerde puissante rijkdom le
vert meestal ook gevaar op. Rijk
zijn en oud worden is in die krin
gen geen vanzelfsprekende com
binatie. Schatrijk overleven, dat
is het devies.
Voor deze categorie klanten levert
Rolls-Royce speciale bullet-proof
auto's, naar wens voorzien van
verschillende compartimenten,
waarin het de inzittenden aan
niets mag ontbreken. Dit betekent
niet alleen een kostbare huisbar,
een tv met video-apparatuur
meerdere (verschillende) tele
foonaansluitingen, drie apart
werkende airconditionings, maar
ook kogelvrij glas en een gepant
serde carrosserie. Een auto van dit
type is dan zestig procent zwaar
der dan het oorspronkelijke toch
al niet bijster lichte model. Ga
eens uit van een basisgewicht van
2300 kilo en er komt nog zo'n 1400
kilo bij.
De klant die zo'n auto koopt moet
rekenen op een uitgaaf van ander
half miljoen gulden, vóór belas
tingen.
Jaarlijks verkoopt Rolls-Royce
zestig van dit soort speciaal ge
bouwde limousines, die soms wel
met 1,20 meter worden verlengd.
Wie er een bestelt dient wel een
forse aanbetaling te storten,
waarmee het geheel min of meer
wordt voorgefinancierd.
Handgemaakt
Wie kiest voor een 'gewone' Rolls-
Royce of een Bentley moet in Ne
derland rekenen op zeven tot ne
gen ton. Dat is natuurlijk een ge
weldige bom duiten, maar daar
krijg.je ook iets heel bijzonders
voor: Een handgemaakte auto
waarvoor veel tijd is genomen en
waarin de kostbaarste leer- en
houtsoorten zijn verwerkt. Het
walnotenhout wordt gewonnen
uit de stronk van de boom. Het
gaat dus om het hout dat zich on
der de grond bevindt. De fineer
wordt als bij een appel van de
stronk geschild en vervolgens heel
voorzichtig bewerkt. Elk houten
interieuronderdeel wordt met de
hand gemaakt. Het vervaardigen
van een volledige set houten pane
len vergt zeventien dagen.
Ook het snijden en naaien van de
lederen bekleding' eist veel tijd,
alsook het karpet op de vloer. Per
auto zijn elf tot twintig huiden no
dig. Deze zijn afkomstig van
Scandinavische koeien.
„Koeien uit Scandinavië hebben
de gaafste huiden. Dat komt doox--
dat de dieren zich daar niet kun
nen verwonden aan afrasteringen
die in andere landen vaak zijn
voorzien van prikkeldraad. Een
koe dient voor de melk en vlees
consumptie. Haar huid is eigenlijk
niet meer dan een tweede product,
zeg maar een restproduct. Daarom
is geen boer bezig met bescher
ming van de koeienhuid. Dat
maakt het voor ons extx-a moeilijk
bruikbaar leer te vinden. Maar in
Scandinavië is in de regel een
mooie kwaliteit leer te krijgen",
zegt manager Trevor E. Gay.
Monnikkenwerk
Er is bijna geen leerafval. „Alles
wordt gebruikt, tot de kleinste
stukjes toe, bijvoorbeeld voor het
maken van handschoenen". Het
met leer bekleden van bijvoor
beeld een stuurwiel is echt monni
kenwerk. Eén man is daar veertien
um-mee zoet.
Voor een limousine is daarnaast
tien vierkante meter karpet nodig.
Ook dat wordt door een legertje
nijvere naaisters op maat gemaakt
en afgebiesd met leer.
Geheel handwerk is ook de speci
fieke glimmende Rolls-Royce op
smuk met als in het oog springend
middelpunt de karakteristieke ra-
diateurgrille. Hij ziet er wat vier
kant uit, maar als je er een latje
langsiegt dan blijken alle vlakken
gebogen te zijn. De maker van de
grille krast altijd aan de binnen
kant van zijn werkstuk zijn per
soonlijke monogram. Alweer een
bewijs dat elk Rollsproduct uniek
is.
Onwillekeurig dient zich de vraag
op wat er dan aan al dat handwerk
te investeren valt. Welnu, de zoge
noemde paint-shop met de verf-
spuiterij is een stukje nieuwe
Foto boven: Rolls-Royces en Bentley's in het laatste stadium.
Inzet: De Rolls Royce-grille lijkt uit een stuk te zijn gestanst, maar schijn
bedriegt. Elke radiateurgrille wordt uit delen opgebouwd en krijgt het
unieke monogram van de maker.
moderne techniek, als worden de
auto's uiteindelijk nog steeds door
specialisten met de hand gespoten
en zorgvuldig geïnspecteerd.
