Op Brussel
krijg je
geen grip
traas
PZC landbouw woensdag 21 mei 1997
12
J. Jorritsma-Van Oosten, D66: Als Neder
land de grenzen opent, moeten andere lan
den dat ook doen; anders ben je GekkeHen-
kie, en dat zijn we nadrukkelijk niet.
foto Dirk-Jan Gjeltema
„Je legt de belangen van een land te ver weg. En
elke staat dient altijd zijn eigen belang. Dat moet
je niet verdoezelen via een Europees parlement.
Kijk, het is prima dat je in Europees verband af
spreekt welke stekker je aan een strijkijzer zet.
Maar daar heb je toch geen Europarlement voor
nodig?" zegt Van Dijke.
Gekke Henkie
Voor een stekker wellicht niet, maar als het gaat
over de liberalisering van de elektriciteitsmarkt
wel. Buitenlandse producenten toelaten, zoals
het kabinet wil, kan volgens Jorritsma gunstig
uitpakken. „Concurrentie kan bedreigend zijn.
Maar het kan ook de klant ten goede komen door
dat de EPZ bijvoorbeeld betere service verleent.
Maar ook andere landen moeten hun markten
openstellen zodat wij er elektriciteit kunnen le
veren. Anders ben je gekke Henkie en dat zijn wij
nadrukkelijk niet."
Die goedkopere energie die straks misschien uit
andere landen komt doordat ze daar minder
strenge milieu-eisen hanteren, kan wel ten koste
gaan van Delta Nutsbedrijven en dus Zeeuwse
werkgelegenheid, sombert Te Veldhuis. De regio
nale arbeidsmarkt kan echter ook weer gebaat
zijn bij de open grenzen. De Zeeuwse landbouw
en industrie exporteren zo'n 50 tot 100 procent.
„Hoe opener de grenzen, hoe groter de mogelijk
heden. Maar dan moet de competitie ook eerlijk
zijn. Ons land wil te vaak het voorbeeld geven.
Die eeuwige strijd tussen dominee en koopman",
aldus de WD'er.
Oost-Europa
En met de kwestie van de open grenzen komt ook
de kwestie Oost-Europa om de hoek kijken. Toe
lating van Oost-Europese landen tot de EU is
goed voor de stabiliteit en veiligheid van de Unie,
meent Jorritsma.
Maar wel negatief voor de landbouw, menen Lili-
paly en Te Veldhuis. „Hoe meer erbij komen, hoe
meer er uit de ruif moeten eten", zegt Lilipaly.
„Daardoor komt de Nederlandse landbouw on
der druk te staan." Als de Oost-Europese boeren
met hun fantastische graanarealen net zo pro
ductief worden als de Nederlandse boeren, is het
volgens Te Veldhuis nog maar de vraag of de Ne
derlanders het redden.
Kennis
Lilipaly ziet een uitdaging in het kwalitatief ver
beteren van de producten. „En Nederland heeft
weinig grondstoffen maar kan wel zijn kennis ex-
porteren.Dat is ook een groot goed. Nederland
heeft kennis op allerlei terreinen: op technisch
gebied, op het gebied van milieu, sociale verwor
venheden. Zo kun je ook een socialer Europa krij
gen. Door die landen op te trekken waar die zaken
nu nog allemaal minder zijn: werk, zorg en mi
lieu."
Nederland loopt vooraan met zijn milieu-eisen
ten aanzien van bijvoorbeeld industrie. Te ver
voor aan, naar de zin van Te Veldhuis„Je prij st j e-
zelf uit de markt als je niet binnen Europees ver
band harmoniseert. Dan zie je straks dat je voor
trekkersfunctie resulteert in verlies van werk."
Ook Jorritsma ziet het gevaar dat Nederland zich
uit de markt prijst vanwege de strenge milieu-ei
sen. „Aan de andere kant kun je wel proberen om
dat ook in Europees verband voor elkaar te krij
gen.
