Clinton wil sporen achterlaten PZC Het IJzeren Gordijn hindert Polen nog Koopman heerst over de dominee feiten en meningen dinsdag 27 mei 1997 Reis naar Europa van vitaal belang voor aanzien Amerikaanse president Cargo Card toegangspas havengebied dinsdag 27 mei 1947 door Louis Burgers Het enthousiasme waar mee het buitenland het Nederlandse economische 'poldermodel' omarmt, mist zijn weerslag niet. Zelfs chronische pessimisten zoals werkgeversvoorzitter Blan- kert, milieuactivisten en ver tegenwoordigers van de agrarische sector blijken het leven nog slechts van de zon nige kant te kunnen zien. Op een congres van de jubile rende Wereldomroep in Am sterdam overheerste het oranjegevoel. Het lijkt alsof iedereen begint te applaudis seren wanneer Nederlandse bedrijven gevraagd wordt hoe hun buitenlandse colle ga's over ons denken. Calvinistische zwartkijkerij is uit. De dominee heeft het onderspit gedolven, de koop man heerst. Ons imago straalt frisheid uit en daad kracht. Het symposium 'Buitenbeeld van Nederland' kreeg te ho ren dat de meeste grote bedrijven weinig moeite heb ben zich elders als een Ne derlands bedrijf te manifes teren. Daar wordt redelijk positief op gereageerd, zo heeft het NIPO uitgezocht. Wij zijn betrouwbaar, des kundig, goed georganiseerd en tolerant. De handelsgeest, kwaliteit en politieke stabili teit worden geroemd. Vlekjes Vanzelfsprekend zijn er nog wel vlekjes. Daar bestaat zo iets als het drugsbeleid. Bet weterig en bemoeizuchtig zijn we ook wel, gaven de sprekers enigszins be schroomd toe. In de jaren zeventig en tach tig zijn we teruggevallen tot de economische midden moot. Dank zij het Polder model klimmen we uit dat dal. De inhaalrace wordt ge wonnen. „We zijn een aardig land, met gemiddeld best aardige mensen en een relax te samenleving". Maar zijn we dat ook? Zo'n vraag paste misschien niet in het 'oranjegevoel' van de bij eenkomst dat met de aanwe zigheid van Pieter van Vol lenhoven en (later) prins Bemhard ook een echt 'Oranjegevoel' kreeg. In Nederland kan geld wor den verdiend, zegt Dick van Karnebeek namens de trans portsector. Iedereen wil te genwoordig onze polders zien, zegt mevrouw Tamini- au namens de toeristenbran che. ING-directeur Frans van Loon meldt dat de drugs ellende nog wel veel buiten landers bezighoudt, maar dat de beslissers zich daar niet aan storen. Belangrijker is het dat wij de sociale ba lans weten te behouden, dat wij het ook op dat punt beter doen dan andere landen. Loftuiting Zo komt de ene loftuiting na de andere. TNO-adjunct-di- recteur Laurens Hoedema- ker en Jaap van der Veen van het Produktschap Tuinbouw wijzen op de klompen, de tul pen en het Delfts Blauw waarmee Nederland massaal verkocht wordt.Wat te den ken van ons openbaar ver voer, het samenhangende mi lieubeleid, de fietspaden en zelfs het beeld van Neder land als schoon en opge ruimd land. Straks zal ons grootste pro bleem nog worden dat wij op onze lauweren gaan rusten, dat we er niet langer voor werken, dat we lui en vadsig worden. Wij kunnen jaren achtereen praten over de aanleg van een Betuwelijn oi hogesnelheidslijn, terwijl de Fransen zo'n spoorweg in drie jaar aan weten te leggen. Inclusief inspraak, zo laat Van Karnebeek weten. Van Loon verklaart onze suc cessen vanuit dat wat we niet zijn: in Latijns-Amerika zijn we geen Yankees, in Oost- Europa geen Duitsers en in Azië geen Japanners. Maar we zijn daar wel. De directeur van het Neder lands Bureau van Toerisme, Hans Cornelissen, is er be duusd van. Het lijkt wel alsof we met z'n allen katholiek