Bevrijd terug naar af
Swingen met veel gevoel
PZC
David Byrne
zorgt voor rock
zonder grenzen
Jean Michel
Jarre
in Ahoy'
Standaard klassiek
voor een zacht prijsje
kunst cultuur
23
Celestial
Season in
Zierikzee
vrijdag 30 mei 1997
Komt-ie eindelijk, pakt-ie
voor zijn doen slechts
kleinschalig uit. Jean Michel
Jarre heeft echter wel zo zijn
redenen voor de gehanteerde
bescheidenheid tijdens zijn
eerste internationale
concerttournee die hem op
vandaag (vrijdag) naar Ahoy'
brengt. „Deze ervaring is voor
mij ook nieuw. Want tot
dusver heb ik altijd vrijwel
uitsluitend one offs gedaan:
reusachtige spektakelshows
in de open lucht, die stuk voor
stuk eenmalig van opzet
waren en gericht waren op een
maximaal publiek bereik. Ik
moet nog steeds ontdekken
hoe het is om voor een langere
periode on the road te zijn en
dan is het handiger om niet al
teveel zorgen te hebben over
alle technische en logistieke
bijkomstigheden,"
verduidelijkt de Franse
synthesizervedette in zijn
Amsterdamse hotelkamer.
Het belangrijkste vanzijnnieu-
we tournee is dat hij zich een
keer van een andere kant wil laten
zien. „Niet meer als de muzikale
stuntman die wolkenkrabbers en
andere bouwkundige hoogstand
jes in zijn show integreert, maal
ais een muzikant die alleen maar
zijn eigen verhaal vertelt. Daarom
zal het contact met het publiek
veel directer en inniger zijn en om
dat te bewerkstelligen is het beter
om de onderlinge afstand beperkt
te houden."
Jean Michel Jarre, inmiddels 48
maar nog steeds jongensachtig
fris en fraai ogend, leek als uitvoe
rend artiest altijd vooral uit op op
zienbarende 'records'. Waren het
geen tot de verbeelding sprekende
escapades ('De eerste westerse
popheid die in China concerteer
de', 1981), dan waren het wel de
onalledaagse mega-locaties (Pla
ce de la Concorde, Parijs in 1979,
Houston en Lyon in 1986, London
Docklands in 1988, Parijs-La De
fense, 1990) die hem in de geschie
denisboeken moesten doen belan
den. De meest geavanceerde
technologie was bij die exclusieve
krachttoeren maar al te vaak een
voornaam hulpmiddel. De laser
straal was bij wijze van spreken
nog niet eens voor openbaar ge
bruik vrijgegeven, of Monsieur
Synthesizer pronkte er al mee als
hij nooit anders had gedaan.
Zo vooroplopen hoeft intussen
van hem niet meer. Zeker voor wat
betreft zijn studiobestaan betreft.
Want de man die altijd zo graag
met de jongste electronische snuf
jes stoeide (enzodoendein de cate
gorie Supertechnocraten werd
gerangschikt) keerde voor zijn
nieuwe album Oxygen 7-13 terug
naar de eerste generatie synthesi
zers: de analoge apparatuur uit
het begin van de jaren zestig ofwel
zijn eigen vlegeljaren bij de Music
Research Group. Die ferme sprong
terug in de tijd heeft hem weer de
spelvreugde bezorgd die hij in het
digitale tijdperk gaandeweg meer
was gaan missen.
Herontdekking
„Voor mij komt deze herontdek
king neer op een regelrechte be
vrijding, Bij digitale synthesizers
ga je uit van samples, bestaande
brokken geluid waar je een soort
mozaïek van maakt. Ga je analoog
te werk, dan ga j e uit van de prilste
beginselen en bouw je zelf alles op,
zonder dat je kan terugvallen op
een geheugen. Alles wat je hoort is
niet alleen warmer, maar ook nog
eens eenmalig en daarom uniek,
waardoor je je veel meer muzi
kant, veel meer handwerker
waant. Het voelt alsof je met een
kostbaar klassiek instrument mag
spelen. Niet voor niets ben ik er
van overtuigd dat die oude machi
nes straks de status van 'de Stradi
variussen van de electronische
muziek' zullen krijgen."