Euro
Met een nog onbekend aantal lidstaten gaat in
1999 de Economische en Monetarie Unie (EMU)
van start. Een van de tastbare bewijzen daarvan
is de invoering van de eenheidsmunt Euro. Jor
ritsma-Van Oosten denkt dat de belangstelling
van de burger voor Europa toeneemt als die Euro
er eenmaal is. „Los van alle andere economische
motievenis het toch reuze handig als j e overal met
één munt kunt betalen. Want wie heeft er nu niet
zo'n zak met allemaal verschillende munten lig
gen."
Voor deelname aan de EMU, moeten de landen
aan strenge voorwaarden voldoen. Zo mag het fi
nancieringstekort niet meer dan drie procent be
dragen. Rente en inflatie moeten laag zijn. Ne
derland is een van de weinige EU-staten die klaar
zijn voor de EMU. Het huishoudboekje is in orde.
Andere landen moeten nog maar zien of ze dooi
de ballotage komen.
Te Veldhuis vindt dat niet aan de EMU-eisen ge
tornd moet worden. „Nederland plukt nu de
vmchten van de bezuinigingen die vanaf 1982
zijn doorgevoerd. Als je gaat sjoemelen door an
dere landen af te laten wijken van de voorwaar
den dan snij je jezelf in de vingers. Dan zou Ne
derland weieens schade kunnen lijden omdat de
Euro minder hard is dan de gulden of de mark."
En dat kan de burger ook weer in zijn portemon
nee voelen.
Risico
Beinema ziet andere landen zich nu als 'een gek'
inspannen om aan de EMU-eisen te voldoen. „Ze
gaan daarom in hun sociale voorzieningen snij
den. Dat is een risico voor de toekomst. De Neder
landse voorzieningen hoeven niet te verslechte
ren. Maar dat dat elders wel gebeurt kan door de
eenwording ook gevolgen hebben voor ons. Onze
concurrentiepositie verzwakt of men komt uit
andere landen hierheen omdat de voorzieningen
beter zijn." De CDA'er wil daarom in Europa veel
meer geregeld zien op het sociale vlak. „Nu is er
alleen iets geregeld over ouderschapsverlof en
ondernemingsraden. Voor de rest niets."
Ook Van Dijke vindt dat de EU op sociaal gebied
nog veel kan verbeteren. Niet alleen omdat Ne
derland anders in een nadelige concurrentieposi
tie komt. „Maar waarom is alles toch zo gericht op
het financieel-economische bij de vorming van de
EMU en doet er de rest niet toe. Waarom worden
geen milieu-eisen gesteld, of de eis dat het aantal
werklozen laag ligt. Landen voeren nu geweldige
bezuinigingen door. Dat schept voor de mensen
een grimmig klimaat om in te wonen, terwijl het
de bedrijven en de aandeelhouders goed gaat. De
eisen voor de EMU staan een rechtvaardige sa
menleving in de weg."
Lianne Sleutjes
VVD'er J. te Veldhuis: Niemand weet waai
de Zeeuwse Land- en Tuinbouw Organisa
tie naar toe moet om te lobbyen.
foto Firk-Jan Gjeltema
PvdA'er J. Lilipaly: De indruk bestaat nu
een beetje dat Brussel steeds maar neemt.
foto Lex de Meester
Eén Europa, de Europese Unie, wat zegt dat de
gemiddelde burger nou. Die beschouwt welvaart
en stabiliteit, mede te danken aan de Europese
samenwerking, als een normaal goed.
Vijf Zeeuwse Tweede-Kamerleden over het effect van
Brussel op het dagelijkse leven.
bij een Europarlementariër terecht, die heeft er
immers niets over te zeggen. Ze moet naar de
Brusselse ambtenaren. Die maken met hun speci
alistische voorstellen de dienst uit. Dat is toch
van de zotte."
Een ander manco volgens de VVD'er is dat een
Nederlandse minister niet ondervraagd kan wor
den over hetgeen hij heeft besproken in de Euro
pese ministerraad. Te Veldhuis: „Ze zijn verplicht
tot geheimhouding. Thuis kan hij wel zeggen dat
'ie als een leeuw heeft gevochten om het een of an
dere plan erdoor te krijgen maar wie controleert
of dat waar is? Niemand. Hopelijk kunnen die te
korten via het Verdrag van Amsterdam ongedaan
worden gemaakt."