geworden. Calvijn is niet meer. Toch niet helemaal. Als echte calvinisten lunchen we met een sapje, een glaasje melk, een broodje. Het glas witte wijn ontbrak in het Tropeninstituut. GPD van onze correspondent in Washington Hans de Bruijn Voor een president die de re putatie heeft zich vooral te concentreren op de binnenland se Amerikaanse politiek, is Bill Clinton de afgelopen vierenhalf jaar toch opmerkelijk vaak de grens overgestoken. Hij maakte zesendertig buitenlandse rei zen, een meer al dan zijn als ty pische buitenlandkenner te boek staande voorganger Geor ge Bush. Maar volgens het Wite Huis is geen van die buitenlandse avon turen van zo'n vitaal belang ge weest voor Amerika en 'de toe stand in de wereld' als de reis naar Europa waaraan Clinton gisteren begon. De trip naar Pa rijs en Den Haag wordt in Was hington zonder aarzeling om schreven als hét gebeuren dat Clintons buitenlandspolitieke betekenis voor de eeuwigheid zal vastleggen. Tot nog toe is zijn buitenlands beleid vooral gekenmerkt ge weest door crisisbeheersing: het Amerikaanse optreden in de burgeroorlogen in Somalië, Haïti of Bosnië was vooral een reactie op gebeurtenissen op het ontstaan waarvan hij nauwe lijks invloed had. Het bevestig de het beeld dat een groot deel van de wereld nog steeds van de VS hebben: dat van 's werelds politieman. Maar de ondertekening in Parijs van het samenwerkingsak koord tussen Rusland en de Navo, en de herdenking in Den Haag van de Marshallhulp ge ven de Amerikaane president eindelijk een kans om een echte visie op de transatlantische po litiek te formuleren waaraan het sinds het einde van de Koude Oorlog ontbroken heeft. Vol gens zijn medewerkers is dat wat hij deze week ook gaat doen. Symboliek Het is een week vol symboliek. Het begon gisteren - op Memori al Day, de dag dat de Amerika nen hun gevallenen herdenken - met een speech op de nationale begraafplaats van Arlington, en een kranslegging op het graf van George Catlett Marshall, de generaal die aan de basis stond van de Amerikaanse militaire, economische en politieke be trokkenheid met Europa na de Tweede Wereldoorlog. Vandaag volgen de bijeenkomst met Boris Jeltsin in Parijs en de Marshallplanherdenking in Den Haag. „Het is het afsluiten van een tijdperk en het begin van een nieuw", zei vorige week Samuel Berger, Clintons natio nale veiligheidsadviseur. „Een kans om een visie op de transat lantisch toekomst te formuleren tegen de achtergrond van de herinneringen aan het verle den'. Het is op zich al opmerkelijk dat de eerste Amerikaanse presi dent die na de oorlog geboren is, en die bovendien zelf nooit 's lands wapenrok gedragen heeft, de afgelopen drie jaar al diverse malen centraal heeft gestaan bij de herdenkingen van Amerika's grootste militaire successen van een halve eeuw geleden. Nu is het echter tijd om definitief de blik naar de toekomst te richten. Oost-Europa Daar hoort alleszins ook de re devoering bij die Clinton vrij dag zal houden als afsluiting van het academiejaar aan de militaire academie van West Point in de staat New York. Die zal hij immers gaan gebruiken om zijn weinig geïnteresseerde, en in elk geval sceptische land genoten te overtuigen van de noodzaak van de uitbreiding van de NAVO met Polen, Tsje chië en Hongarije. Volgens Samuel Berger gaat Clinton die uitbreiding verko pen als „de eigentijdse versie van het Marshallplan". Net zo als de Amerikanen na 1945 de West-Europeanen de helpende hand toestaken, is het volgens de president nu de allerhoogste tijd om hetzelfde te doen met de landen in Oost- en