Jean Michel Jarre heeft zijn her
nieuwde belangstelling voor de
'museumstukken' deels te danken
aan zijn brede kring van navol
gers. De creatieve recycling van
zijn vroegste repertoire door de
meest uiteenlopende 'techneuten'
liet zijn aloude liefde vanzelf weer
opbloeien. Waarmee meteen maar
zij gezegd dat de klassiek ge
schoolde synthesizerpionier zelf
wel degelijk de ontwikkelingen el
ders op de voet volgt, hetgeen hij
tussen de bedrijven door nog eens
bevestigt door het terloops noe
men van een hele rits 'jongere gar
disten', zoals Robert Miles, The
Prodigy en natuurlijk het uit z'n
eigen contreien afkomstige Daft
Punk.
Weer trandy
Aardig neveneffect is dat deze ac
tuele trendsetters hebben bijge
dragen tot een duidelijke opwaar
dering van Jarres imago. Werd hij
voorheen veelal versleten voor
commercieel, niet erg inventief,
thans hoort JM erbij de allerhipste
electro-freaks helemaal bij. „Als
je maar lang genoeg bezig blijft,
word je op een gegeven moment
vanzelf weer trendy," meent de in
Lyon geboren Parijzenaar, die kan
bogen op een wereldwijde al-
bumafzet van 55 miljoen exem
plaren „Die upgrading is leuk om
te ervaren en ik ben ook best trots
op bijnamen als Godfather Of
Electronic, maar ik laat me er ver
der niet door leiden."
Zijn jongste cd, het resultaat van
twaalf maanden intensief 'pielen'
in zijn kapitale huisstudio, kan
doorgaan als voor zich sprekend
bewijs. Want Oxygen 7-13 kent als
enige inspiratiebron zijn baanbre
kende, gelijknamige langspeler
uit 1976. Geprikkeld door zijn
analoge apparatuur vond Jarre
het wel zo spannend om te probe
ren zijn 'primitieve' meesterwerk
(genummerd 1-6) verder uit te
werken. Oxygen 7-13 moet je niet
zien als een vervolg a la Rocky 2.
Daarvoor ben ik sinds de eerste
Oxygen teveel veranderd, heb ik
gemerkt, een voorbeeldje: destijds
was ik min of meer 'n onbewuste
minimalist, maar dit keer moest ik
enorm op mezelf blijven letten om
die ruimtelijkheid, cüe zuurstof
uit de titel, vast te houden. Dat ik
daarin ben geslaagd komt alleen
door die instrumenten, de oude
Moogs, de mellotrons, enzovoort.
Niettemin is er sprake van een hele
andere sfeer, een andere bood
schap." aldus Jarre.
Voor hem is Oxygen 7-13 tevens de
start bij een nieuwe platenmaat
schappij (Sony/Epic, na twintig
jaar Polvdor). „Waarom die ver
huizing? Omdat men mij heel
graag wilde hebben en ik wel eens
in een andere keuken wilde kijken.
Celestial Season kiest niet
voor de weg van de minste
weerstand. De band zou gemak
kelijk nog een tweede Solar lo
vers kunnen maken. Dat doom-
metal-album was goed voor meer
dan vijftienduizend wereldwijd
verkochte exemplaren. Niet gek
voor een Nederlandse band.
Maar Celestial Season vindt zijn
muzikale ontwikkeling belang
rijker dan op safe spelen. Zo
doende heeft Celestial Season
het werkterrein verlegd van
doommetal naar groovy rock met
jaren zeventig invloeden.
Stoner rock' is het werk van het
nieuwe album Oratige reeds ge
noemd. Zanger Cyril Crutz en gi
tarist Pim van Zanen kunnen
niet zoveel met dat trendy etiket.
Bands die in de 'stoner rock'-ca-
tegorie geplaatst worden, be
strijken volgens hen een zeer
breed muzikaal terrein. Liever
opteren de twee Nijmeegse stu
denten communicatieweten
schappen voor de term 'diesel-
rock'.