Verfstraat
Hoewel Rolls-Royce jaarlijks cir
ca 1500 auto's maakt, is de capaci
teit van de verfstraat veel hoger.
Die kan wel 25.000 exemplaren
van beschermlagen en lak voor
zien. Vandaar dat Rolls-Royce
klanten van buiten aantrekt om
die overcapaciteit enigszins te be
nutten. Zo worden hier Aston
Martins en koetswerken van de
MG B behandeld. Deze laatste
complete koetswerken komen van
British Heritage, een onderne
ming die carrosserieën vervaar
digt van auto's uit lang vendogen
tijden, overigens een groeiende
markt.
Ook heeft Rolls-Royce veel geld
gestoken in moderne testappara
tuur, zoals een tril- en schudbank,
nodig om rammeltjes op te sporen.
Voorheen werden daartoe restrit-
ten gemaakt, maar die brachten
het risico van kleine schades mee
door bijvoorbeeld steenslag of
zwerfvuil op straat. Met een hy
permoderne rollerbank worden
andere praktijktesten verricht.
Ook is er een splinternieuwe test
ruimte waarin kunstmatig een
hoosbui wordt nagebootst zodat
de auto's op lekkages kunnen wor
den nagekeken. Heel belangrijk
voor bijvoorbeeld de cabrioletmo
dellen,
Hoewel de markt van het ultieme
topsegment beperkt is, gaat het
Rolls-Royce tamelijk voor de
wind, Vorig jaar groeiden de ver
kopen wereldwijd met 12 procent
tot 1744 exemplaren. Ons kleine
Nederland doet het relatief lang
niet slecht met twintig verkochte
auto's, twee meer dan het jaar
daarvoor. Duitsland scoorde er
tachtig. Belangrijke markten voor
Rolls-Royce zijn het Midden-Oos
ten, Amerika en Japan.
Nol van Bennekom
Het traditionele verkeersexamen op
de lagere school gaat plaats maken
voor een fietsexamen. Hel bureau voor
rijbewijzen CBR, de BOVAG-rijscholen
en Veilig Verkeer Nederland maken daar
plannen voor. Nu is het meestal zo, dat
leerlingen van groep zeven een
theoretisch verkeersexamen krijgen.
Een klein deel van de scholen houdt
bovendien praktijkexamen, waarbij de
kinderen met de fiets de straat op
moeten voor een rijproef.
Rijwielnieuwtjes
Met de komst van het grote le
gioen vrijetijdsrijders de
laatste jaren is ook de vraag naar
leuke motorkleding gestegen.
Beschermende pakken raken de
fabrikanten aan deze gelegen
heidsrijders niet kwijt. Wat ze
willen is gewoon een spijker
broek met dito jack. Een Neder
lands bedrijf presenteert nu een
jeanslijn mét bescherming, die
ook nog eens stoer oogt.
Neem een mooie zomerdag en je
ziet ze schuiven. Gehuld in spij
kerbroek, leren jaclde of simpel
weg een T-shirt, bandana om de
nek geknoopt en op het hoofd een
trendy potje. Want motorrijden is
vrijheid, het easy rider-gevoel.
Niet voor niets maken vele mo
torrijders op warme dagen in
Scheveningen de blits in niets
meer dan spijkerbroek en T-shirt.
Bij DC Import in Roelof arends
veen weten ze er alles van. Het
bedrijf, dat begin jaren tachtig is
opgericht door oud-motorcou
reur Jan Huberts, heeft gemerkt
dat een degelijk motorpak nog zo
snel kan ogen, maar dat het grote
legioen gelegenheidsrijders, of
zo je wilt vrijetijdsrijders, liever
niet gezien wordt in degelijk pak.
Maar DC Import heeft er ook wat
op gevonden. Onder leiding van
dochter Desirée Koomneef-Hu-
berts heeft het bedrijf nu een
jeanslijn op de markt gebracht,
die motorrijders de nodige be
scherming biedt. Onder het mot
to 'feel great, safe free' is een
collectie kleding bedacht die
oogt als normaal spijkergoed,
maar aan de binnenzijde is voor
zien van Kevlar-protectie.
,Het aantal motorrijders is de af
gelopen jaren natuurlijk waan
zinnig gegroeid. Er zijn nu ook
heel veel wouwen die rijden,"
legt Desirée Koornneef-Huberts
uit. „Het is logisch dat er dan
waag komt naar andere produc
ten. Ze willen leuke wijetijdskle-
ding aan op de motor."
Vorig jaar liet DC Import een eer
ste spijkerbroek ontwikkelen
waarin beschermingsstukken
waren aangebracht. „Maar het
probleem met die stukken is dan
je altijd kunt zien dat het geen ge
wone spijkex*broek is", gaat ze
verder. „In die eerste broek zat
dus halverwege de pijpen een
naad. Daar wilden we vanaf. Dat
is nu gelukt met DeeCee jeans.