Centraal- Europa, die veertig jaar lang hebben gezucht onder het juk van het communisme. De NAVO-uitbreiding is vol gens Clinton de beste garantie dat zich nooit meer een herha ling van die zwarte bladzijden uit de Europese geschiedenis zal voordoen. En dat mag best een stevig prijskaartje dragen. De bezwaren in het Amerikaanse Congres tegen de 200 miljard gulden die de uitbreiding zal gaan kosten zal Clinton afdoen als een kortzichtige kruide niersmentaliteit.Maar hij zal nog heel wat zendingswerk moeten verrichten voordat de Senaat er - met de vereiste twee derde meerderheid - mee zal in stemmen. De meningsverschil len tussen Moskou en de NAVO over de betekenis van het nog niet eens getekende akkoord - hebben de Russen nu wel of niet een veto over NAVO-besluiten? - heeft de bereidheid om er blin delings mee in te stemmen niet vergroot. Het akkoord heeft de vragen over de zin en de levensvatbaar heid van de NAVO in het tijd perk na de Koude Oorlog weer doen toenemen. Als de Russen immers geen bedreiging meer zijn, wat is dan de zin van het uitbreiden van het bondgenoot schap met Oost-Europeanen? En als Moskou nog steeds als een opponent wordt gezien, dan maakt die uitbreiding dat juist alleen maar erger. Clinton staat de komende dagen voor de taak die paradoxen vo'or de Amerikanen en de vele scep tici elders in de wereld te ver klaren en aanvaardbaar te ma ken. Dat is geen geringe opgave, maar niemand anders dan de leider van enig overgebleven su permacht is daartoe in staat. Clinton beschouwt die taak als een historische, die zijn plaats in de geschiedenisboekjes zal bepalen. NAVO Die plaats is iets wat hem erg be zighoudt. Het wegwerken van het begx-otingstekort, de hervor- ming van de verzorgingsstaat of het sluiten van handelsakkoor den met Mexico en Canada zijn belangrijke resultaten, maar geen waar onmiskenbaar het stempel 'Clinton' op staat. Zij wax-en of het gevolg van druk van de oppositie, of van de gun stige economie of van het wex-k van anderen. De uitbreiding van de NAVO en het tot stand brengen van een geheel nieuwe transatlantische veiligheidsstructuur kan Clin ton echter zonder bortskloppe- rij als 'van hem' beschouwen. Ook al was de uitbreiding mede ingegeven door de wens in 1996 stemmen te winnen van de grote Oost-Europese immigrantenge meenschap in de VS, dat doet niets af aan de historische bete kenis van het plan. De binnen landse politiek is bij geen enkel besluit van een Amerikaans president, en zeker van Clinton, ooit ver weg. Maar dit kan Clin tons eerste buitenlands-politie ke succes van geheel eigen ma kelij worden en dat geeft er voor hem een andere dimensie aan. De binnenslands zo door banale gebeurtenissen geplaagde pre sident zal de komende dagen dan ook zijn xxiterste best doen om zich aan zijn volk en de we reld als een visionair te presen teren. GPD President Bill Clinton en Hillary Clinton vlak voor hun vertrek naar Europa. foto Wilfredo Lee/AP van onze redactie economie De toegang tot de ECT- Maasvlakte-termi- nal is slechts het begin, in de naaste toekomst moet de Cargo Card hét toe gangspasje voor de Rot terdamse haven worden. Wie wil frauderen heeft pech: het pasje en de gere gistreerde handafdruk van de houder vormen een unieke combinatie. Belangrijker nog is dat de Cax-go Card - vooralsnog bestemd voor vi-achtwa- genchauffeurs die in de haven containers komen halen en brengen - leidt tot een aanzienlijke tijds besparing. Want gekop peld aan een systeem voor elektronisch beiichten- verkeer (elektronic data interchange) kunnen ver- voerdei-s