Dieseltreinen
„Het is jammer dat bands die
door de seventies beïnvloed zijn,
allemaal op een grote hoop met
de noemer 'stoner rock' gegooid
worden. 'Stoner rock' wordt on
middellijk geassocieerd met blo
wen. Dat doen wij ook wel eens,
maar onze muziek is niet op
drugs gebaseerd.
De groove is het belangrijkste.
'Diesel-rock' is een betere naam,
waarbij je moet denken aan ou
de, loodzware dieseltreinen.
Kyuss is vanwege de zware sfeer
die band neerzette, een grote in
spirator voor ons", stelt Crutz.
Van Zanen: „Het belangrijkste
element van onze muziek vind ik
de gevoelige melodietjes. Het is
niet alleen swingen, maar er zit
ook gevoel in. Die groove is ech
ter het grote verschil met de twee
vorige cd's. En we hebben, omdat
we een andere zanger hebben, nu
meer mogelijkheden. Ons vorige
album Solar lovers vind ik trou
wens vanwege de violen een heel
aparte cd. Ik wil niet arrogant
overkomen, maar het is ook een
goede cd, die veel verkocht. Zon
der dat er promotie voor gemaakt
is."
„Wij zijn niet in die doomy, me
lancholische stijl doorgegaan
omdat we kiezen voor de muziek.
En niet voor verkoopcijfers. De
jaren zeventig kwamen op en
pasten goed in onze natuurlijke
muzikale ontwikkeling. Als we
in de oude stijl waren doorge
gaan en Solar lovers deel twee
gemaakt hadden, dan zouden we
nog een stuk groter geworden
zijn. We kiezen de weg van de
meeste weerstand, want in feite
moeten we opnieuw beginnen.
Metalfans zijn nogal star. Waar
schijnlijk zijn we de helft van on
ze fans kwijt."
Puur natuur
De musici van Celestial Season
komen uit Utrecht, Amsterdam
en Nijmegen. Minister Ritzen
van Onderwijs blijkt een soort
sponsor van de band, want gretig
maken de studenten Crutz en Van
Zanen gebruik van hun OV-jaar-
kaart om naar de repetities in de
Domstad te reizen. In de Utrecht
se oefenruimte komen ook de uit
eenlopende invloeden samen.
Van Zanen: „Vanwege onze eigen
identiteit zijn we moeilijk te ver-
gelij ken met andere Nederlandse
bands. Jason draagt vooral de ja
ren zeventig ideeën aan. Ook wat
het hoesje van de cd betreft. Onze
andere gitarist Olly komt uit het
strakke, snelle metal-werk, ter
wijl Cyril en ik toch meer de
grunge inbrengen. Al is grunge
een rot woord. Denk daarbij aan
een naam als Smashing Pumpk
ins, maar aan de andere kant zijn
we ook niet vies van Radiohead
en Tori Amos."
Celestial Season.„keuze voor muziek, niet voor verkoopcijfers...
De productie van Orange is met
opzet dof gehouden. Dat past be
ter bij de muziek, vindt Crutz.
„We wilden een jaren zeventig
geluid. Als je onze productie ver
gelijkt met die van Kom en Ma
chine Head dan valt. het geluid
dof uit. Maar wij vinden het per
fect. Het is een natuurlijk, eerlijk
en zwaar geluid. Een beetje gaar
en broeierig ook. We halen geen
computertrucjes uit. Wat wij
naar voren willen laten komen, is
de bevrijdende werking van mu
ziek. Zo'n geluid geeft ons een
soort reisgevoel.Escapisme vin
den ze niet de juiste benaming
voor hun aanpak. Crutz: „Dat is
een te negatieve term, want we
willen ons niet echt afsluiten van
de buitenwereld. We willen met
onze muziek even weg uit de
drukte van alledag. Alsikeenbe
stemming van onze muzikale reis
zou moeten aangeven, dan zou ik
kiezen voor een woestijn in Ame
rika of het Sierra Nevada-ge-
bergte in Spanje. Dat zijn echte
puur natuurdingen."