Kevlar
De spijkerbroek wordt aan de
binnenzijde beschermd met Kev
lar, een aramide vezel. Slijtvast
en mét een hoog smeltpunt, wat
betekent dat er bij een val veel
schaaf- en brandwonden voor
komen worden. De protectie zit
onder meer op de heupen en de
knieën. De binnenbroek waarin
de Kevlar wordt gestopt, kun je
eruit halen.
„Twaalf jaar geleden hadden we
al eens jeans met bescherming uit
Italië geïmporteerd, maar toen
was er nog helemaal geen markt
voor. Nederland loopt toch altijd
een beetje achterin dit soort din
gen. Zeker de motorwereld is nog
tamelijk conservatief. Een paar
jaar terug hadden we al jacks met
felle kleuren. Geen winkel die ze
wilde hebben en nu zie je ze op
eens wel overal", zegt ze.
Dochter Desirée Koomneef
houdt zich bij DC Import onder
meer bezig met de kledinglijn.
Volgens haar is de nieuwe jeans-
collectie precies wat vrijetijds
rijders willen.
„Bij een val zal de Kevlar zonder
twijfel iets tegenhouden", legt ze
uit. „Niet zoveel als een echt mo
torpak natuurlijk, maar deze
jeans houdt in elk geval veel ver
branding tegen. Kijk, een echte
motoiTijder draagt een goed pak,
degelijke laarzen en een goede
helm. De meeste vrijetijdsrijders
hebben dat niet. De praktijk
wijst uit dat de grote groep zo'n
pak niet aandoet. Die willen
stoppen bij een terrasje en geen
gedoe hebben met zo'n pak."
Evelien Baks
Ze zien er best leuk uit en het
moet gezegd worden, de
eerste rij-indrukken vielen be
slist niet tegen. Ook voor de
langere termijn zijn de vooruit
zichten niet somber. Maar dat
het uit is met het grote stunt
werk staat eveneens vast. Dae
woo wil gaan bewijzen dat het
serieus genomen dient te wor
den en daar hangen serieuze
prijzen aan vast en geen weg-
geefprijzen.
Hoewel, de nieuwe Daewoo
Lanos en de Nubira (spreek uit:
noebira) die op termijn de hui
dige Nexia en de Espero moe
ten gaan vervangen zijn nog
steeds vriendelijk gepx'ijsd. De
eerste verlaat inzijn goedkoop
ste versie de showroom voor
26.995 gulden (goedkoopste
Nexia kost f25.995) en de goed
koopste vex-sie van de gi'otere
en ruimere Nubira moet 33.995
gulden opbrengen (goedkoop
ste Espero kost f 32.495). Dat
vooral de laatste het moeilijk
zal krijgen staat wel vast, want
in zijn segment is de concurren
tie moordend.
Zijn de Nexia en de Espero nog
gebaseerd op Opel-techniek, de
nieuwkomers zijn geheel eigen
werk. Er kan niet meer ge
schermd worden met een ver
trouwde naam als de Opel Ka-
dett, waarop bijvoox-beeld de
Nexia is gebaseerd. Kortom,
Daewoo zal zich nu moeten
gaan bewijzen, want met de
nieuwe modellen zijn de ban
den met de moeder van Opel,
General Motors definitief
doox-gesneden. Er doen echter
sterke geruchten de ronde dat
de in 1992 vex-broken x'elatie
weer wox-dt gelijmd en dat er
aan een nieuw samenwerkings-
verband wox-dt gewerkt.
Voorlopig wil Daewoo laten
zien dat het zelf mans genoeg is
om met compleet eigen Dae
woo's op de markt te komen.
Hetzijn 'wereldauto's', hetgeen
wil zeggen dat over de gehele
wereld dezelfde modellen zul
len wox-den verkocht en onder
dezelfde namen. Vandaar La
nos en Nubira. In het jaar 2000
wil het merk dooi-dringen tot de
top tien van autofabrikanten,
met een jaarproductie van 2,5
miljoen voertuigen. Dit jaar
zullen 1.4 miljoen Daewoo's
worden gebouwd en dit teiwijl
er in 1992 nog maar 180.000
van de band liepen.
Stationwagen Vanaf nu is de 4-
en 5-deurs Lanos leverbaar De
3-deurs hatchback volgt in de
tweede helft vaxx juni. Voor de
Nubira geldt dat de 4-deurs se
dan gelijk leverbaar is texwijl
de 5-deux-s hatchback eveneens
half juni wordt verwacht. De
Nubix-a stationwagon wordt le
verbaar vanaf begin juli. Dae
woo pakt de zaken, zoals we dit
inmiddels van dit merk zijn ge
wend, voortvai'end aan.