bij ECT de komst van een chauffeur melden en minimaal een deel van de administx-atieve afhan deling vast klaar maken. De Cai-go Cai'd is maan dag door de Rottei'damse wethouder J. H. A van den Muijsenberg haven) offi cieel in gebi'uik genomen. Dit jaar krijgen alle leden van de Vereniging van Zeecontainervervoerdex-s VZV, circa 1.500 chauf feurs) de kaart gx-atis. Re derij P O Nedlloyd meldde gisteren dat alle door hem aangeleverde containers slechts mogen worden getranspoxteerd door chauffeui's met een Cargo Cax-d. Dat betreft nog eens tweehondex'd chauffeurs. De Cai'go Caixl is voorzien van een pasfoto, de gege vens van de houder en een chip. In die chip 'de af druk' van de linkexiiand van de chauffeur opgesla gen. Aan de poort van de containeiferminal is een appai'aat dat de handaf druk van de chauffeur leest en vergelijkt met de informatie die in de chip is opgeslagen. Het gaat om de afdioik van de linker hand, want mogelijk hoeft de chauffeur in de naaste toekomst zijn tx-uck met meer uit en is het leesap- pai'aat na het opendraai en van het poi-tiei-raam letterlijk en figuurlijk binnen handbei-eik. GPD Nieuwe jachthaven De nieuwe jachthaven van Terneuzen valt bijzonder in de smaak. De jachtenbezit- ters vinden het vooral erg prettig dat er geexx opont houd is door bruggen of slui zen. Ter gelegenheid van de opening worden grote zeil wedstrijden gehouden. Te veel sigaren De burgemeester van Oot- marsum heeft verklaard dat de sigax-enfabriek Reinders in Ootmax'sum vooiiopig ge stopt is met de productie.In de magazijnen liggen twee honderdduizend sigaren op geslagen, waarmee men geen raad weet. Niet dat er geen vraag naar is, maar nog Uitgever: W. F. de Pagter Hoofdredactie: A L Oosthoek M. van Zuilen (adjunct) Centrale redactie: Postbus 18. 4380 AA Vlissmgen, Tel. (0118) 484000; Redactiefax: (0118)470102 's avonds op zondag t/m vrijdag, vanaf 19.00 uur. in het weekeinde: verwijzing via de telefonische boodschap op de kantoren. Vlissingen: Oostsouburgseweg 10. Postbus 18, 4380 AA Vlissingen. Tel. (0118) 484000. Middelburg: Markt 51 4331 LK Middelburg. Tel. (0118)681000. Goes: Voorstad 22. 4461 KN Goes. I Tel (0113)273000 Terneuzen: Axelsestraat 16, 4537 AK Terneuzen. Tel (0115)694457 Axel: Nassaustraat 15. 4571 BK Axel Tel. (0115) 568000. Zierikzee: Oude Haven 41 4301 JK Zierikzee Tel. (0111)415380. Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17 00 uur Openingstijd Middelburg van 08.00 tot 16.30 uur. Openingstijd Zierikzee 8.30-17.00 uur. Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur steeds gelden de distributie- voorschiiften. Tankmijn Bij Kloetinge is een vracht wagenbestuurder er genadig vanaf gekomen toen hij met zijn auto op een tankmijn reed. De wagen werd welis waar zwaar beschadigd, maar P. Bliek liep slechts li chte verwondingen op T extielproductie De productie van textiel is nog maar magertjes. Volgens de officiële cijfers zal voorel- ke man één kostuum per drie jaar en één jas per vier jaar beschikbaar zijn. Voor de vrouwen is dit één japon en één mantel per driejaar. Bezorgklachten: maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 14.00 uur. op de kantoren door de klacht in ie spreken op de band of de verwijzing op te volgen. Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22 00 uur en zondagavond van 20 00 tot 22.00 uur. Tel. (0118) 484000. Fax(0118)470100. Abonnementsprijzen: per kwartaal 92.85, franco per post 122,00; per maand 34,00 per jaar 356,50, franco per post 4 1,50 bij automatische afschrijving per termijn 1,50 korting losse nummers maandag t/m vrijdag 1,75, zaterdag 2,50 p st. (alle bedragen inclusief 6 pet. btw). Postrek.nr. 3754316 t.n.v. PZC ab.rek. Vlissingen. Advertentietarieven: 180 cent per mm, minimumprijs per advertentie 27,-; ingezonden mededelingen 2,5 x tarief. Voor brieven bureau van dit blad 7,- meer. Volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet. btw). Giro: 35 93 00, Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B.V- Vlissingen Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV van onze medewerker Rogier Jobse De argumenten van voor- en tegenstanders van uitbrei ding van de NAVO in zowel het Westen als de Russische Federa tie (RF) zijn zo langzamerhand wel bekend. Maar net als na de Tweede Wereldoorlog wordt over de hoofden van de cen- traal-europese landen heen be slist of en zo ja onder welke voorwaarden de uitbreiding zal plaatsvinden. En daarbij dreigt de vroegere bezetter van die landen een dikke vinger in de pap te krijgen. Voor een land als Polen is dit emotioneel extra bitter. Andere centraal-europese landen kwa men in die periode niet of één maal in opstand (de DDR in 1953, Hongarije in 1956, Tsje- cho-Slowakijein 1968).Maar in Polen bleef men ageren tegen het communistische regime: vanaf de bloedige opstanden in Poznan (1956) en die van Gdansk (1970) via de oplichting van Solidai-iteit in 1980 tot tus sen 1989 en 1995 de macht vreedzaam was overgenomen van de communistische partij. Polen - één van de weinige cen traal-europese staten met een lange geschiedenis - wil nu ein delijk wel eens zelf beslissen over zijn veiligheid. De rol van buff ex-staat is daarbij onbespreekbaar Daarmeeheeft Polen afschuwelijke ervaringen opgedaan. Het is al meermalen vermalen tussen grootmachten en letterlijk van de (land)kaart geveegd. Na de Eerste Wereld- ooiiog werd Polen weer een zelfstandige (buffex-)staat. En het ging daax-aan in de jaren der tig op dé bekende manier ten ondex-, Verandexing in de macht van Duitsland en de Sovjetunie maakte de Poolse positie on- houdbaai-, omdat het zonder steun yan buitenaf zijn eigen veiligheid niet meer kon waar borgen. Aangezien Polen geen hulp kon verwachten van Frankrijk of Engeland en wei gerde om een satelliet van Duitsland of de Sovjet-Unie te worden, zorgden Hitler en Sta lin in 1939 voor de vierde Poolse (vex-)deling in de geschiedenis. Keuzevrijheid Toen in 1990 het proces van de hereniging van Duitsland in een impasse dreigde te komen, ver schenen in het Westen publica ties - onder anderen van Henxy Kissinger - waarin geopperd werd om in Centi-aal Europa een bufferzone te vormen (waarin o.m. Polen). De westelijke on- derhandelaars hebben dit idee echter niet overgenomen. Ze De toenmalige Poolse vakbondsleider Lech Walesa, later president. wilden vooral niet de indruk wekken dat de Duitse hereni ging ongunstige consequenties voor de veiligheid van de Sov jetunie zou kunnen hebben. Het idee paste echter wel in de visie van de (toen nog bestaan de) Sovjetunie. Voorafgaand aan de ineenstox-ting van de Sovjetunie in 1991 probeerde het nog (vergeefs) door verdi-a- gen met centraal-europese lan den hun vrijheid van keuze m.b.t. hun veiligheid (bondge nootschap) te bepei'ken. Ook van de huidige Russische Fede- ratie(RF) is de voorkeur voor Centraal Europa als bufferzone bekend. Bolwerk Inmiddels is wel duidelijk dat Polen geen deel meer hoeft uit te maken van een 1500 km brede bufferzone tussen Westeuropa en de RF. Maar maakt lidmaat schap van de NAVO dan geen bolwerk of voox-post van Polen met aan zijn grens een nieuwe scheidslijn