Het publiek in Nederland is kri
tisch en afstandelijk, vindt Van
Zanen. „In Frankrijk werden we,
toen we daar een tijd terug op
tournee waren, als helden ont
vangen. In Marseille bijvoor
beeld ging het publiek helemaal
uit zijn dak. Onze bassist werd
letterlijk door de mensen in de
zaal op handen gedragen. De
drummer dook ook even in het
publiek. Daarna handtekenin
gen, weet ik het. Dat is gewoon
geweldig."
Maar op andere gebieden valt er
over Nederland niet te klagen.
De langharige Van Zanen: „De
vrijheid is groot in Nederland.
Als je hier politie op straat ziet,
kun je gewoon doorlopen. Je
hoeft hier niet, zoals in Frankrijk
of Spanje, te denken: o shit, als er
maar niets gebeurt. Op jongeren-
campings in die landen kun je de
bewakers maar beter vriendelijk
aankijken, want er hangt drei
ging in de lucht. Die bewakers lo
pen rond met stokken en wijzen
met hun vingertje. Pas op, want
we hebben jullie in de gaten. Wat
kunnen die lui vies kijken boven
hun snor."
Crutz vindt de samenleving on-
persoonlijker worden. „Je krijgt
steeds meer overspannen toe
standen. Ook in het bedrijfsleven
waar de bovenste laag van de
concerns steeds minder rekening
houden met de mensen op de
werkvloer. Alles staat in het te
ken van leuk presteren en de
jaarcijfers. Het sociale aspect
van veel dingen wordt erg in de
hoek gedrukt. De mens heeft
daardoor meer behoefte aan rust
en stabiliteit. Vanwege het on
persoonlijke karakter van de sa
menleving en de chaos willen wij
een beetje weg uit deze wereld.
Vanuit dat gevoel schrijven we
onze nummers."
René Megens
Celestial Season treedt zaterdag 7 ju
ni op in Brogum, Zierikzee.
Het uitgangspunt blijft hetzelfde:
via ons eigen maatschappijtje le
veren we de muziek kant en klaar
aan, waarna die grote multinatio
nal ermee de boer op gaat. Polydor
was van oudsher vooral sterk in
Europa, terwijl Sony's kracht eer
der erbuiten, met name in Ameri
ka en Japan ligt, dus wie weet ge
beurt er daar nu meer."
Klankbord
Zoals tijdens promotieronde ver
gezelt (even beroemde) echtgenote
Charlotte Rampling hem gedu
rende z'n wekenlange concertreis
zoveel mogelijk. Voor haar, on
danks haar eigen filmcarrière plus
de zorg voor hun drie kinderen, ze
ker geen (puzzel)opgave, maar-
juist een plezierige onderneming,
kan Jean Michel Jarre verklappen.
,Ik heb haar er graag bijwant af
gezien van de gezelligheid samen
is ze een uitstekend klankbord
voor me. Charlotte loopt er niet
mee te koop, maar haar muzikale
inzicht is zonder meer groot. Van
daar dat we soms ook best pittige
discussies over mijn projecten
hebben. Bijna altijd zijn die reuze
nuttig, brengen ze me verder, dus
ook in dat opzicht ben ik geze
gend," aldus Jarre.
Louis du Moulin
Jean Michel Jarre in Ahoy' Rotterdam,
vandaag, vrijdag (vrijwel uitverkocht)
Wereldreiziger David Byrne
heeft zijn rugzak weer even
aan de kant gesmeten om een nieuw
album te kunnen maken. Feelings
(Luaka Bop/Warner Bros.) heet de
cd en die klinkt als een collectie
souvenirs van een ware
kosmopoliet. Byrne heeft wat dat
betreft een naam te verliezen, want
al in de Talking Heads immers liet
hij doorschemeren dat rockmuziek
wat hem betreft nauwelijks
grenzen heeft.
Letterlijk, wel te verstaan, en
op Feelings is dat niet anders.