De voox-wielen van de Lanos
kunnen worden aangedreven
dooreen 1.3 liter(55 kW/75 pk)
motoi-, 1.5 liter (63 kW/86 pk)
motor en een 1.6 liter (78
kW/106 pk) zestienklepsmotor.
De laatste is alleen voorbehou
den aan de hatchbackmodel-
len, tex*wijl aan de 1.5 liter
motor een automatische ver-
snellingsbak kan worden ge
koppeld.
Stil
Beide motoren prestex-en naar
behoren en zijn bovendien vi-ij
stil. Standaai'd zijn ondermeer
een derde remlicht, startblok
kering. in twee delen neerklap-
bai'e achtex-bank, aii'bag en
stuurbekrachtiging. Bij de
duurdere modellen zijn twee
airbags en abs standaard. De
Nubira is leverbaar met dezelf
de 1.6 liter motor van de Lanos
en een 2.0 liter (98 kW/133 pk)
zestienkleppei-.
Dat de Nubira ruimer is dan de
Lanos spreekt voor zich, maar
in beide auto's kunnen vijf per
sonen zonder al te grote proble
men plaats nemen. Zelfs hun
bagageruimten kunnen de
toets der kritiek doorstaan. Wel
vind ik de zetels van beide mo
dellen wat aan de vlakke kant.
De goedkoopste Nubira heeft
onder meer standaax-d alles wat
de Lanos ook heeft, maar als
extra heeft hij twee aii'bags. De
Lanos is er in vier uitvoeringen
(SE, SX, SXaut.. SXI) en bij de
Nubira kan gekozen worden uit
vijf uitvoeringen (SE, SX, SX
aut.). de CDX en de CDX aut.
Dat er diesels komen staat vast,
maar dat duurt nog tot 1999.
Henk Lambregtse
Meer nog dan de Lanos blinkt deze wat grotere Nubira uit met en
ruime keus in modelvarianten, complete uitrusting en een gunsti
ge prijs.
In de Deense fietskar Dolphin pas
sen twee kinderen.
makkelijkste te gaan door kleine
koeriersbedrijven. Deze werken
vaak op maat in tegenstelling tot
gi-ote transpoilbediijven, die niet
happig zijn op fietsvervoer. Zij
willen het liefst pallets en pakket
ten. In de praktijk gaat er nog wel
eens iets stuk en fietsen en fiets-
kaï-ren zijn moeilijk te vei-pakken.
De prijzen bij alle bedx-ijven zijn
fors. Een enkele reis voor een fiets
met kar naar bijvoorbeeld een
Waddeneiland kost als snel hon
derd gulden.
Fietsblad
Fiets actief is een nieuwtijdschrift
van uitgeveiij Veldhuis in Hoofd
dorp, speciaal bedoeld voor de re
creatieve fietser. Het blad infor-
meex-t uitvoexig over bestaande en
nieuwe fietsroutes in binnen- en
buitenland. Fietsers vertellen hun
belevenissen en verklappen han
dige tips. Het blad verschijnt dit
jaar twee keer en is voor f 5,95 te
koop in de winkel, bij xtjwielza-
ken, en kantox-en van ANWB en
VW.
Theo van der Kaaij
Veel vrouwen willeix op de motor leuke kleding aan.
foto Cees Kuiper
TTolgens de nieuwe plannen
V kx-ijgen de leerlingen uit groep
acht, die het jaar daarna naar een
andere school moeten, een ver
keersexamen in de praktijk. Het
voorstel is om de kinderen daax-bij
het tx-aject naar hun qj euwe school
te laten rijden. Ze kunnen daar
mee een certificaat verdienen. Ge
noemde ox-ganisaties denken be
gin volgend jaar concrete plannen
te hebben.
Lekker zitten
Er komen steeds meer fietsaan-
hangers om kinderen in te vervoe
ren. In het nieuwe Deense produkt
Dolphin is plaats voor twee kinde
ren tot zes jaar dicht naast elkaai*.
Met helmpjes op en riemen vast
rollen ze comfortabel in rubber
verend achter pa of ma aan. De
aanhanger is gemaakt van alumi
nium en kunststof en weegt maar
dertien kilo. De aanhanger is ook
als bagagewagen te gebruiken.
Het geheel is inklapbaar en kan
zelfs als wandelwagen worden ge
bruikt. Maximaal kan er zestig ki
lo in. Prijs; f 1.499,-. Meer infor
matie geeft Van Meurs in Vianen,
De fietsersboxxd ENFB heeft uit
gezocht of het lastig is een fiets
met aanhanger binnen Nederland
naar bijvoorbeeld een vakantie
adres te sturen door een transport-
bedrijf. Dat is gedaan, omdat de
NS steeds stx-engere regels han
teert voor fietsvervoer. Een fiets
met kar laten vervoei'en blijkt het