RPF-fractievoorzitter L. van Dijke: Prima
dat je in Europees verband afspreekt welke
stekker je aan een strijkijzer zet. Maar daar
heb je toch geen Europarlement voor no
dig? foto Lex de Meester
Weinig, zegt PvdA'er J. Lilipaly op de vraag
wat de gemiddelde Zeeuw merkt van Euro
pa. „Nou, ja veel mensen uit Lille bezoeken Ter-
neuzen. En we weten allemaal waar die voor
komen. Je hebt nu eenmaal de voordelen van een
interne markt en je hebt de problemen. Die moet
je gezamenlijk oplossen."
„De burger is niet in Europa geïnteresseerd. Men
i-ealiseert zich weinig van wat er uit Europa
voortkomt", meent CDA'er M. Beinema.
„Veel mensen vinden vanzelfsprekend wat niet
vanzelfsprekend is", zegt J. Jorritsma-Van Oos
ten (D66). „Wij hadden als klein land nooit zo'n
welvaart gekend zonder de samenwerking. Goe
deren en mensen mogen vrij de grens over. Je gaat
leuk naar België en niemand die je een strobreed
in de weg legt. Vroeger schoot je op elkaar, zat je
om de haverklap in de loopgraven. Maar Europa,
nee dat leeft nu niet echt bij de mensen."
Beinema vindt dat het Nederlandse parlement
wel boter op het hoofd heeft. „We hadden het
moeten regelen zoals de Denen. Die geven hun
minister een mandaat mee als hij in Europa zaken
gaat doen. Als 'ie meer wil, dan moet hij eerst
terug naar het parlement. Dat wilden wij hier
echter niet. Als het Europarlement niet kan con
troleren, moet dat echter via het eigen parlement
mogelijk zijn."
Knokken
Lilipaly wil ervoor waken dat op den duur veel
macht naar Brussel verdwijnt als het Europese
parlement meer in de pap te brokkelen krijgt. „Je
moet er in de nationale parlementen voor knok
ken dat niet alles naar Brussel toegaat. Brussel
moet zeggenschap hebben over de dingen die je
samen doet. Meer niet. De indruk bestaat nu een
beetje dat Brussel steeds maar neemt."
Voor Van Dijke is het hele Europarl ement niet no
dig. Zijn partij neemt er wel aan deel, 'zolang het
bestaat'. Hij wil echter alle controle leggen bij de
nationale parlementen. „Wij zijn een hartstoch
telijk voorstander van samenwerking van de lid
staten. Maar die moet niet gepaard gaan met het
uit handen geven van nationale bevoegdheden
zoals is gebeurd op het gebied van landbouw en
visserij. We kunnen nu hooguit achteraf brom
men maar zeker niet bepalen."
„Mensen vinden Brussel abstract, bureaucra
tisch, onmachtig, geldverslindend, fraudegevoe
lig", somt RPF-fractievoorzitter L. van Dijke op.
Zijn partij staat sceptisch tegenover één Europa.
„Europa is een moloch waar je geen grip op
krijgt."
Dat kan volgens VVD'er J. te Veldhuis wel door
een betere democratische controle: die staat nog
in de kinderschoenen. Dat beamen ook de andere
vier parlementariërs.
Advies
In Nederland kan iemand Kamerleden benade
ren om die voor zijn zaak te 'winnen'. Op Euro
pees niveau kan dat ook. Maar het Europarle
ment heeft minder te vertellen dan het nationale
parlement. Over het landbouwbeleid bijvoor
beeld, waar bijna de helft van de EU-begroting
aan opgaat, heeft het Europarlement weinig te
zeggen. Het kan slechts advies geven.
„Er gaat zo van alles over de Zeeuwse landbouw
heen waar zij geen grip op kan krijgen", meent Te
Veldhuis. „Niet via het Europarlement, niet via
ons. Waar moet de Zeeuwse Land- en Tuinbouw
Organisatie naar toe om te lobbyen? Zij kan niet
CDA'er M. Beinema: Als er in andere landen
in de sociale voorzieningen wordt gesne
den, kan dat ook voor Nederland gevolgen
hebben. foto Ruben Oreel
foto's Lex de Meester