Het is een heerlijke collage van
liedjes met een zeer uiteenlopende
stijlfiguur en instrumentatie. De
Afro-ritmes, waar Talking Heads
patent op had, zijn inmiddels te
ruggedrongen voor een breed sca
la aan andere invloeden, maar nog
wel aanwezig in het openings
nummer Fuzzy Freaky. De eerste
single Miss America klinkt Brazi
liaans; een wereld van verschil
met een melodieuze rocksong als
The Civil Wars. Vertier vallen de
vleugjes triphop die Byrne in zijn
muziek verwerkte op. Hij zocht
daarvoor medewerking van de
Engelse groep Morcheeba, die
hem op zes nummers bijstond,
waaronder het poppy The Gates
Of Paradise en het Oosterse Dad
dy Go Down. Heel mooi zijn ook de
orkestraties in Finite=Alright en
Burnt By The Sun. Sterk punt is
verder dat de nummers nooit te
lang zijn: als Byrne iets in twee of
drie minuten kan zeggen laat hij
dat niet na. Die compactheid
maakt Feelings ondanks zijn veel
heid aan ingrediënten een goed
verteerbaar, lekker album. Eeij
wereldalbum, in alle opzichten.
Seahorses
The Seahorses is Engelands
nieuwste loot aan de Britpopstam,
maar niet zo maarteen: het is de
nieuwe band van John Squire,
voormalig gitarist van de Stone
Roses. Op het debuut Do It Your
self (Geffen/Universal) vaart de
band wel erg makkelijk blind op
het kompas van Oasis; de Beatles
achtige liedjes zijn niet van de
lucht. Hoewel, horen we de Hol
lies' The Air That I Breathe niet in
The Boy In The Picture? En die
lange gitaarsolo in de single Love
Is The Law, is dat Led Zeppelin?
Ach, er zijn wel meer bandjes die
koketteren met de jaren zestig en
zeventig, maar het is zo jammer
dat The Seahorses nergens een ei
gen gezicht laten zien. Zelfs niet in
de titels: het album sluit af met de
zelfde titel, waarmee Oasis haar
laatste album opende. Hello zeg.
Peter Green
Van Peter Green is de laatste jaren
niet veel meer vernomen. De
grondlegger van het roemruchte
Fleetwood Mac maakt nog wel af
en toe een plaatje, maar had het
verder vooral moeilijk met zich
zelf. Met de vorig jaar opgerichte
Splinter Group, waarin onder
meer het voormalige Whitesnake-
ritmetandem Cozy Powell en Neil
Murray, werd een eerste tournee
door Engeland gedaan, die nu op
cd is vastgelegd. Helaas bevat
Splinter Group (Artisan/Munich)
louter covers, vooral van Robert
Johnson en Otis Rush, aangevuld
met bekend werk als Dark End Of
The Street en Don Nix' driedui-
zendzevenhonderdtweeëntwintig
keer gecoverde Going Down. Echt
opzienbarend is het allemaal niet,
en dat geldt ook voor de twee in de
studio opgenomen akoestische
bluesjes, waarmee het album
opent. Maar misschien moeten we
wel gewoon tevreden zijn dat de
ooit zo vermaarde gitarist gewoon
weer op het podium staat.
Jackie Leven
De Schotse zanger/gitarist Jackie
Leven is geen geboren optimist en
dat is te horen in zijn sfeervolle,
van melancholie doortrokken
liedjes. Gepassioneerdheid is Le
ven niet vreemd, hij etaleerde het
al in de tijd dat hij nog vorm gaf
aan de indierockgroep Doll By
Doll. De harde gitaarrock is al
lang en breed ingeruild voor luis
terliedjes met een folkachtige in
strumentatie (van mandoline tot
vooral doedelzak), alleen de the
ma's zijn hetzelfde gebleven: men
selijke mysteries. Leven zelf blijft
ook iets van een mysterie, want het
lukt hem maar niet een van a tot z
boeiende plaat te maken. Fairy
Tales For Hard Men (Cooking Vi-
nyl/Zomba-Rough Trade) komt er
af en toe in de buurt (Boy Trapped
In A Man is een pracht van een
popsong en dat geldt ook voor
Saint Judas, niet toevallig krijgt
hij in uitgerekend deze nummers
hulp van zijn maatjes van Doll By
Doll) maar in de veelheid aan in
getogen nummers mist hij span
ning en bereikt Jackie veel te
weinig het niveau van een humo
ristisch liedje als Fear Of Women.