door Eui-opa? Het is opvallend hoe met deze uitdx-ukking (ontex-echt) wordt gezinspeeld op het vi-oegere IJzeren Goi'dijn. Het is natuux- lijk juist dat bij uitbreiding van een bondgenootschap dit laat ste een nieuwe grens kxijgt. Maar deze behoeft onder totaal verschillende omstandigheden niet hetzelfde effect te hebben. Aan weerszijden van die nieuwe grens kunnen niet eens grote, tot de tanden bewapende parate le- gerkoipsen staan. Door het na leven van het CSE-verdrag (met afspraken over 'uitdunning' van troepen) is dit niet meer mo gelijk. Zelfs als de RF zich hier aan niet meer zou willen houden dan is zijn krijgsmacht (en eco nomie) daai'toe de eerstkomen de jax-en niet in staat. En de NAVO-landen vex-delen eerder teveel 'vredesdividend' dan te weinig om bedreigend te zijn. Dat laatste is de NAVO trou wens nooit geweest. Als de be volking van de RF dit volgens de RF-i'egexing nog niet beseft dan is het de taak van die RF-rege- ring om dit eindelij k duidelij k te maken. Zone verkleind Het was overigens de R F zelf die de bovengenoémde 'neutrale' zone terugbracht tot 600 km toen het neutrale Wit-Rusland toetx-adtot hetvex-dx-agvanTasj- kent (1992), een collectief vei- ligheidsverdx-ag van GOS-le- den. Het recentelijk getekende Unie-verdrag tussen de RF en Wit-Rusland ligt in het verleng in 1989 met zijn vrouw tijdens een de hiervan, ongeacht de NAVO- wens van Polen. Als toekomstig NAVO-lid be hoeft Polen hierop niet panisch te i"eagei-en. Met Duitsland ver- ankei'd in West-Europa, de CSE-afspi'aken en de waarboi'g van zonodig collectieve verde diging is voorlopig veiligheid en stabiliteit voor economische ontwikkeling verzekerd. Polen heeft dan niet zozeer de functie van oostelijk NAVO-bolwerk maar kan juist een constructie ve bx-ugfunctie naar het oosten veiwullen. Overeenkomstig de voorwaar den voor NAVO-lidmaatschap heeft Polen in Centraal Eux-opa geen conflicten met buurlanden en is daannee een stabiliserende factor. Dit kan ook Oekx-aïne waarmee de betrekkingen nor- maal zijn politiek en econo misch ten goede komen. Het is van groot belang dat deze nieu we, onafhankelijke staat niet aan zijn binnenlandse proble men en die met de RF ten onder gaat. Polen kan de afstandelijke houding van Westeuropa t.o.v. Oeki'aïne helpen verandex-en. Vrijwilligheid Polen kan op grond van de hui dige militaire verhoudingen ex- bij de NAVO op aandringen vrij- mis door de paus in Gdansk. foto Mazzimo Sambucatti/AP willig - niet op grond van druk van de RF - af te zien van het sta tioneren van kernwapens of buitenlandse ti-oepen op zijn grondgebied. Maar niet onvoor waardelijk. Deze tex-ughou- dendheid zou uitdnikkelijk ge koppeld moeten worden aan een gelijksoortige beperking in Wit- Rusland. Maar ook eventuele Oekraïns-Russische militaire ontwikkelingen, die ovei'igens op korte termijn niet waar schijnlijk lijken. Tenslotte kan Polen de NAVO ondersteunen bij haar bereid heid om bij de herziening van het CSE-verdrag aan NAVO- kant extra x-educties toe te pas sen omdat bij voorbeeld Poolse strijdkrachten destijds bij het nu niet meer bestaande War- schau-Pact werden gerekend. Polen (en andere nieuwe NAVO- leidstaten) kunnen in deze brugfunctie vooxtgaande ont wapening en economische en politieke stabiliteit in Centraal en Oost-Europa helpen bevor deren, Dan wordt zowel het de bat over NAVO-uitbreiding gedemilitax-iseex-d als het recht van zelfstandige centraal-eux-o- pese staten op een veilige ont wikkeling gerespecteerd.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1997 | | pagina 2