Leslie Dowdall
Uit Ierland komt Leslie Dowdall,
de voormalige zangeres van de ook
hier niet onbekende (Seven Into
The Sea) groep In Tua Nua. Op
haar eerste solo-album No Guilt
No Guile (Grapevine/CNR) komt
ze met een prima verzameling
fragmentarische popliedjes, die
gebed zijn in een zwoele mix van
ambient en soul. Daarmee rekent
ze niet alleen af met haar folkver-
leden, maar laat ze tegelijk zien
dat Ierland ook zangeressen kan
voortbrengen die minder aan tra
ditie hangen. Ten overvloede be
wijst Leslie dat ook nog eens door
als enige cover het atmosferische
Saturday Night van The Blue Nile
op te nemen.
Familie Marley
Het uitgebreide nageslacht van
wijlen Bob Marley laat geen gele
genheid onbenut om de erfenis
van vaderlief uit te dragen. Ziggy
is daarin tot dusverre het meest
succesvol, daarbij goed op weg ge
holpen door broer Stephen. Maar
inmidels laat ook de jongste garde
zich horen: Julian Marley maakte
met Lion In The Morning (Heart
beat/Tuff Gong/Munich) een typi
sche rootsreggae-plaat en de 19-
jarige Damian 'Jr. Gong' Marley
debuteert op Mr. Marley (Heart-
beat/Tuff Gong/Munich) met een
frisse synthese van reggae, eigen
tijdse r&b en raggamuffin'. Bei
den zijn bovendien met Bob's we
duwe Rita Marley, Yvad en Ziggy
Marley The Melody makers te
horen op Marley Magic (Heart
beat/Tuff Gong/Munich), een
weergave op dubbel-cd van het
concert dat de Marley's juli vorig
jaar in het Newyorkse Central
Park gaven. Werk van de dames en
heren zelf wordt hier volop afge
wisseld met de klassiekers, die
Bob heeft achtergelaten.
En juist die nummers (van Stir It
Up via Get Up, Stand Up tot Could
You Be Loved) maken de cd nog
enigszins de moeite waard.
Gert Meijer
David Byrne
Sinds vele nieuwe labels met goede
èn goedkope uitgaven de cd-
markt bestoken, komen ook de
gevestigde maatschappijen met
budget-series die zich richten op de
beginnende cd-verzamelaar. Het
breed en divers aanbod brengt het
standaardrepertoire voor een zacht
prijsje in het bezit van de luisteraar
die nog zijn weg moet vinden in de
enorme doolhof die klassieke muziek
heet.
Ook EMI pakt de beginnende
cd-verzamelaar bij de hand.
De nieuwe serie Red Line biedt
een kleurrijke selectie uit de impo
sante catalogus. Van de serie, die
uiteindelijk meer dan tweehon
derd titels zal bevatten, zijn in
middels de eerste zestig cd's ver
krijgbaar. Alle grote artiesten en
orkesten uit de EMI-stal zijn ver
tegenwoordigd en dat geldt ook
voor de belangrijkste muzikale
genres die alle een eigen kleur
hebben - blauw is symfonisch, lila
is opera, oker is kamermuziek, et
cetera - waardoor de koper nog
gemakkelijker zijn weg kan vin
den.
Het fullcolour-boekje bevat een
tijdlijn van het leven van de com
ponist en de wereld om hem heen.
Alle opnamen hebben DDD- of
ART (digitaal geremastered)-
kwaliteit en voldoen ook artistiek
aan alle eisen. De prijs - advies
prijs fl. 14,95 per cd - maakt het er
alleen nog maar aantrekkelijker
op.
Jos Frusch
Symfonieën nr. 's 1 en 5 van Ludwigvan
Beethoven; The Philadelphia Orches
tra onder leiding van Riccardo Muli;
EMI classics, Red Line 5 69782 2.
Jean Michel Jarre: niet meer de muzikale stuntman, maar de muzikant die zijn eigen verhaal vertelt.
